Wojna biologiczna w czasach II wojny światowej

1. Wojna biologiczna w czasach II wojny światowej Wykład nr 3

2. 1. Plan prezentacji • Program francuski • Slajdy 2 - 3 • Program brytyjski • Slajdy 4 - 11 • Program japoński • Slajdy 12 - 16 • Program USA • Slajdy 17 - 20

3. 2. Program francuski 1935 – 1940 (i) • W latach 1926 -1934 program francuski był względnie nieaktywny, gdyż Francja pełniła w tym czasie funkcje Depozytariusza Protokołu Genewskiego z 1925. • Badania ograniczono do technologicznego monitorowania, aby utrzymać poziom naukowy na poziomie wystarczającym do zapewnienia obrony w razie ataku z użyciem broni biologicznej. • Do 1934 roku, w związku z remilitaryzacją Niemiec, Francja ponownie zaczęła się obawiać ataków bronią biologiczną. Przeprowadzono próby wykorzystania bakterii niepatogennych w metrze paryskim oraz dodano toksynę botulinową do listy potencjalnych czynników biologicznych, które mogą być wykorzystane przez wroga. • Do 1937 roku, z powodu coraz bardziej realnego zagrożenia wojną otwarto specjalistyczne labolatorium Le Bouchet.

4. 3. Program francuski 1935 – 1940 (ii) • W 1938 roku na sesji plenarnej komitetu nadzorczego przedstawiono raporty o powietrznym rozpraszaniu toksyny botulinowej oraz o metodach ochronnych w przypadku użycia rycyny. Rezultatem eksperymentów przeprowadzonych w metrze paryskim było stwierdzenie, że epidemia może zostać wywołana także wśród osób cywilnych. • W 1939 program francuski został znacznie przyspieszony. Rozważano zarówno strategie obrony i ataku w przypadku użycia rycyny, jak również atak na podstawowe niemieckie rośliny uprawne (zboża) z wykorzystaniem chrząszczy i pasożytów grzybowych. Prowadzono także prace poświęcone pociskom przenoszącym tężec i gangrenę. • Na początku 1940 roku odkryto, że przy pomocy aerozoli można całkiem łatwo zarazić bydło wirusem dżumy bydlęcej.

5. 4. Program brytyjski w czasie II wojny światowej (i) • W listopadzie 1936 roku, w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii z powodu podobnych obaw jakie żywiła Francja, Komitet Obrony Imperium powołał Podkomitet do Spraw Wojny Bakteriologicznej • Wielka Brytania ratyfikowała Protokół Genewski w 1930.Tak jak wiele innych państw zgłosiła zastrzeżenia, co oznaczało, że obowiązywał on tylko w odniesieniu do innych stron i tylko wtedy, gdy takie państwa lub sojusznicy przestrzegali zakazów • Pod koniec 1939 Podkomitet do Spraw Wojny Bakteriologicznej wznowił obrady jako Komitet Wojny Biologicznej Gabinetu Wojny (War Cabinet Committee on Biological Warfare), który upoważniono także do wzięcia pod uwagę pracy “pod kątem ofensywnym”. • Prace w Wielkiej Brytanii były silnie związane z aktywnością kanadyjską, a później również amerykańską.

6. 5. Program brytyjski w czasie II wojny światowej (ii) • Kanada była zaangażowana w program Wielkiej Brytanii z powodu silnych więzi łączących ją z armią brytyjską, rządem i jej wybitnymi naukowcami w tym Sir Frederick Banting`iem • Banting otrzymał w 1923 roku Nagrodę Noblaz dziedziny fizjologii i medycyny jako współodkrywcainsuliny oraz prowadził wyróżniające sięlaboratoriumna Uniwersytecie w Toronto. Posiadał prestiż i znajomości. • W 1937 roku zaniepokojony agresją niemiecką, Banting przygotował szczegółowa analizę potencjalnych ataków biologicznych - które uważał za poważne i bezpośrednie zagrożenie.

7. 6. Program brytyjski w czasie II wojny światowej (iii) • W chwili wybuchu wojny Banting prowadził w Wielkiej Brytanii misję, której głównym celem było śledzenie kwestii wojny biologicznej.W 1941 zginął w katastrofie lotniczej lecąc ponownie do Wielkiej Brytaniiczęściowo właśnie w sprawach związanych z bronią biologiczną. • Do tego czasu Banting zdołał jednak zaangażować w prace badawcze wielu wyróżniających się naukowców kanadyjskich • Banting uważał, że: „bezpieczną pozycję obronną przeciwko każdej broni można uzyskać jedynie poprzez jej dobre zrozumienie które można zdobyć tylko przez pełne przygotowanie do ofensywnego użycia tej broni”.

