AİLE DANIŞMANLIĞI

1. AİLE DANIŞMANLIĞI

2. Aile Danışmanlığı SAMSUN Yrd. Doç.Dr. Sibel Dinçyürek

3. Etkinlik 1 İleride sahip olacağınız ailenizde hangi ihtiyaçlarınızı gidermeyi amaçlamakta ve giderme yollarınız nelerdir ?

4. Ailenin Hayatımızdaki Önemi • Gelişmiş ülkeler için aile önemli bir rol oynar • İhtiyaçların en çok karşılandığı doğal ortam ailedir. • Bu ihtiyaçlar: • Samimiyetlik: İlişkiler (Homojen ve hetorojen) • Güç: İş yaşamı • Anlamlılık: Çocuk sahibi olma • Not: Genelde ailelerin bu üç noktada ihtiyaçlarını toplayabiliriz.

5. Ailenin Tanımı: • Aile birimindeki birey sayısı kaç ve ne türden olursa olsun (çocuksuz tek ebeveyinli, çekirdek, geniş, hiç evlenmemiş v.s) • bugün dünyada aile kavramı çok çeşitli kombinasyonları, yakın ve etkili ilişkilerin kalıcığı ölçüsüne bağlı olarak içine almaktadır.

6. Aile Sistemi • Elementler ve yapıyla ilişkilidir. Aile üyeleri bir sistemin elementleri gibidir. Her elementin kendine ait özellikleri vardır. Ailedeki ilişki birbirine bağlı şekilde fonksiyonu vardır. • Bütün bunlar bir yapıyı oluşturur ya da elementler arasında toplam bir ilişkiyi oluşturmaktadır. • Bu sistemin içerisindeki üyelik vardır. Bu sistemin ve bulunduğu çevre arasında da sınırlar mevcuttur.

7. Aile kendini oluşturan parçaların toplamından daha fazla özelliklere sahiptir Sistem olarak aile 4 1 3 2

8. Ailenin işleyişini düzenleyen belirli kurallar vardır Sistem olarak aile

9. Sistemler alt sistemlerden oluşmuştur,kendileride üst sistemlerin parçasıdır Sistem olarak aile

10. Ailenin sınırları vardır Sınırlar farklılığı korur Katı/ belirsiz/ belirgin ............. . . . . . . . . Sistem olarak aile

11. Sağlıklı Aile (İşlevsel) • İşlevsel aile:Gelişim odaklı ve açık bir sistem olarak tanımlanır. • Bireyler neler hissetiklerini, gördüklerini ve düşündüklerini açık bir şekilde hem kendilerine hem de ailelerine rahatlıkla ifade ederler. İletişim merkezlidir. • Aile içerisinde birbirlerine duygusal beslenme verirken iyimserlik ve birbirlerine bağlılık söz konusudur.

12. Sağlıksız Aile (İşlevsel) • İşlevsel olmayan aile psikolojik sağlığı koruyamayan ve gelişimi engelleyen aile sistemleri olarak tanımlanır.

13. İşlevsel Ailenin Özellikleri • Aile bireyleri birlikte olmaktan keyif alır,bu süreç destekleyici ve yüreklendiricidir. • Birbirlerinin bakış açılarına saygılıdırlar. • Aile bireyleri ihtiyaçları fark eden ve karşılayandır. • Aile dayanışmasını tamamlayıcı, duygusal ve sağlamdır. • Yakınlaşma ve otomatik olarak ortaya çıkar. Diğerlerinin kişilikleri farklı ama kabul edilir olarak algılanır. • Doğal bir etkileşim vardır. Etkileşim zorunluluk olarak değerlendirilmez. • İstek ve motivasyona karşı kontrol değil anlayışlı bir bakış açısı vardır.

14. İşlevsel Olmayan Ailenin Özellikleri • Bireyler birbirlerine karşı özensizdir ve kendilerini açmazlar. • Diğerine karşı bakım konusunda reddetme görülür. Bu durum çaresizlik ve yalnızlık duygularının yaşanmasına neden olur. • Aile bireylerinin diğerlerinin istediği gibi davranma eğilimindedir.Karşı taraf nasıl biri olduğunu yansıtmadığı için beklenildiği gibi davranmaya çalışılır. • Tatminsizliğin duygusal acısını gizlemek için çok çaba harcanır. Bu durum genellikle somatik yakınmalara veya antisosyal davranışlara neden olur. • İhtiyaçların karşılanmamasından dolayı, yapay bir çaresizlik veya güç gösterisi yoluyla diğerleri kontrol edilmeye çalışılır.

