નિર્મળ તાલુકા અભિયાન : ૨૦૧૨-૧૩ NIRMAL TALUKA PROGRAM : 2012-13

1. નિર્મળ તાલુકા અભિયાન : ૨૦૧૨-૧૩NIRMAL TALUKA PROGRAM : 2012-13 I.E.C. – આઇ.ઇ.સી.

2. i.e.c. I: Information - ઇન્ફોરર્મેશન એટલે કે માહિતી વિષયને અનૂરૂપ માહિતી આપવી. E : Education-એજયુકેશન એટલે કે શિક્ષણ વિષયના સંદર્ભમાં શિક્ષણ આપવું C: Communication -કોમ્યુનિકેશન એટલે કે પ્રસાર વિષયનો પ્રચાર માધ્યમથી પ્રસાર કરવો. F IEC is not a one-time activity. આઇઇસી એ ફકત એક વાર માટેની પ્રવૃત્તિ નથી. I IEC Strategy and plan have to be implemented not just to create demand but also for use, maintenance and up gradation, so that sanitationand hygiene become an integral part of rural life and thereby sustainable. આઇઇસી યોજનાએ ફકત માંગ ઉભી કરવા માટે નહિ. પરંતુ તેનો ઉપયોગ સંવર્ઘન અને પ્રગતિ માટે અમલમાં મુકવું જેથી સ્વચ્છતા અને ચોખ્ખાઇ ગ્રામ્યજીવનનો આંતરિક ભાગ બની તેને જાળવવા લાયક બને.

3. i.e.c.expert – આઇ.ઇ.સી નિષ્ણાંત સંપૂર્ણ સ્વચ્છતા અભિયાન અંતર્ગત નિર્મળ ગામની વિશિષ્ટતામાં ગામમાં કેવી સુવિધાઓ હોવી જોઇએ તેનો સૌપ્રથમ ખ્યાલ આઇ.ઇ.સી નિષ્ણાંતને હોવો જોઇએ. inmR5 gamnI ivix*3ta : G ૧૦૦ ટકા કુટુંબોને શૌચાલયની સુવિઘા અંતર્ગત આવરી લેવા. G ૧૦૦ ટકા શાળાઓ અને આંગણવાડીઓને શૌચાલયની સુવિઘાથી આવરીલેવી. G પંચાયત વિસ્તારમાં ખુલ્લામાં શૌચક્રિયા સદંતર અને કાયમી ઘોરણે બંઘ કરાવવી. • ઘન કચરાના નિકાલ માટે તેમજ ઘરોમાંથી નીકળતા ગંદા પાણીના નિકાલ માટે • યોગ્ય વ્યવસ્થા કરવામાં આવેલ હોય. G ગામમાં કયાંય પણ ઉકરડો કે પાણીનો ભરાવો થયેલ ન હોવો જોઇએ. G દરેક પાણીના સ્ત્રોત યોગ્ય પ્લેટફોર્મ તેમજ પાણીના નિકાલ માટે ગટર વ્યવસ્થાની સગવડ હોવી જોઇએ.

4. આઇ.ઇ.સીના કાર્યો F ગામ સ્તરે અભિયાનને અમલમાં મુકવાની કામગીરી કરવી. F સમુદાયના લોકોનો સંપર્ક કરવો. F સમુદાયને સ્વચ્છતાલક્ષી માહિતી આપવી. F ગામ સ્વચ્છતા સમિતિ અને ગ્રામ પંચાયત સાથે સંપર્ક જાળવવો. F આપના તાલુકામાં જે ગામો નિર્મળ બની ગયેલ છે તેવા ગામોનું સ્વચ્છતા બાબતે ઘ્યાન રાખવું. F જે ગામો નિર્મળ ગામ બનેલ નથી તેવા ગામોમાં વઘુ સંપર્ક કરીને લોકોને પ્રાત્સાહીત કરવા તેમજ તેવા ગામોને આઇઇસી કયા પ્રચાર માઘ્યમ દ્રારા હકારાત્મક અભિગમ કેળવવો. F રીજયોનલ કન્સલટન્ટને નિયમિત રીતે રીપોર્ટ આપવો તેમજ સ્ટેટ સીસીડીયુ જાણ કરવી. F ગામના સ્તરે પ્રચાર માધ્યમોને આપવાની માહિતીનું સંપાદન કરવું અને તે અંગેની વ્યવસ્થા ગોઠવવી. F ગ્રામ પંચાયત દીઠ આઇઇસી હેઠળની પ્રવૃત્તિઓનું માસીક પ્લાન તૈયાર કરવો.

