google.grafika

1. Nad Niemnem Eliza Orzeszkowa www.google.grafika

2. Eliza Orzeszkowa, ur. 6 czerwca 1841r. w Milkowszczyźnie, zmarła 18 maja 1910r. w Grodnie. Polska pisarka epoki pozytywizmu. Orzeszkowa obok Prusa i Sienkiewicza była trzecią wybitną popularyzatorką idei pozytywizmu. Jej specjalnością była głownie literatura tendencyjna. W sowich utworach krytykowała bezproduktywne życie ziemiaństwa („Pamiętnik Wacławy”, „Pan Graba”, „Pompalińscy”). W powieści „Marta” wyrażała sprzeciw wobec społecznego i ekonomicznego upośledzenia kobiet, a w powieści „Meir Ezofowicz” apelowała o integracje społeczeństwa żydowskiego z Polakami. W swojej najpopularniejszej powieści „Nad Niemnem” ukazuje epicki i wyidealizowany obraz ówczesnego życia ziemiańsko-szlacheckiego , w którym idea solidaryzmu ludu ze szlachta łączy się z postulatem odrodzenia w młodym pokoleniu tradycji powstańczych z 1863r. Orzeszkowa jest też autorką zbioru opowiadań o powstaniu styczniowym pt.: „Gloria Victis”. www.wikipedia.pl

3. Cechy powieści pozytywistycznej:- długi utwór epicki – trzy tomy powieści, po kilka rozdziałów każdy- wielowątkowość – wątek miłosny Justyny i Janka, konflikt Korczyńskich z Bohatyrowiczami, retrospekcja z powstania styczniowego, wątek Jana i Cecylii oraz dzieje dwóch głównych rodzin- narracja – trzecioosobowa, narrator wszechwiedzący, zastosowanie czasu przeszłego: „Dzień był letni i świąteczny”- bohaterowie – szeroka gama bohaterów o wyraźnie zarysowanych cechach, często kontrastowych, np.: egoistyczny, zmanierowany, pasożytniczy Zygmunt Korczyński i Jan Bohatyrowicz postać pozytywna, bez skazy, pełen uczuć patriotycznych- wydarzenia – chronologiczne, teraźniejszość przeplatana z wydarzeniami sprzed setek lat, mówią też o przyszłości, to co wydarzyło się kiedyś ma ogromny wpływ na to, co się dzieje lub będzie się działo- czas akcji – lato 1886r. kilka tygodni - od czerwca do końca lata- przestrzeń – otwarta: rejony nadniemeńskie, na Grodzieńszczyźnie, Korczyn, Bohatyrowicze, Olszynka, Osowce; zamknięta:pokój Emilii Korczyńskiej, miejsca święte, Niemen, grób Jana i Cecylii, mogiła powstańcza- opisy – liryczne i realistyczne opisy przyrody nadniemeńskiej, wielość szczegółowych opisów postaci, opisy przeżyć wewnętrznychi różnych sytuacji np.: obrzędu weselnego- fabuła – czas fabularny obejmuje ponad 300 lat, wspomina się o przyjęciu przez Litwę chrześcijaństwa, geneza rodu Bohatyrowiczów, powstanie styczniowe- epizody – np.: wesele Elżuni Bohatyrowiczównyi Franka Jaśmionta, śpiew na Niemnie wieczorowa porą www.polskina5.pl

