1.03k likes | 1.44k Vues
BANKARSKO PRAVO I HARTIJE OD VRIJEDNOSTI. Doc.dr Zorica Drljača. SARD RŽAJ PREDMETA PRVI DIO. POJAM BANKARSKOG PRAVA IZVORI BANKARSKOG PRAVA SUBJEKTI BANKARSKOG PRAVA
E N D
BANKARSKO PRAVO I HARTIJE OD VRIJEDNOSTI Doc.dr Zorica Drljača
SARDRŽAJ PREDMETA PRVI DIO • POJAM BANKARSKOG PRAVA • IZVORI BANKARSKOG PRAVA • SUBJEKTI BANKARSKOG PRAVA • BANKE (VRSTE,FUNKCIJA, OSNIVNJE,ODNOS PREMA CENTRALNOJ BANCI,ODUZIMANJE DOZVOLE ZA RAD BANKE,OBAVEZE OSIGURANJA DEPOZITA GRAĐANA,OBAVEZE OSIGURANJA DEPOZITA U BANCI,BANKARSKA TAJNA, AKCIONARI BANKE, KAPITAL BANKE, REZERVE),
SARŽAJ PREDMETA DRUGI DIO • LIKVIDNOST BANKE • ORGANI BANKE II DIO BANKARSKI POSLOVI • BANKARSKI POSLOVI, VRSTE BANKARSKI POSLOVA, NOVČANI DEPOZIT, ULOG NA ŠTEDNJU, • BANKARSKI TEKUĆI RAČUN • KREDITNI POSLOVI
SADRŽAJ PREDMETA DRUGI DIO • ESKONTNI POSAO • BANKARSKI USLUŽNI POSLOVI • AKREDITIV • BANKARSKA GARANCIJA • DRUGE FINANSIJSKE ORGANIZACIJE
SADRŽAJ PREDMETA TREĆI DIO • PRAVILA O HARTIJAMA OD VRIJEDNOSTI • LEGITIMACIONE ISPRAVE • NOVČANE HARTIJE OD VRIJEDNOSTI(MJENICA, ČEK, AKCIJE, OBVEZNICE,...) • ROBNE HARTIJE OD VRIJEDNOSTI(SKLADIŠNICA, KONOSMAN, TOVARNI LIST..)
SADRŽAJ PREDMETA TREĆI DIO • BERZA I BERZANSKO TRŽIŠNE HARTIJE OD VRIJEDNOSTI • BERZANSKI POSLOVI
SADRŽAJ PREDMETA ČETVRTI DIO • UGOVORI ROBNOG PROMETA(ROBNI PROMET, ZAKLJUČIVANJE UGOVORA,SREDSTVA ZA IZVRŠENJE,PROMJENE UGOVORA,RASKID, NIŠTAVOST, ZASTARJELOST UGOVORA) • POJEDINI UGOVORI: UGOVOR O PRODAJI, POSREDOVANJU, O TRGOVINSKOM ZASTUPANJU, O KOMISIONU, O PREVOZU STVARI, O ŠPEDICIJI, O KONTROLI ROBE,SKLADIŠTENJU,TURISTIČKI UGOVORI,
LITERATURA • BANKARSKO PRAVO Prof. Dr Milorad Bejatović • PRIVREDNO PRAVNI UGOVORI-HARTIJE OD VRIJEDNOSTI Prof. Dr Zdenka Đurić
UVODNI DIO • FINANSIJSKO TRŽIŠTE: -tržište novca,predstavlja sistem unutar koga se kreira novac i kratkoročni finanansijski instrumenti,realizuju se transakcije i ostale aktivnosti u vezi sa novcem i kratkoročnim finansijskim instrumentima.
UVODNI DIO • ŠTA SU OSNOVNI FINANSIJSKI INSTRUMENTI NA TRŽIŠTU NOVCA- -centralna banka povećava ili smanjuje novčanu masu sa ciljem da u uravnoteženom odnosu drži vrijednos robne i novčane mase u zemlji, - susreću se oni koji raspolažu sa slobodnim novčanim sredstvima i oni, koji žele da posude novac,
UVODNI DIO • Formira se cjena novca i kratkoročnih finansijskih instrumenata, • -razmjenjuje se jedna valuta u drugu valutu, • Formira se devizni kurs domaće prema stranim valutama, • Realizuje se platni promet, obrazuju se i djeluju različiti fondovi, i neke druge aktivnosti vezane za novac
UVODNI DIO • tržište novca nalazi se u međusobnom odnosu sa tržištem kapitala, prije svega sa tržištem hartijama od vrijednosti, • u zavisnosti od odnosa kamatne stope na tržištu novca i profitne stope na tržištu hartijama od vrijednosti, slobodna novčana sredstva sele se sa jednog na drugo tržište.
