Wybrane aspekty ograniczeń dla osób niepełnosprawnych Społeczny kontekst przebiegu rehabilitacji

1. Wybrane aspekty ograniczeń dla osób niepełnosprawnychSpołeczny kontekst przebiegu rehabilitacji Wykład III dr Barbara Przywara

2. System edukacyjny a osoby niepełnosprawne • Formy edukacji ON: • Samokształcenie • Kształcenie na odległość z centrów edukacyjnych • Interaktywne kursy na odległość • Nauczanie z fizyczną obecnością ucznia/studenta. • W Polsce w 2009 r. wykształceniem wyższym legitymowało się zaledwie 5,1% osób niepełnosprawnych życia wieku produkcyjnym (wobec 20,8% osób sprawnych), • a 27,4% miało jedynie wykształcenie gimnazjalne, podstawowe, niepełne podstawowe lub nie posiadało żadnego wykształcenia (wobec 11,9% osób sprawnych)

3. System edukacyjny a osoby niepełnosprawne

4. System edukacyjny a osoby niepełnosprawne • liczba studiujących osób niepełnosprawnych w Polsce systematycznie rośnie – od 826 w roku 1997 do 25 265 w 2008 r. • udział osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie studentów – 1,3%;

5. System edukacyjny a osoby niepełnosprawne • Z ponad 25 000 studentów niepełnosprawnych 52% studiuje w trybie stacjonarnym. • udział kobiet w tej grupie jest nieznacznie większy (60%), zaś większość osób niepełnosprawnych studiuje w szkołach publicznych (64%). • Studia podejmują najczęściej ludzie cierpiący na schorzenia nieograniczające w wyraźny sposób możliwości studiowania: najwięcej z dysfunkcją narządu ruchu;

6. Funkcja i rola pracy w życiu ON • Aktywność zawodowa w pewnym zakresie kompensuje ON ograniczenia wynikające z niepełnosprawności; • Daje możliwość samorealizacji; • Zabezpiecza przed marginalizacją społeczną;

7. Niepełnosprawni a rynek pracy • Stan zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnych w 2009 r. : 443 tys., w tym 277 tys. mężczyzn. • Wskaźnik aktywności zawodowej – 17% • Główny problem: brak kwalifikacji. • Tworzenie „specjalnych światów pracy” dla ON, np. spółdzielnie inwalidów, czy zakłady pracy chronionej.

8. Niepełnosprawni a rynek pracy – lęki pracodawców • Obawa przed kosztami związanymi z zatrudnieniem ON; • Lęk przed zewnętrznym nadzorem, kontrolami przebiegu pracy; • Niepokój wywoływany poczuciem zablokowania na wiele lat w wyniku przyjęcia do pracy osoby niesprawnej; • Lęk przed stratami ekonomicznymi i „psuciem produktu”. Tylko 5% pracodawców deklaruje chęć zatrudnienia ON

9. Niepełnosprawni a rynek pracy – perspektywy • Badania z 2006 r. przez portal pracuj.pl wskazują na to, że: • 90% respondentów nie zgadza się ze stwierdzeniem, że ON są mniej wydajnymi pracownikami; • 97% nie miałoby nic przeciw temu, by w ich firmie pracowały ON; • Ponad 80% uważa, że ON nie mają problemów z wykonywaniem swoich obowiązków; • ¾ badanych uważa, że ON bardziej zależy na utrzymaniu pracy.

10. Przemoc wobec osób niepełnosprawnych Europejskie i amerykańskie badania pokazują, że niepełnosprawni od 2 do 5 razy częściej padają ofiarami przemocy niż osoby zdrowe

11. Niepełnosprawni a przemoc seksualna  Na przemoc seksualną najbardziej narażone są osoby z upośledzeniem umysłowym  25-67% dorosłych upośledzonych umysłowo twierdziło że doświadczyło przemocy seksualnej (51-79% w przypadku kobiet z tej grupy)‏ wśród nastolatków: 2-4% chłopców oraz 24% dziewcząt  sprawcami w 88-98% są mężczyźni, którzy są znani ofierze: członkowie rodziny, znajomi i osoby udzielające im pomocy

12. Przemoc wobec niepełnosprawnych kobiet • przemoc słowna • fizyczna • seksualna • izolacja • zależność ekonomiczna • pozbawienie niepełnosprawnej kobiety niezbędnego dla niej sprzętu, lekarstw, transportu lub pomocy w osobistych czynnościach

13. Wiele takich przypadków jest nie zgłaszanych ze względu na: zależność od sprawców Lęk przed porzuceniem lub umieszczeniem w ośrodku opieki Lęk przed pozostawieniem dzieci ze sprawcą(w przypadku agresywnego męża lub osób, z którymi zamieszkuje)‏

14. Rehabilitacja osób niepełnosprawnych…

15. Definicja Rehabilitacja - złożony proces społeczno-medyczny, którego zadaniem jest przywrócenie sprawności fizycznej, psychicznej, społecznej oraz zawodowej osoby niepełnosprawnej. • Rezultatem pomyślnie przebytej rehabilitacji jest optymalna adaptacja społeczna rekonwalescentów.

