PIERWSZA POMOC!!!

1. PIERWSZA POMOC!!! PIERWSZA POMOC!!! PIERWSZA POMOC

2. Pierwsza pomoc — zespół czynności wykonywanych w razie urazu lub nagłego ataku choroby w celu zminimalizowania niekorzystnych następstw, zanim możliwe będzie udzielenie specjalistycznej pomocy medycznej (po przewiezieniu do szpitala). • Rozróżnia się: • pierwszą pomoc medyczna (przedlekarską), definiowaną jako zespół czynności ratunkowych wykonywanych przez osoby bez wykształcenia medycznego • pierwszą pomoc lekarską prowadzoną przez lekarza lub ratownika medycznego najczęściej w wyniku interwencji pogotowia ratunkowego • Łańcuch ratunkowy jest zespołem czynności ratowniczych zgrupowanych w trzy ogniwa: • pomoc przedlekarską polegającą na udzielenie podstawowej pomocy na miejscu wypadku, • pierwszą pomoc lekarską polegającą na dodatkowej, zaawansowanej pomocy medycznej oraz transporcie do placówki pomocy specjalistycznej (zwykle do szpitala); w ramach tej formy pomocy wymienia się także pomoc udzielaną na oddziałach ratunkowych • pomoc specjalistyczną prowadzoną zwykle na wyspecjalizowanych oddziałach szpitalnych.

3. Przebieg akcji ratunkowej powinien pozwolić na łagodne przejście do kolejnego ogniwa łańcucha (np. z etapu pomocy nieprofesjonalnej do etapu pomocy lekarskiej po przyjechaniu karetki pogotowia), przez co ogniwa łańcucha ratunkowego przez pewien czas nachodzą na siebie • W zakres pierwszej pomocy przedlekarskiej wchodzą takie czynności jak (istotna kolejność): • Zabezpieczenie miejsca wypadku • Sprawdzenie stanu poszkodowanego • Wzywanie pomocy • Bezpieczeństwo ratownika

4. Zabezpieczenie miejsca wypadku • Zabezpieczenie miejsca wypadku ma na celu ochronę zarówno poszkodowanego, ratownika, jak i osób trzecich (gapiów, innych uczestników ruchu drogowego, itp.). • Procedury zabezpieczania są zależne od sytuacji. Standardowo w wypadkach komunikacyjnych zatrzymuje się ruch na danym odcinku drogi. W tym celu na drodze, w odpowiednio oddalonym miejscu ustawia się trójkąt ostrzegawczy. Praktycznie odległość ustawienia trójkąta od miejsca zdarzenia zależy od rodzaju drogi (inna będzie na drodze gminnej, inna na autostradzie), warunków atmosferycznych, rzeźby terenu, itd. Trójkąt ostrzegawczy w razie konieczności może być zastąpiony np. samochodem, który – o ile jest dobrze widoczny – może spełniać podobną funkcję. • Wypadki w domu, szkole, miejscu pracy nie wymagają zwykle szczególnych zabezpieczeń. W przypadku drgawek (np. epilepsji) konieczne jest usunięcie twardych przedmiotów (stoły, krzesła), aby ograniczyć urazy kończyn i tułowia. • Jeśli niemożliwe jest wystarczające opanowanie sytuacji (płonące mieszkanie lub samochód, skażenie chemiczne, pojazd mogący zjechać ze zbocza, możliwość karambolu, itd., ale także zagrożenie wstrząsem znajdujących się wewnątrz pojazdu poszkodowanych) w miarę możliwości przystępuje się do ewakuacji poszkodowanych.

