1 / 32

Niepełnosprawność jako przedmiot zainteresowań pedagogiki społecznej

Niepełnosprawność jako przedmiot zainteresowań pedagogiki społecznej.

spiro
Télécharger la présentation

Niepełnosprawność jako przedmiot zainteresowań pedagogiki społecznej

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Niepełnosprawność jako przedmiot zainteresowań pedagogiki społecznej

  2. Przedmiot zainteresowań pedagogiki społecznej jest bardzo szeroki. W okresie transformacji obszary podejmowanych badań są zróżnicowane, dotyczą także badań nad zdrowotnością społeczności lokalnej, analiz na temat niedostatku, ubóstwa, marginalizacji społecznej jednostek i grup społecznych doświadczających nierówności, braku lub ograniczonego zakresu uprawnień w różnych sferach życia (edukacja, opieka, socjalizacja, terapia, samorealizacja).

  3. Do grup tych należą osoby niepełnosprawne, które traktowane są jako odrębna grupa, postrzegane jako grupy mniejszościowe, poddane dyskryminacji, co przejawia się w przyznaniu im gorszego miejsca w społeczeństwie. Dyskryminacja może mieć różne podłoże i formy, najczęściej jest to tworzenie dystansu w kontaktach interpersonalnych, uniemożliwienie pełnienia ról społecznych, wymuszanie postępowania zgodnego ze stereotypem i deprecjacja, ograniczanie należnych praw, izolacja społeczna, ośmieszanie, wyszydzanie, potępianie.

  4. Osoby niepełnosprawne przestają byćpostrzegane jako pojedyncze osoby posiadające niepowtarzalny zestaw cech psychicznych i fizycznych, traktowane są jako anonimowa, homogeniczna zbiorowość. Problemy na które napotykają osoby niepełnosprawne: • brak możliwości realizacji aspiracji edukacyjnych, • trudności lub zahamowanie procesu formowania tożsamości, - deprywacja potrzeb niepełnosprawnych, • izolacja lub ograniczanie ich kontaktów ze środowiskiem społecznym, - ograniczone włączanie się niepełnosprawnych do działań organizacji je reprezentujących,

  5. - przeszkody formalne i finansowe utrudniające realizację standardów jakości życia, • bezradność społeczna, zagubienie, • identyfikacja niepełnosprawnych przez inne osoby w wymiarze piętna, stygmatu, zależności, - brak lub ograniczane włączanie się niepełnosprawnych do różnych działań, • brak efektywnych zachęt finansowych aktywizujących osoby niepełnosprawne, • niewydolność systemów wspomagania, brak zindywidualizowanego, dostosowanego do rodzaju niepełnosprawności, długofalowego doradztwa i pomocy - trudności finansowe, organizacyjne w rehabilitacji zawodowej, medycznej, społecznej, - bariery prawne, architektoniczne, przestrzenne, komunikacyjne, edukacyjne, ekonomiczne.

  6. Niepełnosprawność pociąga za sobą wiele problemów także tych związanych z trudnością zaakceptowania własnej sytuacji, odmienności, własnych ograniczeń, co może utrudniać realne spojrzenie na swoją sytuację i blokować podejmowanie działań a nawet doprowadzić do załamania, rezygnacji. Grupę osób niepełnosprawnych uznano za osoby niezdolne trwale lub przez dłuższy czas do zaspokajania własnymi siłami swoich potrzeb, za członków grup zależnych, którzy wymagają pomocy i wsparcia ze strony społeczeństwa, osoby wykluczane z życia społecznego i wykluczające się.

