T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI SAMSUN VALİLİĞİ

1. T.C. İÇİŞLERİ BAKANLIĞI SAMSUN VALİLİĞİ ATAKUM KAYMAKAMLIĞI YAZI İŞLERİ MÜDÜRLÜĞÜ “4483 Sayılı Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun ve Uygulanması”konulu sunuma hoş geldiniz. Mehmet ARSLAN Atakum Yazı İşleri Müdürü

2. SUNUM • İNCELEME ARAŞTIRMA KONUSU • İNCELEME ARAŞTIRMADA İZLENEN YÖNTEM • KONUYLA İLGİLİ MEVZUAT • DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR • SONUÇ

3. İNCELEME ARAŞTIRMA KONUSU “4483 Sayılı Memurların ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun ve Uygulanması”

4. İZLENEN YÖNTEM Konu ile ilgili inceleme - araştırmada; • Konu ile ilgili mevzuat, • Konu ile ilgili yazılmış makale ve araştırmalar, • Konu ile ilgili inceleme – araştırma raporları • Konu ile ilgili verilmiş yargı kararları irdelenmiştir.

5. KONU İLE İLGİLİ MEVZUAT • 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun, • Memurlar Ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanunun Uygulaması İle İlgili Olarak İçişleri Bakanlığınca Yürütülecek İşlemlere İlişkin Yönerge,

6. ÖNEMİ • Hak doğurucu işlem tesisi, • Hukuki sorumluluk, • Vicdani sorumluluk

7. 4483 SAYILI KANUN 1- Kapsam, 2- İzin Vermeye Yetkili Merciler, 3- Olayın Yetkili Mercie İletilmesi-İşleme Konulmayacak İhbar ve Şikayetler, 4- Ön İnceleme, 5- Ön İnceleme Yapanların Yetkisi Rapor, 6- Süre, 7- Soruşturma İzninin Kapsamı,

8. 4483 SAYILI KANUN 8- İtiraz, 9- İştirak Halinde İşlenen Suçlar, 10- Soruşturma İzninin Gönderileceği Merciler, 11- Hazırlık Soruşturmasını Yapacak Merciler, 12- Yetkili ve Görevli Mahkemeler, 13- Vekillerin Durumu, 14- Cumhuriyet Başsavcılınca Re’sen Dava Açılacak Haller,

9. 4483 SAYILI KANUN 15- Memurin Muhakamatı Hakkında Kanunu Muvakkata Yapılan Atıflar,

10. 4483 SAYILI KANUN’UN AMACI Bu Kanunun amacı, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlardan dolayı yargılanabilmeleri için izin vermeye yetkili mercileri belirtmek ve izlenecek usulü düzenlemektir.

11. 4483 SAYILI KANUN’UN KAPSAMI Bu Kanun, Devletin ve diğer kamu tüzel kişilerinin genel idare esaslarına göre yürüttükleri kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevleri ifa eden memurlar ve diğer kamu görevlilerinin görevleri sebebiyle işledikleri suçlar hakkında uygulanır.

12. MEMUR VE KAMU GÖREVLİSİ 5237 Sayılı TCK. Madde 5- (1) Bu Kanunun genel hükümleri, özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında da uygulanır. Madde 6- (1) Ceza kanunlarının uygulanmasında; c) Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi,

13. SUÇUN UNSURLARI 1- SUÇUN MADDİ UNSURU 2- SUÇUN MANEVİ UNSURU

14. SUÇ VE CEZADA KANUNİLİK 5237 Sayılı TCK. Madde 2- (1) Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunamaz. (2) İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz.             (3) Kanunların suç ve ceza içeren hükümlerinin uygulanmasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa yol açacak biçimde geniş yorumlanamaz.

15. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ 5237 Sayılı TCK. Madde 20- (1) Ceza sorumluluğu şahsidir. Kimse başkasının fiilinden dolayı sorumlu tutulamaz. (2) Tüzel kişiler hakkında ceza yaptırımı uygulanamaz. Ancak, suç dolayısıyla kanunda öngörülen güvenlik tedbiri niteliğindeki yaptırımlar saklıdır.

16. KAST 5237 Sayılı TCK. Madde 21- (1) Suçun oluşması kastın varlığına bağlıdır. Kast, suçun kanuni tanımındaki unsurların bilerek ve istenerek gerçekleştirilmesidir.

17. TAKSİR 5237 Sayılı TCK. Madde 22- Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla, bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek gerçekleştirilmesidir.

18. İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER • Kaymakam • Vali • En üst idari amir • Başbakan veya Bakan • TBMM Genel Sekreteri • Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri • TBMM Başkanı • Cumhurbaşkanı

19. İZİN VERMEYE YETKİLİ MERCİLER 1- Bu yetkiler asillerinin yokluklarında vekilleri tarafından bizzat kullanılır. 2- Yetkili mercilerin saptanmasında, memur veya kamu görevlisinin suç tarihindeki görevi esas alınır. 3- Ast memur ile üst memurun aynı fiile iştiraki halinde izin, üst memurun bağlı olduğu merciden istenir.

20. OLAYIN YETKİLİ MERCİE İLETİLMESİ Cumhuriyet başsavcıları, memurlar ve diğer kamu görevlilerinin bu Kanun kapsamına giren suçlarına ilişkin herhangi bir ihbar veya şikayet aldıklarında veya böyle bir durumu öğrendiklerinde ivedilikle toplanması gerekli ve kaybolma ihtimali bulunan delilleri tespitten başka hiçbir işlem yapmayarak ve hakkında ihbar veya şikayette bulunulan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesine başvurmaksızın evrakın bir örneğini ilgili makama göndererek soruşturma izni isterler.

21. OLAYIN YETKİLİ MERCİE İLETİLMESİ Diğer makam ve memurlarla kamu görevlileri de, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlendiğini ihbar, şikayet, bilgi, belge veya bulgulara dayanarak öğrendiklerinde durumu izin vermeye yetkili mercie iletirler.

22. İŞLEME KONULMAYACAK İHBAR VE ŞİKAYETLER Bu Kanuna göre memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında yapılacak ihbar ve şikâyetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ihbar veya şikâyetlerde kişi veya olay belirtilmesi, iddiaların ciddî bulgu ve belgelere dayanması, ihbar veya şikâyet dilekçesinde dilekçe sahibinin doğru ad, soyad ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması zorunludur.

23. İŞLEME KONULMAYACAK İHBAR VE ŞİKAYETLER Bu şartları taşımayan ihbar ve şikâyetler Cumhuriyet başsavcıları ve izin vermeye yetkili merciler tarafından işleme konulmaz ve durum, ihbar veya şikâyette bulunana bildirilir. Ancak iddiaların, sıhhati şüpheye mahal vermeyecek belgelerle ortaya konulmuş olması halinde ad,soyad ve imza ile iş veya ikametgâh adresinin doğruluğu şartı aranmaz. Başsavcılar ve yetkili merciler ihbarcı veya şikâyetçinin kimlik bilgilerini gizli tutmak zorundadır.

24. ÖN İNCELEME İzin vermeye yetkili merci, bu Kanun kapsamına giren bir suç işlediğini bizzat veya yukarıdaki maddede yazılı şekilde öğrendiğinde bir ön inceleme başlatır. Cumhuriyet başsavcılıkları ile izin vermeye yetkili merciler ihbar ve şikâyetler konusunda daha önce sonuçlandırılmış bir ön inceleme olması halinde müracaatı işleme koymazlar. Ancak ihbar veya şikâyet eden kişilerin konu ile ilgili olarak daha önceki ön incelemenin neticesini etkileyecek yeni belge sunması halinde müracaatı işleme koyabilirler.

25. ÖN İNCELEME Ön inceleme, izin vermeye yetkili merci tarafından bizzat yapılabileceği gibi, görevlendireceği bir veya birkaç denetim elemanı veya hakkında inceleme yapılanın üstü konumundaki memur ve kamu görevlilerinden biri veya birkaçı eliyle de yaptırılabilir. İnceleme yapacakların, izin vermeye yetkili merciin bulunduğu kamu kurum veya kuruluşunun içerisinden belirlenmesi esastır. İşin özelliğine göre bu merci, anılan incelemenin başka bir kamu kurum veya kuruluşunun elemanlarıyla yaptırılmasını da ilgili kuruluştan isteyebilir. Bu isteğin yerine getirilmesi, ilgili kuruluşun takdirine bağlıdır.

26. ÖN İNCELEME Yargı mensupları ile yargı kuruluşlarında çalışanlar ve askerler, başka mercilerin ön incelemelerinde görevlendirilemez. Ön inceleme ile görevlendirilen kişiler birden fazla ise içlerinden biri başkan olarak belirlenir.

