HAK CIPTA DAN PERPUSTAKAAN

1. HAK CIPTA DAN PERPUSTAKAAN

2. AKTIVITI PERPUSTAKAAN 1. PENYIMPANAN BAHAN FOTOKOPI – KEPERLUAN OLEH PENSYARAH DAN PELAJAR. 2. MEMBUAT SALINAN BUKU DAN PENERBITAN LAIN. 3. BAHAN AUDIO VISUAL 4. BAHAN ELEKTRONIK 5. BAHAN ARKIB 6. PINJAMAN ANTARA PERPUSTAKAAN Hakcipta dan Perpustakaan

3. KENAPA MENJADI ISU HAKCIPTA? • Pengurusan perpustakaan berurusan dengan hasilkarya hakcipta yang bukan dimilikki oleh institusi perpustakaan. • Terdapat tanggungan atau liabiliti undang-undang ke atas pengurusan perpustakaan yang memelihara hak eksklusif pemilik hak cipta Hakcipta dan Perpustakaan

4. TANGGUNGAN • Tanggungan hakcipta ke atas pengurusan perpustakaan timbul apabila mana-mana hak eksklusif pemilik dilanggari. • Perlanggaran hakcipta boleh berlaku melalui aktiviti yang dilakukan oleh pengurus perpustakaan. Hakcipta dan Perpustakaan

5. PENGECUALIAN • URUSAN / PENGGUNAAN WAJAR • PENGGUNAAN HASILKARYA HAKCIPTA DI BAWAH KAWALAN KERAJAAN, ARKIB KEBANGSAAN, PERPUSTAKAAN NASIONAL, PERPUSTAKAAN NEGERI ATAU MANA-MANA PERPUSTAKAAN AWAM DAN INSTITUSI PENDIDIKAN , SAINTIFIK ATAU PROFESIONAL YANG MANA DINYATAKAN OLEH MENTERI DALAM ARAHANNYA. Hakcipta dan Perpustakaan

6. URUSAN/PENGGUNAAN YG WAJAR • Tiada definisi khusus diberikan. • Wbp kes-kes yang telah diputuskan di mahkamah dapat membantu dalam menentukan elemen urusan wajar. • 4 perkara perlu dilihat: • Tujuan penggunaan hasilkarya hakcipta • Sifat hasilkarya • Jumlah dan Bahagian Penting yang diambil • Kesan penggunaan kepada pasaran hasilkarya hakcipta tersebut. Hakcipta dan Perpustakaan

7. TUJUAN PENGGUNAAN • Tujuan penggunaan perlu terhad kepada pembelajaran persendirian, penyelidikan tanpa keuntungan, kritik, semakan atau laporan kejadian semasa. • Perpustakaan- biasanya tidak menjalankan aktiviti di atas kecuali dalam kes-kes tertentu seperti membenarkan pelajar membuat salinan atau memberi pelajar salinan bagi tujuan tersebut. • Wbp, penggunaan pengecualian ke atas perpustakaan IPTA boleh digunapakai ianya dibuat secara wajar. • Secara wajar bermaksud tiada keuntungan dan tiada yuran dikenakan bagi persembahan atau permainan kepada awam. Hakcipta dan Perpustakaan

8. SIFAT HASIL KARYA HAKCIPTA • Perlu dilihat samada :- • Hasilkarya telah terbit atau tidak. (hkarya tidak diterbitkan lebih sukar menggunapakai dalihan urusan wajar). • Bahan hakcipta itu telah ‘out of print’. • Hasilkarya fakta atau seni ( h/k seni lebih sukar mengguna pakai dalihan urusan wajar) Hakcipta dan Perpustakaan

9. JUMLAH / BAHAGIAN PENTING • Lebih banyak bahagian hasilkarya diambil, makin sukar dalihan urusan wajar diguna pakai. • Sekiranya jumlah yang diambil melebihi jumlah yang munasabah ( hampir 50% drpd keseluruhan hkarya), dalihan urusan wajar sukar diguna pakai. • Sekiranya bahagian yg diambil itu amat penting sehingga menjejaskan keuntungan ekonomi pemilik, ini juga menyukarkan penggunaan dalihan ini. Hakcipta dan Perpustakaan