8. 7. Program brytyjski w czasie II wojny światowej (iv) • W sierpniu 1940, po upadku Francji, powołano nowy wydział do walki z bronią biologiczną w Porton Down gdzie mieściła się Eksperymentalna Stacja Obrony Przeciwchemicznej. Szefem nowego wydziału został Paul Fildes, który był kierownikiem Oddziału Chemii BakteryjnejSzpitala Middlesex. • Uważano, że najbardziej konieczne jest natychmiastowe przygotowanie do działań odwetowych i metod odstraszanie wroga. Potrzebę zaspokoiła produkcja wąglika, broni przeciw zwierzętom, która mogła znacząco osłabić wrażliwe zasoby rolnictwa Niemiec okresu wojny. • Przeprowadzano eksperymenty w celu ustalenia śmiertelnej dawki wąglika dla owiec, koni i bydła. Wykazano także, że zwierzęta mogłyby znajdować i zjadaćlosoworozmieszczone na pastwiskach koncentraty z siemienia lnianego (cattle cakes).

9. 8. Program brytyjski w czasie II wojny światowej (v) • Pasza dla bydła była wytwarzana przez londyńskich wytwórców mydła i wysyłana do Porton w cotygodniowych partiach w liczbie 250000. Nieskomplikowane urządzenie wtłaczało 0.05ml z 1010 ml zawiesiny przetrwalników do każdego pakietu paszypo czym pakiet był szczelnie zapieczętowany i suszony. • Potrzebne 5 milionów pakietów zakażonej wąglikiem paszy przygotowano na przełomie 1942 i 1943 rokuoraz zapakowano po 400 sztuk • Wykonano oszacowania dotyczące proporcji ziemi, na której wypasano zwierzęta w Niemczech, przybliżonej liczby bydła oraz wysokości i prędkości lotów operacyjnych. • Jeden ze scenariuszy ataku przewidywał jednorazowy nalot 1250 samolotów niosących każdy po 9 -10 kartonów z pakietami paszy, które miały być rozrzucaneco 18 - 20 minut przy locie z prędkością 200 mil na godzinę.

10. 9. Program brytyjski w czasie II wojny światowej (vi) • Podczas gdy trwała produkcja zakażonej paszy dla zwierząt, Fildes ze swoim zespołempracował nad konstrukcją broni biologicznej przeciw ludziom. • Konsultacje ze specjalistami do spraw broni chemicznej w Porton doprowadziły do wniosku, że najbardziej efektywna droga zarażania ludzi wiedzie przez układ oddechowy. Zatem, najlepiej można by uzyskać taka infekcję gdyby czynnik biologiczny mógł być aerozolowany z amunicji. • Wymyślono również specjalny aparat do produkcji chmur bakteryjnychw laboratoriumi wykazano, że ta metoda pozwalana łatwe zakażanie zwierząt eksperymentalnych. • Z oczywistych powodów do większości prac wybrano wąglik. Czynnikowi nadano kryptonim „N”.

11. 10. Program brytyjski w czasie II wojny światowej (vii) • Niezbędne było sprawdzenie czy podobne efekty jakie uzyskano w laboratorium w Porton, będzie można uzyskać w warunkach polowych przy wykorzystaniu amunicji wybuchowej. Zatem testy wykonano na jednej z bezludnych wysp u wybrzeży Szkocji. • Zespół z Porton wraz z siłami zbrojnymi przeprowadził testy w lecie 1942 roku. Ich zadaniem było „upewnienie się o możliwości spowodowania skutków śmiertelnych na skutek eksplozji 30 funtowej zmodyfikowanej bomby zawierającej przetrwalniki wąglika.” • Bombę zawieszono cztery stopy nad ziemią i detonowano elektronicznie. Owce oraz urządzeniapobierające próbki powietrza rozmieszczonow łukach na zawietrznej. W serii testów wykazano, że efektu letalny mógł być osiągnięty co najmniej 250 jardów od miejsca eksplozji.

