Thực trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ở xã Vĩnh Hanh, huyện Châu Thành, tỉnh An Giang

1. Thực trạng sử dụng thuốc bảo vệ thực vật ở xã Vĩnh Hanh, huyện Châu Thành,tỉnh An Giang Báo cáo viên: Ths. Lê Thanh Phong Trung tâm NC PTNT Trường đại học An Giang Long Xuyên, 04/2009

2. Tóm tắt • Giới thiệu • Phương tiện phương pháp • Kết quả • Kết luận và đề nghị

3. Giới thiệu • An Giang, với 2.2 triệu dân, 75% dân cư sống ở nông thôn đã sản xuất 3,14 triệu tấn lúa (10% lượng lúa gạo của cả nước, 16,8% của khu vực ĐBSCL) • Châu Thành, có khoản 34.692 ha đất, trong đó 84,3% dùng để sản xuất nông nghiệp • Trong đất nông nghiệp, trồng lúa chiếm 97,44% diện tích

4. Giới thiệu… • Vĩnh Hanh là 1 xã thuần nông, chủ yếu trồng lúa (2 vụ lúa/năm, một số nơi trồng lúa 3 vụ/năm) • Diện tích: 3.234 ha (99,56% diện tích dùng để trồng trọt) • Dân số: 15.877 người (trung bình 0,2 ha/người) • Ngày nay, để đảm bảo năng suất người làm nông nghiệp rất phụ thuộc vào thuốc BVTV và phân bón.

5. Giới thiệu … Bảng 1: Các loại thuốc được Bộ nông nghiệp cho phép sử dụng, năm 2008

6. Giới thiệu… Bảng 2: Các thời kỳ sử dụng thuốc BVTV và hóa chất nông nghiệp trên lúa

7. Giới thiệu… • Có khoản 50% sản phẩm là thuốc trừ sâu, 25% thuốc trừ nấm bệnh, 25% thuốc trừ cỏ (Nguyễn Hữu Dũng, 2002) Hình 1: Tỷ trọng các khoảng đầu tư vào mô hình 2L+1ĐN tại Tam Bình, Vĩnh Long, năm 2007 (Nguyễn Văn Quang và Lê Thanh Phong, 2007)

8. Mục tiêu nghiên cứu • Hiểu được hiện trạng và những thay đổi của công đồng nông thôn sau một thời gian dài sử dụng thuốc BVTV • Đánh giá sơ bộ tình trạng sức khỏe của người dân trồng lúa khi sử dụng thuốc BVTV ở An Giang • Chuẩn bị để xây dựng một mô hình “Giám sát của cộng đồng về sử dụng thuốc BVTV) (CPAM: Community-based Pesticide Action Monitoring) ở huyện Châu Thanh, An Giang • Hướng tới việc đề nghị nhà nước xây dựng những chính sách về quản lý và sử dụng thuốc BVTV ở địa phương

9. Phương tiện phương pháp • Phương pháp • Sử dụng bảng hỏi được PAN AP cung cấp • Bảng hỏi dành cho nông hộ • Bảng hỏi dành cho đại lý • Nội dung bảng hỏi • Bảng hỏi dành cho nông hộ • Thông tin tổng quan (hiểu biết, sử dụng thuốc…) • Thuốc BVTV và sức khỏe • Bảng hỏi dành cho đại lý • Thông tin tổng quan (hiểu biết về thuốc…) • Tổng quan về cửa hàng

10. Phương tiện … • Chọn mẫu • Nông hộ: chọn 100 hộ trồng lúa (5 ấp thuộc xã Vĩnh Hanh) • Đại lý: chọn 10 đại lý ở xã và những vùng xung quanh Vĩnh Hanh (05) Vĩnh Bình (03) Cần Đăng (01) TT. An Châu (01) Xử lý số liệu Sử dụng MS Excel để tính các giá trị thống kê

11. Kết quả Bảng 3: Thành phần nông hộ 1. Tổng quan nông hộ

12. Kết quả… 1. Tổng quan … Bảng 4: Thành phần người được phỏng vấn

13. Kết quả… 1. Tổng quan … Bảng 5: Trình độ học vấn của người được phỏng vấn

14. Kết quả… 1. Tổng quan … Tình hình ngộ độc thuốc BVTV Trong 100 người được phỏng vấn có 7% (7 người) là người đã từng bị lậm thuốc (ngộ độc) lúc phun xịt, trong quá khứ

15. Kết quả… 1. Tổng quan … Bảng 6: Qui mô ruộng đất của những hộ điều tra Bảng 7: Thu nhập của những hộ điều tra

16. Kết quả… 2. Thuốc BVTV huyện Châu Thành và vùng điều tra • Huyện Châu Thành • 97 đại lý thuốc BVTV • 60 công ty có bán sản phẩm • Khoảng 1.000 tên thương mại thuốc BVTV (theo danh mục kê khai từ đại lý) • Người nông dân sử dụng phổ biến trong khu vực điều tra • 65 gốc thuốc • 154 tên thương mại

