GENEL İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KURALLARI ADNAN GÖKÇE - İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI

1. GENEL İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KURALLARIADNAN GÖKÇE - İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI .

2. AMAÇ • İş güvenliği nedir? • 6331 iş sağlığı ve iş güvenliği kanunu neleri kapsar? • Neden nasıl ne zaman nerede kaza olur ve kim kaza yapar? • İş kazası nedir? • Tehlike risk ve ramak kala nedir? • Kişisel koruyucu donanım nedir? • Yangına nasıl müdahale edilir • ve yaptığımız bilinçli yanlışlar nelerdir?

3. İnsan Hakları Bildirgesi Madde 3: Yaşamak, özgürlük ve kişi güvenliği herkesin hakkıdır. Madde 23: Herkes, çalışma, işini özgürce seçme, adil ve uygun çalışma şartlarının sağlanması ve işsizlikten korunma haklarına sahiptir.

4. İş Sağlığı: “Tüm mesleklerde çalışanlarınbedensel, ruhsal ve sosyal yöndeniyilik hallerinin en üstün düzeyde tutulması, sürdürülmesi ve geliştirilmesi çalışmalarıdır.” (WHO 1950)

5. İş Sağlığı ve Güvenliği: İşin yapılması sırasında çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa ve güvenliğe zarar verebilecek koşullardan korunmak amacı ile yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır. Amacımız: • Sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak, • Çalışanları çalışma ortamından kaynaklanan sağlık ve güvenlik risklerine karşı korumak, • Çalışanların sağlık, güvenlik ve refahını sağlamak ve geliştirmek, • Üretimin devamlılığını sağlamak, • Verimliliği artırmak olarak sayılabilir.

6. İSG YÖNETİMİ «İSG yönetim sisteminin temel amacı işyerlerindeki çalışma koşullarından kaynaklanan her türlü tehlike ve sağlık riskini azaltarak insan sağlığını etkilemeyen seviyeye düşürmek, işletmenin zarar ve hasara uğramasına engel olmaktır.»

7. iş sağlığı ve güvenliği alanında 1990 lı yıllara doğru iş sağlığı ve güvenliği konusunda benimsenmiş reaktif yaklaşım değişmeye başlamış Uluslararası Çalışma Örgütünün sözleşmelerine ve AB yönergelerine yansıyan biçimiyle önlem alıcı (proaktif) yaklaşım benimsenmiştir. PROAKTİF YAKLAŞIM(önlem alıcı)

8. Düne kadar geçerli olan reaktif yaklaşıma göre, işverenlerin yerine getirmesi gereken önlemlerin tümü o günün bilimsel ve teknolojik verileri dikkate alınarak önceden tüzük ve yönetmelikler şeklinde hazırlanmıştır. Örneğin sadece, İş Sağlığı ve Güvenliği Tüzüğü 540 maddeden ibarettir. Alınması gereken önlemler tek tek önceden belirlenmiştir. İşverenler, bu düzenlemelere bakarak işyerlerinde yapacakları uygulamaları belirleyeceklerdir.

9. Halbuki, gündeme gelen proaktif yaklaşıma göre, işverenler işletmeleriyle ilgili olarak iş riski analizi yapacaklar, saptadıkları tehlikeleri yok etmek veya iş riskini en aza indirmek üzere alınması gereken önlemleri belirleyecekler, alınan önlemleri sürekli gözden geçirerek günün şartlarına uygun hale getirecekler, mevcut durumu sürekli olarak daha iyiye götürmeye çalışacaklar, çalışanları eğiterek, bilgilendirerek sağlık ve güvenlik koşullarının iyileştirilmesinde katılımcı olmaları sağlanacaktır.

10. İSG YÖNETİM SİSTEMİ SÜREKLİ İYİLEŞTİRME SÜREKLİ İYİLEŞTİRME İSG POLİTİKASI (Tüm sağlık ve güvenlik hedefleri) YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRİLMESİ (Üst yönetim belli aralıklarla sistemin uygunluk, yeterlilik ve etkinliğini gözden geçirmesi) 1 PLANLAMA (Tehlike tanımlaması, risk değerlendirmesi ve risk kontrol süreçleri) 5 2 KONTROL-DÜZELTİCİ FAALİYETLER (Performans ölçümü, kayıtlar ve kayıtların yönetimi) UYGULAMA-İŞLETME (Çalışan eğitimi, bilinçlendirme, görüşlerin alınması ve gerekli dokümantasyon sisteminin kurulması) 4 3

11. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek için herkese bir takım sorumluklar düşer. DEVLET İŞVEREN • Yasalar Çıkarmak • Denetlemek • Alt yapı oluşturmak • Gerekliher türlü önlemi almak, • Araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, • İsg önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, • İşçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek, • Gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. ÇALIŞAN Çalışanlar iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymaklayükümlüdürler.

