Ciemna liczba przestępstw. Przykład badań wiktymizacyjnych mieszkańców wybranych obszarów w Łodzi

1. Ciemna liczba przestępstw. Przykład badań wiktymizacyjnych mieszkańców wybranych obszarów w Łodzi Stanisław Mordwa Kat. Gospodarki Przestrzennej i Planowania Przestrzennego UŁ

2. Ciemna liczba przestępstw Ciemna liczba przestępstw – liczba przestępstw nieujawnionych, czyli niezgłoszonych* i/lub niezarejestrowanych *art. 304 k.p.k. art. 240 k.k. „…. za niezgłoszenie… kara pozbawienia wolności do lat 3 ...”

3. Ciemna liczba przestępstw Przestępczość rzeczywista (faktyczna) * wskaźnik zgłaszalności ** Polskie Badania Przestępczości ’07 ’08

4. Metody badania przestępczości nieujawnionej • eksperyment • obserwacja uczestnicząca, • wywiad: - badanie typu self-report, - survey wiktymizacyjny, - pośrednie doświadczenia wiktymizacyjne.

5. Wiktymologia • Wg B. Mendelssohna jest ona „samodzielną dyscypliną naukową, która zajmuje się ofiarami niezależnie od źródeł ich pokrzywdzenia – obejmuje zarówno ofiary działań sił przyrody, jak i działań ludzkich”. • Wg H. von Hentinga, który sformułował koncepcję wiktymologii kryminalnej, stanowiącej subdyscyplinę kryminologii, przedmiotem badań są jedynie ofiary pokrzywdzone przestępstwem.

6. Ofiara • W rozumieniu Polskiej Kart Praw Ofiary „ofiarą (…) jest osoba fizyczna, której dobro prawem chronione zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo, a także jej najbliżsi. • W systemie prawnokarnym zamiast pojęcia ofiary zdefiniowano termin pokrzywdzonego. W art. 49 kodeksu postępowania karnego zapisano: - §1. Pokrzywdzonym jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.

7. Survey wiktymizacyjny… • …daje możliwość szacowania rozmiarów przestępczości nieujawnionej, a czasem także przestępczości rzeczywistej. • … w Wielkiej Brytanii i w USA prowadzany jest rutynowo (stałe coroczne panele) w celu określenia poziomu i głównych tendencji przestępczości. Wyniki są traktowane jako pełnoprawna alternatywa danych urzędowych.

8. Wady metody badań:survey’u wiktymizacyjnego • To samo przestępstwo może być opisane kilka razy, wówczas gdy było więcej jego ofiar niż jedna; • Badane są tylko osoby fizyczne – nie bada się zatem przestępczości dotykającej osób prawnych i instytucji; • Badane są tylko przestępstwa pospolite; • „Ujawniane” są przez ofiary tylko te przestępstwa, która jest zarejestrowana w ich świadomości i umysłach; -» teleskoping, zapominanie • Ofiary mogą nie ujawniać czynów o których nie wiedzą, że są karalne lub o czynach, o których nie chcą mówić (np. lobbing, molestowanie, gwałt); • Są przestępstwa bez ofiar i ofiary, których nie można zbadać; • Są grupy wysokiego ryzyka wiktymizacyjnego, które trudno ująć w badaniach (żołnierze, więźniowie, alkoholicy, bezdomni…).

9. Obszary badań • Dąbrowa, • Julianów, • Nowe Miasto.

10. Dąbrowa

11. Julianów ul. Malwowa ul. Biegańskiego ul. Skarbowa ul. Malwowa

12. Nowe Miasto(ul. Piotrkowska)

13. Nowe Miasto ul. Wschodnia ul. Północna ul. Włókiennicza ul. Wschodnia

14. Badania wiktymizacyjne1. ogólny współczynnik zgłoszeń

15. Badania wiktymizacyjne1.1 powody niezgłaszania przestępstw

16. Badania wiktymizacyjne2. ogólny roczny współczynnik wiktymizacji

17. Badania wiktymizacyjne3. najwyższe współczynniki wiktymizacji *W badaniach uwzględniono: kradzież samochodu, kradzież z samochodu, wandalizm samochodowy, kradzież motocykla, kradzież roweru, kradzież z włamaniem, usiłowanie włamania, rozbój, kradzież własności osobistej, czyny o charakterze seksualnym, pobicie.

18. Porównanie źródeł informacji o przestępczości

19. . • Dziękuję za uwagę