  7. Wykluczenie społeczne polega na niepodejmowaniu zwyczajowej i społecznie akceptowanej drogi życiowej lub wypadaniu z niej, dotyczy osób, rodzin, grup które: • Żyją w niekorzystnych warunkach ekonomicznych • Zostają dotknięte niekorzystnymi procesami społecznymi, wynikającymi ze zmian rozwojowych • Nie zostały wyposażone w kapitał życiowy umożliwiający im normalną pozycję społeczną, odpowiedni poziom kwalifikacji , wejście na rynek pracy, założenie rodziny • Nie posiadają dostępu do odpowiednich instytucji pozwalających na wyposażenie w kapitał życiowy, jego rozwój i pomnażanie

  8. Posiadają cechy utrudniające im korzystanie z powszechnych zasobów społecznych ze względu na istnienie niepełnosprawności, uzależnienia, długotrwałej choroby, innych cech indywidualnych • Doświadczają przejawów dyskryminacji zarówno wskutek niedorozwoju właściwego ustawodawstwa , jak i kulturowych uprzedzeń i stereotypów • Są podmiotem niszczącego działania innych osób np. przemocy, szantażu , idoktrynacji. Wykluczenie społeczne jest związane z ubóstwem, nierównościami społecznymi, dyskryminacją.

  9. Niepełnosprawność jest przesłanką wykluczenia na podłożu kulturowym lub strukturalnym. Z jednej strony niepełnosprawność jest postrzegana jako coś dziwnego, strasznego, przez co niepełnosprawni, których obecność zakłada rutynę działania i dobre samopoczucie pozostałych, są powszechnie ignorowani, dyskwalifikowani i unika się ich, bywają obrażani, wyśmiewani, przez co ich udział w różnych formach życia społecznego jest utrudniony. Z drugiej strony ich status jest relatywnie niski, ponieważ posiadane deficyty oraz niekorzystne warunki środowiskowe utrudniają im zdobycie wykształcenia, kwalifikacji zawodowych, pracy oraz skuteczne wypełnianie ról społecznych

  10. W grupie osób niepełnosprawnych kobiety stanowią grupę szczególnego ryzyka. Są one niejako podwójnie dyskryminowane- po pierwsze powodem dyskryminacji jest ich niepełnosprawność, po drugie fakt, że są kobietami, przy czym traktowanie ich jako kobiet ma na celu uzasadnienie praktyk dyskryminacyjnych. Odbiera się im prawo do realizowania się w kobiecych rolach, zezwala na funkcjonowanie w obrębie tożsamości osoby niepełnosprawnej, ogranicza się im ich prawa i blokuje zaspakajanie potrzeb. Kobiety niepełnosprawne zagrożone są wykluczeniem społecznym, ze względu na kumulację czynników dyskryminujących, pierwszym z nich jest płeć, drugim niepełnosprawność i wynikające z niej bariery, trzecim stereotypy płci wpływające na kształtowanie się ich tożsamości.

  11. Badano 50 kobiet z niepełnosprawnością od urodzenia lub wczesnego dzieciństwa, posiadających orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, 14 z niepełnosprawnością wzroku i 36 z niepełnosprawnością ruchową. Wśród przyczyn niepełnosprawności wystąpiły: wady genetyczne, wady wrodzone w okresie prenatalnym, wady nabyte jako skutek choroby czy wypadku w okresie dzieciństwa. Swoją niepełnosprawność określały jako: ograniczenia w funkcjonowaniu społecznym, utrudnienia w pełnieniu ról społecznych, jako przeszkodę życiową, jako uzależnienie od innych, jako coś normalnego.

  12. Celem badań było • określenie obszarów życia , w jakich ma miejsce wykluczenie kobiet niepełnosprawnych - poznanie ocen badanych na temat ich dostępu do różnych sfer społecznego funkcjonowania • rozpoznanie możliwości inkluzji społecznej badanych i czynników sprzyjających jej

  13. Zastosowano strategię jakościową, którą cechuje wielość wykorzystywanych metod oraz zaangażowanie interpretacyjne, naturalistyczne traktowanie przedmiotu/ podmiotu. Badacz studiuje rzeczy w ich naturalnym otoczeniu, stara się nadać sens i zinterpretować zjawisko w kategorii znaczeń jakie nadają mu ludzie. Opiera się na zebraniu różnorodnych materiałów empirycznych, które przedstawiają życie jednostek, trudne momenty, znaczenia pojawiające się w toku. Ja zastosowałam wywiad, analizę dokumentów, obserwację