5. Sprawdzenie stanu poszkodowanego • U pacjenta nieprzytomnego należy określić, czy oddycha, przykładając policzek nad jego usta, obserwując zarazem czy unosi się klatka piersiowa (tzw. widzę, słyszę, czuję - jeśli ratownik na policzku nie wyczuł oddechu, nie usłyszał jego świstu ani nie zobaczył unoszącej się i opadającej klatki piersiowej powinien uznać, że poszkodowany nie oddycha). Przy określaniu innych nieprawidłowości kluczowe znaczenia ma obserwacja nieprzytomnego chorego. • O ile pacjent jest przytomny, ratownik może spróbować zebrać wywiad - jest to istotne szczególnie przy chorobach przewlekłych (takich jak cukrzyca), jeśli to one spowodowały, że chory potrzebuje pomocy (np. podania glukozy).

6. Wzywanie pomocy • Wezwania pomocy należy dokonać po ustaleniu stanu poszkodowanego, ale przed rozpoczęciem udzielania pomocy (bezwzględnie dotyczy to reanimacji/resuscytacji, ale można poświęcić 1 minutę na zaopatrzenie obrażeń bezpośrednio zagrażających życiu, jak krwotok, czy wstrząs) lub – o ile to możliwe – równocześnie (np. prosząc przechodnia, aby zrobił to za ratownika). • Zwykle zawiadamia się albo pogotowie ratunkowe, albo straż pożarną. Drugą ze służb wzywa się w wypadku, gdy potrzebne może być użycie specjalistycznego wyposażenia do bezpiecznego wyciągnięcia poszkodowanego, ugaszenia pożaru, neutralizacji wycieku z cysterny, baku samochodu, itd. Po zawiadomieniu straży pożarnej na miejsce wypadku przybędą zarazem strażacy, karetka pogotowia, jak i inne potrzebne służby (policja, pogotowie gazowe, itd). • Przy zgłaszaniu wezwania należy podać (istotna kolejność): • 1. miejsce zdarzenia • 2. rodzaj zdarzenia (wypadek drogowy, wypadek w pracy, etc.) • 3. liczbę poszkodowanych • 4. stan poszkodowanych • 5. imię i nazwisko wzywającego pomocy • 6. numer telefonu, z którego dzwonimy

7. Bezpieczeństwo ratownika • Zarówno bezpieczeństwo ratownika, jak i osób postronnych jest priorytetem. Nie należy podejmować akcji ratunkowej, jeśli istnieje realne zagrożenie dla świadków zdarzenia (np. wybuchem). Należy pamiętać, że trudniej jest ratować dwie osoby niż jedną - z jednej ofiary i ratownika mogą nagle zrobić się dwie ofiary. • Ratownik powinien unikać kontaktu z krwią, ponieważ grozi to zakażeniem niektórymi patogenami (głównie HBV, HCV i HIV) oraz używać specjalnych maseczek lub chusteczek z tkaniny w czasie prowadzenia sztucznego oddychania.

8. Drogi oddechowe • Sprawdź czy poszkodowany jest przytomny. W tym celu chwyć go za barki i potrząśnij. Zadaj proste pytanie: “Co się stało?” Jeżeli poszkodowany nie reaguje to jest nieprzytomny.Wezwij pomoc. Zrób to sam, albo jeśli w pobliżu jest inna osoba, niech ona to zrobi.Ułóż poszkodowanego na plecach. Jeżeli poszkodowany mógł doznać wcześniej urazu głowy lub kręgosłupa - najpierw go unieruchom.Zdejmij okulary poszkodowanego, jeśli je ma.Udrożnij drogi oddechowe. U osoby nieprzytomnej samoistnie dochodzi do zablokowania dróg oddechowych przez opadający język i nagłośnię. Stań z boku poszkodowanego. Odegnij głowę ku tyłowi kładąc rękę na czole poszkodowanego i unieś żuchwę dwoma palcami drugiej ręki.Sprawdź zawartość jamy ustnej. Przeszkodą może być proteza, wymiociny lub pokarm. Sięgnij palcem wskazującym do jamy ustnej i usuń ciało obce. Nie należy wykonywać tego manewru na ślepo.