UVODNI DIO • DEFINICIJA NOVCA: Osnovne funkcije novca su: -opšta mjera vrijednosti, -zakonsko sredstvo plaćanja, -sredstvo razmjene. U TEORIJI I PRAKSI RAZLIKUJU SE: naturalni novac, zlatni i široko rasprpostranjen simbolički novac.
Dio prvi -uvodni • ZAŠTO SU NASTALA PRAVILA NA FINANSIJSKOM TRŽIŠTU_ - nužnost obezbeđivanja stalnog, poštenog i sređenog odvijanja trgovine, radi podsticanja privrednog rasta, -sprečavanje krize na finansijskom tržištu.
UVODNI DIO PRVI • PREMA PODRUČJU REGULISNJA RAZLKUJU SE MEĐUNARODNI I NACIONALNI PRAVNI IZVORI KOJI REGULIŠU FINANSIJSKA TRŽIŠTA. • NACIONALNI IZVORI-VAŽE ZA PODRUČJE JEDNE DRŽAVE, OBAVEZUJU UČESNIKE FINANSIJSKOG TRŽIŠTA JEDNE DRŽAVE.
DIO PRVI -UVODNI • DJELE SE NA: ZAKONE, PODZAKONSKE AKTE, SAMOSTALNE POSLOVNOPRAVNE IZVORE,OBIČAJE I SUDSKU PRAKSU. • U SISTEMSKE ZAKONE ULAZE: ZAKON O CENTRALNOJ BANCI, ZAKON O BANKAMA, ZAKON O DEVIZNOM POLSOVANJU, ZAKON O KREDITNIM INSISTUCIJAMA, ZAKON O FINANSIJSKOM LIZINGU, ZAKON O ELEKTRONSKOM NOVCU, ZAKON O OSIGURANJU DEPOZITA, ZAKON O KAMATAMA, PLATNOM PROMETU , REVIZIJI..............
UVODNI DIO • MEĐUNARODNI-prelaze granicu jedne države, rezltat su određenih usaglašenih stavova unutar određenih međunarodnih organizacija. • Proces globalizacije i internacionalizacije finansijskih tržišta ne priznaje granice država i nacionalnih ograničenja, • Eu regulativa iz finansijske oblasti i berzanske trgovine
UVODNI DIO • Sva prava i obaveze invenstitora novca i kapitala u svim zemljama EU su ravnopravno zaštićena • Berzanska , dilerskobrokerska i cjelokupna finansijska trgovina su jedinstveno regulisana • Nacionalni propisi nisu suspendovani već je izvršena harmonizacija tih propisa
UVODNI DIO • Zadržani su tradicionalni nazivi i pojmovi koji u savremenim uslovima i praksi imaju mnogo šire značenje, • Radi se o pravnoj regulativi kojom se uređuju finansijska tržišta, finansijska trgovina i materijalnopravni odnosi između finansijskih trgovaca, i dilerskobrokerska djelatnost.
PRVI DIO • BANKARSKO PRAVO • Pravo reguliše skup pravnih normi kojima se uređuju društveni odnosi, stvara određeni pravni poredak prema državi i regulišu robonovčani odnosi. • Odnosi između učesnika na finansijskom tržištu uređuju se posebnim pravilima.
Uvodni dio • BANKARSKO PRAVO -skup pravnih normi koje regulišu status i poslovanje banaka i drugih finansijskih organizacija. -prva grupa normi koja uređuje pravni položaj banaka i drugih finansijskih organizacija( osnivanje, organizaciju djelovanja, imovinske odnose, statusne promjene)
UVODNI DIO -druga grupa normi koja uređuje ugovore i druge pravne poslove koje banka i druge finansijske organizacije zaključuju sa klijentima. -Povezano je sa trgovačkim pravom, pravom privrednih društava,pravom hartijama od vrijednosti,
UVODNI DIO IZVORI BANKARSKOG PRAVA 1.nacionalni zakoni (Zakon o bankama i drugim finansijskim insistucijama, Zakon o obligacionim odnsoima reguliše ugovorne odnose bankarskog prava, -podzakonski akti, -bankarski običaji i uzanse(uključujući i međunarodne običaje i jednoobrazna pravila)
UVODNI DIO • -opšti uslovi poslovanja imaju u bankarskom pravu veliki značaj , uslove poslovanja stvaraju banke , koristeći se načelom slobode ugovaranja radi ujednačavanja i standardizovanja svog poslovanja koje uglavnom donose udruženje banaka • -tipski i formalni ugovori prihvaćeni određenim formularima što ubrzava poslovanje.