27. ÖN İNCELEME YAPANLARIN YETKİSİ Ön inceleme ile görevlendirilen kişi veya kişiler, bakanlık müfettişleri ile kendilerini görevlendiren merciin bütün yetkilerini haiz olup, bu Kanunda hüküm bulunmayan hususlarda Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununa göre işlem yapabilirler; hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisinin ifadesini de almak suretiyle yetkileri dahilinde bulunan gerekli bilgi ve belgeleri toplayıp, görüşlerini içeren bir rapor düzenleyerek durumu izin vermeye yetkili mercie sunarlar.

28. SÜRE Yetkili merci, soruşturma izni konusundaki kararını suçun 5 inci maddenin birinci fıkrasına göre öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç otuz gün içinde verir. Bu süre,zorunlu hallerde onbeş günü geçmemek üzere bir defa uzatılabilir.

29. SORUŞTURMA İZNİNİN KAPSAMI Soruşturma izni, şikayet, ihbar veya iddia konusu olaylar ile bunlara bağlı olarak ileride soruşturma sırasında ortaya çıkabilecek konuları kapsar. Soruşturma sırasında izin verilen olay ve konudan tamamen ayrı veya farklı bir suç olarak nitelendirilebilecek bir fiil ortaya çıktığında, yeniden izin alınması zorunludur. Suçun hukuki niteliğinin değişmesi, yeniden izin alınmasını gerektirmez.

30. İTİRAZ Yetkili merci, soruşturma izni verilmesine veya verilmemesine ilişkin kararını Cumhuriyet başsavcılığına, hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisine ve varsa şikayetçiye bildirir. Soruşturma izni verilmesine ilişkin karara karşı hakkında inceleme yapılan memur veya diğer kamu görevlisi; soruşturma izni verilmemesine ilişkin karara karşı ise Cumhuriyet başsavcılığı veya şikayetçi itiraz yoluna gidebilir. İtiraz süresi,yetkili merciin kararının tebliğinden itibaren on gündür.

31. İTİRAZ İtiraza, 3 üncü maddenin (e), (f), g (Cumhurbaşkanınca verilen izin hariç) ve (h) bentlerinde sayılanlar için Danıştay İkinci Dairesi, diğerleri için yetkili merciin yargı çevresinde bulunduğu bölge idare mahkemesi bakar. İtirazlar, öncelikle incelenir ve en geç üç ay içinde karara bağlanır. Verilen kararlar kesindir.

32. İŞTİRAK HALİNDE İŞLENEN SUÇLAR Bu Kanun kapsamındaki suçların iştirak halinde işlenmesi durumunda memur olmayan, memur olanla; ast memur, üst memurla aynı mahkemede yargılanır.

33. HAZIRLIK SORUŞTURMASINI YAPACAK MERCİLER Hazırlık soruşturması genel hükümlere göre yetkili ve görevli Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılır. Ancak,Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, müsteşarlar ve valiler ile ilgili olarak yapılacak olan hazırlık soruşturması Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı veya Başsavcıvekili, kaymakamlar ile ilgili hazırlık soruşturması ise il Cumhuriyet başsavcısı veya başsavcıvekili tarafından yapılır.

34. HAZIRLIK SORUŞTURMASINI YAPACAK MERCİLER Hazırlık soruşturması sırasında hâkim kararı alınmasını gerektiren hususlarda; Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, müsteşarlar ve valiler için Yargıtay’ın ilgili ceza dairesine, kaymakamlar için il asliye ceza mahkemesine, diğerleri için ise genel hükümlere göre yetkili ve görevli sulh ceza hâkimine başvurulur.

35. YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME Davaya bakmaya yetkili ve görevli mahkeme, genel hükümlere göre yetkili ve görevli mahkemedir. Ancak, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreteri, müsteşarlar ve valiler için yetkili ve görevli mahkeme Yargıtayın ilgili ceza dairesi, kaymakamlar için ise il ağır ceza mahkemesidir.

36. VEKİLLERİN DURUMU Bu Kanunun uygulanmasında vekiller, asillerin tabi olduğu usule tabidir.

37. UYDURMA SUÇ İSNADI Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkındaki ihbar ve şikayetlerin ihbar veya şikayet edileni mağdur etmek amacıyla ve (...)(1) uydurma bir suç isnadı suretiyle yapıldığı hazırlık soruşturması sonucunda anlaşılır veya yargılama sonucunda sabit olursa haksız isnatta bulunanlar hakkında yetkili ve görevli Cumhuriyet başsavcılığınca re'sen soruşturmaya geçilir.