5. આઇ.ઇ.સી.ના પ્રચાર માધ્યમો માટેના સાઘનો I સકસેસ સ્ટોરી (સફળ વાતો) I સ્વચ્છતા દિવસની ઉજવણી I બાળ અદાલત I શેરી નાટકો અને ભવાઇ I સુત્રો લખવાં I કોલાર્જ (ફોટોગ્રાફસ) I પદયાત્રા

6. sKses S3aerI Ü sf5 vataR Ý F જે ગ્રામ પંચાયતોમાં સારી દાખલારૂપ કામગીરી થયેલ હોય તેવાગામોની એક સકસેસ સ્ટોરી ફોટોગ્રાફ સાથે તૈયાર કરવી. જેના વિષયો - બાળ અદાલત - વર્મી કમ્પોસ્ટ - તુલસીવન - સ્વચ્છતા દિન -ખુલ્લામાં શૌચકીયા ન થતી હોય વગેરે. U6[X5]ZF sV,M0Ff TFPDC[;F6FGL ;O/TFGL JFT cc :JrK 3Z4:JrK lJRFZv;D'wW AG[ 5lZJFZ cc DC[;F6F lH<,FGF \ DC[;F6F TF,]SFGF U6[X5]ZFsV,M0Ff U|FD 5\RFITGL VF JFT K[P DC[;F6FYL VFXZ[ !_ YL !Z lSPDLGF V\TZ[ U6[X5]ZFsV,M0Ff UFD VFJ[, K[ U|FD 5\RFITGL $#_GL J:TL K[P !__ V[5LV[, S]8]\AM K[P UFDDF\ SM. ALP5LPV[, S]8\]A GYLP UFDDFSM. 5|FYlDS XF/F S[ VF\U6JF0L VFJ[, GYLP 5Z\T]\ GÒSDF\ VFJ[, V,M0F UFDGL 5|FYlDS XF/F VG[ VF\U6JF0LDF\ AF/SM VeIF; VY"[ HFI K[PU6[X5]ZFsV,M0Ff UFDDF\ !__ @ U8Z,F.G VG[ XMQFBF0FGL ;]lJWF K[ ,MSMV[ HFT[ H 5MTFGM SRZM SRZF5[8LDF\ ;\3ZLG[ UFDYL N]Z lGSF, SZ[ K[ UFD :JrK K[P VDFZF UFDDF\ !__@ XF{RF,IGL ;]lJWF YIF 5KL VDFZF ÒJG WMZ6DF\ W6M AN,FJ VFjIM K[PUFDDF\ 3G VG[ 5|JFCL SRZFGM lGIlDT lGSF, SZJFDF\ VFJ[ K[P pSZ0F UFDDF\YL N}Z SZJFDF\ VFjIF K[P H[GF SFZ6[ CJF T[DH 5F6LHgI ZMUMGM 38F0M YI CLTSYL ,MSMDF\ :JrKTF lJX[ HFU'TTF VFJLP B]<,FDF\ D/ tIFUYL YT] G]SXFG4 D/YL D]B ;]WLGL U\NSLGL RRF"4 CJF 5F6LDF\ D/GF SZM0M H\T]VM 4 lJQFF6]VMGL CFHZL4 T[GFYL YTF ZMUM4 VFJSDF\ YTM 38F0M JU[Z[GL HF6SFZL D/L4 AC[GMG[ YTL TS,LOMYL DFlCTUFZ YIF4 VFD VF AWF 5|ItGMYL UFDDF\ XF{RF,I AGJF ,FuIF VG[ VFH[ VF UFD ;\5}6" 56[ B]<,FDF\ D/tIFUYL D]ST (ODF) K[P VDFZF UFDDF\ !__@ XF{RF,IGL ;]lJWF YIF 5KL VDFZF ÒJG WMZ6DF\ W6M AN,FJ VFjIM K[PUFDDF\ 3G VG[ 5|JFCL SRZFGM lGIlDT lGSF, SZJFDF\ VFJ[ K[P pSZ0F UFDDF\YL N}Z SZJFDF\ VFjIF K[P H[GF SFZ6[ CJF T[DH 5F6LHgI ZMUMGM 38F0M YI[, K[P 5lZ6FD[ U|FD HGMG\] VFZMuI lGZMUL ZC[, K[P lRSGU]lGIF H[JF ZMUMGM 56 UFDDF\ 5|J[X YI[, GYLP VDFZF UFDDF\ SM. ZMURF/M YI[, GYLP UFDGL VFlY"S ;]BFSFZL ;FZL K[[P VDFZF UFD[ :JrKTF4 lJSF;45IF"JZ6 V[D NZ[S 1F[+[ 5|UlT SZ[, K[PVDFZF UFDG[ ;DZ; UFD TZLS[ HFC[Z SZJFDF\ VFJ[, K[PVF JQF[" VD[ VDF~ UFD lGD"/ UFD AGFJLX • UFDDF\ VFJ[, plDIF DFTFÒG\] ;]\NZ D\NLZ • 3Z[ 3Z[ XF{RF,IGL ;]lJWFo • VDFZF UFDDF\ B]<,FDF\ X{FRlS|IF ;N\TZ A\W K[PPP TDFD WZ[ X\{FRF,IGM p5IMU YFI K[PPPP UFDGF ZC[6F\S lJ:TFZMDF\ V[S 56 pSZ0M GYLPPPUFDDF\ SIF\I 56 5M,LYLG q%,F:8LS GM SRZM GYLPPP5LJFGF 5F6LGF :+MTGL VF;5F; RMbBF. K[PPPTDFD 3ZM VG[ UFDGF J5ZFI[, 5F6LGM IMuI lGSF, DF8[ !__@ U8Z ,F.G K[PPP VFD lGD"/ UFDGF GSSL SZ[,F WFZFWMZ6M D]HA U|FDHGMGF ;FYv;CSFZYL !__@ SFDULZL YI[, K[P VF JQF[" VDF~ UFD lGD"/ AG[ T[JF 5|IF;M SZLX]P • cc VF56F ;C]G\] ;lCIFZ] SD"4 V5GFJM :JrKTFGM WD"cc

