LOÐNUVEIÐAR Á ÍSLANDSMIÐUM OG SAMSPIL ÞORSKS OG LOÐNU: NÝTINGARSTEFNA OG RANNSÓKNIR

1. HAFRANNSÓKNASTOFNUNIN LOÐNUVEIÐAR Á ÍSLANDSMIÐUM OG SAMSPIL ÞORSKS OG LOÐNU: NÝTINGARSTEFNA OG RANNSÓKNIR Jóhann Sigurjónsson, Hafrannsóknastofnunin Aðalfundur Landssambands íslenskra útvegsmanna, 27. október 2005

2. EFNI ERINDIS: ÁLITAMÁL VIÐ NÝTINGU LOÐNUSTOFNS • Er veiðireglan og aflamagn samkvæmt henni skynsamleg m.t.t. nýtingar loðnustofnsins ? • Er skynsamlega staðið að veiðunum ? Hvað með flotvörpuveiðar ? • Er nýtingarstefnan skynsamleg m.t.t. þorsks og annarra nytjastofna ? • Rannsóknir framundan

4. Fæðusvæði Loðnugöngur -síðustu áratugi Ungloðna

5. Loðnugöngur Loðnugöngur -síðustu ár Ungloðna

6. NÝTINGARSTEFNAN – LOÐNUSTOFNFÖST AÐFERÐAFRÆÐI VIÐ ÁKVÖRÐUN AFLAMARKS (ekki hentistefna !!) • Fjöldi ungloðnu er mældur á haustin (veiðistofn að ári) • Áætlað út frá þyngd og fjölda hvað vænta megi að verði í vertíðarbyrjun að ári • Að gefnum náttúrulegum afföllum reiknað hvað skilja þurfi eftir svo a.m.k. 400þús. tonn hrygni að vori – afgangur til veiða • Vegna óvissu í spá þó aðeins 2/3 áætl. aflamarks úthlutað í vert.byrjun • Endanlegt aflamark ekki sett fyrr en að lokinnibergmálsmælingu á veiðistofni á vertíð (oftast nóv.-febr.) • Þess vegna viðbætur við aflamark oft undir lok vertíðar • Ef áætlað aflamark að hausti <500 þús.tonn, ekki opnað fyrr en að lokinni mælingu á vertíð

7. NÝTINGARSTEFNAN - LOÐNUSTOFN VANDAMÁL • Síðustu 7 vertíðir ekki tekist að mæla veiðistofn fyrir áramót • Niðurstaða um aflamark oft síðbúin • Síðustu 3-4 árin ungloðnan haldið sig annars staðar að haustlagi – erfiðlega gengið að ná mælingu og þar með spá • Varúðar þörf meðan þetta ástand varir – sagan sýnir það

8. Ungloðna: Útbreiðsla haustin 2000-2004

9. Loðna: Heildarlífmassi (afli+hrygningarstofn) 78/79 90/91 04/05 78/79

10. Sumarloðnuveiði æskileg?

11. Loðna: Samanlögð sumar- og haustveiði árin 1978-2004

12. Loðnuveiðar að sumri/hausti og vetri 1963-2005 - stærð hrygningarstofns árin 1979-2005 -

13. Hvað um flotvörpuveiði ?

14. Loðnuveiðin árin 1993-2005 eftir veiðarfærum

15. FLOTVÖRPUVEIÐAR • Drepst meira en um borð kemur ? • Ánetjun • Smug • Rannsóknir í gangi • Óæskilegur meðafli ? • Virðist ekki mikið vandamál í loðnuveiðum • Mikill massi síaður • Áhrif á göngur og hegðun ? • Erfitt að rannsaka - langtímaverkefni

16. Loðnuafli í Faxaflóa og Breiðafirði1991-2005 Veiði afar takm. 1991

18. LOÐNA Í ÞORSKMÖGUM - MARS 1998-1999 og 2003-2005 lítið sem ekkert á Faxaflóa (2001 og 2002 vestang.) Nótaveiðar litlar sem engar þessa vetur Flottrollsveiðar aukist mjög fyrir austan frá 2000

19. Reykjanes-Faxaflói – Hitastig og selta – 1970-2005 Hiti Hiti Hiti og selta jukust verulega 1997-98 í hlýsjó vestan við landið og hafa haldist tiltölulega há síðan 1998-99, 2003-2004 hæstu gildi (og hæsti hiti á vetrarvertíð) sem falla saman við magainnihald þorsks í ralli á Faxaflóa Selta

