ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ metody – techniki - koncepcje

1. ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄmetody – techniki - koncepcje dr Marian Krupa

2. AGENDA: Zarządzanie jakością Metoda – przegląd definicji Diagram Ishikawy– związki przyczynowo-skutkowe Tabela analityczno – diagnostyczna – ocena jakości Diagramy procesów– projektowanie, modelowanie ISO Metoda ABC – zarządzanie usterkami SIX sigma – statystyczne metody zarządzania jakością dr Marian Krupa

3. metoda Zarządzanie jakością dr Marian Krupa

4. Metoda a zarządzanie jakością?

5. METODA to: • Świadomyiuporządkowanysposóbstosowanydlaosiągnięciaokreślonegocelu [Encyklopedia Larousse][1]. • Systematycznieikonsekwentniestosowanysposóbpostępowaniadlaosiągnięciaokreślonegocelu [Słownikjęzykapolskiego][2]. • Sposóbnaukowegobadaniarzeczyizjawiskiprzedstawianiawynikówtychbadań [Słownikjęzykapolskiego][3]. [1] A. Chauvet, Metody zarządzania, Poltext, Warszawa 1997. [2] Z. Mikołajczyk, Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów zarządzania, PWN, Warszawa 1995. [3] Ibid.

6. METODA to: • Systematyczny sposób postępowania, przy czym sposób oznacza umyślny tok jakiegoś działania, a więc skład i układ jego stadiów [T. Kotarbiński][4]. • Powtarzalny sposób działania zwiększający jego sprawność, sposób, który jest wyznaczany za pomocą spójnego zbioru reguł (dyrektyw) [S. Kamiński][5]. • Odpowiednią do stanu rzeczy najkrótszą drogę do celu działania, a dokładniej: świadomie i systematycznie stosowany, wzorcowy dobór i układ elementarnych czynności, który pozwala skuteczniej i ekonomiczniej (wydajniej i oszczędniej) uzyskać cel tego działania [T. Kotarbiński]. [4] Z. Matyniak, Metody organizowania procesów pracy, PWE, Warszawa 1996. [5] S. Kamiński, Nauka i metoda, KUL, Lublin 1998.

7. Technika to: • Części składowe metody (parts within a method) [Encyclopedia od Management] Metodyka to: • Poprawny metodologicznie zbiór dyrektyw, wskazujący sposoby działania, metody prowadzące do danego celu [T. Pszczołowski] Zasady(reguły) to: • zawierają ogólne wskazówki, wytyczne działań organizatorskich. Np. Zasada podziału pracy głosi, że jeśli jakąś pracę podzielimy na cząstki, z których każdą powierzymy do wykonania odrębnemu stanowisku (pracownikowi, komórce, maszynie itd.), to wydajność pracy wrośnie.

8. Metody i techniki zarządzania – poziomy refleksji 20/80 Instrument – sposób, klasyfikacja , struktura danych, miernik, formuła opracowana na podstawie ogólnej zasady lub reguły. Narzędzie – implementacjainstrumentuzapomocąśrodkówmaterialnych. dr Marian Krupa

9. METODA Analiza Diagnoza Doskonalenie Z. Matyniak, Metody organizowania procesów pracy, PWE, Warszawa 1996.

10. Metody i techniki zarządzaniaTYPOLOGIE - kompletność- rozłączność dr Marian Krupa

11. Metody zarządzania - typologia: • Podział METODOLOGICZNY: - metody analityczne (jak jest?) - metody diagnostyczne (jest dobrze czy źle?) - metody projektowe / ulepszające / prognostyczne (co należy robić?). • Podział CZASOWY: - metody historyczne – jak było? - metody „real time” – jak jest? - metody prognostyczne – jak będzie? • Podział HISTORYCZNY: - metody klasyczne - metody współczesne

12. Metody zarządzania - typologia: • Podział STRATEGICZNY – poziomy zarządzania: - metody strategiczne, - metody taktyczne - metody operacyjne • Podział FUNKCJONALNY / obszary zarządzania: - metody produkcyjne, - metody zarządzania personelem, - metody logistyczne, - metody marketingowe - itd. • Podział GEOGRAFICZNY / kulturowy / geneza: - metody francuskie, niemieckie, polskie - metody japońskie, amerykańskie