16. Rodzaje rehabilitacji ze względu na rodzaj podejmowanych działań: • Rehabilitacja medyczna ma na celu przywrócenie sprawności fizycznej, • Rehabilitacja psychiczna zmierza do osiągnięcia przez osobę rehabilitowaną stanu akceptacji swojej niepełnosprawności, odzyskania wiary w siebie i w swoje możliwości życiowe; • Rehabilitacja społeczna dąży do przyswojenia sobie przez osobę rehabilitowaną nowych ról społecznych lub nauczenia się pełnienia dawniej wykonywanych w odmiennych okolicznościach. • Rehabilitacja zawodowa to zespół czynności podejmowanych w celu przystosowania ON do pracy zawodowej (szkolenie).

17. Rehabilitacja psychiczna - etapy • Szok • Oczekiwanie na wyzdrowienie • Rezygnacja lub ubolewanie nad sobą • Pojawienie się postawy obronnej (prawidłowej lub neurotycznej) • Akceptacja inwalidztwa

18. Rehabilitacja społeczna - etapy • Wycofanie się z poprzednich ról społecznych; • Wstępna identyfikacja z nowymi rolami lub pełnieniem dawnych ról w odmiennych okolicznościach; • Stopniowe wdrażanie do pełnienia nowych ról; • Wbudowanie nowych ról w zintegrowaną całość z innymi rolami.

19. Rodzaje rehabilitacji: Rehabilitacja zawodowa - przygotowanie osoby do wcześniej wykonywanego zawodu lub innego jeśli do wcześniejszego nie ma możliwości. Rehabilitacja społeczna - powrót osoby niepełnosprawnej do społeczeństwa. Rehabilitacja lecznicza - FIZYKOTERAPIA - wykorzystywanie czynników (jako faza przygotowawcza) np.: światło lecznicze, laseroterapia, chemioterapia, wodolecznictwo, prą elektryczny pole magnetyczne, leczenie zimnem (krioterapia)‏leczenie ciepłem( rozluźnienie), leczenie klimatem(w uzdrowiskach). Rehabilitacja funkcjonalna - usprawnianie poprzez funkcję; wykonywanie czynności związanych z życiem codziennym i samoobsługą aż do osiągnięcia największej samodzielności w w stosunku do konkretnej osoby.

20. Na tempo i przebieg rehabilitacji mają wpływ: Zmienne zdrowotne Zmienne pozazdrowotne • Rodzaj niepełnosprawności • Typ niepełnosprawności (nagła, nabyta, wrodzona, postępująca) • Stopień odwracalności (trwała, okresowa) • Upośledzenia wtórne • Zaburzenia psychiczne • Ogólna sprawność psychofizyczna • Zmienne społeczno-demograficzne • Zmienne osobowościowe • Zmienne środowiskowe (postawy)

21. Zmienne społeczno-demograficzne • Wiek • Płeć • Stan cywilny • Wykształcenie • Zawód • Sytuacja rodzinna (liczba członków rodziny, podział ról w rodzinie) • Pozycja zawodowa (kwalifikacje, stanowiska, motywacja do pracy, aspiracje zawodowe) • Sytuacja finansowa • Formy spędzania wolnego czasu i wypoczynku.

22. Zmienne osobowościowe • inteligencja • temperament • umiejętność przystosowania się do zmian • zdolność samokontroli emocjonalnej • postawa wobec niepełnosprawności

23. Zmienne środowiskowe (postawy) • rodziny • grupy zawodowej • kręgu towarzyskiego, sąsiedzkiego • ogólnospołeczne.

24. Inne czynniki istotne w rehabilitacji • zmiana środowiska społecznego, • zawarcie małżeństwa i wychowywanie dzieci, • śmierć bliskiej osoby, • dodatni lub ujemny wpływ osoby znaczą ej, autorytetu, • szczególny sukces w pracy lub uznanie środowiska, • nagłe wzbogacenie się lub zubożenie, • zmiana światopoglądu, • uwolnienie od nałogu.

25. I to by było na tyle 