Ogólnopolska Konferencja Naukowa

1. Ogólnopolska Konferencja Naukowa Dzień Ekspercki 26 kwietnia 2013 r.

2. Panel I Dzień Ekspercki 26 kwietnia 2013 r.

3. Dr hab. Marcin Orlicki Czy na przedsiębiorców należy nakładać obowiązek ubezpieczenia?

4. Dr Dariusz Fuchs Roszczenia regresowe ubezpieczyciela w prawie polskim i europejskim

5. Mgr Michał Ziemiak Ubezpieczenia od ryzyk katastroficznych a prowadzenie działalności gospodarczej. Zagadnienia wybrane

6. Dyskusja Dzień Ekspercki 26 kwietnia 2013 r.

7. Przerwa kawowa Do zobaczenia za 30 minut! Dzień Ekspercki 26 kwietnia 2013 r.

8. Panel II Dzień Ekspercki 26 kwietnia 2013 r.

9. Mec. Jakub Nawracała Ubezpieczenie Ochrony Prawnej

10. KONFERENCJA „UBEZPIECZENIA DLA BIZNESU” UBEZPIECZENIE OCHRONY PRAWNEJ Warszawa, 26 kwietnia 2013 r. Jakub Nawracała radca prawny

11. Ubezpieczenie ochrony prawnej to ubezpieczenie, które ma na celu zapewnić ubezpieczonemu środki finansowe potrzebne do prowadzenia sporów prawnych bądź rozwiązania problemów prawnych innego rodzaju. Innymi słowy jest to ubezpieczenieod kosztówzwiązanych z rozwiązywaniem problemówprawnych. Co to jest ubezpieczenieochronyprawnej?

12. Przedmiotem ubezpieczenia w ramach ubezpieczenia OP nie jest konkretna rzecz, tylko (tak jak w ubezpieczeniach OC) interes majątkowy. Przedmiot ubezpieczenia jest zatem niematerialny. Ubezpieczyciel nie prowadzi sporów Ubezpieczonego. Czyni to profesjonalista z odpowiednimi uprawnieniami (adwokat lub radca prawny), specjalizujący się w danej dziedzinie. Ubezpieczyciel jedynie rekompensuje koszty. Co to jest ubezpieczenieochronyprawnej?

13. Ubezpieczenie OC zapewnia ubezpieczonemu ochronę przed roszczeniami odszkodowawczymi osób trzecich – poprzez zapłatę należnych świadczeń lub obronę przed nieuzasadnionymi roszczeniami. („TARCZA”) Ubezpieczenie OP (w zakresie odszkodowawczym) zapewnia możliwość dochodzenia roszczeń od sprawcy szkody lub jego ubezpieczyciela OC (zapewniając środki na prowadzenie sporu). („MIECZ”) Ubezpieczenie OC a ubezpieczenie OP – rozróżnienie.

14. Główne czynniki wyznaczające zakres ochrony w OP: • zakres sprawobjętych ubezpieczeniem; • zakres wyłączeń ochrony; • zakres rekompensowanych kosztów; • suma ubezpieczenia; • zakres podmiotowy ubezpieczenia (komu przysługuje ochrona); • definicja wypadku ubezpieczeniowego. Ochrona przysługuje jednak pod warunkiem, że: • istnieje szansa korzystnego załatwienia sprawy (sprawy cywilne); • koszty nie pozostają w rażącej dysproporcji do zamierzonego celu; • wypadek ubezpieczeniowy zaszedł w okresie ubezpieczenia. Zakresochronyubezpieczeniowej w ubezpieczeniu OP.

15. Zakres spraw objętych ubezpieczeniem określa się dwojako: • Poprzez odwołanie do sfery życia czy działalności, której dotyczy ochrona, np. • Ochrona życia prywatnego; • Ochrona życia zawodowego; • Ochrona w komunikacji. • Poprzez określenie rodzaju problemów prawnych / gałęzi prawa, w których przysługuje ochrona, np. • Ochrona przy dochodzeniu odszkodowań; • Ochrona w zakresie prawa karnego; • Ochrona w zakresie prawa pracy. W ubezpieczeniu OP ochrona ubezpieczeniowa nie dotyczy wszelkich problemów prawnych, które napotyka ubezpieczony. Ochrona dotyczy jedynie konkretnych rodzajów spraw. Zakresochronyubezpieczeniowej w ubezpieczeniu OP.