13. Metody zarządzania - typologia: • Podział SYSTEMOWY: - metody indukcyjne, - metody dedukcyjne • Podział JAKOŚCIOWY: - metody weryfikacyjne (benchmarking), - metody walidacyjne (tworzenie standardu, benchmarku) • Podział ILOŚCIOWY: - metody tzw. „twarde” – matematyka, statystyka, - metody tzw. „miękkie” – socjologia, psychologia, kultura

14. Metody zarządzania - typologia: • Podział OGÓLNY[Z. Martyniak]: - metody socjopsychologiczne, - metody ergonomiczne, - metody operacyjne, - metody sieciowe, - metody ekonometryczne, - metody informatyczne - metody heurystyczne. • Podział KIEROWNICZY– funkcje zarządzania: - metody planistyczne, - metody organizatorskie, - metody motywacyjne, - metody kontrolne.

15. Metody zarządzania - typologia: • Podział par excellence metod organizatorskich [Z. Martyniak]: - badanie metod pracy (procesy pracy), - mierzenie pracy (wydajności pracy), - wartościowanie pracy (wycena pracy), - normowanie pracy (standardy ilościowe i jakościowe), - koordynowanie procesów pracy w czasie (koordynacja), - organizowanie procesów pracy w przestrzeni , - analiza wartości organizacji (ocena wartości). • Podział metod zarządzania produkcją: - Wykresy Gantt’a (Adamieckiego), LOB - technika KARTOWANIA, PERT, ISO - Metoda ABC - SMED, System SHIGEO SHINGO -JIT (Just-In-Time) -KANBAN

16. Metody zarządzania - typologia: • Przegląd metod zarządzania JAKOŚCIĄ: • Diagram Ishikawy – związki przyczynowo-skutkowe • Tabela analityczno – diagnostyczna – ocena jakości • Analiza wartości – dysharmonia funkcji i celów • Diagramy procesów – projektowanie, modelowanie ISO/BPM • SIX sigma – statystyczne metody zarządzania jakością • Analiza ABC – zasada Pareto (20/80) • QFD (QualityFunction Development) – diagram, dom jakości • FMEA (FailureMode and EffectsAnalysis) – badanie przyczyn problemu, wad, usterek itd. • DOE (Design of Experiments)– analiza czynników poprzez eksperymenty • Metody statystyczne – histogramy, rozkłady statystyczne, prawdopodobieństwo, współczynnik korelacji, regresja • Japońskie metody zarządzania jakością – koła jakości, Kaizen

17. Diagram ishikawy Zarządzanie jakością dr Marian Krupa

18. Zarządzanie jakością Diagram ISHIKAWY Kaoru Ishikawa Kaoru Ishikawa (1915 – 1989) znany jest jakoOjciecKółJakościdziękiroli, jakąodegrał w japońskimruchupoprawyjakości w latach 60. W seriiartykułównapisanych w latach 60 dlaznanegojapońskiegoczasopismadowodził, żeamerykańskistylzarządzania, w którym „kierownictwokieruje, a ludziepracują” niemożezostaćprzeniesionyna grunt japoński. Proponowałpołączenienajlepszychwzorcówamerykańskich, takichjaktechnikiprodukcjitaśmowej, z wzorcamijapońskimiorazeuropejskątradycjąrzemieślniczą. Ishikawa wpadłteżnapomysł, by zajakośćodpowiedzialnebyłycałegrupy, a nieposzczególnipracownicy.

19. Zarządzanie jakością Diagram ISHIKAWY: Kluczowe przesłanki Diagram Ishikawy jest wykorzystywany w celu: • Identyfikacji problemu • Przyczynwywołującychokreślony problem • Charakterystykjakościowych • Analizyprzyczyni ich wzajemnychrelacji • Powiązania • Hierarchia • Definiowanie priorytetów i ocena problemu • Wagi, oceny • Graficznejprezentacjiprowadzonejanalizy

20. Zarządzanie jakością Diagram ISHIKAWY: Kategorie przyczyn • 5M • Człowiek (Man) • Metoda (Method) • Maszyna (Machine) • Materiał (Material) • Zarządzanie (Menagement) • 4P • Miejsce (Place) • Zasady (Procedure) • Pracownicy (People) • Polityka (Policy) • 4S • Otoczenie (Surroundings) • Dostawcy ( Suppliers) • System (System) • Umiejętności (Skills) Przyczyna 1 SKUTEK Przyczyna 3 Przyczyna 2

21. Zarządzanie jakością Diagram ISHIKAWY: Diagram wg 5M Surowce substytuty Procedury Know-how Struktura organizacyjna Logistyka Metoda Materiał Zarządzanie SKUTEK Człowiek Maszyna Kwalifikacje, motywacja Trwałość, nowoczesność

