JEOLOJİK ZAMANLAR

1. JEOLOJİK ZAMANLAR

3. Blastoid Trilobit Dünyamızın yaşadığı büyük jeolojik, jeomorfolojik, biyolojik ve iklimsel değişimlere göre belirlenen zaman dilimlerine Jeolojik Devirler (Fanerozoik Devir) adı verilir. Yerkabuğunun içindeki özel fosillerin bulunduğu katlar ve kayaların yaşına dayanılarak jeolojik devirler belirlenmiştir.

4. Jeolojik zamanlar incelenirken iki özellik unutulmamalıdır: • Oluşumlar eskiden yeniye incelenir. • Yer’in tarihi jeolojisinde zaman birimi milyon yıldır.

5. İLKEL ZAMAN (PREKAMBRİEN) • Jeolojik zamanlar içinde en uzun süren devirdir. (4 milyar yıl) • Kıtaların çekirdek kısımını oluşturan en eski kıvrımların oluşumu(Doğu Avrupa, Afrika, Kanada, Suriye, Arabistan Platoları) • En ilkel canlıların( Su yosunu) ortaya çıkmıştır. • Prekambriyen’den Paleozoik’e geçiş, günümüz kıtalarının çekirdeklerinin birleşmesi sonucu oluşmuş olan süper kıta Rodinia'nın parçalanması sonucu oluşmuştur.

7. I. ZAMAN(PALEOZOİK) • 370 milyon yıl sürmüştür. • Çok hücreli canlılar ortaya çıkmıştır. • İklim genel olarak nemli ve ılımandı. • Rodinia'nın parçalanmasıyla daha küçük kıtalar doğmuştur Bu kıtalardan en büyüğü olan Gondwana,diğeri Lavrasya kara kütlesidir. • Bu dönem “Balık Çağı” olarak adlandırılır.

8. Günümüzün Taşkömürü yatakları, bu dönemin sıcak ve bol yağışlı ikliminde gelişme fırsatı bulan bataklık ve gür ormanların karbonlaşması sonucu oluşmuştur. • Zonguldak ilinde yer alan Taşkömürü yatakları da bu dönemde oluşmuştur. • Paleozoiğin sonuna doğru Gondvana ile Lavrasya'nın çarpışması sonucu Kaledonya Kıvrımları’nın oluşumuyla kıtalar yeniden bir araya gelerek genişledi ve yeni bir süper kıta olan Pangea'yı oluşturdu.

9. PALEOZOĞİN KARAKTERİSTİK CANLILARI

10. TRİLOBİT

11. ÇENELİ BALIK

12. GREERERPETON

14. II. ZAMAN(MEZOZOİK) • 170 milyon yıl sürmüştür. • Pangea kıtası parçalanmaya başlar, Lavrasya ve Gondwana yeniden birbirinden ayrılır ve aralarında yeniden Tetis Jeosenklinali oluşur. • Kimmeriç ve Austrian kıvrımlarını meydana getirir. • Dinazorlar bu dönemde yaşamıştır. • Meksika Körfezine düşen göktaşının yarattığı etki ile dönem sona erer.

15. Mezozoik zamandan bir manzara

16. Dinozorların kuşların ataları olma ihtimali çok yüksek Çok iyi korunmuş olan bir fosil bu savı destekliyor: Bilinen en eski kuş olan arkeopteriks dinozorlara çok yakındı. Bütünlüğü hiç bozulmamış ve olağanüstü bir şekilde korunmuş arkeopteriks fosiliyle 150 milyon yıl önce yaşamış olan en eski kuş ilgili yeni bir çalışma bu eski kuşun şimdiye kadar sanıldığından çok daha fazla dinozorlara yakın olduğunu ortaya koydu! 17.05.2006

17. Gelmiş geçmiş en büyük etçil dinozor bulunduArjantin’de tüm zamanların en büyük etçil dinozoru bulundu. Mapusaurus roseae 12,5 m’ye kadar büyüyordu. Arjantinli paleontolog Rodolfo Coria’nın açıklamasına göre yeni dinozor,Tyrannosaurus rex ve Giganotos     bile büyük. İşin ilginç tarafı, tek bir alanda yüzlerce kemiğin bulunması. Bu durum bu türün sürüler halinde yaşadığını göstermekte. Mapusaurus roseae, jilet gibi keskin dişleriyle 40m uzunluğundaki ve 100 ton ağırlığındaki otçul Argentinosaurus’u bile avlayabiliyordu. İki dinozor türü de yaklaşık olarak 100 milyon yıl önce yaşıyordu. Hızı düşükSon bulgu, büyük etçillerin sosyal davranışlarıyla ilgili yepyeni bilgiler veriyor. Dünya anlamanı gelen Mapusaurus kelimesi Batı Patagonyalı Kızılderililerin dilinden türetilmiş. Roseae ise fosilin bulunduğu yatağın içindeki kum taşının kırmızımsı rengine uzanmakta. 16.05.2006