9. ZATRZYMANIE KRAŻENIA I ODDYCHANIA • Oddychanie • Sprawdź czy poszkodowany oddycha. • * Pochyl się nad poszkodowanym • * Staraj się usłyszeć szmer wdychanego/wydychanego powietrza • * Obserwuj ruchy klatki piersiowej • Jeżeli poszkodowany nie oddycha - nie wykonuj wstępnych wdechów! Mimo wszystko powietrze w płucach zawiera wystarczającą ilość tlenu dla przeżycia poszkodowanego. • Metody wykonywania wdechów ratunkowych:* Metoda usta - usta - ratownik obejmuje swoimi ustami usta poszkodowanego, jednocześnie palcami zatyka nozdrza. Po wykonaniu wdechu zwalnia ucisk nosa. • * Metoda usta - nos - ratownik wdmuchuje powietrze przez nos poszkodowanego zamykając jednocześnie jego usta. • Po każdym wdechu trwającym ok. 1 sekundy powinien nastąpić bierny wydech.Ratownik cały czas powinien kontrolować ruchy oddechowe klatki piersiowej poszkodowanego.Jeżeli po wykonaniu dwóch wdechów klatka piersiowa poszkodowanego nie opada, należy ponownie sprawdzić stan dróg oddechowych. • Krążenie • Uciskanie klatki piersiowej • Poszkodowany leży na plecach na twardym podłożu. Ratownik klęka z boku poszkodowanego i rozpina mu górną część ubrania.Ratownik kładzie część dłoniową nadgarstka na mostku 2 palce powyżej łuku żebrowego lub gdy ma problem z lokalizacją łuku żebrowego - na środku klatki piersiowej. Splata palce obu dłoni jedna nad drugą. Wykonując uciśnięcia stara się przenosić ciężar na nadgarstki. Uciska mostek na głębokość 4,5 - 5,5 cm w tempie 100/minutę.Uciśnięcia wykonuje się w cyklach 30:2 (30 uciśnięć - 2 wdechy; ok. 3 cykli/minutę). Po każdej serii uciśnięć należy ponownie udrożnić drogi oddechowe przez odgięcie głowy ku tyłowi. Dopiero po tej czynności można wykonywać wdechy ratownicze. Resuscytacja jest mniej męcząca przy pochyleniu się nad poszkodowanym zachowując wyprostowane łokcie. Wykorzystuje się wtedy ciężar własnego ciała.

10. Resuscytację prowadzi się do momentu: • * Powrotu przytomności poszkodowanego • * Przekazania poszkodowanego lekarzowi • * Zmęczenia ratownika uniemożliwiającego dalszą akację ratunkową. • W sytuacji, gdy nie jest możliwe wykonywanie przez ratującego wdechów ratowniczych, można wykonywać samo uciskanie klatki piersiowej w tempie 100/min, nieprzerwanie. • Gdy ratowników jest 2 lub więcej, warto zmieniać się co 2 minuty. Zapobiegnie to szybkiemu wyczerpaniu sił.