22. Projekt Diagram ISHIKAWY Uzyskanie oceny bardzo dobrej z przedmiotu „Zarządzanie jakością” – Diagram Ishikawy

23. Diagram ISHIKAWY Metodyka 1. POLITYKA JAKOŚCI: Definiujemy problem, który zapisujemy na końcu osi (struktury ryby) 2. ZAPEWNIENIE JAKOŚCI: Określamy główne kategorie przyczyn(podajemy wagi) • Można skorzystać z 5M, 4P, 4S • Co powoduje błąd/uszkodzenie? • Opisać osie kategorii 3. Uszczegółowiamy każdą z zaproponowanych kategorii (wagi) • Dlaczego tak się dzieje? 4. Uszczegółowianie każdej z podkategorii (poziom III) • Dlaczego tak się dzieje? • Prowadzić identyfikację do chwili, gdy nie można już znaleźćużytecznych informacji 5. STEROWANIE JAKOŚCIĄ: Weryfikacja i ocena problemu przy pomocy diagramu – WNIOSKI!

24. Instrument i narzędzie Diagram ISHIKAWY

25. Zarządzanie jakością Tabela analityczno-diagnostyczna dr Marian Krupa

26. Tabela analityczno-diagnostyczna Zarządzanie jakością • Tabela analityczno-diagnostyczna (decyzyjna) jest podstawowym instrumentem w procesie podejmowania decyzji. • Tabela umożliwia uporządkowanie danych (informacji) o wybranym problemie decyzyjnym (jakościowym) według wybranych cech (zasada Pareto) z uwzględnieniem priorytetów (wag). • Tabela również umożliwia dokonanie oceny poszczególnych cech, czynników oceny według wcześniej zdefiniowanych skal ocen. • Ostatecznie, przy pomocy tabeli możemy jednoznacznie dokonać oceny jakościowej, podjąć najlepszą decyzję lub też wskazać na obszary wymagające usprawnień. dr Marian Krupa

27. Tabela analityczno-diagnostyczna Zarządzanie jakością dr Marian Krupa

28. Tabela analityczno-diagnostyczna Zarządzanie jakością METODYKA Zdefiniuj cel i zakres realizowanego projektu. Dokonaj wyboru instrumentów (tabela analityczna) i narzędzi (Excel). Zdefiniuj kluczowe czynniki oceny (5-8 czynników). Określ wagi dla poszczególnych czynników. Określ skale ocen dla poszczególnych czynników. Dokonaj oceny wzorcowej – wprowadź oceny maksymalne. W oparciu o zdefiniowaną skalę dokonaj oceny bieżącej. Oblicz wskaźniki statystyczne jak: średnia, mediana, dominanta itd. Przedstaw uzyskane wartości w formie graficznej. Przedstaw wnioski w formie krótkiego raportu. dr Marian Krupa

29. Zarządzanie jakością Diagramy procesów (ISO) dr Marian Krupa

30. Normy ISO – Projektowanie i udoskonalanie procesów dr Marian Krupa

31. ISO: Projektowanie i udoskonalanie procesów

32. ISO: Projektowanie i udoskonalanie procesów

33. ISO: Projektowanie i udoskonalanie procesów

34. Projekt Diagram procesu (ISO) Opracuj diagram dla wybranego procesu

35. ISO: Projektowanie diagramów Przykład diagramu procedury

36. ISO: Projektowanie diagramów Diagram: oznaczenie symboli

37. ISO: Projektowanie diagramów Metodyka: Zdefiniuj nazwę i cel procedury. Opisz parametry na wejściu. Opisz parametry na wyjściu. Uporządkuj listę zadań realizowanych w ramach wybranego procesu/ procedury. Zdefiniuj uczestników wybranego procesu/procedury. Opracuj graficznie w formie diagramu wybrany proces/procedurę. Przedstaw propozycje udoskonalenia procesu/procedury). dr Marian Krupa

38. Zarządzanie jakością Metoda ABC dr Marian Krupa

39. Metoda ABC – zasada 20/80 Genezęmetody ABCmożemyodnaleźć w badaniachstatystycznychprowadzonychprzezVilfredo Pareto (1848-1923), któredotyczyłyzagadnieniaosóbposiadającychdochodyrównelubwyższeodprzyjętych w szereguwielkości. V. Pareto w oparciu o przeprowadzonebadaniaprzedstawiłtezę, którawskazywałananastępującązależność: 20%populacjidanegokraju dysponuje80%jegodochodów.

