Opzet • Erfgoed als onderdeel van integraal sturen op ruimtelijke kwaliteit

1. Erfgoed & Ruimte15 november 2011Provincie Zuid-HollandMaarten Koenders, bureau Cultuur en VrijetijdKlaas Spannenburg, afdeling Ruimte en Wonen

2. Opzet • Erfgoed als onderdeel van integraal sturen op ruimtelijke kwaliteit • Provinciale Structuurvisie: Kwaliteitskaart • Regio: gebiedsprofielen Ruimtelijke Kwaliteit • Proces: planoverleg

3. Integraal sturen op ruimtelijke kwaliteit • Hoofdlijnenakkoord GS 2011-2015 Zuid-Holland - behoud/versterken cultureel erfgoed - koppelen aan het ruimtelijk beleid • Via RO-spoor:- Provinciale Structuurvisie ► nieuwe Kwaliteitskaart- Uitwerken in Gebiedsprofielen Ruimtelijke Kwaliteit

4. Ruimtelijke Kwaliteit • Iedereen wil het, wat is het? • Belevings-, gebruiks- en toekomstwaarde • Cultureel erfgoed van belang: karakter, identiteit

5. Cultureel erfgoed • Bouwkunst / Nederzettingen • Landschap • Archeologie NB. Niet het object, maar het ensemble Context / samenhang op regionale schaal

6. Provinciaal beleid Cultuurhistorie Visie Cultureel erfgoed is van publiek belang vanwege bijdrage aan identiteit en ruimtelijke kwaliteit van onze leefomgeving Strategie Behoud en ontwikkeling van cultuurhistorie sluit aan bij kerntaak van provincie voor ruimtelijke beleid. Verbinden aan recreatie/toerisme ,landschap, water en natuur Rol Sturen op bovenlokale opgaven: ordenen, ontwikkelen en agenderen reactief → pro-actief

7. Provinciaal belang / taak gebaseerd op • Wet Ruimtelijke Ordeningcultuurhistorie als aspect van ruimtelijke kwaliteit • Monumentenwetprovinciale taak i.h.b. archeologie • Provinciaal beleid Cultuur en Ruimtelijke Ordeningcultuurhistorie van belang voor identiteit en ruimtelijke kwaliteit

8. Kader Ruimtelijke Kwaliteit • Gebiedsspecifiek invullen • Afstemmen sectorvisies 1 kwaliteitskaart landschapsverordening milieuverordening ruimte voor ruimte regioprofielen cultuurhistorie 17 gebiedsprofielen

9. Provinciaal beleid: nu via meer sporen ErfgoedRuimte algemeen beleidskader richtlijnen cultuurhistorie en RO gereedschap: database, verbeelding Provinciaal Cultuurplan Provinciale Structuurvisie, incl. Kwaliteitskaart Regioprofielen Cultuurhistorie Gemeentelijk Bestemmingsplan Kaart Cultuurhistorische Hoofdstructuur Landschapsvisie, Beeldkwaliteitplan

10. Provinciaal belang cultuurhistorie - Gebieden (topgebieden en kroonjuwelen) Gave en zeldzame concentraties van landschap en nederzettingen - Thema’s 1. archeologie 2. molens 3. landgoederen

11. Regioprofielen Cultuurhistorie www.zuid-holland.nl/regioprofielen

12. Nieuw integraal kader Ruimtelijke Kwaliteit ErfgoedRuimte algemeen beleidskader richtlijnen cultuurhistorie en RO gereedschap: database, verbeelding kwaliteitskaart Provinciaal Cultuurplan Provinciale Structuurvisie 17 gebiedsprofielen Regioprofielen Cultuurhistorie Regionale Structuurvisie Kaart Cultuurhistorische Hoofdstructuur Gemeentelijk Bestemmingsplan, Beeldkwaliteitspar.

