Stand van zaken promotieonderzoek naar het functioneren van de Nederlandse energievoorziening

1. Stand van zaken promotieonderzoek naar het functioneren van de Nederlandse energievoorziening Relaties met actuele energieonderwerpen voor het Havenbedrijf Rotterdam. Teus van Eck en Hans Rödel Begeleider Ad Verkooijen Rotterdam 12 november 2003

2. Het onderzoek zelf Stellingen voor discussie betreffende de volgende onderwerpen: (On)mogelijkheden van warmtedistributie + korte presentatie warmtedistributie Nederland importeur of exporteur? Investeringen in nieuwe centrales noodzakelijk? Import steenkool een structurele optie? Import biomassa een structurele optie? Heeft LNG toekomst in Nederland? Energie intensieve industrie en Kyoto. Inhoud

4. Debalans Milieu Voorzieningszekerheid “Economie” De lange en korte termijn waarde???

5. Het presenteren van een aantal scenario’s t.a.v. de gewenste balans tussen economie, milieu en leveringszekerheid en hoe deze het beste kunnen worden gerealiseerd. De keuze is dan aan de politiek Doelstelling

6. Het inventariseren en analyseren van de actuele situatie t.a.v. economie, milieu en leveringszekerheid. 3 publicaties in ET over deze onderwerpen. Enkele presentaties en korte publicaties. Wat is er gereed?

7. Een dispatch model voor economie, milieu en leveringszekerheid. De input voor het model De positie van WKK en Warmtedistributie De financiele waardering van mileukosten De import/export situatie Regulering en gedrag van marktpartijen De relatie vraag/aanbod en infrastructuur Een aantal publicaties Wat is er in bewerking?

9. Met name vanwege de actualiteit van het onderwerp willen wij het onderzoek uiterlijk medio 2004 afronden. Planning

10. De warmtemarkt is geen vrije markt. WKK en warmtedistributie zijn de best bewaarde geheimen om Kyoto te realiseren Nieuwe warmtedistributieprojecten zijn alleen te realiseren met structurele regulering, waarbij het warmtedistributiebedrijf de rol van warmtenetbeheerder + inkoop/verkoop krijgt. 1 Warmtedistributie. Start stellingen

11. Presentatie warmtedistributie:Benutting “Restwarmte”, de oplossing voor Kyoto als we echt willen! Teus van Eck Utrecht, 7 oktober 2003, MEK, Transitie Warmte.

12. Debalans van de energievoorziening. Milieu Voorzieningszekerheid “Economie” Hoe ziet onze ideale balans eruit en hoe kunnen we die bereiken?

13. Beschikbaarheid van warmte excl. industriële restwarmte 43% nuttige elektriciteit 4% E netverliezen 9% nuttige WKK-warmte 100%brandstof voor elektriciteitsprod. 44% wordt vernietigd = 13 mrd m3 aardgas= 23,4Mton CO2

14. De WKK/warmtedistributieketen E E E E B WKK Buffer W AlternatiefAfnemer B W Net Afnemer B E= Elektriciteit B= Brandstof W= Warmte Hulpketel W

15. 1 eenheid W kost 0-0,6 eenheid brandstof Aandeel hulpketels 0-40% Netverliezen: 5-35% Rendement alternatief afnemer: 70-107% Energiebesparing (bandbreedtes)

16. Besparing ligt tussen –35 en + 90% Voor goed project ca. +60%. Per gemiddeld huishouden is dit een besparing van 900m3 gas/jr en 1600kg CO2 Dit is gelijk aan ruim 10000 km niet auto rijden Besparing 477 huishoudens gelijk aan 1 windmolen van 1 MW of 25000 zonnepanelen Energiebesparing absoluut

17. Risico’s Per definitie niet in balans Kosten Opbrengsten Voor het grootste deel vast Voor het grootste deel variabel

18. De actuele situatie DGO’s Producenten Netbeheerders Vrije markt Overheden Traders Consumenten Regulator WKK/Warmte

19. Reality T.V. Lage prijzen Rendementen Risico’s Marktpositie De toekomst van onze kinderen Politiek Vrije markt Milieu

20. Droom: Geen kolen en kernenergie en gasgestookte WKK in de transitie naar 100% duurzaam Droom vs. Werkelijkheid Werkelijkheid: Vraaggroei, gas WKK bijna failliet en slechts 2% van productie is duurzaam Welzijn / Welvaart?

21. BAEI prijsvorming brandstoffenmarkt CO2 indexering WKK prijsvorming E-markt arbitrage REB bakstenen Novem leningen gasnettarieven Warmtemarkt NMDA groenfinanciering vrijstelling REB convenanten CO2 emissiehandel EPN / EPL Europese CHP directive De “vrije” warmtemarkt Novem garanties “Wie begrijpt het nog?”

22. Hoe dan wel? • Alle bestaande regelingen afschaffen • Milieuprestatie uniform vaststellen en waarderen • Goede warmtebronnen als uitgangspunt • Verkoopprijs op basis NMDA • Leveringszekerheid wettelijk verankeren • Productie => o.b.v. Cost+ en stimuleringsprikkels • Energie-eff. eisen voor nieuwbouw • Warmtenet => als netbeheer E & G • In concessiegebieden leverings- & afnameplicht • Stroomlijnen met REB, BSB, gasnettarieven, MEP, EPN, CO2 emissiehandel en convenanten • Beperkt pragmatisch toezicht • Afbouwregeling zeer onrendabele projecten

23. Zet idealen om in een gereguleerde marktpositie. Resultaat: een structurele warme glimlach. Aanbeveling WKK idealen De macht van de markt

24. Nederland wordt in een open Europese markt een netto exporteur van elektriciteit. Structurele import van elektriciteit is slecht voor de voorzieningszekerheid, het milieu en de economie. 2 Nederland importeur of exporteur?

25. Zonder nieuwbouw voorzieningszekerheid in gevaar. De actuele marktstructuur, procedures en korte termijn regulering maakt nieuwe investeringen moeilijk/onmogelijk Structurele regulering noodzakelijk voor de gewenste balans tussen economie, milieu en voorzieningszekerheid. Stiekum importeren vervangen door kleur bekennen. 3 Investeringen in nieuwe centrales noodzakelijk?

26. De eerstvolgende nieuwe E.U. kolencentrale wordt in Nederland gebouwd Nederland heeft de infrastructuur voor een spilfunctie in de import/overslag van wereldmarktkolen voor de Europese markt. 4 Import steenkool een structurele optie?

27. Biomassa wordt nu geimporteerd op basis van de Nederlandse regulering en niet op basis van economische/milieuoverwegingen. Het specifiek kweken van biomassa is energetisch zeer inefficiënt De mogelijkheden van biomassa worden sterk overschat. 5 Import biomassa een structurele optie?

28. Zonder LNG wordt de gasvoorziening zowel qua capaciteit als voorzieningszekerheid op langere termijn te kwetsbaar LNG terminals bouwen in zeehavens met goede aansluiting op bestaande gasinfrastructuur. 6 Heeft LNG toekomst in Nederland?

29. Onverkort toepassen van Kyoto jaagt energie intensieve industrie weg uit Nederland Bestaande convenanten werken niet in een vrije markt en sluiten ook niet aan bij Kyoto Alleen een consequente financiële waardering van de milieukosten geeft structureel een goede allocatie van vestigingsplaatsen. Nederland is dan kansrijk 7 Energie intensieve industrie en Kyoto