MOC W REGIONACH Nowa perspektywa finansowa 2014-2020 w edukacji

1. MOC W REGIONACHNowa perspektywa finansowa 2014-2020 w edukacji • DEPARTAMENT KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO Suwałki, 9 maja 2014

2. Priorytety na lata 2014-2020w obszarze: kształcenie zawodowe • Doposażenie szkół i placówek (regiony) • Współpraca szkół zawodowych z ich otoczeniem (pracodawcy, instytucje rynku pracy, szkoły wyższe) (kraj i regiony) • Doradztwo zawodowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych (kraj i regiony)

3. Priorytety na lata 2014-2020w obszarze: kształcenie ustawiczne dorosłych • Nowe elastyczne formy kształcenia dorosłych • Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych i multimediów • Tworzenie centrów kształcenia zawodowego i ustawicznego

4. Priorytet inwestycyjny 10.3 bis Cele reformy wprowadzonej 1 września 2012 r. • Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój obejmie działania na poziomie centralnym

5. Priorytet inwestycyjny 10.3 bis • Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój Cele reformy wprowadzonej 1 września 2012 r. • Lepsze dostosowanie systemów kształcenia i szkolenia do potrzeb rynku pracy, ułatwianie przechodzenia z etapu kształcenia do etapu zatrudnienia oraz wzmacnianie systemów kształcenia i szkolenia zawodowego i ich jakości, w tym poprzez: • mechanizmy prognozowania umiejętności, • dostosowanie programów nauczania • oraz tworzenie i rozwój systemów uczenia się poprzez praktyczną naukę zawodu realizowaną w ścisłej współpracy z pracodawcami

6. Cel 1. Podniesienie jakości i atrakcyjności kształcenia i szkolenia zawodowego, w tym stworzenie warunków dla poprawy poziomu i zakresu współpracy szkół i placówek z pracodawcami i szkołami wyższymi 3 warianty kształcenia praktycznego w zasadniczej szkole zawodowej w Polsce Planowane typy operacji i działania Przygotowanie rozwiązań umożliwiających zwiększenie roli partnerów społecznych w systemie kształcenia zawodowego 1. Zaangażowanie stowarzyszeń zawodowych i organizacji pracodawców w rozwój współpracy szkół zawodowych z pracodawcami (porozumienia) 2. Włączenie partnerów społecznych w modernizację oferty i treści kształcenia i szkolenia zawodowego (klasyfikacja, podstawa programowa, przykładowe programy nauczania) 3. Rozwój kształcenia praktycznego w miejscu pracy Zwiększanie potencjału współpracy szkół zawodowych ze szkołami wyższymi 1. Rozwój współpracy szkolnictwa zawodowego ze szkolnictwem wyższym (projekt konkursowy) • 6

7. Priorytet inwestycyjny 10.3 • Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój Cele reformy wprowadzonej 1 września 2012 r. • Wyrównywanie dostępu do uczenia się przez całe życie o charakterze formalnym, nieformalnym i pozaformalnym wszystkich grup wiekowych, • poszerzanie wiedzy, podnoszenie umiejętności i kompetencji siły roboczej • oraz promowanie elastycznych ścieżek kształcenia, w tym poprzez doradztwo zawodowe i potwierdzanie nabytych kompetencji

8. Cel 4. Zwiększenie dostępu do wysokiej jakości usług z zakresu całożyciowego poradnictwa edukacyjno-zawodowego 3 warianty kształcenia praktycznego w zasadniczej szkole zawodowej w Polsce Planowane typy operacji i działania Rozwój zaplecza badawczego na potrzeby całożyciowego poradnictwa edukacyjno-zawodowego 1.Rozwój badań diagnozujących i monitorujących realizację usług z zakresu całożyciowego poradnictwa edukacyjno-zawodowego (IBE) Przygotowanie rozwiązań programowych i organizacyjnych wspierających realizację doradztwa zawodowego w szkołach i placówkach systemu oświaty 1. Opracowanie i upowszechnienie ramowych programów realizacji zadań z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego 2. Zwiększenie kompetencji kadry realizującej zadania z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego w szkołach i organizacjach polonijnych za granicą (ORPEG) Upowszechnienie informacji edukacyjno-zawodowej dla wszystkich grup wiekowych 1. Przygotowanie i udostępnienie materiałów metodyczno-informacyjnych, w tym elektronicznych zasobów informacji edukacyjno-zawodowej dla dzieci, młodzieży i dorosłych • 8