  14. Połowa badanych oceniła swoje zdrowie dobrze, pozostałe źle i bardzo źle, badane chorują na przewlekłe choroby: nadciśnienie, zapalenie stawów, choroba serca, korzonek, kręgosłupa. Stan zdrowia i ograniczenia wynikające z niepełnosprawności wpływają na jakość ich życia. Potrzeby badanych były zróżnicowane zależne od ich stanu zdrowia, stopnia niepełnosprawności, wieku. W dostępie do ochrony zdrowia napotykały bariery: finansowe, organizacyjne /brak możliwości elektronicznej rejestracji/, proceduralne /wymagana obszerna dokumentacja w trakcie ubiegania się o dofinansowanie sprzętu rehabilitacyjnego/, strukturalne /ograniczone dofinansowanie do leków i sprzętu, odległe terminy wizyt u specjalistów/, architektoniczne /brak wind/, transportowe i komunikacyjne.

  15. Edukacja: ścieżka edukacyjne była bardzo różna: 12 % wykształcenie podstawowe 18 % wykształcenie zawodowe 44 % wykształcenie średnie 24 % wykształcenie wyższe 1 osoba miała stopień doktora. Badane zwracały uwagę na problemy : • Niedostosowanie szkół masowych do ich potrzeb /bariery architektoniczne, organizacyjno-techniczne, postawy nauczycieli, brak ich wiedzy na temat niepełnosprawności/

  16. 44 % badanych zrealizowało swoje plany edukacyjne- na co wpłynęły ich zainteresowania, pasje, plany rodzinne, możliwości wykonywania zawodu i uzyskania pracy, ograniczone możliwości wynikające z niepełnosprawności. • Pozostałe badane napotkały na różne przeszkody i problemy związane z pogarszającym się stanem zdrowia, dodatkowymi uszkodzeniami: wady wymowy, brak rąk, niedosłuch. Wiele z nich marzyło o nauce w innych typach szkół ale barierę stanowiła ich niepełnosprawność, ważną rolę odegrał też zdaniem badanych autostereotyp osoby niepełnosprawnej. 28% badanych jest bez wyuczonego zawodu.

  17. Aktywność zawodowa: stanowi jeden z elementów mających związek z odczuwaną jakością życia, jest to jedno z najważniejszych zadań rozwojowych okresu dorosłości, jest to ważny wskaźnik społecznej dojrzałości człowieka i jego niezależności od innych w zaspokajaniu potrzeb. Najtrudniejsze jest pogodzenie wymagań związanych ze środowiskiem pracy z własnymi dążeniami dotyczącymi rozwoju osobistego i dalszym kształceniem się. Osoby w wieku 20-30/35 lat dopiero uczą się funkcjonowania w środowisku pracy a starsze budują swoją karierę zawodową i źródłem ich satysfakcji z pracy jest równowaga między celami osobistymi a celami zewnętrznymi.

  18. Praca zawodowa normalizowała życie badanych. Pozytywne aspekty pracy związane były z jej efektami - poczuciem dobrze wykonanej pracy oraz możliwościami robienia czegoś dobrego dla innych. Powodem ich zadowolenia było: pomaganie innym, uczenie języka angielskiego młodzieży, podejmowanie samodzielnych decyzji, odnoszenie sukcesów w lekkoatletyce, podróżowanie w charakterze pilota wycieczek. 4/5 badanych pracowało, 22 % w wyuczonych zawodach, pozostałe pracowały wykonując proste prace nie wymagające specyficznych umiejętności. Czynniki ułatwiające badanym wejście na rynek pracy: wykształcenie, kwalifikacje, umiejętności, cechy charakteru, orzeczenie o stopniu niepełnosprawności , obowiązkowość w pracy, rozumienie problemów niepełnosprawnych.

  19. Oczekiwania badanych wobec pracy dotyczyły miejsca pracy i jego przystosowania do potrzeb osoby niepełnosprawnej, zgodności z wykształceniem, zainteresowaniami, właściwa atmosfera w pracy, praca w porze dziennej, dająca możliwości rozwoju. Badane zwracały także uwagę na wartości jakie można osiągnąć dzięki pracy np. pomaganie potrzebującym i jej interpersonalny charakter a także marzenia jakie można realizować np. praca w stadninie koni, hodowla koni. Badane zwracały uwagę na wiele trudności: stereotypy, trudna sytuacja na rynku pracy, brak ofert pracy dla niepełnosprawnych kobiet, postawa pracodawców, wymagania dotyczące zatrudniania niepełnosprawnych, cechy indywidualne niepełnosprawnych /wiek, stan zdrowia, brak wykształcenia, doświadczenia/.

