Przedmiot, beneficjenci i realizatorzy EPS

1. Przedmiot, beneficjenci i realizatorzy EPS

2. Na poprzednim wykładzie powiedzieliśmy sobie • Jak zmieniał się w ciągu dziejów poziom ZS; • O ewolucji od dobroczynności prywatnej do obowiązków państwa; • O początkach kapitalizmu i co to jest leseferyzm; • O narodzinach i rozwoju państwa socjalnego od XIX w. do czasów współczesnych

3. Na poprzednim wykładzie powiedzieliśmy sobie • O ekonomicznych i politycznych teoriach zmian w PS • w tym o teoriach marksistowskich i neomarksistowskich, keynesowskiej, fordyzmie i neofordyzmie • O wpływie ideologii, partii i demokracji na kształt PS • O dziejach integracji europejskiej: od lat 60- tych do Strategii 2020

4. Przedmiot EPS • Przedmiotem europejskiej polityki społecznej jest zapewnienie realizacji praw socjalnych mieszkańcom Europy; • Przedmiot EPS wywodzi się i wiąże z tworzeniem jednolitego rynku europejskiego i swobody przemieszczania pracowników;

5. Przedmiot EPS • W szczególności przedmiotem EPS są m.in: • Wspieranie zatrudnienia, zwłaszcza grup defaworyzowanych ( kobiet, młodocianych, ON); • Warunki pracy i bezpieczeństwo pracowników np. kierowców TIR czy autokarów turystycznych; • Dialog pomiędzy reprezentacjami pracowników i pracodawców; • Walka z ubóstwem i zapewnienie godziwego zabezpieczenia społecznego.

6. Przedmiot EPS • Równouprawnienie – zakaz dyskryminacji ze względu na płeć, niepełnosprawność, wiek; • Zwiększenie mobilności pracowników i młodzieży w zakresie kształcenia i staży; • Reformy krajowych systemów pomocy społecznej poprzez wymianę doświadczeń i promocję dobrych praktyk.

7. Przedmiot EPS • Edukacja i uznawanie kwalifikacji ( europejskie i krajowe ramy kwalifikacji); • Aktywizacja osób starszych ( zatrudnienie w wieku okołoemerytalnym, przekwalifikowywanie), kształcenie ustawiczne, opieka długoterminowa; • Opieka zdrowotna dla osób podróżujących i zmieniających zamieszkanie;

8. Przedmiot EPS - zatrudnienie • wspieranie ( promocja) zatrudnienia oznacza głownie finansowanie inicjatyw pomagających podnoszenie kwalifikacji i zwiększania szans na rynku pracy; • zapewnia się finansowanie tych działań w całej UE, zwłaszcza na obszarach o najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy( niski poziom PKB, wysoki poziom bezrobocia); • na realizację europejskiej strategii zatrudnienia w latach 2007 – 2013 przeznaczono 76 mld euro.

9. Przedmiot EPS – ochrona pracowników • Przepisy UE zapewniają minimalny poziom ochrony wszystkim zatrudnionym na terenie UE; • Równość szans kobiet i mężczyzn tj. jednakowe traktowanie w miejscu pracy, ochrona kobiet ciężarnych, urlop macierzyński, urlop wychowawczy; • Ochronę przed dyskryminacją ze względu na płeć, rasę, wiek , religię, niepełnosprawność, orientacje seksualną; • Prawa pracy : ograniczenia w zakresie czasu pracy ( nadgodziny, pora nocna), pracy w niepełnym wymiarze, na czas określony, pracy młodocianych, informowania i konsultowania pracowników.

10. Przedmiot EPS – swobodny przepływ obywateli • Zapewnia go art.. 45 Traktatu o Funkcjonowaniu UE ( dyrektywach i zarządzeniach oraz orzeczeniach ETS); • Obywatele UE mają prawo : - poszukiwać pracy w innym kraju UE; • podejmować tam pracę bez ubiegania się o pozwolenie; • zamieszkać w tym kraju ze względów zawodowych; • pozostać tam nawet po wygaśnięciu umowy o pracę; • być traktowanym na równi z wszystkimi zatrudnionymi w danym kraju ( warunki pracy i płacy, uprawnienia socjalne i podatkowe).