15. Etkinlik 2 • İşlevsel ve İşlevsel olmayan Ailelerin özelliklerine denk gelecek olan SIFATLARI yazınız. (İki ayrı liste halinde)

16. Etkinlik 2 İşlevselİşlevsel Olmayan Özerk Çaresiz Saydam Katı/Tekrarlayan Açık Savunmacı Atılgan Saldırgan/Çekingen Sorumlu Suçlama/Suç Değişme Devam ettirme İlgilenme Kontrol etme Besleyici Kullanma Doğrudan Bellirsiz Arayan Kaçan Güvenli Kaygılı Farkında Karışmış Açığa çıkarma Kapatan Keyifli Hayal kırıklığı Anı yaşayan Geçmiş/Gelecek Olumlu kabul İnkar eden

17. Etkinlik 3 • Sevildiğinizi nasıl hissediyorsunuz? Sizi sevenler nasıl bir yolla sizi sevdiklerini gösteriyor? • Siz nasıl sevginizi gösteriyorsunuz?

18. Beş Sevgi Dili • Onay sözleri • Nitelikli beraberlik • Armağan alma • Hizmet davranışları • Fiziksel temas “Sıradan bir günde hediye alma, kahve yapmak, evdeki herkesin her şeyine yetişmeye çalışmak, sarılmak, dokunmak, güzel sözler söylemek”

19. Yaygın 4 Aile Yapısı • Kapalı Aileler: • Geleneksel olarak bilinirler • Ailede kararlar belli bir lider tarafından belirlenir • ve hiyerarşisi vardır. • Gelişi güzel Aileler: • Kapalı ailenin tam tersinesi olarak birey ön plandadır. • Her bireyin ihtiyaç ve amaçlarına önem verilir.

20. Açık Aileler: • Değerler karışıktır • Bireyselliğin yanısıra gruba da önem verirler • Kararlar tüm aile üyeleri tarafından alınmaktadır • Eş zamanlı aileler: • İletişim kapalı ve bu nedenle sözel olmayan iletişim çok önemlidir • Başarılı aile üyeleri sözel olmayan mesajları okuyabilme becerisine sahiptir.

21. AİLE YAŞAM DÖNGÜSÜ

22. Aile yaşam döngüsü • Evliliğin başlamasından, eşlerin ölümüne kadar geçen süreçte, roller ve ilişkilerde değişimin gerektiği farklı aşamalar • Döngünün her aşamasında aile çeşitli sorunlarla yüz yüze gelir ve yeni beceriler kazanır • Aile bu yeni duruma uyum sağlayamazsa kriz yaşanır

23. Ailenin yaşam döngüsü • Bağımsızlık • Yeni evlilik dönemi • Hamilelik ve doğum • Anne-babalık, çocuk yetiştirme • Çocuğu okula gönderme • Ergenlik • Yetişkin çocukların evden ayrılması • Boş yuva • Emeklilik, yaşlılık, dulluk

24. Bağımsızlık • Köken aldığı aileden farklı bir birey olmak • Kimlik oluşturmak • İş kurmak • İnisiyatif kullanmak • Ahlak kuralları benimsemek

25. Yakınlık • Sözleşme • Benzerlik ve ortaklıklar • Rekabet • Bağlanma • Aile üyeleri dışında birisine bağımlılık • Bazı duyguları paylaşma

26. Nişanlılık • Evlenmek üzere sözleşmek • Evliliğin gerekleri ve gerçekleri üzerine düşünmek • Yakınlık oluşturmak ve çift olmak

27. Nişanlılıkta duygular • Anksiyete • Olgunlaşma& bağımlılık • Kayıplar • Seçilen eşe ilişkin soru ve kuşkular • Cinsel rol çatışmaları • Yüceleştirme ve yanılsama • Kendini tanıma (zayıf ve güçlü yanlarını)

28. Evlilik • Evlenmeden önce birbirini kaybetme korkusu • Evlendikten sonra kendisini kaybetme korkusu • Kimlik pazarlığı- ilişkide rollerin uyumu • Rollerin tanımları üzerinde antlaşmak • Rollerde değişiklik yapmaya dair antlaşmak

29. Balayı etkisi • Evliliğe uyum, “çift” olma kimliği edinme • Doyum en yüksek noktadadır • Sorunlar görmezden gelinir

30. Yeni evlilik-karşılıklı bağımlılık • Finansı yönetmek • Ortak yaşam stili oluşturmak • Öncelikleri belirlemek • Hobi ve ilgiler, birbirleriyle zaman geçirmek • Cinsellik • Sadakat • Arkadaşlık, duygusal destek sağlamak

31. Yeni evlilik-karşılıklı bağımlılık • Rolleri belirlemek • Aile içi rollerde • Cinsel kimliklerde anlaşmaya varmak • Sınır oluşturmak • Köken ailelerle • Kendi aralarında • Arkadaşlarla