11. ZADŁAWIENIE • Zadławienie to zamknięcie dróg oddechowych przez ciało obce. Charakterystycznymi objawami u poszkodowanego są: • * niemożność wykonania oddechu • * niemożność mówienia • * niemożność kaszlu • * częstym objawem jest chwytanie się za szyję • Jeżeli poszkodowany jest przytomny należy: • 1. nakłonić poszkodowanego do kaszlu • 2. uderzyć 5 razy w okolicę międzyłopatkową • 3. wykonać 5 razy uciśnięcie nadbrzusza. Ratownik staje z tyłu poszkodowanego, obejmuje go rękoma kładąc jedną pięść na nadbrzuszu (pod mostkiem) drugą ręką chwyta pięść pierwszej. Wykonuje silne uciśnięcia w kierunku górno-tylnym. Z uwagi na możliwość utraty przytomności przez poszkodowanego ratownik powinien go asekurować - wstawić stopę między stopy poszkodowanego i oprzeć poszkodowanego o swoje biodro. • 4. Powtarzać punkty 2 i 3 do momentu udrożnienia dróg oddechowych lub utraty przytomności przez poszkodowanego • Jeżeli poszkodowany jest nieprzytomny należy: • 1. Wezwać pomoc • 2. Udrożnić drogi oddechowe. Wykonanie: • * Stań z boku poszkodowanego. Odegnij głowę ku tyłowi kładąc rękę na czole poszkodowanego i unieś żuchwę dwoma palcami drugiej ręki. • 3. Wykonać 2 wdechy i skontrolować rezultaty - obserwacja wychyleń klatki piersiowej. • 4. Repozycja głowy - powtórzyć punkt 3 w celu eliminacji wcześniejszego błędu ratownika. • 5. Ponownie wykonać 2 wdechy i skontrolować rezultaty - obserwacja wychyleń klatki piersiowej. • 6. 5 uciśnięć nadbrzusza - ratownik klękając nad poszkodowanym kładzie część dłoniową nadgarstka jednej ręki na nadbrzuszu poszkodowanego, drugą dłoń opiera na pierwszej i wykonuje silne uciśnięcia w kierunku głowy i grzbietu poszkodowanego.

12. UTRATA PRZYTOMNOSCI • Utrata przytomności - to stan, w którym poszkodowany nie reaguje na bodźce zewnętrzne. • Stan utraty przytomności może trwać kilka minut lub nawet wiele dni. • Postępowanie: • 1. Wezwanie pomocy • 2. Ocena oddechu. • 3. Analiza przyczyn i możliwych następstw. • 4. Jeżeli poszkodowany oddycha, po wykluczeniu urazów - ułożenie w pozycji bezpiecznej i regularna kontrola oddechu.

13. Pozycja bezpieczna: • 1.Ratownik przywodzi kończyny górne poszkodowanego do tułowia. • 2. Kończyny dolne układa razem. • 3.Klęka z tej strony poszkodowanego, w którą zamierza go obrócić. • 4. Rękę bliższą sobie układa pod kątem 90 st. a następnie zgina w łokciu tak, aby dłoń była skierowana ku górze. • 5.Dalszą rękę przekłada w poprzek klatki piersiowej poszkodowanego i kładzie jej dłoń pod bliższym sobie policzkiem ofiary. • 6.Zgina dalszą kończynę dolną poszkodowanego w kolanie i stabilizuje podkładając stopę pod drugą kończynę. • 7.Stabilizując dalszą kończynę górną poszkodowanego przy policzku ofiary jedną ręką, drugą ręką ciągnie do siebie uniesione kolano. Poszkodowany obraca się w stronę ratownika. • 8.Ratownik układa kończynę, za którą ciągnął poszkodowanego tak, aby staw biodrowy i kolanowy były zgięte pod kątem prostym. • 9.Odgina głowę poszkodowanego ku tyłowi aby udrożnić drogi oddechowe. • 10. Gdy to konieczne, wkłada rękę podłożoną pod policzek głębiej pod głowę aby utrzymać odgięcie głowy ku tyłowi. • 11. Okrywa poszkodowanego chroniąc przed utratą ciepła. • 12. Regularnie sprawdza oddech. • 13. Po 30 minutach należy położyć poszkodowanego na drugim boku. • Pozycja bezpieczna zapewnia drożność dróg oddechowych, umożliwia kontrolę stanu poszkodowanego (oddech) i ponowne ułożenie na plecach w celu rozpoczęcia resuscytacji, minimalizuje również możliwość dalszych uszkodzeń ciała poszkodowanego.