7. સ્વચ્છતા દિવસની ઉજવણી Fદરેક મહિનામાં એક વખત ગ્રામ પંચાયત તથા શાળામાં સ્વચ્છતા દિવસની ઉજવણી કરવી.

8. બાળ અદાલત F દરેક મહિનામાં બે વખત બાળ અદાલત શાળામાં યોજવીજેવા વિષયો. - શૌચક્રીયા પછી હાથ ન ઘોવાના ગુનાના કેસ - કાગળ અને પેન્સીલના કચરાના ગૂનાનો કેસ - ખુલ્લામાં બાથરૂમ કરવાના ગુનાનો કેસ વગેરે

9. શેરી નાટકો અને ભવાઇ F વિષયો - ઘરનું અંગત શૌચાલય, સામુદાયિક સ્વચ્છતા સંકુલ, શાળા-આંગણવાડીમાં સ્વચ્છતા, ઘન કચરા તથા પ્રવાહી કચરાનો નિકાલ વગેરે - સ્ક્રીપ્ટ લખવી. - દરેક ટુકડીમાં સાતથી દસ કલાકારોને રાખવા. - ભવાઇ અને શેરી નાટકોના કલાકારો ગામ સ્તરના પ્રોત્સાહકમાંથી પસંદ કરવા.