13. Sturing ruimtelijke kwaliteit via RO-spoorverschillende schalen

14. Provinciale kwaliteitskaart

15. Kwaliteitskaart • Geeft een overzicht van 'alle' kwaliteiten die de provincie van belang vindt (landschap, dorpen/steden, infrastructuur, cultuurhistorie) • Legt verbindingen tussen nieuwe ontwikkelingen en bestaande kwaliteiten • Geeft richtlijnen / ambites voor afwegingen op het gebied van ruimtelijke kwaliteit

16. Kwaliteitskaart - legenda - voorbeeld 1 landschap: binnenduinrand relatie erfgoed • - landgoederenzone • bollenlandschap • Atlantikwall • Ambitie • Versterking van de afwisseling tussen beboste strandwallen met landgoederen en buitenplaatsen en open strandvlakten • Vergroten van de herkenbaarheid van de landgoederenzone als samenhangend geheel • Het behouden en versterken van het zicht op de bollenvelden en het contrast tussen de open vlakten en de bestaande verdichte zones (bebouwing en beplanting)

17. Kwaliteitskaart - legenda - voorbeeld 2 landschap: veenweide relatie erfgoed • - gave veenweidepolders • - opstrekkende verkaveling • historische watergangen • polderkades • Ambitie • Behoud van het veenlandschap door het afremmen van bodemdaling • Behoud van het contrast tussen (meer verdichte) hooggelegen boezems, linten en bovenlanden en het uitgestrekte, ingeklonken veen • Bewaren diversiteit aan verkavelingspatronen. Lengtesloten worden niet gedempt

18. Kwaliteitskaart - legenda - voorbeeld 3 bebouwing: linten relatie erfgoed • - historische polderlinten • historische dijklinten • cf. CHS-kaart • Ambitie • Linten blijven linten en zijn onderscheidende bebouwingsvormen in het gebied • Achterzijde van de bebouwing houdt direct contact met het landschap • Bij nieuwe ontwikkelingen zijn de huidige korrel, profiel, transparantie en respect voor historische gaafheid van een lint richtinggevend

19. Kwaliteitskaart - legenda - voorbeeld 4 beleving: identiteitsdragers relatie erfgoed • kroonjuwelen erfgoed • cf. regioprofielen cultuurhistorie • Ambitie • Ontwikkelingen dragen bij aan het behoud van de uitzonderlijke kwaliteit van de identiteitsdrager • In standhouden en versterken van de beleefbaarheid van de identiteitsdragers, met aandacht voor bereikbaarheid en toegankelijkheid van de gebieden.

20. Uitwerking per schaal

21. Verschillende schalen in beeld provinciaal regionaal lokaal

22. Regionaal - uitwerking in 17 gebiedsprofielen

23. Gebiedsprofielen ruimtelijke kwaliteit • Gebiedsprofiel = uitwerking van de prov. kwaliteitskaart in samenwerking met partners • Een legenda-eenheid op de kwaliteitskaart is een uit te werken element in een gebiedsprofiel • Gebiedsprofiel is hulpmiddel voor plannen en projecten om afweging te maken op gebied van ruimtelijke kwaliteit- vooral via overleg, kennisoverdracht, inspiratie ….- ook borging via Verordening Ruimte • GS stelt gebiedsprofiel vast

24. Lokaal: beeldkwaliteitsparagraafproceseis prov. Verordening Ruimte • Wat / Hoe Argumentatie in beeld en tekst hoe ontwikkeling bijdraagt aan ruimtelijke kwaliteit • Waar / Wanneer Bij ontwikkelingen met aanzienlijk ruimtelijk effect op het landelijk gebied (nieuwe functies) • Kader Kwaliteitskaart / Gebiedsprofiel = kader

25. Planning gebiedsprofielen 2011: Hollands Plassengebied, Midden-Delfland, Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, Goeree- Overflakkee, Voorne-Putten 2012: Duin - Horst - Weide, Hoeksche Waard, IJsselmonde, Wijk en Wouden, Delflandse Kust 2013: Duin- en Bollenstreek, Krimpenerwaard, De Venen 2014: Gouwe Wiericke incl. Boskoop, Bentwoud- Rottemeren, Hollandse Biesbosch,