16. Koszty pokrywane standardowo przez Ubezpieczyciela w ramach ubezpieczenia OP: wynagrodzenie prawnika (wybór Kancelarii prawnej należy do Ubezpieczonego, Ubezpieczyciel może polecić Kancelarię); koszty sądowe(opłaty od pozwu, apelacji, koszty biegłych, świadków, etc.); zwrot kosztów strony przeciwnej(zasądzone wyrokiem sądu) koszty postępowania egzekucyjnego; koszty poręczenia majątkowego (tzw. „kaucji”) – na zasadzie pożyczki; koszty podróży do sądu zagranicznego; opłaty i koszty w postępowaniu przed organami administracji państwowej i samorządowej; koszty sądu polubownego; Zakresochronyubezpieczeniowej w ubezpieczeniu OP.

17. Odpowiedzialność ubezpieczyciela istnieje tylko wtedy, gdy wypadek ubezpieczeniowy zajdzie w okresie ubezpieczenia Standardowym rozwiązaniem jest powiązanie definicji wypadku z rodzajem problemów prawnych objętych ochroną – i tak: • Przy dochodzeniu własnych roszczeń odszkodowawczych momentem zajścia wypadku jest moment powstania szkody, której naprawienia się domagamy; • Przy obronie w postępowaniu karnym / wykroczeniowym – jest to moment (rzeczywisty lub domniemany) popełnienia przestępstwa lub wykroczenia; • W pozostałych przypadkach - jest to moment (rzeczywisty lub domniemany) naruszenia przez ubezpieczonego lub inną osobę zobowiązań umownych lub przepisów prawa, które pociąga za sobą konieczność skorzystania z pomocy prawnej; Zakresochronyubezpieczeniowej w ubezpieczeniu OP.

18. Sprawy zgłaszane przez ubezpieczonych prowadzone są wyłącznie przez adwokatów i radców prawnych; Ubezpieczyciele nie świadczą sami usług prawnych; Ubezpieczyciel nie pobiera prowizji od kwot uzyskanych przez Ubezpieczonego przy pomocy OP; Swoboda wyboru pełnomocnika przez ubezpieczonego Kontrola kosztów pełnomocnika i postępowania przez ubezpieczyciela; Kontrola czynności procesowych przez ubezpieczyciela; Ubezpieczyciel zaliczkowo wydatkuje środki pełnomocnikowi i koszty sądowe; Ubezpieczycielowi należy się zwrot kosztów zasądzonych na rzecz Ubezpieczonego od strony przeciwnej; Zasadyprowadzeniasprawsądowych w ramachubezpieczenia OP.

19. Podział ubezpieczeń wg sfery życia / działalności, z którą związana jest ochrona: OP Rodziny (OP w życiu prywatnym); OP Biznes (OP prowadzonej działalności gospodarczej / zawodu); OP w komunikacji (OP dotycząca zdarzeń związanych posiadaniem i użytkowaniem pojazdów oraz zdarzeniami w ruchu drogowym); OP nieruchomości (problemy prawne dotyczące posiadania i użytkowania nieruchomości) – najczęściej funkcjonuje jako rozszerzenie zakresu ochrony OP Rodziny lub OP Biznes; Ubezpieczenie OP – produktyubezpieczeniowe.

20. Podział ubezpieczeń wg rodzaju klienta / sposobu sprzedaży: OP dla klientów indywidualnych; OP dla grup zawodowych; OP dla klientów innych podmiotów / instytucji (cross-selling), np. OP do umów leasingu, OP do produktów bankowych; Ubezpieczenie OP – produktyubezpieczeniowe.

21. Przykładowy zakres ubezpieczenia OP w komunikacji: OP przy dochodzeniu odszkodowań (również od ubezpieczyciela z ubezpieczenia OC sprawcy); OP w sprawach karnych i wykroczeniach; OP w sprawach związanych z zatrzymaniem prawa jazdy lub dowodu rejestracyjnego; OP umów związanych z pojazdami (np. umowy sprzedaży pojazdu, umowy ubezpieczenia AC); Ubezpieczenie OP – produktyubezpieczeniowe.

