Licht en matig hersenletsel; a bird eye’s view Kinderen en jongeren met NAH

1. Licht en matig hersenletsel; a bird eye’s viewKinderen en jongeren met NAH Coriene Catsman-Berrevoets kinderneuroloog

2. Definitie Niet Aangeboren Hersen letsel; NAH Alle beschadigingen aan de hersenen verworven na de neonatale periode (leeftijd > 4 weken na à terme datum) en niet veroorzaakt door een degeneratieve hersen aandoening

3. Prognose van licht- matig hersenletsel ? A. Ernst van het klinisch beeld in de acute periode B. Ernst van de afwijkingen in de hersenen C. afhankelijk van A en B

4. Vindt U dit licht- of matig hersenletsel • Tumor in de kleine hersenen bij een kind van 4 jaar

5. Prognose van licht- matig hersenletsel ? Wat is Uw opinie A. Bij dit kind is sprake van een ernstig hersenletsel. De prognose tav restverschijnselen is somber B. Bij dit kind is sprake van een ernstig hersenletsel. De prognose tav restverschijnselen is waarschijnlijk matig ernstig. C. Bij dit kind is sprake van een ernstig hersenletsel. De prognose tav restverschijnselen is waarschijnlijk gunstig

6. Wat is licht- wat is matig hersenletsel • Tumor in de kleine hersenen bij een kind van 4 jaar

7. Altijd gezond geweest 3-4 weken wat hangerig Klaagt sinds 2 weken over hoofdpijn Sinds die tijd ook een scheve stand van het hoofd Sinds 3 dagen ochtend braken Patient 1 : 4 jaar

8. patient 1 • Resectie tumor • Pilocytair astrocytoom • Geen nabehandeling nodig • Inmiddels 13 jaar • Aandacht stoornis • Verminderd tempo • Remedial teaching • Motorisch niet beperkt

9. patient 2 : 4 jaar : voorheen altijd gezond • Loopt sinds twee weken onstabiel • Valt steeds meer • Geprikkeld, huilt snel • Heel onrustig • Regressie in taal

10. Marleentje 4 jaar : voorheen altijd gezond • Loopt sinds twee weken onstabiel • Valt steeds meer • Geprikkeld, huilt snel • Heel onrustig • Regressie in taal • MRI hersenen: geen afwijkingen

11. Prognose van licht- matig hersenletsel ? Wat is Uw opinie A. Bij dit kind is geen sprake van hersenletsel. De prognose is somber B. Bij dit kind is geen sprake van hersenletsel. De prognose is waarschijnlijk matig ernstig. C. Bij dit kind is geen sprake van hersenletsel. De prognose is waarschijnlijk gunstig

12. Patient 2: 4 jaar : Paraneoplastisch atactisch syndroom • Loopt sinds twee weken onstabiel • Valt steeds meer • Geprikkeld, huilt snel • Heel onrustig • Regressie in taal • MRI hersenen: geen afwijkingen • MRI buik: NEUROBLASTOOM

13. patient 1 patient 2 • Resectie tumor • Pilocytair astrocytoom • Geennabehandelingnodig • Inmiddels 13 jaar • Aandachtstoornis • Pervasieveontwikkeling • Bijzonderonderwijs Resectie tumor, chemotherapie Daarna oncologisch in remissie De ataxie verdween volledig Inmiddels 20 jaar Aandachtstoornis Ernstige gedragstoornis Ontwikkelings niveau 10 jarige Dagverblijf volwassenen

14. Conclusies De uitgebreidheid van een verworven hersenbeschadiging voorspelt niet altijd de functionele uitkomst Een normale MRI hersenen betekent niet automatisch dat een kind geen hersenbeschadigingkan overhouden aan een hersenziekte. Ieder kind met een hersenziekte/ hersenbeschadiging verdient follow up, (cognitieve) evaluatie en zonodig interventie

15. Oorzaken van NAH bij kinderen Hersentumor Infarct Hematoom Abces Ontsteking Trauma

16. Niet Aangeboren Hersenletsel • Diagnostiek en begeleiding van de (lange termijn) cognitieve en gedragsgevolgen na NAH • Geborgd bij ernstig NAH • Gevolgen licht / matig NAH worden vaak niet herkend

17. Follow up van kinderen en jongeren met NAH • Diagnostiek en begeleiding van de (lange termijn) cognitieve en gedragsgevolgen na NAH • Geborgd bij ernstig NAH • Gevolgen licht / matig NAH worden vaak niet herkend. • Dit geldt voor kinderen met een • licht schedel-hersenletsel (commotio) • Na (milde) meningitis • (milde) encephalitis

