Psychologie en energiebesparing

1. Psychologie en energiebesparing Linda Steg Rijksuniversiteit Groningen Vakgroep Psychology

2. Hoe kun je energiebesparing in huishoudens stimuleren? • Veranderen van de keuzeomstandigheden • Energiezuinige technologie • Wetgeving • Prijsbeleid • Informatie: verandering van voorkeuren, motieven, percepties, normen

3. Technologie • Moraliseer technologie: zorg dat energiebesparing van zelf volgt • Bijvoorbeeld HR ketel, duurzame energiebronnen • Belangrijk om energiebesparing te realiseren • Maar: • Vind men de technologie acceptabel? • Wil men de technologie aanschaffen? • Gebruikt men de technologie zoals verwacht?

4. Acceptatie en adoptie • Afhankelijk van balans voordelen en nadelen • Technologie is kostbaar maar kost vaak weinig moeite • Verschillende aspecten: • Hedonisch: comfort, gemak, status • Kosten en baten: geld, tijd • Normatief: milieu

5. Acceptatie • Acceptatie neemt toe in de tijd • Voorbeeld: Stockholm • Acceptatie hoger na de proef • Proef had positievere effecten op files, milieuproblemen, en parkeerproblemen dan vooraf verwacht • Kosten lager dan verwacht • Na aanschaf keuze rationaliseren: meer positief

6. Adoptie van innovaties (Rogers) • Kennis: informatie geven • Overtuiging: verandering van attitude • Besluit: intentie • Implementatie: gedragsverandering • Gewoonte: feedback

7. Informatie • Grootschalige campagnes vaak niet effectief • Lage betrokkenheid, spreekt niet aan • Informatie op maat • Aansluiten bij behoeften, voorkeuren, mogelijkheden • Relevanter, meer aandacht • Voorkom overload aan informatie

8. Informatie over gedrag anderen • We trekken ons veel aan van wat anderen denken en doen (maar erkennen dit niet) • Informatie over gedrag anderen effectief als anderen milieuvriendelijker zijn • Tegengesteld effect als anderen minder milieuvriendelijk zijn • Aanpassen aan de norm • Teniet doen met behulp van smiley (sociale beloning)

9. Sociaal bewijs - Asch • Conformiteit: opvattingen en gedrag aanpassen aan dat van anderen

11. Sociaal bewijs - verklaring • Aardig worden gevonden of niet worden afgewezen • Het juiste antwoord willen geven

12. Voet tussen de deur • Als mensen instemmen met een klein verzoek zijn ze eerder geneigd in te stemmen met een later, groter, verzoek • Eerste commitment cruciale factor • Voorbeeld: bord in de tuin • klein teken op raam ´rijd voorzichtig´ • groot bord in tuin ´rijd voorzichtig´ • 76% versus 17%

13. ‘Labeling technique’ • We passen ons gedrag aan bij het beeld dat anderen van ons hebben • ‘Verborgen zelf procedure’ • Als je mensen verteld dat ze vrijgevig zijn, doneren ze meer geld aan goede doelen • Als je mensen vertelt dat de kans groot is dat ze gaan stemmen, stemmen ze vaker • Als je mensen vertelt dat de test uitwijst dat ze aardig zijn ipv intelligent, helpen ze anderen meer

14. Technologie DE oplossing? • Effecten technologische ontwikkelingen deels teniet gedaan door groei vraag • ‘Technology will save us’ (dus ik hoef mijn gedrag niet aan te passen) • Rebound effect: energiezuinige apparaten meer gebruiken omdat ze milieuvriendelijk zijn • Niet altijd gemakkelijk te implementeren • Voorbeeld electrische auto

15. Technologie = gedrag