22. Przykładowy zakres ubezpieczenia OP biznes: OP przy dochodzeniu odszkodowań (również od ubezpieczyciela z ubezpieczenia OC sprawcy) OP w sprawach karnych i wykroczeniach OP prawa pracy i ubezpieczeń społecznych Opcjonalnie – elementem ubezpieczenia są również: • OP w komunikacji; • OP nieruchomości; ochrona przysługuje Przedsiębiorcy („Firmie”) a w sprawach karnych też właścicielowi / wspólnikom / członkom zarządu; W ubezpieczeniu OP w komunikacji ochrona przysługuje Przedsiębiorcy („Firmie”) a w sprawach karnych i dochodzeniu odszkodowań za szkody na osobie – również pracownikom Firmy! Ubezpieczenie OP – produktyubezpieczeniowe.

23. Usługi specjalistów - za niewielka składkę klient ma do dyspozycji fachowego pełnomocnika; Ochrona przed wysokimi kosztami - oprócz wynagrodzenia pełnomocnika ubezpieczyciel pokrywa dodatkowo koszty sądowe; Minimalizacja ryzyka prowadzenia sporów - pomimo wygranego procesu często trzeba samemu pokryć jego koszty (upadłość przeciwnika, majątek „przepisany” na rodzinę); Ważne uzupełnienie systemu prawnego - ubezpieczenie OC chroni inne osoby (poszkodowanych), ubezpieczenie OP zapewnia pieniądze samemu ubezpieczonemu. Ubezpieczenie OP i OC uzupełniają się, ale nie pokrywają. Oba są niezbędne; „Równość broni” – pomoc w sporach z ekonomicznie silniejszymi przeciwnikami (zakłady ubezpieczeń, bogate firmy itp.); Korzyści, któredajeubezpieczenieochronyprawnej.

24. Dziękuję za uwagę!

25. Dr Katarzyna Malinowska Nowoczesne ubezpieczenia odpowiedzialności przedsiębiorców

26. Nowoczesne ubezpieczenia odpowiedzialności przedsiębiorców Dr Katarzyna Malinowska

27. Tematyka prezentacji • odpowiedzialność w działalności gospodarczej - tendencje • ubezpieczenia odpowiedzialności jako odpowiedź na potrzebę ubezpieczenia • nowe tendencje w ubezpieczeniach odpowiedzialności

28. Odpowiedzialność a ubezpieczenia • pojęcie odpowiedzialności • rodzaje odpowiedzialności • odpowiedzialność odszkodowawcza a odpowiedzialność cywilna • historyczne ograniczenia w ubezpieczeniach odpowiedzialności a współczesne tendencje

29. Przedmiot ubezpieczenia odpowiedzialności (1) • współczesne pojęcie przedmiotu ubezpieczenia majątkowego a możliwość ubezpieczenia odpowiedzialności • podstawa zawierania umów ubezpieczenia odpowiedzialności w prawie polskim

30. Przedmiot ubezpieczenia odpowiedzialności (2) • Art. 822 par. 1 k.c. Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. • Art. 821 k.c. Przedmiotem ubezpieczenia majątkowego może być każdy interes majątkowy, który nie jest sprzeczny z prawem i daje się ocenić w pieniądzu.

31. Tendencje w ubezpieczeniach odpowiedzialności (1) • ewolucja zasad odpowiedzialności a ubezpieczenie odpowiedzialności • przemiany w reżimach odpowiedzialności: wpływ orzecznictwa na ubezpieczenie OC: • przedmiot ubezpieczenia / powstanie obowiązku świadczenia ubezpieczyciela • nowe elementy świadczenia ubezpieczyciela w ubezpieczeniach obowiązkowych; • rola ubezpieczyciela w postępowaniu likwidacyjnym

32. Tendencje w ubezpieczeniach odpowiedzialności (2) • wpływ kryzysu finansowego na rozwój ubezpieczeń odpowiedzialności • powstawanie i rozwój nowych rodzajów ubezpieczeń odpowiedzialności

33. Praktyka rynkowa ubezpieczeń odpowiedzialności • ogólne ubezpieczenie OC z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej • ubezpieczenie OC pracodawcy • ubezpieczenie OC zawodowe • ubezpieczenie OC za produkt • ubezpieczenie D&O • ubezpieczenie odpowiedzialności z tytułu wykonania poszczególnych kontraktów (np. CAR) • ubezpieczenia odpowiedzialności w transakcjach handlowych (W&I)

34. Dr Ewa Wierzbicka Ubezpieczenia dla małych i średnich przedsiębiorców

35. Ubezpieczenia dla MŚP dr Ewa Wierzbicka ewierz1@sgh.waw.pl Szkoła Główna Handlowa 26 .04 .2013r

36. Ryzyko elementem działalności gospodarczej • dotyczy różnych obszarów przedsiębiorstwa, • majątku, w tym: • wartości rzeczowych, • finansowych , • niematerialnych, • zasobów kadrowych, • odpowiedzialności ,w tym za: • -decyzje kierownictwa, • -błędy zarządzania, portfel.pl • -błędy personelu itp.