4. Streszczenie utworu: Akcja powieści rozgrywa się na Litwie. Główni bohaterowie mieszkają w Korczynie (rodzina Korczyńskich i Justyna Orzelska z ojcem) i położonym nieopodal zaścianku szlacheckim Bohatyrowicze (klan Bohatyrowiczów - zubożałej szlachty). W powieści wydarzeń jest właściwie niewiele. Uboga szlachcianka, Justyna Orzelska po przeżytym zawodzie miłosnym nie potrafi określić, jaki cel pragnie realizować, jak widzi swoją przyszłość. Nie ulega Zygmuntowi Korczyńskiemu (swemu dawnemu amantowi) i Teofilowi Różycowi (bardzo bogatemu arystokracie, który ma na Litwie majątek), ale wiąże się z Janem Bohatyrowiczem - honorowym mężczyzną, który żyje z pracy własnych rąk. Między innymi dzięki temu dochodzi do pogodzenia zaścianka z dworem. Benedykt Korczyński zaczyna traktować Bohatyrowiczów jak współbraci niedoli zaborów a nie wrogów w walce o zatrzymanie w swoich rękach polskiej ziemi. Następuje również weryfikacja poglądów, sprawdzenie ich szczerości i siły. Andrzejowa Korczyńska, wdowa po uczestniku powstania styczniowego, Andrzeju, przekonuje się, że jej brak szczerej wiary w idee wyznawane przez męża doprowadziły do wychowania syna na kosmopolitę, egoistę, pozbawionego zasad moralnych i poczucia własnych korzeni. Powieść ma sielankowe zakończenie. Jan i Justyna zaręczają się, Marta Korczyńska spotyka się z dawnym ukochanym, Anzelmem; Benedykt Korczyński przychodzi do zaścianka, gdzie spotyka się z Anzelmem Bohatyrowiczem (serdecznym przyjacielem jego brata, Andrzeja). www.bryk.pl

5. Motyw Mogiły: 1. Mogiła Jana i Cecylii: Mogiła mitycznych założycieli rodu Bohatyrowiczów, usypana pod prastarym dębem, jest otoczona szczególnym kultem i dbałością przez kolejne pokolenia. Wiąże się z nią legenda o Janie i Cecylii, parze kochanków, którzy wywodzili się z różnych stanów i dzięki ciężkiej pracy, miłości, jaka ich łączyła oraz wzajemnemu wsparciu zdołali wybudować na miejscu dzikiej puszczy okazałą i bogatą osadę. W zamian za swoje zasługi otrzymali od króla Zygmunta Augusta tytuł szlachecki. Mogiła Jana i Cecylii przypominała ich potomkom o świetności ich rodu oraz niejako sankcjonowała i uświęcała rolę zaścianka w historii nadniemeńskiej ziemi. 2. Mogiła powstańców: Ukryta w głębi lasu, w której spoczywają wraz z towarzyszami broni Jerzy Bohatyrowicz i Andrzej Korczyński. Zapomniany i bezimienny grób, porośnięty dziką roślinnością i z rzadka odwiedzany przez mieszkańców dworu, utożsamia siłę spełnionego obowiązku i przypomina o ideałach oraz wartościach, w imię których polegli powstańcy. Jest symbolem świętego dla bohaterów powieści i narodu polskiego powstania styczniowego, kiedy to wspólny cel i wspólne dążenia zjednoczyły ziemiaństwo i zaścianek. Jest jednocześnie symbolem pojednania w imię wyższych wartości i dobra ojczyzny. Jest również swoistym miejscem pamięci narodowej i polskiej tradycji. Sporadycznie udają się tam ci, dla których ta tradycja jest ważna i stoją przed ważnym życiowym wyborem bądź mają chwilę zwątpienia w sens swego działania. Mogiła powstańców w bezpośredni sposób oddziałuje na losy bohaterów dzieła i przypomina im o sprawie wspólnej dla wszystkich Polaków, niezależnie od pochodzenia – o patriotyzmie i obowiązku wobec ojczyzny. www.klp.pl

6. Ważniejsze wydarzenia w utworze: 1. Miłość Justyny Orzelskiej do Jana Bohatyrowicza. Panna jest przedstawicielką zubożałej szlachty, a młody Jan zagrodowym szlachcicem.2. Konflikt między dworem Korczyńskich a zaściankiem Bohatyrowiczów o szkodę w zbożu, problemy finansowe Benedykta Korczyńskiego.3. Konflikt między Benedyktem Korczyńskim a jego synem, podłożem sporu jest odmienny stosunek obu panów Korczyńskich do Bohatyrowiczów. Wątek poboczny:Tradycje związane z historycznymi wydarzeniami dotyczącymi walk narodowowyzwoleńczych:- Mogiła poległych 40 powstańców styczniowych - tradycje rodowe Bohatyrowiczów - grób Cecylii i Jana. www.edulandia.pl Wykonał: Bartłomiej Rozumowski 3tht