18. MEZOZOİĞİN KARAKTERİSTİK CANLILARI

19. Archaeopetryx

20. PLATEOSAURUS

21. TREX

22. III. ZAMAN(NEOZOİK-TERSİYER) • 80 milyon yıl sürmüştür. • Günümüz kıtaları, Paleojen’de birbirinden oldukça ayrıydır. Bu nedenle her birinde farklı canlılar görülüyordu.

23. Ülkemizin jeolojik tarihinin başlangıcı, Tetis Jeosenklinali’nin dibindeki tortul tabakaların, Afrika ve Avrasya levhalarının birbirlerine doğru yaklaşması sonucu sıkışarak karalaşması ile başlar. Alp-Himalaya Orojenezi olarak adlandırılan sıradağ kuşağının meydana gelmesini sağlayan bu olay, Anadolu’nun kara ortamına geçmesine neden olur. Tüm bu orojenik kuşakların oluşumu esnasında meydana gelen levha hareketleri, Atlas ve Hint okyanuslarının çanaklarının oluşumunu da sağlar. Yine bu dönemde oluşan Rift Fayı, Madagaskar Adası ile Arabistan Yarımadası’nı Afrika’dan ve Kıbrıs Adasını Anadolu’dan kopararak ülkemizdeki Doğu Anadolu Kırık Sistemini meydana getirir. Sibirya ve Arabistan kalkanlarının karşılıklı hareketi, Doğu Anadolu Dağları’nı oluştururken doğudaki sıkışma, batıdaki horst-graben sisteminin meydana getirdiği genişlemeyle sonuçlanır. Bu sıkışma ve genişlemeler, Kuzey Anadolu Fay Hattı’nın oluşumuyla dengelenmiştir. Böylece Anadolu ve Dünya, günümüzdeki fiziksel görünümüne çok yakın bir hale kavuşumuştur.

24. Yeryüzündeki Petrol, Linyit, Tuz, Borasit madenlerinin meydana gelişi de levhalardaki bu hareketliliğin doğurduğu sıcaklık ve basınç koşullarına bağlı olarak gerçekleşmiştir. Avustralya karasından kopmuş olan Hindistan kara kütlesi bu dönemde Asya Kıtası’na çarparak lehimlendi. Bu çarpışma günümüzün en yüksek zirvelerinin (Himalaya Dağları-Everest Tepesi) Asya’da oluşmasına neden oldu.

25. 3. Zamanda kıtaların görünüşü

26. Mastodon Dev kara tembel hayvanı

27. Soru: Günümüzde Türkiye’de depremlerin çok olmasının III. Jeolojik Zamanla ilişkisini açıklayınız.

28. IV. ZAMAN(KUATERNER-ANTROPOZOİK) • 2 milyon yıldır sürmektedir. • Dönem boyunca kıtaların bulundukları konum günümüzdekinden çok farklı değildi; fakat, yaşanan buzul çağına bağımlı olarak değişen buzul ve deniz seviyeleri nedeniyle, coğrafya oldukça farklı ve değişkendi.

29. Pleistosen’in en önemli özelliği, insanın ortaya çıkıp yaygınlaşmasıdır. • 3. Zaman’ın sonlarında dış kuvvetlerin etkisiyle Peneplen haline gelen Anadolu, 4.Zaman’da topyekün yükseldi. Bu nedenle ülkemizde yüksek yerlerde düzlükler ile karşılaşılır. • Erciyes, Hasan ve Melendiz volkanları faaliyete geçmiş ve buzul dönemlerinin neden olduğu transgresyon ve regresyonlar kıyılarımızda, epirojenik hareketler ise vadi yamaçlarında sekiler oluşturmuş, çok sayıda birikinti yelpazesi meydana gelmiştir. • Tektonik hareketler ile Egeit Karası çökünce boğazların (İstanbul ve Çanakkale) ve Ege Denizi’nin oluşumu gerçekleşmiştir.

30. Kuaterner dünyası (Günümüz dünyası)

31. HOMOSAPİENS

32. Soru:Sizce günümüzde süren jeolojik devir açısından dünyamızda hangi olaylar yaşanmaktadır? Soru: Sizce IV. Zamanın bitişi hangi olayla meydana gelebilir?