18. Incidentie NAH bij kinderen en jongeren? • Hoeveel kinderen lopen in Nederland jaarlijks hersenletsel op en hoe ernstig is dat letsel dan? • Meest recente cijfers in Nederland voor traumatisch NAH uit 1997 • Meerhof et al, 1997 • 837 / 100.000 personen • Waarvan: • 242.7 / 100.000 personen = kinderen 0-14 jr • Geen gegevens over de ernst van het traumatisch hersenletsel • Geen incidentiegegevens niettraumatisch hersenletsel

19. Samenwerkingsverband NAH bij kinderen en jongeren • Revalidatie: • Arend de Kloet – lector revalidatie • Sander Hilberink • Marije Roebroeck, • Suzanne Lambregts • Frederique van Markus • Kinderneurologie: • Coriene Catsman-Berrevoets • Els Peeters

20. Samenwerkingsverband NAH bij kinderen en jongeren • YOUBIN=YOUth with acquired Brain Injury Netherlands • Hoeveel kinderen en jongeren in Nederland lopen ieder jaar hersenletsel op door • trauma • ziekte : tumor, ontsteking, herseninfarct of bloeding, zuurstofgebrek etc)

21. Incidentie NAH bij kinderen en jongeren • Onderzoeksvraag:`Hoeveel kinderen en jongeren 0-24 jaar met THL en niet THL zijn gezien in 2008 en 2009 in Rotterdam - ErasmusMC Den Haag - Haga ziekenhuis - Medisch Centrum Haaglanden • Extrapolatie van deze gegevens naar de Nederlandse situatie

22. Incidentie NAH bij kinderen en jongeren • Onderzoeksvraag:`Hoeveel kinderen en jongeren 0-24 jaar met THL en niet THL zijn gezien in 2008 en 2009 in Onderscheid in: Locale zorg (stad): licht HL regionale zorg: matig ernstig HL Topklinische zorg: ernstig HL

23. Retrospectieve cohort studie • Zoekstrategie • DBC-codes • Zoektermen in patiëntbrieven • Ter controle de prospectief verzamelde gegevens uit • Database SEH • Database neurotrauma’s IC • Database oncologie • Kinder Stroke database

24. Resultaten 0-24 jarigen met potentieel hersenletsel - HL: zonder hersenletsel + HL: met hersenletsel

25. Resultaten 0-24 jarigen met potentieel hersenletsel - HL: zonder hersenletsel + HL: met hersenletsel

26. 1941 0-24 jarigen met (potentieel) hersenletsel - HL: zonder hersenletsel + HL: met hersenletsel

27. 1941 patiënten (0-24 jaar) met potentieel hersenletsel

28. Leeftijdsverdeling THL • Leeftijd • 1 mnd – 3 jaar 24 % • 4-11 jaar 23 % • 12-18 jaar 30 % • 19-24 jaar 23 % • M : V = 67 : 33

29. Oorzaken van niet Traumatisch Hersenletsel

31. Resultaten 0-24 jarigen met potentieel hersenletsel - HL: zonder hersenletsel + HL: met hersenletsel

32. Is licht schedel hersenletsel mild? 83 % van de kinderen had licht SHL Licht schedel - hersenletsel : GCS 13-15 • Bewustzijnsverlies < 15 min en / of PTA<60 min.

33. Is licht schedel hersenletsel licht? 83 % van de kinderen had licht SHL Licht schedel - hersenletsel : GCS 13-15 • Bewustzijnsverlies < 15 min en / of PTA<60 min. • 60% gaat met een wekadvies naar huis na bezoek SEH !!

34. Is licht schedel hersenletsel mild? MRI / CT data

35. Incidentie van Traumatisch SHL/ 100.000 kinderen en jongeren / jaar

36. Incidentie van Traumatisch SHL/ 100.000 kinderen en jongeren / jaar

37. Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100.000 kinderen en jongeren / jaar

38. Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100.000 kinderen en jongeren / jaar

39. Incidentie van (niet) Traumatisch SHL/100.000 kinderen en jongeren / jaar

40. Aantal kinderen/ jongeren met (niet) traumatisch HL/ jaar is minstens 19.000

41. Aantal kinderen/ jongeren met licht HL/ jaar is minstens 17.000

42. Conclusie Geschat wordt dat rond 19.000 kinderen en jongeren (0-24 jaar) per jaar schedel hersenletsel of niet traumatisch hersenletsel oplopen, waarvan 17.000 licht (89%) Met name kinderen met LTH lopen risico op niet onderkende late cognitieve gevolgen De uitdaging is om hen die hierna beperkt worden door cognitieve of gedragstoornissen tijdig te herkennen – bv simpele screenings lijst- en interventie te bieden

43. Preventie Niet Aangeboren Hersenletsel Karl Lagerfeld

44. oorzaken schedel-hersenletsel Leeftijdsafhankelijk 19-24 jaar: 12-18 jaar: 4-11 jaar 0-3 jaar lancering uit draagstoeltje zonder veiligheidsriem 2012: 30% van de valaccidenten bij kinderen < 1 jaar!!

45. Dank voor uw aandacht