UVODNI DIO Ostali izvori su: 2.međunarodno prihvaćene konvencije, 3.potpisani međunarodni ugovori.
SUBJEKTI BANKARSKOG PRAVA • Lica koja učestvuju u bankarskim poslovima . • Prva kategorija tih lica su banke i druge finansijske organizacije koja se bankarskim poslovima bave profesionalno kao osnovnom djelatnošću radi sticanja dobiti. • Druga kategorija su banični klijenti.
SUBJEKTI BANKARSKOG PRAVA • Banični klijenti se ne bave profesionalno bankarskim poslovima, nemaju za predmet zaključivanje i izvršavanje bankarskih poslova i označavaju se kao subjekti bankarskog prava u širem smislu.
BANKE POJAMBANKE • Najznačajnije i najveće depozitne finansijske insistucije, • -etimološki pojam banka vodi od latinske riječi “ banca” što znači klupa ili “sto za razmjenu novca” • -početak bankarstva vezuje se za srednji vijek na području sjeverne Italije , dok se prvi elementi bank. mogu naći u Grčkoj i Rimu.
BANKE OSNIVANJE BANKE • osnivanje banke,poslovanje, upravljanje, supervizija i prestanak rada banke uređuje se posebnim zakonom, • u Republici Srpskoj ta pitanja su regulisana Zakonom o bankama Republike Srpske.
BANKE • KO MOŽE BITI OSNIVAČ BANKE? -domaća i strana, fizička i pravna lica, -najmanje dva osnivača, -dozvolu za rad banke daje Agencija za bankarstvo Republike Srpske, -uz zahtjev za izdavanje dozvole za rad osnivači podnose:ugovor o osnivanju banke pozpisan od svih osnivača,
BANKE • nacrt statuta i drugih osnivačkih akata prema odluci Agencije, podatke o kvalifikacijama i iskustvu članova nadzornog odbora i uprave banke, iznos osnivačkog i drugih oblika kapitala, spisak osnivača banke,
BANKE • Dozvola za rad banke je uslov za upis u sudski registar. • Dozvola za rad banke izdaje se na ne određeno vrijeme i nije prenosiva, • Dozvolom za rad određuju se poslovi kojim se banka može baviti,
BANKA • ŠTA SU USLOVI ZA IZDAVANJE DOZVOLE ZA RAD? -Ako je prethodno uplaćen novčani iznos osnivačkog kapitala minimalno 15.000. 000 KM -Ako se Agencija uvjerena da će banka ispunjavati uslove iz Zakona o bankama,
BANKA • Ako se Agencija uvjerila da će banka ispunjavati uslove iz Zakona o bankama, • dokumentovana perspektiva za buduće finansijsko stanje banke, • da predviđeni članovi nadzornog odbora i uprave banke imaju visoku stručnu spremu i iskustva na poslovima za koje se banci izdaje dozvola, da se protiv tih lica ne vodi krivični postupak i da nisu osuđivani.
BANKA • da sva lica koja imaju značajan vlasnički interes imaju zadovoljavajuću finansijsku sposobnost i odgovarajuće poslovno iskustvo, • niko ne može koristiti riječ banka ili izvednicu te riječi u smislu označavanja djelatnosti,proizvoda ili usluga , bez dozvole za rad ili ovlaštenja banke osim ako je ta upotreba određena posebnim zakonom
BANKA • Banka ne može u svom nazivu koristiti riječ koja bi mogla asocirati na bilo koju ustanovu Republike Srpske ili Bosne i Hercegovine ukoliko bi to po ocjeni Agencije moglo dovoditi javnost u zabunu. • Banke sa sjedištem izvan Republike Srpske mogu osnovati predstvaništvo u Republici Srpskoj uz ovlaštenje Agencije.