40. Metoda ABC – zasada 20/80 20% produktów firmy daje jej 80% zysków 20% klientów przynosi 80% wartości sprzedaży 20% kryminalistów popełnia 80% przestępstw 20% kierowców powoduje 80% wypadków 20% powierzchni dywanu przypada na 80% jego zużycia 20% ubrań nosimy przez 80% czasu 20% naszej pracy daje 80% efektów 20% naszego życia daje nam 80% szczęścia R. Koch, Zasada 80/20, Medium, Warszawa 1998.

41. Metoda ABC – zasada 20/80 20% wyrobów danej produkcji przedsiębiorstwa tworzy 80% ogólnej jej wartości 20% maszyn i urządzeń stanowi 80% wartości majątku trwałego 20% operacji produkcyjnych warunkuje 80% kosztów wytwarzania w urzędzie administracji państwowej 20% formularzy stanowi 80% łącznego zużycia druków R. Koch, Zasada 80/20, Medium, Warszawa 1998.

42. Metoda ABC – zasada 20/80 Szukać dróg na skróty, zamiast przebiegać całą trasę. Możliwie najmniejszym wysiłkiem sprawować kontrolę nad całością. Zabiegać o doskonałość w nielicznych obszarach, zamiast o dobre wyniki w wielu. W codziennym życiu zlecać innym jak najwięcej zadań. Robić wyłącznie to, co robimy najlepiej i co sprawia nam największą radość. W odniesieniu do każdej ważnej sfery życia ustalać, które 20 procent wysiłków może doprowadzić do 80 procent efektów. Pracować mniej i nie podejmować próby wykorzystania każdej pojawiającej się szansy. R. Koch, Zasada 80/20, Medium, Warszawa 1998.

43. Metoda ABC – zasada 20/80 Zasadę 20/80 możemy zastosować w analizie struktury danej zbiorowości poprzez podział na 3 strefy strategiczne

44. A B C Metoda ABC – zasada 20/80 Analizując rozkład wartości skumulowanych zauważono zależność określaną prawem 20-80, zaś ich wykres przyjął postać krzywej Pareto. Wartość kumulowana 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% Wartość kumulowana 10% 0% 5% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

45. A B C Metoda ABC – zasada 20/80 Analizując rozkład wartości nominalnych wykres przyjmuje postać Wykresu słupkowego.

46. Metoda ABC – zasada 20/80 Znaczenie jakościowe poszczególnych stref możemy zinterpretować następująco:

47. Doskonalenie systemu zapewnienia jakości w procesach produkcyjnych przy pomocy metody ABC

48. Metoda ABC Zadanie: Kierownik ds. jakości w przedsiębiorstwie Sigma poszukuje sposobu lepszego (?) zapewnienia jakości wytwarzanych wyrobów. Przy pomocy metody ABC dokonaj analizy występujących usterek. Wyznacz strefy A, B i C uwzględniając taki kluczowy parametr jak: „Ilość usterek na 10 000 operacji”. W oparciu o przeprowadzoną analizę przygotuj odpowiednią strategię zmian dla działu produkcyjnego w celu poprawy poziomu zapewnienia jakości. dr Marian Krupa

49. Metoda ABC Metodyka: Wykonujemy pomiar / zbieramy dane nt. ilości usterek na 10 000 operacji. Przy pomocy tabeli porządkujemy operacje od wartości największej do najmniejszej (ilość usterek na 10 000 operacji). Obliczamy wartość kumulowaną ilość operacji na 10 000. Dla wartości kumulowanej obliczamy jej udział proc. względem wartości całkowitej. Obliczanie kumulowanego proc. udziału operacji. Zestawiamy w jednej tabeli kumulowany proc. udział liczby operacji na 10 000 i kumulowany proc. udział operacji. Dokonujemy podziały wartości dla całej zbiorowości według ogólnej zasady 20/80 – Strefa A; 10/50 Strefa B i 10/30 Strefa C. Zestawienie przedstawiamy w tabeli. Przedstawiamy uzyskane wyniki za pomocą wykresu słupkowego jak i krzywej Pareto. Opracuj raport jakościowy w oparciu o przeprowadzoną analizę – przedstaw wnioski. dr Marian Krupa

50. Zarządzanie jakością Six sigma dr Marian Krupa