HEMOGRAM AKUT FAZ REAKTANLARI DEMİR PANELİ

1. HEMOGRAMAKUT FAZ REAKTANLARIDEMİR PANELİ Dr. Adalet ÇIBIK

2. HEMOGRAM

3. HemogramCompleteBloodCount (CBC) • Hemogram yani tam kan sayımı kandaki hücrelerin sayısını ve oranlarını saptayan bir testtir. • Bir Hemogramda, Lökosit, Eritrosit ve Trombositlerle ilgili bilgiler verilir. • Sonuçlar raporlanırken bazı kısaltmalar ve açık terimler kullanılır

5. OTOMATİK KAN SAYIMI İLKELERİ

10. Eritrositler

11. Eritrosit Sayısı(RBC) • Kırmızı kan hücreleri kanın hücresel kısmının tamamına yakınını meydana getirirler. • Mikroskopta bakıldığında eritrositler, ortası çökük tavla pulu şeklinde görülür. • Ortalama çapları 7,5 mikron olup, merkezdeki kalınlıkları bir mikrondur.

12. 1 mm3 Kandaki Eritrosit Sayısının Fizyolojik Değeri 6-11 yaş Erkek : 4,2 - 5,1 milyon 6-11 yaş Kadın : 4,1 - 5,3 milyon 2-3 yaş : 4,1 - 5,1 milyon 1-2 yaş : 3,7 - 6,0 milyon 2-5 ay : 3,1 - 4,5 milyon 0-1 gün : 3,9 - 5,5 milyon Erişkin erkekte : 4,32 - 5,72 milyon Erişkin kadında : 3,9 - 5,3 milyon

13. Eritrosit Sayısını Artması Oksijen gereksinimini kompanse etmek üzere eritrosit sayısı ( %4 )artar. • Uyanıkken, • Yükseklerde yaşayanlarda, • Kas egzersizlerinden sonra, • Aşırı korku ve heyecanlanma durumlarında, • Atmosferik ısı artışında, • Yoğun sigara içenlerde.

14. Eritrosit Sayısının Azalması • Yatar pozisyon • Su ve elektrolitler vasküler aralığa dönerler. • Proteinlerin konsantrasyonu düşer.

15. Hemoglobin

16. Hemoglobin (HGB) Erişkin erkekte : 13,5 - 17,5 g/dL Erişkin kadında : 12,5 - 15,5 g/dL

17. Yenidoğan……….: 13 gr/dl Fizyolojik anemi: 2-3 aylık bebeklerde(prematürelerde daha erken başlar, daha uzun sürer) matür……...: 9 gr/dl prematür… : 7 gr/dl 6 ay-4 yaş………...:11 gr/dl 5-7 yaş………….…:11.5 gr/dl 8-11 yaş…………...:12 gr/dl 12-14 yaş K……….:12 gr/dl E……….:12.5 gr/dl 15-17 yaş K……….:12 gr/dl E……….:13 gr/dl

18. Hemoglobin • Azaldığı durumlar: • Anemiler, • Hidremi • Arttığı durumlar: • Polisitemia vera • Kronik anoksili akciğer veya kalp hastalıkları, • Dehidratasyonlar

19. Erkekler < 13 g/dL, Kadınlar < 12 g/dL, 6 ay ile 6 yaş arası çocuklar < 11 g/dL 6-14 yaş grubu < 12 g/dL Gebelerde 2. trimesterden itibaren < 10,5 g/dL Anemi Kriterleri (DSÖ)

20. Hematokrit

21. Hematokrit (HTC) • Hematokrit değerleri, normal şartlarda hemoglobin ve eritrosit sayımları ile paralellik gösterir. • Bu nedenle hematolojide ölçülmesi önemlidir. HCT = 3 X HGB (g/dL) HCT = 9 X RBC (Milyon)

22. Mikrohematokrit tüpüne alınan antikoagülanlı kan santrifüj edildiğinde eritrositler dibe çökerler. Hematokrit eritrositlerin işgal ettiği hacmin, total hacme oranıdır.

24. Mikrohematokrit santrifüj yöntemiyle ölçülen HTC, kan sayım cihazıyla ölçülenlerden biraz daha düşüktür. • Erkeklerde : % 38,8 - 50 • Kadınlarda : % 34,9 - 44,5 • Çocuklarda : % 33 - 43

25. Ortalama Eritrosit Hacmi

26. Mean Corpuskuler Volume (MCV) Eritrositlerin ortalama hacmini gösterir. Anemilerin sınıflandırılmasında kullanılır. Erişkinde = 80-94 fL

27. 10 yaş altındaki çocuklarda Alt sınır 70 fl + yaş (yıl) Üst sınır: 84+0,6 (her yıl için eklenecek) 6 aydan sonra erişkin üst değere ulaşıncaya kadar (94 fl) ....

28. ERİTROSİTLERİN HACMİNE GÖRE ANEMİLERİ SINIFLANDIRIRIZ. • Mikrositer • Normositer • Makrositer

29. Mean Corpusculer Hemoglobin (MCH) • Eritrositlerin içerdiği ortalama hemoglobin miktarını gösterir. • Sağlıklı bir erişkinde 28-32 pg kadardır • Genellikle MCH ve MCV paralellik gösterirler. • MCH = (HGB ÷ RBC) X 10

30. Eritrositlerin hacmine göre anemileri sınıflandırırız. MEGALOBLASTİK ANEMİ ORAK HÜCRELİ ANEMİ HİPERSEGMENTE NÖTROFİLLER Normal Eritrosit PERNİSİYÖZ ANEMİ DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ POLİKROMATOFİLİK MEGALOBLAST OVAL MAKROSİTLER • Eritrositlerin içerdiği • hemoglobine göre anemileri • sınıflandırırız. • Hipokrom • Normokrom • Hiperkrom • Genelde MCV ye paralellik gösterir.

31. Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration (MCHC) • Hücresel hidrasyon durumunu yansıtır • Eritrositlerdeki Hb’nin yüzde olarak ifadesidir. • Eritrositin büyüklüğü ne olursa olsun içindeki hemoglobin miktarı % 32-36 arasındadır. • (hereditersferositoz,soğukaglutinin, lipemik, ikterik kan örneklerinde yüksek olarak bulunabilir.) • Demir eksikliği anemisinde en son MCHC düşer. • CBC cihazlarında kontrol parametresi olarak kullanılır. • MCHC = (100 x % g Hb) / Htc

32. Eritrosit Büyüklüklerinin Dağılım Genişliği

33. Red Cell Distribution Width (RDW) Eritrositlerin büyüklüklerindeki farklılıkları ifade eder. Yüksek bulunması eritrosit büyüklükleri arasında belirgin farklar olduğunu (anizositoz) gösterir. Erişkin erkek : % 11,8 - 15,6 Erişkin kadın : % 11,9 - 15,5

34. Trombosit

35. Platelet sayısı (PLT) • Her milimetreküp kanda yaklaşık 150 - 450 bin trombosit bulunur. • Kırmızı kemik iliğindeki megakaryositlerin parçalanmasıyla oluşur. • Oval veya yuvarlak, renksiz ve çekirdeksiz parçacıklardır. • Kanda 9 gün sağ kalırlar.

36. Pseudo trombositopeni • Kan alındıktan sonra tüpün iyi karıştırılmaması nedeniyle trombositlerin kümeleşmesi , • Antikoagülan olarak kullanılan EDTA ya karşı oluşan antikorlar nedeniyle sonuç düşük çıkabilir.

38. Trombosit indeksleri • Mean Platelet Volüm (MPV) 7,8-11 fL • Plateletcrit (PCT) • Platelet Distribution Width (PDW)

39. Lökositler

40. Lökositler Nötrofiller Lenfositler Monositler Bazofiller Eozinofiller

41. Lökositler WBC • Sağlıklı erişkinde : 3,5 - 10,5 10³/µL • Bir çekirdekleri ve diğer hücre organelleri vardır. • Eritrositlerden daha büyüktür. • Kanda lökosit sayısı sabah en düşük akşam en yüksek değerdedir.

42. Lökositler Normal değerleri, yaş ve cinsiyete bağlı olarak değişir. Yeni doğan: 4 - 30.000/mm3 Çocuk: 4 - 13.000/mm3 FORMÜL LÖKOSİT İki hafta- 5 yaş arasında Lenfosit hakimiyeti görülür.

43. Lökositler 1-7 günlük bebek : 9,4 - 34 10³/µL 8-14 günlük bebek : 5 - 21 10³/µL 15-30 günlük bebek : 5 - 20 10³/µL 2-5 aylık bebek : 5 - 15 10³/µL 2-3 yaş çocuk : 5 - 12 10³/µL 6-11 yaş erkek çocuk : 3,4 - 9,5 10³/µL 6-11 yaş kız çocuk : 3,4 - 10,8 10³/µL 12-15 yaş erkek çocuk : 3,6 - 9,1 10³/µL 12-15 yaş kız çocuk : 4,1 - 8,9 10³/µL

44. Lökositlerin Fizyolojik Artması Her bedeni faaliyet Güneşte aşırı süre kalma Yüksek yerlere çıkma Sigara içme (%30 kadar artar)

45. Lökosit formulü % 50 - 70 nötrofil 1,7 - 7 10³/µL % 20 - 40 lenfosit 0,9 - 2,9 10³/µL % 2 - 6 monosit 0,3 - 0,9 10 ³/µL % 2 - 4 eozinofil 0,05 - 0,5 10³/µL % 0 - 1 bazofil 0 - 0,3 10³/µL

46. Steroidlerin lökositlere etkisi Lökositoz, Nötrofili, Lenfopeni, Eozinofillerin kaybolması

47. Periferik Yayma Kriterleri Kan sayım cihazının verdiği • blast, • immatür granulosit, • varyant lenfosit , • trombosit kümesi, • dimorfik populasyon gibi uyarı mesajlarının olduğu durumlarda gözle değerlendirme yapılmalıdır.

48. Akut Faz Reaktanları

49. Eritrosit Sedimantasyon Hızı (ESR) • Antikoagulanlı kanda belirli bir süre sonunda eritrositler plazmadan ayrılarak dibe çökerler. • 1 saatlik eritrosit sedimantasyon hızı (ESR) değeri önemlidir.

50. Eritrosit Sedimantasyon Hızı • ESR, Westergren metodu, Wintrobe metodu ile ölçülebilir. • Otomatik ESR ölçüm cihazları da geliştirilmiştir. • Gizlenmiş hastalığı saptamak için kullanılır. • Hastalık takibi ve tedaviye cevapta güvenilir indikatördür.