9. Priorytet inwestycyjny 10.1 • Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój Cele reformy wprowadzonej 1 września 2012 r. • Ograniczenie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej • oraz zapewnianie równego dostępu do dobrej jakości wczesnej edukacji elementarnej oraz kształcenia podstawowego, gimnazjalnego i ponadgimnazjalnego, • z uwzględnieniem formalnych, nieformalnych i pozaformalnych ścieżek kształcenia umożliwiających ponowne podjęcie kształcenia i szkolenia

10. Cel 1. Rozwój narzędzi polityki edukacyjnej 3 warianty kształcenia praktycznego w zasadniczej szkole zawodowej w Polsce Planowane typy operacji i działania Modernizacja systemu przygotowywania, przeprowadzania i organizacji egzaminów zewnętrznych 1. Modernizacja systemu przygotowywania, przeprowadzania i organizacji egzaminów zewnętrznych (CKE) Opracowanie i wdrożenie rozwiązań wspierających wykorzystywanie nowoczesnych technologii w nauczaniu wszystkich przedmiotów, w tym rozwijanie oferty otwartych elektronicznych zasobów edukacyjnych 1. Rozwijanie i upowszechnianie oferty nowoczesnych zasobów edukacyjnych do kształcenia zawodowego • Cel 3. Tworzenie warunków do rozwoju nowoczesnych metod wspierania uczenia się, dostosowanego do wyzwań gospodarki opartej na wiedzy

11. Nowa perspektywa finansowa 2014-2020 w regionach • Środki unijne z nowej perspektywy finansowej • na lata 2014-2020 będą wykorzystywane przede • wszystkim w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych

12. I. Doradztwo edukacyjno-zawodowe • Obowiązek realizacji doradztwa zawodowego spoczywa na wszystkich gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych. Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu oraz z planowaniem kształcenia i kariery zawodowej prowadzą nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych i specjaliści (doradcy zawodowi, pedagodzy, psycholodzy). • W przypadku braku doradcy zawodowego w szkole lub placówce, dyrektor szkoły lub placówki wyznacza nauczyciela, wychowawcę grupy wychowawczej lub specjalistę planującego i realizującego zadania z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego.

13. Regionalne Programy Operacyjne na lata 2014-2020 • Cel działania: • Zwiększenie dostępu do usług z zakresu doradztwa edukacyjno-zawodowego oraz wzmocnienie zdolności szkół i placówek systemu oświaty do wspierania młodzieży i dorosłych w podejmowaniu trafnych decyzji dotyczących wyboru zawodu i ścieżki kształcenia. • Cele szczegółowe: • wyrównywanie dostępu do usług poradnictwa edukacyjnego i zawodowego dla młodzieży i dorosłych, • zapewnienie powszechnego dostępu do odpowiedniej informacji edukacyjno-zawodowej, • poprawa jakości i efektywności usług świadczonych w ramach poradnictwa edukacyjnego i zawodowego - doskonalenie kwalifikacji zawodowych doradców zawodowych oraz wsparcie metodyczne innych osób realizujących zadania z tego zakresu, • zewnętrzne wsparcie szkół w realizacji doradztwa edukacyjno-zawodowego, • rozwijanie współpracy instytucji i organizacji realizujących usługi w zakresie poradnictwa edukacyjnego i zawodowego na szczeblu regionalnym i lokalnym.