26. Casus • Jachthaven: • -topgebied Kaag/Oude Rijn Warmond

27. Fort Marina, Warmond

28. Strandwal - veenweide - dorpslint - kroonjuweel • kwaliteiten • • Verschillende landschappen: • contrast van strandwal, veen- weide, Kagerplassen, veenstromen, landgoed • • Beschermd dorspgezicht • Warmond • • Landgoed Huis Warmond • • Waardevolle zichtlijnen • • Twee molens met biotopen

29. Project Fort Marina • herinrichting jachthaven • bebouwing achter dorpslint • 5 luxe appartementen-gebouwen • tot vier bouwlagen • moderne architectuur • jachthaven met kantoor / horeca • grondgebonden woningen aan lint

30. Situatie jachthaven Vogelvlucht vanuit het zuiden Inrichting openbare ruimte Appartementencomplexen Vogelvlucht vanuit de Kagerplassen

31. Ambitie / Richtlijnen • Behoud doorzichten naar het water • Sluit aan bij maat en schaal historisch dorpslint • Handhaaf open groene ruimte bij Huis Warmond • Behoud molenbiotoop • Conclusie: • project voldoet niet aan de richtlijnen • maat en schaal historisch dorpslint • molenbiotoop • NB: de dynamiek langs het water past overigens wel bij deze plek

32. Verbeterd plan 2010

33. verbeterd plan Richtlijnen / ambitie 1. Handhaaf open groene ruimte bij Huis Warmond 2. Behoud molenbiotoop 3. Sluit aan bij maat en schaal historisch dorpslint Conclusie: Op twee punten verbetering. Vraag: Past deze moderne architectuur in beschermd dorpsgezicht van Warmond?

34. Kwaliteitskaart PSV verbetering uitwerking Richtinggevend kader Gebiedsprofiel (vaststelling GS, waar mogelijk regio) hulpmiddel Beeldkwaliteitsparagraaf PVR Afweging plannen (voorzijde) UITWERKING FORMEEL

35. Beoordeling vooraan in planproces

36. Uitgangspunt GS: besturen vanuit vertrouwen De provincie legt het accent op samenwerking, overleg en sturing aan de voorkant. Realisering van het ruimtelijk beleid gebeurt daarom vooral door overleg en het maken van afspraken. Bij strijdigheid met de provinciale belangen zet de provincie de diverse juridische instrumenten van de Wro in.

37. Provinciale praktijk bij het beoordelen van ruimtelijke plannen: Alle plannen worden beoordeeld.2010  totaal 1333 plannen Komen jaren wordt extra grote toestroom van plannen verwacht i.v.m. plicht actuele plannen in 1 juli 2013 Ook inzet nieuwe instrumenten Wro - Inpassingsplannen - Verordening Ruimte met ontheffingsverzoeken

38. Spanning tussen het werken aan de voorkant van het proces en de huidige werkwijze t.a.v. het beoordelen van plannen (achterkant van het proces)

39. Nieuwe werkwijze: Sturen aan de voorkant, werken vanuit vertrouwen Selectie van bestemmingsplannen die in behandeling worden genomen: Het bestemmingsplan is besproken tijdens het (halfjaarlijkse) overleg met de gemeente en de resultaten daarvan geven aanleiding het plan te volgen. Het bestemmingsplan heeft betrekking op een onderwerp dat op de prioriteitenlijst is geplaatst. Het bestemmingsplan wijkt volgens de gemeente af van de provinciale belangen. Het bestemmingsplan maakt onderdeel uit van de steekproef van 5% van alle plannen.

40. Meer info • Kwaliteitskaart Provinciale Structuurvisie http://ruimtelijkeplannen.zuid-holland.nl (klik in rechterbovenhoek op 'Visie op ZH / herziening 2011 / bekijk op kaart') projectleider Isolde Somsen, i.somsen@pzh.nl • Gebiedsprofielen Ruimtelijke Kwaliteit Bert Mens ljm.mens@pzh.nl(projectleider) • Regioprofielen Cultuurhistorie ZH www.zuid-holland.nl/regioprofielen • Digitale kaart Cultureel Erfgoed ZH www.zuid-holland.nl/chs - Overige vragen Maarten Koenders mhj.koenders@pzh.nl