17. Kết quả… 2. Thuốc BVTV … Bảng 8: Tỷ lệ các sản phẩm thuốc BVTV phân theo mục đích sử dụng

18. Kết quả… 3. Thuốc BVTV … Bảng 9: Sản phẩm thương mại mà người dân sử dụng/nông hộ

19. Kết quả… 3. Thuốc BVTV … Bảng 10: Các gốc thuốc mà người dân thường sử dụng

20. Kết quả… 4. Các hoạt động của nông dân khi sử dụng thuốc BVTV Bảng 11: Các hoạt động nơi làm việc và ở nhà

21. Kết quả… 4. Các hoạt động của nông dân … Bảng 12: Cách ứng dụng và xử lý thuốc BVTV của nông hộ

22. Kết quả… Bảng 13: Số năm kinh nghiệm sử dụng thuốc BVTV 5. Thời gian sử dụng thuốc BVTV Có khoản69.7% được tập huấn hay hướng dẫn sử dụng thuốc từ chính quyền địa phương và hội thảo từ các công ty

23. Kết quả… Bảng 14: Cách lựa chọn một loại thuốc BVTV 6. Cách sử dụng thuốc BVTV

24. Kết quả… Nguồn thông tin khi sử dụng thuốc BVTV 6. Cách sử dụng … 100% có đọc hướng dẫn khi sử dụng, trong đó: Hình 2: Tỷ lệ Cách đọc hướng dẫn sử dụng của người dân

25. Kết quả… Hướng phun thuốc trên đồng ruộng 6. Cách sử dụng … Hình 3: Tỷ lệ các hướng phun thuốc BVTV của người dân

26. Kết quả… Tiếp xúc với thuốc 6. Cách sử dụng … Hình 4: Tỷ lệ các giai đoạn mà người dân bi thuốc BVTV bám dính

27. Kết quả… Hình 5: Tỷ lệ sử dụng đồ bảo hộ lao động của nông dân 7. Sử dụng bảo hộ lao động

28. Kết quả… Bảng 16: Nơi tồn trữ thuốc 8. Tồn trữ và xử lý

29. Kết quả… Bảng 17: Các cách xử lý các chai lọ đựng thuốc BVTV thừa 8. Tồn trữ và xử lý

30. Kết quả… 9. Sức khỏe và sinh hoạt Bảng 18: Các cảm giác của người đi phun thuốc BVTV

31. Kết quả… 9. Sức khỏe và sinh hoạt • 21% người nông dân chú ý chăm sóc sức khỏe • 85% ít đi đến bác sĩ khám bệnh • 15% có đi đến bác sĩ hay bệnh viện • có 95% người đi khám không liên quan đến việc sử dụng thuốcBVTV • 84.2% đi khám bệnh ở các bệnh viện tuyến huyện, tỉnh hoặc tại TP.HCM • 10.4% cho là các triệu chứng sức khỏe có liên quan đến việc sử dụng thuốc BVTV

32. Kết quả… 9. Sức khỏe và sinh hoạt Sử dụng nguồn nước uống Hình 6: Tỷ lệ người dân sử dụng các nguồn nước

33. Kết quả… 10. Đại lý thuốc BVTV • Loại cửa hàng: đại lý cấp 1 và cấp 2 của nhiều công ty thuốc BVTV Đối tác: là đại lý của nhiều công ty (>10 công ty) Khách hàng: là những người nông dân trồng lúa Vị trí: cạnh khu đân cư, chợ, sông để tiện đường vận chuyển Sản phẩm bán: trong danh mục thuốc BVTV Tập huấn: được cấp GPKD, và tập huấn từ >3 ngày/năm Dụng cụ bảo hộ: rất ít hoặc không có bán Chăm sóc sứa khỏe: Có 3/10 đại lý không đi khám bệnh định kỳ và hội chứng cholinesterase.

34. Kết luận và đề nghị • Thói quen sử dụng thuốc BVTV hình thành cách đây hơn 30 năm • Từ khâu diệt cỏ, làm đất đến tiêu diệt sâu bệnh để bảo vệ năng suất cây trồng trước thu hoạch đều có thể sử dụng thuốc BVTV hoặc hóa chất nông nghiệp • Với 2.224 sản phẩm, 720 hoạt chất và 254 công ty tham gia sản xuất, phân phối sản phẩm ở Việt nam • Châu Thành: có 60 công ty phân phối hàng và 97 đại lý. • Số lần sử dụng và nồng độ xử lý của các loại thuốc trên dịch hại ngày càng tăng

35. Kết luận … • (1) Hiễm họa về môi trường, ô nhiễm nguồn nước, đa dạng sinh học về động vật ngày càng giảm, chất độc hóa học sẽ đi vào chuổi thức ăn của con người và sẽ là nguyên nhân gây ra các căn bệnh hiễm nghèo trong tương lai • (2) Côn trùng gây hại thường có vòng đời ngắn, khi gây áp lực về hóa học lên chúng, chúng sẽ sản sinh ra những nòi mới (new biotype) có khả năng kháng lại loại hoạt chất đó

36. Kết luận … Hành động của chúng ta • Cần tác động vào nhận thức • Người sản xuất: cần loại bỏ các hóa chất độc hại • Người sản xuất nông nghiệp: thay đổi thói quen phụ thuộc vào thuốc BVTV vì môi trường và sức khỏe • Nghiên cứu và phát triển giải pháp thay thế từ những kiến thức đúc kết được: IPM, 3 giảm – 3 tăng, 1 phải – 5 giảm, kích kháng, cây lúa khỏe, giải pháp né rầy,…

37. Cộng đồng hãy cùng hành động vì chúng ta và vì tương lai con cháu của chùng ta! Xin chân thành cảm ơn!