14. Doradztwo edukacyjno-zawodowe– regionalny system informacji edukacyjno-zawodowej • Regionalne systemy informacji edukacyjno-zawodowej (systemy informacji o możliwościach kształcenia, szkolenia i zatrudnienia), łączące usługi informacyjne systemu edukacji z informacją płynącą z rynku pracy byłyby dostępne dla szerokiego grona odbiorców, począwszy od uczniów i ich rodziców, uczących się osób dorosłych, nauczycieli i wykładowców, doradców zawodowych oraz organów prowadzących, aż po urzędy pracy, instytucje szkoleniowe, osoby bezrobotne i poszukujące pracy, pracodawców i innych partnerów społecznych. Podobne systemy mogłyby uwzględniać podział administracyjny danego województwa prezentując m.in. kompleksowe dane na temat: • sytuacji na rynku pracy w województwie i w poszczególnych powiatach, • prognozy krótko- i długoterminowej w tym zakresie, • oczekiwań pracodawców w ujęciu regionalnym i subregionalnym/lokalnym , • bieżącej oferty edukacyjnej szkół i uczelni oraz oferty szkoleniowej dostępnej na danym obszarze, • aktualnych ofert pracy przekazywanych z wykorzystaniem informacji posiadanej przez urzędy pracy oraz bezpośrednio od pracodawców.

15. Przykładowy schemat regionalnego systemu informacji edukacyjno-zawodowej System ten poprzez dostęp z mapy kraju uwzględniałby dane z poziomu całego województwa a następnie z poszczególnych powiatów

16. II. Współpraca szkół zawodowych z ich otoczeniem społeczno-gospodarczym • Współpraca o dwojakim charakterze praktycznym strategicznym

17. Regionalne Programy Operacyjne na lata 2014-2020 • Strategiczna współpraca szkół zawodowych z ich otoczeniem społeczno-gospodarczym, w tym rozwój tzw. partnerstw wiedzy • Cele szczegółowe: • zwiększenie przepływu informacji pomiędzy poszczególnymi interesariuszami kształcenia zawodowego na poziomie regionalnym i lokalnym, • włączenie pracodawców w system identyfikacji potrzeb kwalifikacyjno-zawodowych na regionalnym i lokalnym rynku pracy, • dostosowanie oferty edukacyjnej w regionie do potrzeb pracodawców (w zakresie kształcenia w szkołach i w formach pozaszkolnych), • upowszechnienie zaangażowania pracodawców w proces kształcenia zawodowego, • monitorowanie jakości i efektywności kształcenia zawodowego w regionie we współpracy z zainteresowanymi stronami w tym z uczelniami wyższymi.

18. Strategiczna współpraca ze szkołami wyższymi w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 • Możliwość tworzenia strategicznych partnerstw z partnerami społecznymi, zarówno na poziomie regionalnym/subregionalnym, jak i lokalnym na rzecz dostosowania oferty i treści kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy poprzez zwiększenie przepływu informacji pomiędzy poszczególnymi partnerami kształcenia zawodowego (szkoły zawodowe/ pracodawcy/ instytucje rynku pracy/ szkoły wyższe), w tym: • wspólna analiza sytuacji na regionalnym/subregionalnym/lokalnym rynku pracy, • wspólna identyfikacja zapotrzebowania na zawody i kwalifikacje, • wspólny przegląd oferty kształcenia w szkołach i w formach pozaszkolnych, • wspólne monitorowanie jakości i efektywności kształcenia zawodowego w regionie, • wspólne tworzenie informacji edukacyjno-zawodowej na temat możliwości kształcenia i zatrudnienia w regionie (np. w ramach regionalnego systemu informacji edukacyjno-zawodowej, zawierającego dane o bieżącej ofercie edukacyjnej szkół i uczelni, ofercie szkoleniowej dostępnej na danym obszarze, jak również o aktualnych ofertach pracy przekazywanych z wykorzystaniem informacji posiadanej przez urzędy pracy oraz bezpośrednio od pracodawców).