12. İŞVERENİN SORUMLULUKLARI:genel iş sağlığı ve güvenliği • “ İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmakla yükümlüdürler ”

13. İŞVERENİN SORUMLULUKLARI:denetim, bilgilendirme • “ İşverenler işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar ”

14. İŞVERENİN SORUMLULUKLARI:iş kazalarının bildirilmesi • “ İşverenler işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç Üç iş günü içinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar ”

15. İŞÇİ-ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI:genel iş sağlığı ve güvenliği • “ …………., işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler ” 

16. İŞÇİ- ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI:talimatlara uymak • “ Çalışanlar, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamının oluşması için bu konuda hazırlanan talimat ve prosedürlere uymakla yükümlüdürler ”

17. İŞÇİ- ÇALIŞANLARIN SORUMLULUKLARI:sağlık çalışmalarına destek-eğitimlere katılma -talimatlara uymak • “ Çalışanlar ve temsilcileri, sağlıklı bir çalışma ortamının oluşması için bu konuda hazırlanan talimat ve prosedürlere uymak, işyeri sağlık biriminin çalışmalarına destek sağlamak,sağlık muayeneleri, bilgilendirme ve eğitim programlarına katılmak ve gerektiğinde işbirliği yapmakla yükümlüdürler ”

18. Çalışmaktan kaçınma hakkı • Çalışmaktan kaçınma hakkı Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula(işgüvenliği), kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir.

19. TEHLİKE «İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyeli» (İSG Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği-Aralık-2012)

20. RİSK «Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali» (İSG Risk Değerlendirmesi Yönetmeliği-Aralık-2012)

21. TEHLİKE VE RİSK İLİŞKİSİ «Tehlikelerin çalışanlar, makineler, malzemeler, gibi kaynakları vardır.» «Bir tehlike kaynağından birden çok tehlike, her bir tehlikeden de birden çok risk ortaya çıkabilir. Her bir riskte birden çok yöntemle kontrol edebilir.»

22. KAZA OLAYI «Ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara veya diğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olay»

23. İLO: «Önceden planlanmamış, bilinmeyen ve kontrol altına alınamamış olan etrafa zarar verebilecek nitelikteki olaylardır.» WHO «Önceden planlanmamış, çoğu kişisel yaralanmalara, makinelerin ve araç gereçlerin zarara uğramasına, üretimin bir süre durmasına yol açan bir olay» İŞ KAZASI

24. NELER İŞ KAZASIDIR? • İş kazası; sigortalının işyerinde bulunduğu sırada • İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle • Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda

25. . • Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,  meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olaydır. İşçinin, işyerinde bulunduğu sırada, işçi kaza anında çalışsın, çalışmasın, mesai dahilinde olsun, olmasın, işyerinde olması yeterli ve aranan tek şarttır. • kaza ile sonuç arasında uygun bir illiyet bağının bulunması gerekmektedir.

26. Kazalar birdenbire ortaya çıkmaz!!! Bana bir şey olmaz... Hep böyle yapıyoruz... Güvenli görünüyordu... Böyle bir kaza olacağını hiç tahmin edemezdim... Daha önce hiç olmamıştı. Acelem vardı.

27. Kaza Piramidi 1 Ölümlü yaralanma/kaza 10 Ciddi yaralanma/kaza 100 Küçük yaranma/kaza 500 Kazaya ramak kalma 1000 Güvensiz davranışlar

28. RAMAK KALA OLAY – KAZA OLAYI İLİŞKİSİ Kaza zincirini oluşturan halkalardan biri olmadıkça diğeri oluşmaz ve kaza meydana gelmez! 5 Kaza Yaralanma, zarar, hasar meydana gelmesi 4 Ramak Kala Yaralanma, zarar, hasar oluşmamış Tehlikeli Hareket Tehlike Durum %98 3 Tehlikeli hareket-durumun aynı anda olması 2 Kişisel Kusurlar %0,5-1 Zayıflığın Kişisel Boyutu Psikososyal ve Çevresel Faktörlere Bağlı İnsan Tabiat Şartları Karşısında Zayıftır «İnsanın Zayıflığı» %0,5-1 1 Kazalar tam önlenemez!

29. İş Kazası Nedenleri 1. Güvensiz Davranışlar 2. Güvensiz Ortam 3. İç ve Dış Denetimsizlik

30. Güvensiz Davranışlar İş ekipmanını kullanılması konusunda eğitim almadan kullanmak Araç ve ekipmanları imalatçı talimatları doğrultusunda kullanmamak Acele etmek, tehlikeli yerlerden gitmek İkaz ve uyarılara uymamak Hatalı pozisyonlar İşyeri ve iş disiplinine uymamak İşin gerektirdiği Kişisel Koruyucu Ekipmanları kullanmamak Etrafta dikkatsiz dolaşmak Başkalarını meşgul etmek İşleri yasal mevzuatlar ve talimatlar doğrultusunda yapmamak İş yerindeki tehlikeler hakkında bilgi sahibi olmamak

31. Emniyetsiz Davranışlar

32. Güvensiz Ortam Arızalı ve bakımsız ekipmanlar Çalışma ortamının darlığı ve sıkışıklığı Yetersiz uyarı ve ikazlar İşe uygun eğitimli eleman çalıştırmama Koruyucusuz ekipmanlar Yetersiz havalandırma Yetersiz aydınlatma Tehlikeli ortam( tozlu, gazlı, gürültülü vb.) Düzensiz ortam Kaygan veya düzgün olmayan zemin Gerekli yerlerde ve merdivenlerde yetersiz korkuluklar Taşeron faaliyetleri

33. - Bak güzel kardeşim bak huni kullanmazsan daha hızlı doluyor... Kazalara, % 96 güvenli olmayan davranışlar sebep olmaktadır.