14. PORAŻENIE PRĄDEM ELEKTRYCZNYM • Do porażenia prądem dochodzi na skutek przepływu prądu elektrycznego przez ciało człowieka. • Postępowanie: • 1. Usunięcie przyczyny, która spowodowała porażenie prądem. • 2. Ratownik musi też zadbać o własne bezpieczeństwo i uważać, aby samemu nie zostać porażonym! Dlatego przede wszystkim należy wyłączyć źródło prądu a jeśli to jest niemożliwe- odciągnąć poszkodowanego za pomocą nieprzewodzących materiałów, np. kawałka suchego drewna lub drążka izolacyjnego. • 3. Ocena objawów życiowych i jeśli to konieczne rozpoczęcie resuscytacji. Gdyby masaż serca był niemożliwy z powodu sztywności klatki piersiowej, należy wykonywać sztuczne oddychanie do czasu aż klatka piersiowa stanie się na powrót podatna na ucisk mostka. • 4. Wezwanie karetki pogotowia • 5. Ocena obrażeń ciała: • * unieruchomienie przy złamaniach i zwichnięciach • * chłodzenie i zabezpieczanie ran przed zakażeniem w oparzeniach • 6. W zależności od stanu przytomności poszkodowanego: • * jeśli jest przytomny i nie wymaga pilnej interwencji na miejscu zdarzenie to i tak chory musi być bezwzględnie przetransportowany do szpitala celem dalszej obserwacji skutków odległych (np. odwodnienie, zaburzenia elektrolitowe, zaburzenia rytmu serca) • * jeśli jest nieprzytomny, ale ma zachowany oddech i krążenie a jednocześnie można wykluczyć uraz kręgosłupa i nie ma wstrząsu – pozycja bezpieczna • * jeśli stwierdza się objawy wstrząsu – odpowiednie postępowanie przeciwwstrząsowe.

15. Krwawienie z nosa • Postępowanie: • * przy podejrzeniu złamaniu podstawy czaszki (w wywiadzie uraz głowy, widoczny wypływ krwi z uszu i nosa) należy unieruchomić głowę i przykryć miejsce krwawienia (nos, uszy) jałowym opatrunkiem, bez ucisku. Nie tamować wypływu krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. • * gdy nie podejrzewamy urazu czaszki: • A. poszkodowany nieprzytomny: • - wezwać pomoc • - udrożnić drogi oddechowe • - skontrolować zawartość jamy ustnej (krew może spływać po tylnej ścianie gardła) • - stosować ucisk na skrzydełka nosa do ustania krwawienia • - sprawdzać oddech i krążenie • B. poszkodowany przytomny: • - posadzić poszkodowanego, uspokoić go, pochylić do przodu (aby poszkodowany nie połykał bądź nie zakrztusił się krwią) • - stosować ucisk na skrzydełka nosa do ustania krwawienia • - przyłożyć zimny opatrunek (lód) bezpośrednio na nos i na szyję w miejscu przebiegu dużych naczyń.

16. Pierwsza pomoc przy oparzeniach • O P a r z e n i a - to uszkodzenia tkanek miękkich (skóry, błon śluzowych, a w oparzeniach głębszych także tkanki podskórnej i mięśni) spowodowane działaniem energii: • - cieplnej (wysoka temperatura); • - chemicznej (żrące, parzące związki chemiczne); • - elektrycznej (działanie prądu elektrycznego); • - promieniowania (promieniowanie podczerwone, elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości, laserowe, jonizacyjne). • Ciężkość oparzenia zależna jest od: • - stopnia oparzenia, • - umiejscowienia, • - wielkości powierzchni oparzonej. • Ze względu na głębokość uszkodzenia skóry lub tkanki podskórnej wyróżnia się 4 stopnie oparzeń: • - I s t o p i e ń - pojawienie się na skórze zaczerwienienia z towarzyszącym piekącym bólem; • - I I s t o p i e ń - pojawienie się na podłożu rumieńcowym pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym oraz silnego bólu; • - III s t o p i e ń - oparzenie dotyczy także tkanki podskórnej, skóra przybiera barwę białą, szarą lub ciemnobrązową; • - I V s t o p i e ń - zwęglenie tkanek i daleko posunięta martwica.