10. સુત્રો લખવાં F ગામના નાગરીકો ઝડપી સમજી શકે તેવા સુત્રો લખવા. સુત્રો કયાં લખવાં. ગ્રામ પંચાયત ગામની પાણીની ટાંકી, શાળા, આંગણવાડી, કોમ્યુનીટી હોલ, દુઘની ડેરી ગામના મધ્યમાં આવેલું મંદિર, ગામનું બજાર, હાટ,બસ સ્ટેન્ડ / હોસ્પીટલ / પ્રાથિમક આરોગ્ય કેન્દ્ર વગેરે.

11. કોલાર્જ (ફોટોગ્રાફસ) Fસંપૂર્ણ સ્વચ્છતા અભિયાન અંતર્ગત આઇ.ઇ.સી કમ્પોનન્ટ હેઠળ સારા ફોટોગ્રાફનું કોલાજ બનાવી શાળાઓ તેમજ ગ્રામ પંચાયત કચેરી તેમજ જાહેર જગ્યાએ ડીસ્પલે કરવા.

12. પદયાત્રા F દરેક ગ્રામપંચાયતમાં વર્ષમાં એક વખત સ્વચ્છતા અભિયાન સપ્તાહ વખતે પદયાત્રાનું આયોજન કરો.

13. આઇ.ઇ.સી.in*`a>tnI jvabdarIAae • drek mihnama> drek gamaenI mulakat sa4e Aa[[sI A>tgRt kamgIrIA4eR maisk Plan tEyar krae. • drek gamna maebIla[zr,inmR5dUtae,Aaxa vkRr vgerenI kamgIrIAaema> mdd½p 4vu> ]pra>t j½rI talIm AapvI. • drek gamma> krvama> AavtI Aa[[sI p/vi|Aae he#5 gamjnaene k[ Aa[[sI p/v<i|ma> v2u rs 0e,tenI Ja`karI me5vI te Aa[[sI p/v<i|Aae v2u krae. • Aa[[sI he#5nI p/v<i|Aae Jyare gamma> krae Tyare p/v<i| he#5nI kamgIrInae s>i(aPt Aheval fae3aega/f sa4e Aapna ijLlana S4aink Aqabaraeã saPtaihkaema> p/esnae3na wag½pe Aapae. Aava smacarae Jyare Aqbarma> p/g3 4ay Tyare tenI zerae9 kaepI kravI gamna nagirkaene btavae. • Aa[[sI p/v<i|AaenI Jae xKy haey tae fae3aega/fIã vIDIyaega/fI kravae. • Aa[[sI he#5nI p/v<i|Aae j`avel smyga5ama> mihna var stt krta> rhevanI 0e. • je p/v<i|Aae he#5 Aa[[sI in*`a>te kamgIrInea ( Progress Report ) sf5 Aheval A#vaiDye 3Im lIDrne Aapvae.

14. આઇ.ઇ.સી.nI p/v<i|Aae

15. Maaisk var Aa[[sI p/v<i|AaenI ivgt

16. k આઇ.ઇ.સી.nae maisk rIpae3R -: Aa[[sI AeKsp3Rnae Maaisk rIpae3R :- Ipa Tamam Aa[[sI p/v<i|Aae A>ge krel kamgIrInae maisk rIpae3R S3e3 sIsIDIyu, ga>2IngrnI kcerIne maeklI Aapvae.

17. આઇઇસીનાં પરિણામો G લોકોમાં જાગૃતિ વઘે G પાણીજન્ય રોગો અને અસ્વચ્છ/બિન આરોગ્યપ્રદ આદતોને કારણે થતાં મુત્યુનો દર ઘટે. G નિભાવની જવાબદારી ગ્રામજન ગ્રામ સમિતિ/ઉપયોગ કરનારાઓને સોંપાય. G સમુદાય દ્રારા સ્વચ્છતા સુવિઘાઓને ઉપયોગ ન કરવાનું તથા તેમના નિભાવમાં ઉદાસીનતા દાખવવાનું વલણ ઘટે. G સ્વચ્છતા સુવિઘાઓ ઉભી કરવા લોકો પોતાનો ફાળો આપવા અને સ્વઘિરાણ માટેની તૈયારી બતાવે. G ગામમાં સ્વચ્છતા જળવાય.