BANKA • UPRAVLJANJE BANKOM organi banke su: Skupština, Nadzorni odbor i Uprava. 1.Skupštinu banke je najveći organ uprave kojeg čine svi akcionari, -odlučuje o formiranju osnovnog kapitala banke putem emisije ili povećavanja običnih akcija i emisija, o povećanju ili smanjenju kapitala,
BANKA • o godišnjem finansijskom izvještaju, sa izvještajem vanjskog revizora, nadzornog odbora i odbora za reviziju, • raspodjeli dobiti i isplati dividendi, • načinu pokrića gubitaka, • razdvajanja i prestanka rada banke, • Spajanju sa drugim društvima i pripajanja drugih društava banci, drugim bitnim pitanjima.
BANKA • Skupština se održava najmanje jednom godišnje, a saziva je predsjednik Nadzornog odbora. 2. NADZORNI ODBOR -najmanje predsjednik i četiri člana, koja imenuje Skupština na period od četiri godine,i upisuju se u registar kod Agencije.Biraju se glasanjem, na prijedlog akcionara ili grupe akcionara koji imaju najmanje 5%a.
BANKA • Nadležnost Nadzornog odbora: -nadgleda poslovanje banke,rad uprave, -podnosi Skupštini godišnji izvještaj o poslovanju banke , imenuje upravu banke,imenuje revizora banke, predlaže raspodjelu i način upotrebe dobiti,način pokrivanja gubitaka, saziva Skupštinu, odobrava emisiju novih akcija , donosi interne akte banke,poslovne i druge politike i procedure.
BANKA 3.UPRAVA • uprava organizuje rad i rukovodi poslovanjem, • Upravu banke čine direktor i izvršni direktori, zamjenik direktora kojeg može imenovati nadzorni odbor na osnovu diskrecionog prava.
BANKA • NA nivou banke formiraju se: • Odbor za reviziju (odbor za praćenje poslovanja banke) • Kreditni odbor, • Komitet za upravljanje aktivom i pasivom.
BANKA 1.ODBOR ZA REVIZIJU • Banka mora formirati odbor za reviziju imenovan od nadzornog odbora, • Odbor ima pet članova koji se imenuju na četiri godine, • Nadzornom odboru i Skupštini prezentuje kompletnu reviziju godišnjeg finansijskog izvještaja,
BANKA • Odgovoran je za provođenje odluka nadzornog odbora u vezi sa izborom i angažovanjem vanjskog revizora, • Direktno odgovara nadzornom odboru. 2.KREDITNI ODBOR U kreditni odbor ulaze rukovodioci banke i njenih filijala.
BANKA Kreditni odbor odlučuje o: - kreditnoj politici banke, ocjeni loših plasmana, - odobravanju kreditnih linija po filijalama i namjenama, -redovnom pregledu kredita(visina, oročenost, naplativost), - produženje kredita, izdavanje garancija,i neka druga pitanja
BANKA 3.Komitet za upravljanje aktivom i pasivom • Ulaze članovi nadzornog odbora, izvršni direktori sredstava i likvidnosti, računovodstva i izvršni direktori za strateško planiranje. U okviru ovog odbora odlučuje se o: • - politici upravljanja tržišnim rizicima, nalazima uticaja tržišnih rizika na sve pozicije aktive i pasive,
BANKA -definisanje strukture kapitala banke, -definisanje politike cjena, -definisanje novih proizvoda (usluga), - izvještavanje o upravljanju rizicima, - Izvještavanje o stepenu izvršenja poslovnih planova banke.
BANKA • STATUSNE PROMJENE BANKE Banka kao i svako privrdno društvo može da: -se fuzioniše (spoji) sa drugom bankom, - pripoji drugoj banci, -se podjeli na više banaka ili finans. Organizacija.
BANKA POSLOVANJE BANKE Banka može obavljati djelatnosti: -primanja novčanih depozita i drugih novčanih sredstava, -davanje i uzimanje kredita i finansijsksih lizing, -davanje svih oblika jemstva, -kupovina i prodaja instrumenata tržišta novca,
BANKA -kupovina i prodaja instrumenata tržišta novca i kapitala za svoj ili tuđi račun , - usluge domaćeg i međunarodnog platnog prometa i prenosa novca, • kupovina i prodaja strane valute, - izdavanje i upravljanje sredstvima plaćanja uključujući kreditne kartice putne i bankarske čekove,