34. Kazaların: • % 88’i insan hatası • %10’u mekanik hatalar • %2 ‘si öngörülemeyen,Sebebi bilinemeyen

35. Neden İş Güvenliği? Dünyada her 3 dakikada bir iş kazası gerçekleşiyor. Her 90 dakikada bir kişi sakat kalıyor, Her 4 saatte bir kişi hayatını kaybediyor. Türkiye ölümü iş kazalarında Avrupa’da 1. / Dünya’da 3. sırada.

36. TECRÜBE HER ZAMAN GÜVENDİR GÜVEN İSE ; HATA YAPTIRIR…

37. BELKİ DE SON SÖZLERİYDİ ? 20 yıldır bu işi yapıyorum 20 yıldır yapıyordur Evet ama ; 21. yıl kaza olur Sonuç : 22. yılı hiçbir zaman göremez!!!

38. Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları • Tüm yaralanmalar ve ucuz atlatmalar anında iş güvenliği uzmanına bildirilecek ve yaralanmalara ilk müdahale revirde yapılacaktır. • Ucuz Atlatma (Ramak Kala): Yaralanmaya, hastalığa veya hasara yol açmayan olaylara denir. Ucuz atlatmalar kazaların habercisidir. • Örneğin: • Yürürken yukarıdan tam yanınıza bir parça düşerse, • Yerde duran bir parçalara takılıp tökezlerseniz, • Kaygan zeminde kayıp yere düşmezseniz, • Hemen Haber Verin!!!

39. Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları • 2) Her türlü yasak, zorunluluk ve ikaz işaretlerine uyulacaktır.

40. Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 3) En yakın yangın söndürücüsü, alarm düğmesi ve acil çıkış kapısının yeri herkes tarafından bilinecek, yangın ekipmanlarının önü kapatılmayacaktır.

41. Genel İş Sağlığı ve Güvenliği Kuralları 4)Ağır nesneleri kaldırma kurallarına uyulmalıdır. 5) İstif kurallarına uyulmalıdır. 6) Yüksek yerlerden atlanmamalıdır. (Araç, rampa vb.) 7) Hayatınızı tehdit eden bir durumla karşılaştığınızda yaptığınız işi derhal bırakarak amirinize bilgi veriniz.

42. YÜK KALDIRMA VE TAŞIMA Kafanı kullan ve sırtını koru • Sırtını bükme dizini bük • Ayaklarınla kaldır • Kaldıracağın yüke yakın dur Gerekirse yardım iste Doğru aletleri kullan

44. - Ergonomik Etmenler - Psiko-Sosyal Etmenler - Vb. • -Fiziksel Etmenler • Kimyasal Etmenler • - Biyolojik Etmenler Sağlığımızı Neler Etkiliyor

45. Fiziksel etmenler • Termal konfor koşulları • Aydınlatma • Gürültü • Titresim

46. Termal Konfor Koşulları Çalışanların; Isı, Nem ve Hava Akımı gibi iklim şartları açısından gerek beden ve gerekse zihin faaliyetlerini sürdürürken belirli bir rahatlık içinde bulunmalarını ifade eder. Çalışma Ortamında Termal Konfor Şartları Isı Nem Hava akımı

47. Termal Konfor Bölgesine Etki Eden Faktörler -Ortamın Sıcaklığı -Ortamın Nem Durumu -Termal Radyasyon -Hava Akımı Hızı -Yapılan İşin Niteliği -Çalışanın Giyim Durumu -Çalışanın Yaşı ve Cinsiyeti -Çalışanın Beslenmesi

48. Aydınlatma (sorunlar) • Göz kamaşması • Parlayıcı ve Patlayıcı ortamlarda flüoresan ampul kullanmak • Ergonomik standartlara uygun aydınlatma yapmamak • Çok güçlü veya zayıf aydınlatma

49. Gürültü (sorunlar) - Kalıcı ve ağır yoğun işitme kaybı, - Kulak çınlaması, - Yorgunluk, stres, vb., - Denge kaybı, dikkat dağılması, - İletişim sorunları vb

50. Titreşim (sorunlar) -El ve kollarda uzun süre uyuşukluk ve/veya his kaybı (Parmak beyazlaşması) - Damar hastalıkları ( osteoartikuler düzensizlikler, lumbago ve siyatik vs.)