  20. Trudna sytuacja materialna implikuje poziom zaspokajania potrzeb, a także wpływa na udział w życiu społecznym i zakres korzystania z dóbr i usług. Źródłem dochodu badanych były świadczenia socjalne / renta socjalna, zasiłek pielęgnacyjny, renta z tytułu niezdolności do pracy/ i wynagrodzenie za pracę. 24% badanych określały swoją sytuację jako trudną- brakuje im środków na zaspakajanie podstawowych potrzeb. 46% badanych utrzymuje się tylko ze świadczeń pomocowych. 28%- określiło swoją sytuację jako dobrą- zamieszkiwały z rodzicami. 42 % badanych mieszkało w domu pomocy społecznej, w tym 8 % wspólnie z mężami w samodzielnych mieszkaniach.

  21. W grupie badanych było; 11 mężatek, 32 panny, 2 rozwódki i 5 wdów. Badane orientowały się na pełnosprawnych partnerów i to dla wielu z nich mogło być barierą w realizacji marzeń o znalezieniu partnera. Panny różnie odnosiły się do planów małżeńskich – wiele z nich w ogóle nie planuje wyjść za mąż. Przyczynami tego stanu rzeczy było: porzucenie, brak zgody rodziców na zawarcie małżeństwa, proces socjalizacji- kobiety nabywały –przekonania o braku atrakcyjności, braku możliwości pozostawania w związku małżeńskim i wypełnianiu ról rodzinnych. Badane były wychowywane w domu rodzinnym do samotności i w poczuciu zależności od rodziców.

  22. W grupie pracujących był podział na czas pracy i czas po pracy. Zajęcia tych kobiet były różne. Najbardziej preferowana forma to: oglądanie tv, słuchanie muzyki i kontakty ze znajomymi. Systematyczny udział w kulturze deklarowało 1/5 badanych, upodobania badanych były ograniczane do filmu i muzyki. Badane dostrzegały wiele barier w tym zakresie: architektoniczne, społeczne, zdrowotne i ekonomiczne. Połowa badanych brała udział w działalności różnych organizacji i ta działalność dawała im wiele satysfakcji, pozwalała im zaspakajać wiele potrzeb i uzyskać wsparcie / finansowe, prawne, psychologiczne, informacyjne/ PZN, Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych.

  23. Źródłem osobistej satysfakcji mogą być relacje interpersonalne i kontakty z innymi ludźmi. W 16% przypadków badane nie miały kontaktu z ojcem a 10% z matką /wpływ na to miało zdaniem badanych odrzucenie z powodu niepełnosprawności, rozwód rodziców, pobyt w ośrodku/. 56% ma rodzeństwo. Badane przyznały się do trudności w kontaktach z pełnosprawnymi na co wpływały: brak wiedzy nt. niepełnosprawności i jej skutków oraz lęk przed nieznanymi ograniczeniami sprawności. Nie sprzyjały kontaktom: ich trudności w komunikowaniu się, takie jak: wady wymowy, ubogie słownictwo, obawa przed odrzuceniem, blokada słowna i negatywy stosunek pełnosprawnych do badanych.

  24. Niepełnosprawność zdaniem badanych wzbudza w środowisku obawę i strach. Badane zetknęły się z różnymi przejawami wrogości: agresja, dokuczanie, wyśmiewanie, wyzywanie, ograniczanie kontaktów, izolowanie, wyłączanie z rozmów, wyjść i wyjazdów grupowych. Najwięcej sytuacji dyskryminujących miało miejsce w instytucjach edukacyjnych, ale także w rodzinie, w miejscu pracy i w sąsiedztwie. Zetknęły się z infantylizacją z powodu przeświadczenia o niskiej ich samodzielności, odrzuceniem przez pełnosprawnego partnera, z traktowaniem ich jak dzieci albo jak osoby niepełnosprawne intelektualnie. Na rynku pracy np. Pracodawca zlecał im wykonywanie prac niezgodnie z zaleceniami, otrzymywały niższe wynagrodzenie za wykonywanie tych samych obowiązków.