19. II. Współpraca szkół zawodowych z ich otoczeniem społeczno-gospodarczym • Jednym z rozwiązań ułatwiających przedsiębiorcom pozyskiwanie pracowników o pożądanych kwalifikacjach może być skorzystanie ze wsparcia pośrednika, którego zadaniem byłoby np.: • nawiązywanie kontaktów pomiędzy pracodawcami i szkołami funkcjonującymi na danym terenie, • określanie potrzeb kadrowych przedsiębiorstw oraz konfrontowanie ich z lokalną ofertą edukacyjną, • informowanie szkół o oczekiwaniach pracodawców, • zachęcanie pracodawców do włączenia się w proces kształcenia, • upowszechnianie w środowisku pracodawców możliwości zlecania szkołom zawodowym organizacji kursów doskonalących dla kadry przedsiębiorstw, • celem dostosowania kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy.

20. Regionalne Programy Operacyjne • Cel: Zwiększenie udziału pracodawców w procesie kształcenia i egzaminowania • Praktyczna współpraca szkół zawodowych z ich otoczeniem na rzecz podniesienia jakości kształcenia • Działanie: Rozwój współpracy szkół i placówek kształcenia zawodowego z ich otoczeniem, w tym zwłaszcza z pracodawcami i szkołami wyższymi: • konstruowanie oferty kształcenia w szkołach i w formach pozaszkolnych, • wspólne przygotowywanie programów nauczania, • organizacja zajęć praktycznych i praktyk zawodowych dla uczniów, • organizacja kwalifikacyjnych kursów zawodowych oraz zlecanie szkołom realizacji KKZ związanych z podnoszeniem kompetencji i kwalifikacji pracowników, • szerszy udział pracodawców w organizacji praktyk i staży dla nauczycieli kształcenia zawodowego, • zwiększanie dostępu uczniów i nauczycieli do nowoczesnych technik i technologii poprzez współpracę z pracodawcami i z uczelniami, • wspólne działania z uczelniami w obszarze doradztwa zawodowego.

21. Regionalne Programy Operacyjne na lata 2014-2020 • Cel: Zwiększenie udziału pracodawców w procesie kształcenia i egzaminowania • Współpraca szkół zawodowych z ich otoczeniem w ramach doskonalenia nauczycieli kształcenia zawodowego • Działanie: Doskonalenie umiejętności nauczycieli zawodu we współpracy z uczelniami i rynkiem pracy • zapewnienie nauczycielom zawodu możliwości aktualizowania swojej wiedzy przez bezpośredni kontakt z rzeczywistym środowiskiem pracy – poszerzenie oferty praktyk i staży dla nauczycieli w przedsiębiorstwach, • uruchomienie studiów podyplomowych mających na celu przeciwdziałanie brakom kadrowym w kształceniu zawodowym, • szkolenia kaskadowe dla nauczycieli organizowane i prowadzone przez kadrę ośrodków doskonalenia nauczycieli, • inne formy doskonalenia nauczycieli kształcenia zawodowego.