12. 11. Program brytyjski w czasie II wojny światowej (viii) • Testy broni przeprowadzono w październiku 1942 roku na bezludnym wybrzeżu Walii • Z bombowca Blenheim lecącego na wysokości4950 stóp zrzucono bombę. Upadła ona około 20 jardów w kierunku wiatru od wyznaczonego celu. Owce rozmieszczone w odległości 120 i 320 jardów (110m i 295m) stopniowo padły z powodu infekcji. • Próba ta wykazała, że wojna biologiczna skierowana przeciw ludziom jest wykonalna. Zdefiniowana minimalna dawka letalna (LD50) dla owiec pozwoliła wywnioskować, ze poważne ryzyko zarażenia istniało do 500 jardów od miejsca wybuchu. • Przy porównaniu wagomiarowym okazało się, że bomba z wąglikiembyła 100-1000 razy bardziej skutecznaniż broń chemicznadostępna w tym czasie w Wielkiej Brytanii.

13. 12. Program japońskiprzed i w trakcie II wojny światowej (i) • Główną rolęw próbach wynalezienia i zastosowania broni biologicznej w Japonii odegrał niewątpliwie wojskowy lekarz Ishii Shiro • Po informacji o podpisaniu Protokołu Genewskiego w 1925 roku Ishii stwierdził, że “jeżeli dana broń będzie umieszczona naliście środków zakazanych, wtedy Japonia powinna ją posiadaćw celu zyskania przewagi nad przeciwnikiem w razie przyszłej wojny”. • Istniały cztery główne jednostki ofensywnej wojny biologicznej. Największą sławę zyskał Unit 731 w Ping Fan w Mandżurii. Jeżeli uwzględni się jednostki pomocnicze pracowało tam około 15 000 ludzi. • Po wojnie Stany Zjednoczone udzieliły immunitetu Japończykom, którzy tam pracowali w zamian za informacje, które zdobyli uczestnicząc w programie.

14. 13. Program japońskiprzed i w trakcie II wojny światowej (ii) • Ishii był w pełni świadomy, że biorąc udział w badaniach nad bronią biologiczną został zaangażowany w działania sprzeczne z zasadami moralnymi. • Ishii wielokrotnie twierdził: • “Istnieją dwa typy badań dotyczących wojny biologicznej, A i B. A jesttypem badań związanych z napaścią, a B z obroną. Badania poświecone szczepionkom nalezą do typu B, i mogą być prowadzone w Japonii. Jednakże, typ A może być prowadzony tylko za granicą…” • Ishii mógł prowadzić badania typu A kiedy został wysłany do Mandżuriiw 1932. Przeprowadził tam wiele testów na więźniach. • Ishii wynalazł takżesystem oczyszczenia wody, który był wykorzystywany na szeroką skalę przez japońskie siły zbrojne.

15. 14. Program japońskiprzed i w trakcie II wojny światowej (iii) • Japoński program ofensywy był ogromny. Ishii dysponował corocznym budżetem 10 millionówjenówlub więcejprzez wiele lat. Instytucjaw Ping Fan posiadała przynajmniej 76 istotnych budynkówwłączając w to olbrzymie bloki „administracyjne”. • Kitano Masaji byłzastępcą Ishii i ostatecznie został mianowanyprzez niego dowódcą Ping Fan w 1942. Mówi się, że Masaji był zajadłym rywalem Ishii, ale jednocześnie znacznie lepszym naukowcem. • Wakamatsu Yujiro był weterynarzem, który dowodził w jednostce Unit 100 na przedmieściach Changchun. Głównym zadaniem tej jednostkibyła praca nad bronią biologiczną wymierzoną w rośliny i zwierzęta. • Masuda Tomosada dowodził Jednostką 1644 w Nankingu .Był przyjacielem Ishiii na różne sposoby wspierał jego działalność.

16. 15. Program japońskiprzed i w trakcie II wojny światowej (iv) • Jednostka Ishii`egozdolna była dowyprodukowania dużej ilości bakterii przy wykorzystaniu metody wymyślonej przez badacza. W 1939 wydajność produkcyjna wąglika wynosiła 500 – 600 kilogramówi dżumy 300 kilogramów. • Głównym celem badań ofensywnychbyło określeniedawki minimalnejkoniecznej do zainfekowania 50 procentludzimających kontakt z czynnikiem zakaźnym (MD50) dla każdego testowanego czynnika biologicznego. • Dużo pracy poświęcono badaniom biologicznych środków niszczenia plonów. Analizowano w tym celu grzyby, bakterie i nicienie, szczególnie takie niszczące wszystkie zboża i warzywa, specjalnie te uprawiane w Mandżurii i na Syberii. • Nie poświęcano większej uwagi zastosowaniu wirusów i riketsji ponieważ w jednostce Ishii`egonie dysponowano odpowiednimi środkami do ich produkcji. Prowadzono tylko ograniczone prace dotyczące toksyn.