11. Beneficjenci EPS • Adresatem bezpośrednim EPS są państwa europejskie ( państwa członkowskie UE), bo zasadniczo kwestie społeczne są w gestii państw członkowskich; • Regulacje socjalne UE dotyczą pośrednio: • regionów jako dysponentów i realizatorów projektów finansowanych z EFS oraz nadzorujących działania PS; • pracodawców i związków zawodowych o ile zmienia to ich rolę i nakłada nowe obowiązki;

12. Beneficjenci EPS • instytucji publicznych , jeśli są beneficjentami końcowymi projektów UE w zakresie EPS; • pracowników i mieszkańców UE, w zakresie niektórych uprawnień wspólnotowych; • EPS wkracza coraz głębiej zarówno co do przedmiotu jak i podmiotów objętych jej działaniem;

13. Realizatorzy EPS • Prawodawcze i wykonawcze organa Rady Europy i UE; • Państwa narodowe ( rządy, parlamenty, instytucje państwowe); • Regiony i inne samorządy realizujące zadania z dziedziny EPS; • Organizacje pracodawców, pracowników i inne OP – jeśli realizują projekty bądź prawa z zakresu EPS

14. Realizatorzy EPS w UE • Rada Europejska ( obraduje 2 razy w roku w składzie : szefowie państw/rządów, ministrowie SZ, przewodniczący KE; • Rada Unii Europejskiej – wspólnotowy organ legislacyjny. Ministrowie np. właściwi ds. polityki społecznej przyjmują: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, opinie

15. Realizatorzy EPS w UE cd. • Komisja Europejska – organ wykonawczy, nadzoruje przestrzegania prawa Unii, posiada wyłączną inicjatywę ustawodawczą; • Parlament Europejski – ma prawo weta wobec budżetu i swobody przepływu osób, zatwierdza skład Komisji. Działają tam Komisje : • Zatrudnienia i Spraw Socjalnych • Prawa Kobiet i Równouprawnienia oraz Zespoły np. ds. Starzenia się Społeczeństw.

16. Realizatorzy EPS w UE cd. • Europejski Trybunał Sprawiedliwości – przez orzeczenia kształtuje prawo; • Komitety doradczo – konsultacyjne – powstały na mocy traktatów , dyrektyw lub rozporządzeń. Są to Komitety : • Ekonomiczno – Społeczny( od 1958 r.) • Ds. Zatrudnienia ( promowanie koordynacji); • Ds. Ochrony Socjalnej ( monitorowania, wymiana doświadczeń); • Europejski Fundusz Społeczny.

17. Realizatorzy EPS w UE cd. • Agencje Wspólnotowe : • Europejskie Centrum Rozwoju Kształcenia Zawodowego (m.in. informacja inicjowanie badań, programy pilotażowe); • Europejska Fundacja Kształcenia( Turyn, wspieranie kształcenia zawodowego); • Europejskie Centrum Monitorowania Zmian – analizowanie i przewidywanie zmian w m.in. w zakresie PS.

18. Jak przebiega realizacja EPS, przykład I : rady pracownicze • KE, PE i REuropejska uzgadniają projekt dyrektywy ws.rad pracowniczych; • Państwa narodowe ( rządy i parlamenty zgłaszają swoje uwagi zwłaszcza co do przestrzegania zasady pomocniczości); • PE uchwala dyrektywę o radach pracowniczych; • Rządy narodowe przygotowują prawo dostosowujące przepisy krajowe do dyrektywy; • Parlamenty krajowe uchwalają przepisy realizujące zalecenia dyrektywy; • Przepisy krajowe są oceniane przez władze UE co do zgodności z dyrektywą.

19. Jak przebiega realizacja EPS – przykład I • Instytucje i organizacje krajowe stosują nowe prawo pod groźbą zapisanych w ustawie sankcji; • Przepisy dyrektywy mają pierwszeństwo przed prawem krajowym i stosowane są wprost; • Jeśli państwo nie wdraża postanowień dyrektywy w terminie lub zakresie są ostrzegane, następnie podawane do ETS, który może nałożyć sankcje finansowe.

20. Jak przebiega realizacja EPS, przykład II – poprawa kształcenia zawodowego dorosłych • KE ujmuje tą problematykę w programie możliwym do realizacji ze środków EFS; • Krajowe programy operacyjne precyzują warunki otrzymania środków na cele określone w wytycznych UE; • Rząd określa operatora programu (MP i PS) ten ustala jako realizatorów np. WUP; • Placówki oświatowe i PUP zgłaszają wnioski na realizację konkretnych programów w konkursie.

21. Jak przebiega realizacja EPS – przykład III, polityka zatrudnienia lub pomoc społeczna • Podstawą jest dyskusja i koordynacja w ramach Otwartej Metody Koordynacji (OMC); • Rządy przygotowują sprawozdania z działań w danym zakresie; • UE przygotowuje wytyczne( cele, priorytety), na podstawie których rządy krajowe przygotowują krajowe plany działań; • Sprawozdania i wytyczne krajowe są przedmiotem dyskusji.