22. Programy doskonalenia zawodowego w przedsiębiorstwach dla nauczycieli kształcenia zawodowego • Nauczyciele przedmiotów zawodowych oraz instruktorzy praktycznej nauki zawodu powinni mieć możliwość aktualizowania wiedzy przez bezpośredni kontakt z rzeczywistym środowiskiem pracy w przedsiębiorstwie o profilu odpowiadającym specyfice zawodu, w którym kształcą oraz stosującym nowoczesną technologię, oprzyrządowanie techniczne i rozwiązania organizacyjne. • W przypadku staży i praktyk dla nauczycieli w przedsiębiorstwach wskazane jest wyłonienie podmiotów, które na podstawie wcześniej dokonanej analizy stanu doskonalenia nauczycieli kształcenia zawodowego oraz potrzeb szkół prowadzących kształcenie zawodowe: • w ścisłej współpracy z przedsiębiorcami i szkołami zawodowymi opracują programy praktyk i/lub staży dla nauczycieli przedmiotów zawodowych i/lub instruktorów praktycznej nauki zawodu w przedsiębiorstwach; • zapewnią warunki ich przeprowadzenia; • dokonają rekrutacji uczestników; • zrealizują praktyczne doskonalenie nauczycieli przedmiotów zawodowych i/lub instruktorów praktycznej nauki zawodu w postaci praktyk i/lub staży w przedsiębiorstwach. • Staże i praktyki zawodowe w przedsiębiorstwach powinny trwać min. 2 tygodnie.

23. Studia podyplomowe i inne formy przygotowania i doskonalenia kadry kształcenia zawodowego • W przypadku studiów podyplomowych mających na celu przeciwdziałanie brakom kadrowym w kształceniu zawodowym należy wspólnie z właściwym kuratorem oświaty ocenić na wstępie zapotrzebowanie na nauczycieli poszczególnych specjalności przedmiotów zawodowych tak, aby studia podyplomowe były zorganizowane zgodnie z zapotrzebowaniem występującym na określonym obszarze. Studia podyplomowe powinny umożliwić uzyskanie przygotowania pedagogicznego do nauczania osobom, legitymującym się dyplomem ukończenia szkoły wyższej, w zakresie, który przygotowuje merytorycznie do podjęcia pracy nauczyciela przedmiotu zawodowego lub grupy przedmiotów zawodowych w szkołach zawodowych. W pierwszej kolejności należy przeanalizować potrzeby w zakresie kształcenia w zawodach nowo wprowadzonych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, na które występuje deficyt na regionalnym/subregionalnym rynku pracy oraz braki kadrowe wśród nauczycieli kształcenia zawodowego. • W zależności od zdiagnozowanych potrzeb studia podyplomowe lub inne formy doskonalenia powinny również usprawnić przepływ kadr z gospodarki do edukacji oferując możliwość przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela osobom czynnym zawodowo, w tym doskonalenie specjalistów niebędących nauczycielami. • Studia organizowane w ramach projektów powinny spełniać wymogi rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. z 2012 r., poz. 131).

24. Kwalifikacyjne kursy zawodowe • Kwalifikacyjne kursy zawodowe (kursy uwzględniające podstawę programową kształcenia w zawodach w zakresie 1 kwalifikacji, umożliwiające przystąpienie do egzaminu zawodowego) mogą być prowadzone przez: • publiczne szkoły prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą • niepubliczne szkoły o uprawnieniach szkół publicznych prowadzące kształcenie zawodowe w zakresie zawodów, w których kształcą • publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego oraz ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego • instytucje rynku pracy, w tym Ochotnicze Hufce Pracy • inne podmioty prowadzące działalność oświatową w ramach działalności gospodarczej. • Zasady organizacji kwalifikacyjnych kursów zawodowych zostały określone w rozporządzeniu w sprawie kształcenia ustawicznego w formach pozaszkolnych (Dz. U. z 2012, poz. 186 z późn. zm.). • 24

25. Możliwe obszary współpracy szkół zawodowych ze szkołami wyższymi na rzecz podnoszenia jakości kształcenia zawodowego • konsultacja i ocena merytoryczna programów nauczania oraz innowacji pedagogicznych wdrażanych w szkołach zawodowych, • umożliwianie uczniom i nauczycielom szkół zawodowych udziału w zajęciach organizowanych w szkołach wyższych, w celu poznania najnowszych rozwiązań technicznych i technologicznych, • prowadzenie zajęć przez pracowników naukowych oraz studentów w szkołach zawodowych, • obejmowanie patronatem wybranych klas w szkołach zawodowych, • kształcenie pedagogiczne i podnoszenie kwalifikacji pracodawców celem umożliwienia prowadzenia zajęć w szkołach zawodowych, • uruchamianie studiów podyplomowych przygotowujących do wykonywania zawodu nauczyciela przedmiotów zawodowych, • współorganizowanie z ośrodkami doskonalenia nauczycieli szkoleń dla doradców metodycznych kształcenia zawodowego, • doskonalenie nauczycieli języka obcego zawodowego, • wspólne działania na rzecz rozwoju poradnictwa edukacyjno-zawodowego w systemie oświaty oraz w systemie szkolnictwa wyższego.