38. DAVA AÇMA HAKKI Memurlar ve diğer kamu görevlilerinin yukarıdaki fıkrada belirtilen durumlarda kamu davası açılması için Cumhuriyet başsavcılığına başvurma ve haksız isnatta bulunanlar hakkında genel hükümlere göre tazminat davası açma hakları saklıdır.

39. DİĞER KANUNLARA YAPILAN ATIFLAR Kanunlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanacağı belirtilen hallerde bu Kanun hükümleri uygulanır. Kanunlarda Memurin Muhakematı Hakkında Kanunu Muvakkatın uygulanmayacağı belirtilen hallerde genel hükümler uygulanır.

40. RAPOR TÜRLERİ 1)Ön İnceleme Raporları, 2) Araştırma Raporları,

41. RAPORLARDA BULUNMASI GEREKEN BAŞLIKLAR • Başlangıç, • Muhbir-Müşteki/Raporu Talep Eden Birim, • Raporun Konusu, • İfade ve Beyanlar, • İnceleme, • Tahlil, • Sonuç,

42. ÖN İNCELEME RAPORLARI “4483 sayılı Kanuna göre verilen ön inceleme onayına istinaden, ön inceleme yapmak üzere görevlendirilenler tarafından gerekli bilgi ve belgelerin toplanması ve hakkında ön inceleme yapılanların da ifadeleri alınmak suretiyle yetkili mercilerin soruşturma izni verilmesi yada verilmemesi kararına dayanak teşkil etmek üzere düzenlenen raporlardır.”

43. BAŞLANGIÇ “ ......İlinde/İlçesinde mukim/ ikamet eden ..... Tarafından ......./ aynı yer ... hakkında .... mevzuatına aykırı iş ve işlemlerine ilişkin olarak ... verilen/ gönderilen ..... Tarihli şikayet/ ihbar dilekçesi üzerine; konunun araştırılmasını/ konu hakkında ön inceleme yapılmasını amir .... Kaymakamlığı Kaymakamlık Makamının ....... tarih ve ...... sayılı onay ve ...... tarih ve ..... sayılı görev emirleri uyarınca mahallinde yürütülen araştırma/ inceleme sonucunda iş bu araştırma/ ön inceleme raporu tarafımdan/tarafımızdan düzenlenmiştir.”

44. MUHBİR-MÜŞTEKİ “Muhbir veya müşteki, araştırma,inceleme veya soruşturma yapmak üzere idareyi harekete geçiren üçüncü şahıslardır. ”

45. İDDİA “Muhbir/Müşteki XY, İçişleri Bakanlığına/ ..Valiliğine,/...Kaymakamlığına vermiş olduğu .... ... tarihli dilekçesinde............. hakkında aynen: (Ek:1/1). ”

46. KAPSAM DIŞI BIRAKILAN KONULAR VE NEDENLERİ “Kapsam dışı bırakılan konular bölümüne; iddiaların içinde yer alan konulardan halihazırda düzenlenen raporun dışında raporların da düzenlenmesi veya tamamen farklı bir rapor düzenlenmesini gerektiren konular; hangi tür rapor düzenleneceği ve gerekçesi de belirtilerek yazılır.”

47. ÖĞRENME TARİHİ “Ön İnceleme konusu eylem veya işlemin yetkili merciler tarafından öğrenildiği tarihtir. Uygulamada, ön incelemeye yetkili merciin ön inceleme onay tarihi, öğrenme tarihi olarak kullanılmaktadır.”

48. OLAY YERİ VE TARİHİ “Ön İnceleme konusu işlem/işlemler veya eylem/eylemlerin tesis veya işlendiği yer/yerler ile tarih/ tarihleri yazılır..”

49. HAKKINDA ÖN İNCELEME YAPILAN/YAPILANLAR “Hakkında ön inceleme yapılanların ad ve soy adları ile görev unvan ve yerleri yazılır.”

50. ÖN İNCELEME KONUSU/KONULAR ... Belediye Başkanı hakkında ileri sürülen: “ ....Mahkemesi tarafından verilen ve ... Tarafından Onanarak Kesinleşen mahkeme kararını yerine getirmeyerek görevini kötüye kullandığı” iddiası, Ön İnceleme konusunu oluşturmaktadır.