17. 16. Program japońskiprzed i w trakcie II wojny światowej (v) • Testowano trzy techniki rozprzestrzeniania: pociski artyleryjskie, rozpylanie z samolotui bomby lotnicze. Testy bombowe okazały się największym sukcesem i w rezultacie wyprodukowano wiele ich typów. • W 1939 siły japońskieponiosły serię klęskw walce zwojskami radzieckimii Ishii otrzymał pozwolenierozprzestrzenienia salmonelliityfusu w pozycjach zajmowanych przez Sowietów.Wykorzystano w tym celu sabotażystów oraz pociski artyleryjskie. • Do tego zadania została wyznaczona Jednostka 731.W latach 1939 -1942 na terenie Chinprzeprowadzono serię prób polowychbroni biologicznej. • W głównych operacjach na różnych obszarach wykorzystywano tyfus, cholerę, wąglik i dżumę– w niektórych przypadkach osiągając niszczycielskie skutki.

18. 17. Program USA w czasach II wojny światowej (i) • Stany Zjednoczonepromowały i podpisały Protokół Genewski1925, ale Senat go nie ratyfikował.Z tego powodu USA nie były formalnie zobowiązane przestrzegać jogo postanowień. • Jednakże Prezydent popierał zasady protokołu, a dodatkowo przed wojną wątpiono w możliwość użycia broni biologicznej. • Raporty wywiadu, włączającte dotyczące japońskiejdziałalności na terytorium Chin, zaczęły zmieniać tą percepcję, podczas gdy Stany Zjednoczone zbliżały się do udziału w wojnie. • Jesienią 1941 powołano specjalny komitet, którego pierwszy raport wydany w lutymbrzmiał: “Wojnę biologiczną uważa się zacałkiemrealną…”

19. 18. Program USA w czasach II wojny światowej (ii) • W raporcie specjalnego komitetu z 1942 roku wymieniono czynniki, które mogą być wykorzystane przeciw ludziom i zwierzętom: • Anty-ludzkie: dżuma, ospa, gorączka krwotoczna Denga, yellow fever żółta febra, różne formyzapalenia mózgui malaria; • Anty-zwierzęce: księgosusz, pryszczycaiptasia grypa • Choroby roślini szkodnikirównież zostały uznane za problem; stwierdzono także, że uzasadnia to dalsze badania nad możliwościami obrony i ataku • W drugim raporcie z czerwca 1942 rokuuzupełniono listę o zaskakująco niesłusznie pominięte wąglik i toksynę botulinową

20. 19. Program USA w czasach II wojny światowej (iii) • Od samego początku program był ściśle tajny i poświęcony w równej mierze obronie i atakowi. W rzeczywistości uważano, że najlepszą obroną jest zdolność do reakcji efektywnej i na szeroką skalę. • Współpraca z Wielką Brytanią rozpoczęła się w 1942. Co najmniej ośmiubakteriologów upoważnionychdo współpracy z siłami USApracowało w Porton Down. W maju 1943 Wielka Brytaniadostarczyła Stanom Zjednoczonym i Kanadzie wszystkieuzyskane wyniki badań. • Streszczenie wysłane przez Wielką Brytanię zawierało dane z prób wykorzystania wąglika z 1942. W 1943 roku Stany Zjednoczone wysłały oficera,który dołączył do grupy przeprowadzającej próby w Szkocji.

21. 20. Program USA w czasach II wojny światowej (iv) • Obawy USA dotyczące wojny biologicznejnasiliły się w latach 1944 – 45 z powodu lądowaniana Zachodnie Wybrzeżesetekbalonówwysyłanych z Japoniiprzez Pacyfik. Część oficerów wywiadu przypuszczało, żemogą być wyładowaneśrodkami fitotoksycznymi. • Do końca wojnyprogram USAprzyczynił się do wyprodukowaniaprzypuszczalnie skutecznych środkówroślinobójczych : • Rdza zbożowa ryżu (nazwany E) • Plamica ryżu (nazwany IR) • Regulator wzrostu roślin (nazwany LN) • W planach było przewidziane zniszczenie do 1946 roku 30 procent japońskich upraw ryżu.Planów zaniechano ze względu naprawdopodobieństwo odwetu.

