Polski system bankowy Konkurenci i konkurencja rynkowa

1. Polski system bankowyKonkurenci i konkurencja rynkowa Czyli jaka jest sytuacja na rynku usług bankowych w połowie 2003 roku? dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

2. PKB a sektor bankowy • W 1995 r. Aktywa s.b./PKB=48,5% • W 2001 Aktywa s.b./PKB=65,1% • Na koniec 2002 Aktywa s.b./PKB=60,71% • 2002/1995 to wzrost o 25,2% dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

3. Struktura własnościowa sektora bankowego w Polsce na koniec 2002 r. • ciągły wzrost udziału inwestorów zagranicznych, choć w 2002 roku miał miejsce spadek udziału kapitału zagranicznego w polskim systemie bankowym • czy może odżyć dyskusja o roli kapitału zagranicznego? dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

4. Struktura kapitału zagranicznego wg kraju pochodzenia (siedzib banków ) • niepostrzeżenie na pierwsze miejsce wśród inwestorów zagranicznych wybił się kapitał niemiecki z kwotą 1 776,7 mln zł. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

5. Stopień koncentracji polskiego systemu bankowego • aktywa 2 największych banków komercyjnych przekraczały 65 mld zł, kolejnych 2 były wyższe niż 30 mld zł, a dalszych 4 wyższe niż 20 mld zł. • do 10 największych banków (o aktywach wyższych niż 18 mld zł) należało łącznie prawie 76,8% aktywów sektora bankowego (80,8% kapitałów banków komercyjnych). • niewiele ponad 23% aktywów przypada na pozostałe banki komercyjne (49) i spółdzielcze (605) dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

6. Zawężanie marży odsetkowej • główną przyczyną spadku rentowności sektora jest zawężanie marży odsetkowej przy równoczesnym braku redukcji kosztów dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

7. Marża odsetkowa • definiowana jako relacja wyniku z odsetek do średnich aktywów netto (pomniejszonych o odsetki zapadłe od należności zagrożonych) • po znacznym spadku w I kwartale (o 0,47 pkt proc.), w następnych systematycznie rosła i w końcu roku osiągnęła poziom 3,2%, niższy jednak (o 0,3 pkt proc.) od ubiegłorocznego • w innych krajach Europy Środkowo-Wschodniej w 2001 r. kształtowała się ona na poziomie: 2,0% w Czechach, 2,3% na Słowacji, 3,6% w Słowenii i 4,1% na Węgrzech, a w krajach UE • poniżej 2,0% • marża odsetkowa w bankach komercyjnych w Polsce zbliża się więc stopniowo do poziomu obserwowanego w krajach Unii Europejskiej. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

8. Koszty działania i wynagrodzenia • wyniki finansowy/pracownika spada ale przeciętne wynagrodzenie wzrasta dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

9. Elementy podziału wyniku działalności bankowejbanków komercyjnych dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

10. A liczba placówek? dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

11. Struktura wyniku działalności bankowej w latach 1998-2002 • polskie banki stają się bankami rozliczeniowymi, relacja między dochodami pozaodsetkowymi a odsetkowymi zbliża się do relacji 1:1, choć w roku 2002 relacja ta zmniejszyła się na niekorzyść dochodów pozaodsetkowych – jest to efekt konkurencji bankowej dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

12. Liczba zatrudnionych w sektorze bankowym • liczba zatrudnionych w bankach maleje • liczba zatrudnionych w bankach spółdzielczych rośnie dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

13. Aktywa systemu bankowego i ich relacja do PKB • aktywa po raz pierwszy od 1993 roku, zmniejszyły się w ujęciu realnym o 1,4% • w 2001 r. wynosiła ona we Francji 273%, w Niemczech 206%, we Włoszech 136%, w Czechach 129,7%, a w Słowacji i na Węgrzech odpowiednio 94,4% i 70% dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

14. Udział w sektorze bankowym15 największych (pod względem aktywów) banków oraz wskaźnik HH) • wyraźnie widoczna jest większa koncentracja w depozytach niż w kredytach, ale koncentracja w depozytach w 2002 się zwiększyła, a w kredytach zmniejszyła • ocenia się koncentrację jako niską, jeżeli indeks Herfindahla-Hirschmana (HH)nie przekracza 0,10, jako umiarkowaną, jeżeli przyjmuje wartość z przedziału 0,11.0,18, a wysoką, jeżeli przekracza 0,18 dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

15. Wskaźnik ROA i ROE • spadek ROA i ROE jest najlepszym dowodem na głębokość zapaści polskiej gospodarki dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

16. Wskaźnik kosztów operacyjnych • Koszty operacyjne nie maleją, ciekawe jaka jest przyczyna tego stanu rzeczy? dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

17. Wdrożenie reżimu adekwatności kapitałowej • polskie banki duża uwagę zwracają na ryzyko związane z działalnością kredytową, koncentracją wierzytelności oraz ryzyko walutowe dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

18. Sytuacja na rynku kart bankowych • na koniec 2002 r. w posiadaniu klientów znajdowało się 16 916,4 tys. kart bankowych, w większości (97,0%) płatniczych z funkcją wypłaty z bankomatu • rosła liczba transakcji do 108,8 mln, 114,8 mln, 118,7 mln i 123,6 mln w poszczególnych kwartałach 2002 r., łącznie 465,9 mln • łączna wartość transakcji przekroczyła 109,3 mldzł • średnia wartość transakcji wyniosła 234, 5 zł • przeciętnie na jedną kartę wykonano transakcje na kwotę 6 461 zł dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

