280 likes | 648 Vues
Sólkerfið. Glósur úr 3. kafla. Sólkerfið okkar. Í sólkerfinu okkar eru átta plánetur sem vitað er um: Innri reikistjörnur: Merkúr, Venus, Jörðin og Mars Allar úr föstu bergi Ytri reikistjörnur: Júpíter, Satúrnus, Úranus og Neptúnus Allar gasrisar – úr gasi.
E N D
Sólkerfið Glósur úr 3. kafla
Sólkerfið okkar • Í sólkerfinu okkar eru átta plánetur sem vitað er um: • Innri reikistjörnur: Merkúr, Venus, Jörðin og Mars • Allar úr föstu bergi • Ytri reikistjörnur: Júpíter, Satúrnus, Úranus og Neptúnus • Allar gasrisar – úr gasi
Reikistjörnur í sólkerfinu okkar • Merkúr • Venus • Jörð • Mars • Júpíter • Satúrnus • Úranus • Neptúnus
Merkúr • Yfirborð Merkúrs er loftlaus og vatnslaus eyðimörk þakin loftsteinagígum • Næst sólu • Hitastig 350-400 C° • Fast berg
Venus • Systurstjarna jarðar – svipuð efni og stærð • Lofthjúpur afar þykkur, loftþrýstingur 100 sinnum meiri en við yfirborð jarðar • Lofthjúpur 97% koltvíoxíð • Hitastig 470° • Fast berg
Jörðin • Vatn, 71% yfirborðs þakið sjó • Líf • Fast berg • Súrefni • Hitastig 10C°
Árstíðir jarðar • Möndulhalli 23,5° • Með 6 mánaða millibili hallast norðurhvel jarðar ýmist að sólinni eða frá henni • Þá myndast árstíðir
Mars • Lítil og rauðleit • Málmríkt fast berg • Kalt • Hitastig -120C° • Er með Norður- og Suðurpól
Júpíter • Stærsta reikistjarnan • Öflugt vindakerfi • Gasrisi • Ekkert fast yfirborð • Bergkjarni í miðju • Mörg tungl
Satúrnus • Gasrisi • Öflugt vindakerfi • Hringakerfi úr svífandi ísmolum • Mörg tungl, yfir 30 • Systurstjarna Neptúnusar
Úranus • Gasrisi • Lofthjúpur er að mestu úr vetni og helíum • Blágrænn litur – metangas • Amk 21 tungl • Hringakerfi líkt og Satúrnus
Neptúnus • Systurpláneta Úranusar • Gasrisi • Amk 11 tungl • Bláleit – metangas • Hugsanleg eldvirkni
Tungl • Dimmir, kaldir hnettir • Á sporbaug um reikistjörnur • Sjást vegna endurvarps
Hugtök • Reikistjörnur: • Stjörnur í sólkerfi okkar sem snúast umhverfis sólina • Tungl: • Hnettir sem snúast umhverfis reikistjörnur • Vetrarbraut: • Þyrping fastastjarna og geimskýja, sem snýst um sjálfa sig
Hugtök II • Smástirni: • Bergbrot á braut um sólina. Eru flest á milli Mars og Júpíters • Halastjarna: • Ísklumpar og ísmolar yst í sólkerfinu sem hafa villst af braut sinni vegna þyngdarkrafts reikistjarna. Þær falla í átt að sólu. Kjarni fremst og svo langan hala (ís að gufa upp)
Hugtök III • Sólkerfi: • Fastastjarna (sól) ásamt reikistjörnum, tunglum, smástirnum og halastjörnum • Fastastjörnur: • Lýsandi stjörnur, eða sólar, sem gefa frá sér orku (geislun). Hitinn (orka) verður til í kjarnasamruma sem geislar út frá stjörnunni. Þessar stjörnur eru kjurar, ekki á reik umhverfis neitt.
Ljósár • Vegalengd • Ljósið fer með 300.000 km hraða á sekúndu • Ljósár er 9.467.000.000.000 km • Það tekur ljós sólarinnar 8,4 mín að ferðast til jarðarinnar
Stjörnuþokur • Stjörnuþyrpingar, margar stjörnur saman • Vetrarbrautir eru stjörnuþokur • Jörðin er í slíkri þyrpingu
Miklihvellur • Í upphafi var allt efni heimsins samankomið í þéttum eldhnetti • Svo sprakk hann, eða þanst út • Þá byrjaði útþensla alheims • Efni myndaði vetrabrautir og stjörnur
Sólmyrkvi • Verður þegar skuggi tungls fellur á jörðu • Þá sjáum við ekki sólina tímabundið
Tunglmyrkvi • Verður þegar skuggi jarðar fellur á tunglið • Þá sést tunglið ekki, af því að ljós sólar getur ekki lýst það upp
Áhrif tungls og sólu • Þyngdarkraftur tungls og sólu stýra flóði og fjöru • Flóð verður á þeirri hlið jarðar sem snýr að tungli eða sólu og fjara verður á hinum hliðunum