22. Sample Questions 1. Compare and contrast the British and Japanese biological warfare programmes of the 1930s and 1940s. 2. The role of major scientists has always been critical in the foundation and development of offensive biological warfare programmes. Discuss. 3. Why did the British come to the view that biological weapons were many times more potent than any chemical weapons agent they had available during World War II? 4. Why has anthrax been selected as a biological weapons agent in all the offensive biological weapons programmes we know of in the historical record?

23. References (Slide 1) Geissler, E., and van Courtland Moon, J. (2001) Biological and Toxin Weapons Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945 (SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies No. 18). Oxford: Oxford University Press. (Slide 2) Dando, M. R. (2006) Bioterror and Biowarfare: A Beginner’s Guide. Oxford: One World. (Slide 3) Centre d’Etudes du Bouchet (CEB), Vert-le-Petit, Commission de Prophylaxie veterinaire contre la guerre modern, proces-verbal no 3, reunion du 10 fevrier 1949 a l’etat-major de la defense nationale [Commission for Veterinary Prophylaxis against Modern Warfare, Minutes no. 3, meeting of 10 Feb. 1949at the National Defence Headquarters] pp. 3-4 Cited at p. 87 Lepick, O. (1999) ‘French activities related to biological warfare, 1919- 45’,. In: Geissler, E. and van Courtland Moon, J. E. (eds.) Biological and Toxin Weapons: Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945. SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies, no.18. Oxford: Oxford University Press. pp. 70-90.

24. (Slide 4) Balmer, B. (2001) Britain and Biological Warfare: Expert Advice and Science Policy, 1930- 65, New York: Palgrave Macmillan. Carter, G. B., and Pearson, G. S (2001). ‘British Biological Warfare and Biological Defense:1925-45’, in Geissler, E., and van Courtland Moon, J. (eds.) Biological and Toxin Weapons Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945 (SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies No. 18). Oxford: Oxford University Press. pp. 168-189. (Slide 5) Guillemin, J. (2007) Biological Weapons: From the Invention of State-Sponsored Programs to Contemporary Bioterrorism, New York: Columbia University Press.

25. (Slide 6) Avery, D. (1999) ‘Canadian Biological and Toxin Warfare Research, Development and Planning’, in Geissler, E., and van Courtland Moon, J. (Eds.), Biological and Toxin Weapons Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945 (SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies No. 18). Oxford: Oxford University Press. pp. 190-214 at p. 197 (Slide 7) Hammond, P. M., and Carter, G. (2002) From Biological Warfare To Healthcare: Porton Down 1940-2000, New York: Palgrave Macmillan. (Slide 10) Center for Disease Control and Prevention (2006) ‘History of Bioterrorism: Anthrax’, Podcasts at the CDC [Online] CDC [retrieved on 15 June 2009]. Available from http://www2a.cdc.gov/podcasts/player.asp?f=1#

26. (Slide 12) Harris, S. (2002) Factories of Death: Japanese Biological Warfare 1932-45 and the American Cover-up, London: Routledge Williams, P., and Wallace, D. (1989) Unit 731: The Japanese Amry's Secret of Secrets, London: Hodder & Stoughton (Slide 16) Harris, S (1999) ‘The Japanese biological warfare programme: an overview’, In: Geissler, E. and van Courtland Moon, J. E. (eds.) Biological and Toxin Weapons: Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945. SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies, no.18. Oxford: Oxford University Press. pp.127-152

27. (Slide 17) The unpublished manuscript The Hisorical Report of the War Research Office, November 1944 Final. pp. 18-40. Cited at p. 219 in van Courtland Moon, J. E. (1999) ‘US biological warfare planning and preparedness: the dilemmas of policy’, In: Geissler, E. and van Courtland Moon, J. E. (eds.) Biological and Toxin Weapons: Research, Development and Use from the Middle Ages to 1945. SIPRI Chemical & Biological Warfare Studies, no.18. Oxford: Oxford University Press. pp. 215- 254 (Slide 20) Whitby, S. (2002) Biological Warfare against Crops, New York: Palgrave Macmillan. Rogers, P., Whitby, M., Dando, M. (1999) “Biological Warfare Against Crops”, Scientific American 280(6) pp. 62-67.