10. KESAN DI PASARAN • Tidak memberi menjejaskan kepentingan sah pemilik hakcipta. Hakcipta dan Perpustakaan

11. PENYIMPANAN SALINAN • Penyimpanan salinan bahan hakcipta oleh pensyarah bagi kegunaan pelajar. • Pengurus perpustakaan mungkin membuat beberapa salinan bagi kegunaan pelajar. Hakcipta dan Perpustakaan

12. MEMBUAT SALINAN • Salinan bahan hakcipta boleh dibuat oleh pengurus perpustakaan asalkan memenuhi 4 syarat tersebut. • Berapa lama salinan tersebut boleh disimpan di perpustakaan? • Biasanya 1 semester, sekiranya lebih drpd itu, maka kebenaran drpd pemilik perlu diperolehi. • Berapa salinan boleh dibuat? Seberapa banyak bagi keperluan pelajar untuk akses kepada bahan. • Kebenaran membuat salinan fotokopi perlu nyatakan ( dlm bentuk notis) bahawa pelajar tidak boleh membuat salinan lebih dari yang munasabah. Ini untuk mengelakkan pengurus perpustakaan atau institusi bertanggungan. Hakcipta dan Perpustakaan

13. BAHAN AUDIO VISUAL • Membuat salinan kepda bahan audio visual bagi memenuhi permintaan pengguna perpustakaan. • Membuat ‘master recording’, biasanya tidak lebih 6 bahagian drpd satu-satu lagu. • Membuat ‘slides’ drpd gambar dalam buku- penggunaan gambar agak sukar berbanding bahan bersaskan fakta, seperti artikel. • Membuat salinan keseluruhan rakaman video- bukan urusan yang wajar. Perlu mencari alternatif lain seperti menayangkan rakaman serentak kpd pelajar dalam kuliah. Hakcipta dan Perpustakaan

14. Tayangan audio visual kepada umum, adakah dibenarkan? • Umum- bukan maksud persendirian atau kegunaan domestik. • Tayangan audio visual di perpustakaan walaupun umum tetapi tidak berasaskan keuntungan , maka ia adalah urusan yang wajar. Hakcipta dan Perpustakaan

15. BAHAN ELEKTRONIK • Memindahkan bahan hakcipta dalam bentuk digital. • Selain pindahan kepada bentuk digital, ada kalanya salinan elektronik bahan ditayangkan kepada awam dalam ‘portal’. • Perlu memenuhi 4 syarat yang dinyatakan, barulah urusan wajar boleh menjadi dalihan. Hakcipta dan Perpustakaan

16. BAHAN ARKIB • Arkib boleh terdiri dari :- • Bahan yang telah diterbitkan. • Bahan yang tidak diterbitkan. • Bagi bahan yang belum diterbitkan tujuan diarkibkan adalah bagi memelihara atau keselamatan dan perlu ada salinan dalam koleksi perpustakaan. • Bagi bahan yang telah diterbitkan , tujuan diarkibkan adalah bagi mengganti salinan yang mereka pernah ada dalam koleksi. Salinan asal mungkin telah rosak, hilang atau musnah mahu pun telah tidak dicetak lagi. • Maka salinan dibenarkan dalam keadaan ini. Hakcipta dan Perpustakaan

17. Alasan yang sama juga diguna pakai bagi salinan audio visual dan salinan elektronik. Hakcipta dan Perpustakaan

18. PINJAMAN ANTARA PERPUSTAKAAN • Pengurus perpustakaan akan bertindak sebagai pemohon atau penerima permohonan. • Pinjaman antara perpustakaan boleh membawa kepada isu hakcipta apabila:- • Memohon salinan keseluruhan buku • Memohon salinan keseluruhan jurnal • Memohon artikel daripada jurnal. • Menerima permohonan bagi keseluruhan salinan buku. • Menerima permohonan bagi salinan jurnal. Hakcipta dan Perpustakaan

19. Dalam mengelakkan pelanggaran hakcipta pengurus perpustakaan perlu memastikan:- • Salinan yang dipohon tidak boleh diperolehi dengan harga yang berpatutan. • Penggunaannya bagi tujuan pembelajaran persendirian atau pun penyelidikan tanpa keuntungan. Hakcipta dan Perpustakaan

20. Hakcipta dan Perpustakaan

21. TERIMA KASIH Hakcipta dan Perpustakaan