17. Pierwsza pomoc: • - przerwać kontakt z czynnikami parzącymi; • - zmniejszyć występujący ból przez polewanie czystą zimną wodą przez kilkanaście minut (oprócz zmniejszenia bólu woda zapobiega powstawaniu głębokich oparzeń) oraz przez podawanie środków przeciwbólowych. W przypadku oparzenia związkami chemicznymi należy je zmyć pod silnym strumieniem zimnej wody; • -ochłodzenie oparzonej powierzchni zimną bieżącą wodą przez 10-15min; • -w przyp. oparzeń chemicznych, przed ochłodzeniem: poparzenia kwasem zneutralizować roztworem zasadowym; poparzenia zasadą roztworem kwasu; • - zabezpieczyć oparzoną powierzchnię przed zakażeniem poprzez opatrunki (jałowa gaza) przy oparzeniach I, II i III stopnia małych powierzchni ciała oraz przykrycie czystymi prześcieradłami, serwetami, rozwiniętymi płatami gazy - przy oparzeniach dużych powierzchni ciała; • - zapewnić poszkodowanemu możliwie szybko opiekę lekarską; • -podać lekko osoloną wodę do picia pod warunkiem, że poszkodowany jest przytomny.

18. Pierwsza pomoc przy złamaniach kończyn • Pod żadnym pozorem nie wolno poruszać kończyną. Najważniejszą zasadą jest unieruchomienie uszkodzonego odcinka przed poruszaniem chorego. W celu osłabienia szybkości narastania obrzęku w miejscu złamania należy kończynę położyć nieco ponad poziomem serca. W celu zmniejszenia obrzęku można okładać unieruchomioną kończynę • workami z lodem. • Kończynę górną unieruchomić można najprościej poprzez podwieszenie jej na chuście trójkątnej lub zawieszeniu na szyi za pomocą bandaża lub opatrunku Dessaulta, czyli przymocowaniu zranionej kończyny do klatki. W przypadku złamania kości przedramienia wystarczy unieruchomienie w krótkiej szynie sięgającej od stawu łokciowego do palców. • W przypadku uszkodzenia kości udowej unieruchamiamy kończynę od biodra do kostki. W przypadku złamania kości goleni od powyżej kolana do pięty. Szynę obwiązujemy zwykłymi opaskami gazowymi lub elastycznymi.

19. Pierwsza pomoc przy złamaniach miednicy • Złamania w obrębie miednicy są z reguły uszkodzeniami bardzo poważnymi. W każdym przypadku rozległego uszkodzenia miednicy myśleć trzeba o możliwości uszkodzenia narządów miednicy małej (tj. pęcherz, nerki, jelita itp.). Pierwsza pomoc polega przede wszystkim na opróżnieniu pęcherza moczowego w celu uniknięcia uszkodzenia go przez odłamy kostne. Jeżeli mocz zabarwiony jest krwią lub uzyska się go w małej ilości należy cewnik pozostawić na stałe. Chorego należy położyć na noszach w pozycji na plecach a pod kolana podłożyć zwinięty w rulon koc i przewieźć go do szpitala. • Pierwsza pomoc przy złamaniach kręgosłupa • Chorego z urazem kręgosłupa nie powinno się ruszać. Jeżeli trzeba go wynieść z miejsca gdzie uległ wypadkowi, w żadnym wypadku nie wolno unosić go za głowę i biodra lub barki i biodra, lecz należy użyć prowizorycznych noszy, na które należy do delikatnie przesunąć. Nie wolno przekładać chorego z noszy na nosze aż do chwili zbadania go przez specjalistę w szpitalu i ewentualne wykonanie zdjęcia rtg. W razie konieczności przeniesienia chorego na inne nosze czynność ta powinna być wykonana przez kilka osób podtrzymujących chorego pod głowę, kark, klatkę piersiową, okolicę lędźwiową, miednicę i uda. Dalsza pomoc, unieruchomienie na czas przewiezienia należy do lekarza.