26. Możliwe obszary współpracy szkół zawodowych ze szkołami wyższymi na rzecz podnoszenia jakości kształcenia zawodowego • Współpraca szkół zawodowych ze szkołami wyższymi może również obejmować działania na rzecz zwiększenia zainteresowania absolwentów gimnazjów kontynuacją nauki w szkołach zawodowych, w tym w szkołach umożliwiających dalsze kierunkowe w danym zawodzie w systemie szkolnictwa wyższego. • Jednocześnie pozwoli na popularyzowanie wśród uczniów tych szkół wiedzy o możliwościach zatrudnienia i/lub dalszego kształcenia, kształtowanie nawyku uczenia się przez całe życie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki.

27. Zadania CKZiU • Ustawowym zadaniem ckziu jest współpraca z pracodawcami, a ponadto prowadzenie kwalifikacyjnych kursów zawodowych oraz poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej. • Wybrane centra kształcenia zawodowego i ustawicznego mogą specjalizować się w określonej branży. W tym zakresie centra mogłyby: • inicjować współpracę szkół z pracodawcami, w tym monitorować potrzeby szkół i pracodawców w zakresie współpracy, także w zakresie staży nauczycieli i praktycznej nauki zawodu uczniów; • wspierać doskonalenie zawodowe nauczycieli kształcenia zawodowego we współpracy z pracodawcami i uczelniami oraz ośrodkami doskonalenia nauczycieli; • wspierać doskonalenie osób prowadzących szkolenia; • tworzyć sieci wsparcia szkół kształcących w danej branży;

28. Zadania CKZiU • pilotażowo wdrażać nowe technologie i uczestniczyć w ich upowszechnianiu; • opracowywać i upowszechniać elastyczne formy kształcenia zawodowego, w tym dla osób zagrożonych wykluczeniem; • tworzyć wyspecjalizowane ośrodki egzaminacyjne, w tym ośrodki walidacji - potwierdzania w trybie egzaminów eksternistycznych wiedzy i umiejętności nabytych w ramach pozaformalnego i nieformalnego uczenia się; • we współpracy z uczelniami tworzyć narzędzia dla doradców edukacyjno-zawodowych oraz prowadzić diagnozę kompetencji osób dorosłych; • organizować praktyki pedagogiczne dla przyszłych nauczycieli kształcenia zawodowego oraz nauczycieli stażystów.

29. Rekomendowane wyposażenie pracowni i warsztatów szkolnych • Wyposażenie/doposażenie szkół i placówek • Wyposażenie/doposażenie szkół i placówek w oparciu o centralnie opracowane wytyczne w nowoczesny sprzęt i materiały dydaktyczne zapewniające wysoką jakość kształcenia i umożliwiające realizację podstawy programowej kształcenia w zawodach będzie realizowane w projektach na poziomie regionalnym. • Rekomendowane wyposażenie pracowni i warsztatów szkolnych zostało opracowywane w ramach realizowanego w PO KL projektu pn. „Doskonalenie podstaw programowych kluczem do modernizacji kształcenia zawodowego”. Przygotowany materiał został przekazany marszałkom województw.

30. Nowe działania – przesłanie wciąż aktualne • Szkoła zawodowa • szkołą pozytywnego wyboru Dziękuję za uwagę