19. Oszczędności • Spada dynamika wzrostu oszczędności (na koniec roku 2002 spadła także wartość oszczędności) dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

20. Oszczędności Ekonomiści uważają, że mamy do czynienia ze znanym w teorii zjawiskiem tzw. wygładzania konsumpcyjnego. Polega ono na tym, że gdy pogarsza się nasza sytuacja materialna, to jeszcze przez jakiś czas chcemy utrzymać standard życia i przejadamy oszczędności. To zjawisko wygasające, bo w pewnym momencie kończą się oszczędności, a poza tym do nas samych dociera wreszcie świadomość, że nie zarabiamy już tyle co kiedyś. I że lepiej odkładać trochę pieniędzy na jeszcze gorsze czasy. Przy tak niskiej stopie oszczędności, jaką mamy w Polsce, nawet krótkookresowy spadek skłonności do oszczędzania jest niepokojący. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

21. Oszczędności • Spadek stóp procentowych wywołanych decyzjami RPP powoduje także spadek oszczędności dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

22. Konkurenci banków w kolejce do oszczędności • Rosną „nowi” konkurenci SKOK dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

23. Konkurenci banków w kolejce do oszczędności • tempo wzrostu depozytów zgromadzonych w SKOK-ach zwiększa się dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

24. Udział największych banków w aktywach sektora bankowego P. Jabłoński, Sektor coraz bardziej skoncentrowany, Rzeczpospolita, 28. 02. 2002 r. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

25. Udział 10 największych banków w aktywach sektora P. Jabłoński, Sektor coraz bardziej skoncentrowany, Rzeczpospolita, 28. 02. 2002 r. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

26. Przyrost wartości aktywów w wybranych bankach P. Jabłoński, Sektor coraz bardziej skoncentrowany, Rzeczpospolita, 28. 02. 2002 r. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

27. Podział rynku usług bankowości spółdzielczej_2002 dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

28. Rynek usług bankowych 2002 wg BPS Pozycja banków w obsłudze osób o wysokich dochodach dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

29. Spontaniczna znajomość marki banku wg B. P. S. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

30. Przyrost aktywów w wybranych bankach w latach 1996-2001 P. Jabłoński, Sektor coraz bardziej skoncentrowany, Rzeczpospolita, 28. 02. 2002 r. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

31. Przyrost aktywów w wybranych bankach w 2001 r. P. Jabłoński, Sektor coraz bardziej skoncentrowany, Rzeczpospolita, 28. 02. 2002 r. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

32. ROR wybranych banków w POLSCE Ogólna liczba ROR w polskich bankach – 13 132 000 dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

33. Udział w rynku ROR wybranych banków w POLSCE Ogólna liczba ROR w polskich bankach – 13 132 000 dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

34. Banki internetowe w Polsce na koniec marca 2001 • liderem na rynku bankowości elektronicznej był WBK dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

35. Banki internetowe w Polsce na koniec marca 2003 • liderem na rynku bankowości elektronicznej jest mBank dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

36. Podsumowanie…. Z porównania danych z 10 lat wynika, że bankiem, który najwięcej stracił, jest Bank Handlowy SA. Kiedyś był to bank o aktywach podobnych do PKO BP SA. Trzeba jednak pamiętać, że wówczas był on państwową kasą rozliczeniową. Drugim bankiem, który cały czas traci udziały w rynku, jest BGŻ SA, który stracił w tym czasie ponad 6 pkt. proc. i z 4. miejsca spadł na 10. Najwięcej zyskały BPH SA (dzięki fuzji z PBK SA) oraz Kredyt Bank SA (wskutek fuzji z PBI SA oraz żelaznej konsekwencji). Trzecie miejsce pod względem przyrostu aktywów zajmuje BRE Bank SA. Warto wspomnieć, że po tych 10 latach braku koncentracji na rynku powstała grupa 10 banków o aktywach co najmniej 18 mld zł. Kolejne banki mają sumy bilansowe poniżej 6 mld zł. P. Jabłoński, Sektor coraz bardziej skoncentrowany, Rzeczpospolita, 28. 02. 2002 r. dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

37. Analiza SWOT polskiego systemu bankowego • POZYCJA RYNKOWA • KONKURENCJA • KONDYCJA I POZYCJA FINANSOWA BANKU • ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE • DZIAŁALNOŚĆ MARKETINGOWA • INFORMATYKA I BANKOWOŚĆ ELEKTRONICZNA • OFERTA USŁUG • PERSONEL • INNE, JAKIE? dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

38. Silne i słabe strony systemu bankowego w Polsce • proszę zapisać własne propozycje (min 6) • proszę zapisać własne propozycje (min tyle co silnych stron) dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

39. rozwój działalności w formie outsourcingu rozwój instytucji okołobankowych, które przejmują zadania banków pod warunkiem że będą należały do banków przyłączenie do UE da szanse do szerszych kontaktów z innymi sektorami bankowymi rozwój nowoczesnych technik śwaidzenia usług rozwój instytucji parabankowych (nienależących do banków), które mogą zagrozić pozycji rynkowej banków zła i pogarszająca się kondycja gospodarki rozwój alternatywnych form uzależnienie sytuacji gospodarczej banków od sytuacji w sektorach sąsiednich państw kryzysy ogólnoeuropejskie Szanse i zagrożenia rozwoju systemu bankowego w Polsce szanse zagrożenia dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu

40. KONIEC dr Grzegorz Kotliński, Katedra Bankowości AE w Poznaniu