20. Pierwsza pomoc przy złamaniach żeber • Złamanie nawet jednego żebra może spowodować pogorszenie wentylacji płuc w następstwie silnego bólu, krwotoku przy uszkodzeniu miąższu płuca. Pierwsza pomoc polega na założeniu opaski ściskającej klatkę piersiową. Może to być bandaż elastyczny czy opaska gazowa. Opaskę należy założyć na poziomie złamania. • Pierwsza pomoc przy złamaniach kości czaszki • Złamania kości czaszki dzielimy na złamania pokrywy i podstawy czaszki. Złamania pokrywy mogą mieć charakter linijny lub może dojść do fragmentacji odłamów z wgłobieniem lub bez fragmentu kostnego w mózg. Za złamaniem podstawy czaszki przemawiają następujące objawy: tzw. krwiaki okularowe (podbiegnięcia krwawe wokół oczodołów), wyciek krwi lub płynu mózgowo-rdzeniowego z nosa lub ucha, ewentualnie uszkodzenie nerwów czaszkowych. Pierwsza pomoc polega na ułożeniu chorego w pozycji bezpiecznej, tzn. chorego układa się na boku z ręką leżącą u dołu ułożoną wzdłuż tułowia z tyłu; druga ręka zgięta ma być w stawie ramiennym i łokciowym, a dłoń tej ręki położona pod policzek; noga z dołu zgięta w stawie biodrowym i kolanowym; druga noga wyprostowana. Jeżeli chory jest nieprzytomny, należy sprawdzić drożność dróg oddechowych i akcję serca.

21. Zatrucia • Do zatruć może dochodzić drogą: • * pokarmową (połknięcie lub wniknięcie przez błonę śluzową jamy ustnej); • * oddechową; • * skórną. • Każde zatrucie zaczyna się tzw. objawami niespecyficznymi: • * bóle głowy; • * bóle brzucha; • * wymioty; • * biegunka; • * zaburzenia świadomości; • * utrata przytomności. • ZATRUCIA DROGĄ POKARMOWĄ • * sprawdź, czy ratowany oddycha, jeśli nie – przystąp do sztucznego oddychania; • * sprawdź, czy ratowany ma wyczuwalne tętno, jeśli nie – przystąp do reanimacji; • * jeżeli ratowany jest nieprzytomny, ale oddycha i ma wyczuwalne tętno, połóż go w pozycji bocznej ustalonej - kontroluj oddech co 2-3 minuty; • * jeśli zatruty jest przytomny: • o prowokuj wymioty podając do wypicia czysta, letnią wodę; powtarzaj te czynności do momentu uzyskania czystych wymiocin; UWAGA!!! - wymioty prowokuj niezależnie od czasu połknięcia trucizny; • o pierwszą partię wymiocin zabezpiecz w słoiku do badania laboratoryjnego; • o nie pozwól zasnąć osobom zatrutym, zwłaszcza zatrutym lekami nasennymi; • * po udzieleniu pomocy zatrutemu, ustal czym prawdopodobnie mógł się zatruć - przeprowadź wywiad ze świadkami zdarzenia, rodziną i (jeżeli to możliwe) z poszkodowanym; • * zabezpiecz do badania substancję, która spowodowała zatrucie.

22. ZATRUCIA DROGĄ ODDECHOWĄ • W warunkach domowych najczęściej zatruwamy się tlenkiem węgla (przy niesprawnej domowej instalacji gazowej) lub siarkowodorem podczas penetracji naturalnych i sztucznych otworów w ziemi (studnie, studzienki kanalizacyjne, szamba). • Postępowanie: • * wynieś poszkodowanego ze strefy zatrucia (wejdź na bezdechu, czynności przy poszkodowanym wykonuj spokojnie ale szybko); • * wynieś zatrutego na świeże powietrze; • * sprawdź parametry życiowe (tętno, oddech); • * wchodząc do pomieszczenia nie zapalaj (ani nie gaś) światła; • * postępuj tak jak w zatruciach drogą pokarmową.

23. Dziekuje za uwagę • Wykonała • Celina Zalewska • II a TH