32. Yeni evlilik-karşılıklı bağımlılık • Karşıdakinin ihtiyaçlarını kendi ihtiyaçlarının önüne koymak • Kişilerarası ilişkide derinleşmek • Problem çözme becerilerini geliştirmek • Ortak ruhsal ve duygusal gelişim amaçları belirlemek • Ortak değerler benimsemek

33. Aile yaşam döngüsü(Turnbull & Turnbull, 1990) • Erken çocukluk (Doğum- 5 yaş) • Okul çağı (5-12 yaş) • Ergenlik (12-21 yaş) • Yetişkinlik (21+ yaş)

34. 0 Anne-Baba Öğretmen-Arkadaş-Komşular Akrabalar Sevgili-Uzman Sosyal Atom & Sosyal Destek Diğer Kimseler Psikolojik Çevre

35. Erken çocukluk- çocuk yetiştirme • Yeni gelecek bireye ailede yer açma ve büyüyen aile yapısına uyum sağlama • Yeni doğana bakma • Anne, babalık roller alma • Olumlu bir gelişim çevresi oluşturma

36. Erken çocukluk- çocuk yetiştirme • Beklentileri belirleme • Ortak karar alma • İlginin paylaşılması • Köken ailelerle ilişkilerin yeniden düzenlenmesi

37. Okul öncesi • Çocuğun aile dışına çıkmasına izin veren bir ebeveyn-çocuk ilişkisine geçmek • Çocuğun ihtiyaç ve ilgilerini doyurmak • Evdeki ilgi ve enerji talebine, mahremiyetin azalmasına uyum sağlayabilmek

38. Okul dönemi • Eğitimdeki başarısını geliştirmek • Toplumsal yaşama katılma, uyum sağlama

39. Ergenlik • Ergenin daha bağımsız olmasına izin vermek, yardım etmek • Onların bağımsızlıklarıyla başa çıkabilmek • Çocuk bakımı dışında yeni ilgiler geliştirmek

40. Çocukların evden ayrılması • Çocuklar olmaksızın aileye yeniden odaklanmak • Büyüyen çocuklarla yetişkin yetişkine ilişki kurmak • Onların çocuklarıyla büyükbabalık/büyükannelik rollerini benimsemek • Kariyer sorunlarını yeniden ele almak • Köken aile bireylerine ilginin artması

41. Boş yuva • Bazen evlilik sorunlarını belirginleştirebilir ve boşanmaya yol açabilir • Boomerang kuşak: Çocukların çeşitli nedenlerle eve dönmesi

42. Emeklilik • Yaşlanan bedene, emeklilikle değişen aile ve sosyal rollere uyum sağlamak • İlgiler geliştirmek • Aile üyelerine (kendisinden öncekilere ve sonrakilere) destek sağlamak • Aile sisteminde yaşlı bireyin bilgeliği ve tecrübeleri için saygın bir yer oluşturmak • Kayıplarla başa çıkmak • Yaşamını gözden geçirerek, öğrendiklerini sonraki kuşaklara aktarmak • Ölüme hazırlanmak

43. Yaşam döngüsü • 18-21 yaşlar : Köklerini geliştirme • 22-28 yaşlar:Yetişkinliğe hazırlık • 29-31 yaşlar: 30’lu yaşlara geçiş • 32-39 yaşlar : Duraganlık • 40-42 yaşlar: Orta yaş geçişi • 43-59 yaşlar: Orta yaş yetişkinliği • 60+ yaşlar : Yaşlılık

45. Evlilik Öncesi Danışmanlık

46. Potansiyel Eşi Tanıma

47. Etkinlik 1 • Potansiyel eşiniz nasıl özellikleri olmalıdır?

48. Eşi Tanımak Niçin Gereklidir? Eşi Tanımanın Amacı Eşi Hangi Yönleriyle Tanımak Gereklidir? Sağlık: Yetenekler: Kişilik: Benlik: İhtiyaçlar: Sosyal Destek Sistemi: Aile Özellikleri: Yaşam Öyküsü:

49. EVLİLİK DANIŞMASI

50. EVLİLİK DANIŞMASI • Evlilik danışması, bireysel danışma veya aile danışmasından farklıdır. • Bireysel danışmada bir birey, sorunları ve gelişimi ele alınır • Aile danışmasında tüm aile üyeleri danışma sürecine katılır ve aile sistemi üzerinde durulur. • Evlilik danışmasında çiftler danışma sürecine alınır. Sorunları ele alınır, çiftlerin hem kişisel hem de ilişkilerinin gelişmesi amaçlanır. • Evlilik Danışmasında; • Eşler teker teker danışmaya alınabilir. • Eşler birlikte danışmaya alınabilir. • Eşler eş zamanlı olarak farklı danışmanlara gönderilebilir.