  25. Przyczyny dyskryminacji badanych w ich ocenie: • Brak wiedzy na temat niepełnosprawności, • Brak zrozumienia potrzeb osób niepełnosprawnych • Lęk przed osobami „innymi” - Widoczność niepełnosprawności • Stereotypy, iż kobieta niepełnosprawna jest słaba emocjonalnie, niesamodzielna, dziecinna, aseksualna, bezradna, zależna, nie powinna pracować bo ma rentę, -Badane zetknęły się z wykluczaniem ich z życia zawodowego, rodzinnego i towarzyskiego. Brak aktywności zawodowej i w konsekwencji trudna sytuacja ekonomiczna badanych wpływa jak twierdzą na ich ograniczoną aktywność życiową, na ograniczenie ich dostępu do dóbr i usług.

  26. Wśród badanych było kilka kobiet, które same się wykluczały z życia społecznego, z powodu obaw przed odrzuceniem i złych wcześniejszych doświadczeń. Czynniki chroniące kobiety niepełnosprawne przed wykluczeniem: wychowanie, wykształcenie, umiejętności zawodowe, zasoby osobiste i zasoby społeczne jednostki, środowisko wsparcia kobiet. Badane najwyżej oceniły wsparcie uzyskiwane od członków rodziny /średnia ocen3,8/, od znajomych /3,0/, sąsiadów /1,8/. Kobiety stwierdziły, że ich trudną sytuację zmieniłoby: stałe zatrudnienie, regularny dochód, samodzielne mieszkanie przystosowane do ich potrzeb, dostęp do rehabilitacji, dostęp do szkół na wyższym poziomie, dostęp do środków transportu i komunikacji miejskiej.

  27. Peter Huxley i inni opracowali listę wskaźników inkluzji społecznej, są to: aktywność rodzinna, aktywność społeczna, aktywność zawodowa, dochód, aktywność polityczna i obywatelska, usługi sektora publicznego i usługi finansowe, bezpieczeństwo w miejscu zamieszkania, miejsce zamieszkania, transport, czas wolny, zdrowie psychiczne i fizyczne, aktywność edukacyjna, dostęp do instytucji i jakość sieci społecznej oraz aktywność samej jednostki. Propozycje badanych: Włączanie kobiet niepełnosprawnych w codzienne obowiązki rodzinne, Kształtowanie u niepełnosprawnych dziewcząt kompetencji społecznych,

  28. Prawidłowa komunikacja między członkami rodziny Utrzymywanie przez rodziców stałych kontaktów z dziećmi w placówkach Likwidacja barier w środowisku szkolnym i środowisku pracy Stawianie odpowiednich wymagań do możliwości Dostosowanie zawodowego kształcenia do potrzeb rynku pracy Wsparcie niepełnosprawnego ucznia w trudnych sytuacjach Tworzenie miejsc pracy, stałe pośrednictwo pracy dla niepełnosprawnych Wspieranie form aktywności podejmowanych przez niepełnosprawne kobiety

  29. Zmiana przepisów prawa w kierunku antydyskryminacyjnym W mediach ukazywanie prawdziwego wizerunku kobiet niepełnosprawnych i organizowanie kampanii na ich rzecz Należy zwiększyć ofertę wsparcia psychologicznego i prawnego skierowaną do niepełnosprawnych kobiet Uświadamiać, iż niepełnosprawny nie znaczy inny, edukować na temat niepełnosprawności, edukować do integracji, aktywizować pełnosprawnych do angażowania się w różne działania, akceptować niepełnosprawnych i ich uczestnictwo w różnych formach aktywności. Ważne jest aby niepełnosprawne kobiety akceptowały własną niepełnosprawność, kształtowały swoje kompetencje społeczne, kształciły się i motywowały do uczestnictwa społecznego.

More Related