20. Botnhiti á Látragrunni

21. Í varúðarskyni - afmarka togveiðisvæðin ? TIL UMRÆÐU • Ekki heimila togveiðar að sumri og hausti • Halda togveiðum utan landgrunns • Ekki togveiðar sunnan Gerpis/Dalatanga (hrygningartorfur þéttast og undirbúa sig fyrir göngu upp að landi)

22. Nýtingarstefna og þorskur

23. Meðalhlutfall loðnu (PFI) í fæðu 18 botnfiska

24. Hlutfall loðnu (PFI) í fæðu 7 botnfiska eftir árstíma

25. Ársafrán af loðnu Fisktegund “Ársát” af loðnu (þús. tonn) Þorskur 900 Ýsa 80 Ufsi 100 Grálúða 220 Aðrar tegundir 100 Alls fiskar 1300 31% Hvalir 1-2000 36% Sjófuglar 340 8% Veiðar 1050 25% Alls um 4,2 millj. tonn

26. Magafylli hjá 65 - 75 cm þorski í haustralli 1996 - 2004 Magafylli %

27. STOFNSTÆRÐ LOÐNU OG ÞYNGD 6 ÁRA ÞORSKS ÁRI SÍÐAR

28. Meðalþyngd 6 ára þorsks

29. Meðalþyngd 6 ára þorsks

30. Loðnurannsóknir - helstu verkefni 2005-2006 • Nýtingarstefna loðnu m.t.t. loðnustofnsins og annarra nytjastofna • Reiknilíkan • Eldri bergmálsgögn • Skoðuð magagögn • Áhrif flotvörpuveiða • Rannsóknir/tilraunir í leiðangri á vertíð og í veiðiskipum • Stofnstærðarmæling í samvinnu við útgerðir • Umhverfisbreytingar og áhrif þeirra á loðnu

31. Samstarf við útveginn ein af forsendum árangurs – afar góð reynsla s.l. 2 ár Leiðangur október 2005

32. BREYTT UMHVERFI OG LÍFRÍKI Á ÚTBREIÐSLUSVÆÐI LOÐNU • Hafsvæðið milli Íslands, Grænlands og Jan Mayen – Dumbshaf • Kanna vistkerfið svo betri skilningur fáist á yfirstandandi umhverfisbreytingum, m.a. á vöxt og viðgang loðnustofns og þorsks • Langtíma rannsókn (5 ár) sem þó gæti gefið verðmætar upplýsingar á fyrstu tveimur árunum • Þverfagleg rannsókn með þátttöku reiknifræðinga, haffræðinga, líffræðinga, fiskifræðinga – og sjómanna • Fjárfrekt verkefni sem alnauðsynlegt er að ráðast í

33. LOKAORÐ • Nýtingarstefnan • Með tilliti til loðnustofns hefur aflareglan reynst nokkuð vel – umhverfisbreytinga kalla þó á rannsókn • Sumar- og haustveiði • Varhugaverð þegar stofn er lítill og yfirleitt ekki æskilegt að stór hluti aflans sé veiddur þá • Ástæða til að meta hvort sumarveiði sé óæskileg vegna vaxtaaukningarinnar og tilflutnings á orku/lífmassa úr norðri inn á íslenska landgrunnið norðanlands.

34. LOKAORÐ (2) FLOTVÖRPUVEIÐAR • Ljúka þarf rannsókn á meintri ánetjun og smugi • Ekki ljóst hvort líklegt sé að flotvarpa hafi varanleg áhrif á hegðun eða atferli loðnu, þannig t.d. að hún gangi síður suður og vestur fyrir til hrygningar • Ljóst að mikil síun og verulegt skark á sér stað á miðunum enda stórtækt veiðarfæri • Skynsamlegt í varúðarskyni að takmarka notkun í tíma og rúmi

35. LOKAORÐ (3) • Loðnan mikilvæg fæða margra nytjastofna, einkum þorsks, grálúðu og ufsa • Breyttar umhverfisaðstæður undanfarin ár, minni skörun milli þrosks og loðnu og þar með aðgengi • Nauðsyn öflugs átaks í rannsóknum • til að skýra breytingar á útbreiðslusvæði loðnu, • til að skilja betur orsakasamhengið • ná betur utan um mælingar á stofninum • renna betri stoðum undir nýtingarstefnuna

36. ÚTHALDSDAGAR RANNSÓKNASKIPA 1989-2005

37. ÚTHALDSDAGAR RANNSÓKNASKIPA 1989-2005REGLUBUNDIN STARFSEMI