37. Przedsiębiorstwo a ryzyko • - dążyć do unikania ryzyka, • - ponosić koszty w ramach akceptowanego poziomu ryzyka, • - przenosić (transferować ) ryzyko lub jego część na wyspecjalizowany podmiot jakim jest ubezpieczyciel, • - wykorzystywać ryzyko.

38. Proces zróżnicowany, • Uzależniony od prowadzonej działalności, • Od branży, • Od wielkości przedsiębiorstwa. Podstawą do zarządzania ryzykiem i podjęcia działań zmierzających do ograniczania ryzyka jest: • diagnozowanie, • identyfikacja, • klasyfikacja rodzajów ryzyka, • ocena ryzyka (duże czy małe, bliskie czy dalekie)

39. ubezpieczenie • Usługa finansowa zapewniająca pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych związanych z likwidacją ujemnych skutków zdarzeń losowych, • metoda zarządzania ryzykiem. • Ochrona ubezpieczeniowa polega na przejęciu przez ubezpieczyciela odpowiedzialności za mające powstać szkody w zamian za zapłaconą składkę.

40. Kryteria unijne MSP

41. Sektor MŚP w Polsce • W 2012r w Polsce było aktywnych ok. 1,67 mln przedsiębiorstw MŚP, co stanowiło 99,9 % ogólnej liczby przedsiębiorstw, w których zatrudnionych było 6,6 mln ludzi, ( 70% ogółu zatrudnionych). • według Lewiatana firmy sektora MŚP w 2011. tworzyły 67% PKB • i 75% miejsc pracy. Spośród działających firm w Polsce: • mikroprzedsiębiorstwa to 96%, • firmy małe stanowiły 3%, • średnie ok. 0,9% , • dużeponiżej 0,2% ogółu przedsiębiorstw.

42. Pogarszająca się sytuacja ekonomiczna MSP • „Aż 56% zapytanych przez PKPP Lewiatan przedsiębiorców uważa, że osłabienie gospodarcze wywiera silny lub bardzo silny negatywny wpływ na działalność ich firm. W sektorze MSP co trzeci właściciel liczy się z bankructwem lub niewypłacalnością swojego biznesu. Źródłem tych obaw są m. in.rosnące koszty pracy” • Bankier.pl

43. Podstawowe cechy MSP • występowanie we wszystkich sektorach gospodarki, • elastyczność, zdolność do szybkiego reagowania na sytuację rynkową i potrzeby rynku, • dostosowanie oferty do indywidualnych potrzeb klienta, bliska komunikacja z klientem, • potencjalne zdolność tworzenia miejsc pracy, • skłonność do innowacyjności, do podejmowania śmiałych i ryzykownych projektów, • duża wrażliwość na zmiany koniunktury gospodarczej.

44. Bariery rozwoju MSP • Małe i średnie przedsiębiorstwa natrafiają na cały szereg barier rozwoju w pogarszających się niestabilnych warunkach. • niedostateczne przygotowania firm na zawirowania rynkowe wynikające z kryzysu, stąd wniosek, że polscy przedsiębiorcy mają ograniczone możliwości zarządzania ryzykiem,

45. Wysoki wskaźnik porażek biznesowych • Specyfiką Polski jest wysoki – na tle innych krajów europejskich – odsetek niepowodzeń gospodarczych (firm wyrejestrowanych z REGON) i niski odsetek ogłaszanych upadłości. • Według danych Eurobarometru1, Polska posiada drugi, najwyższy po Hiszpanii, wskaźnik porażek biznesowych wśród krajów Unii Europejskiej. • Według danych Euler Hermes • W 2012r. było 941 przypadków upadłości w tym 81 ogłoszeń upadłości w grudniu 2012r. • w 2012 oraz ok. 250tys. wyrejestrowanych firm .

46. Tabela 2 Odsetek przedsiębiorstw MŚP korzystających z usług ubezpieczeniowych Źródło: Finanse MSP, QUALIFACT – Market Reserch and Analysis, 2010r. Korzystanie przez MSP z ubezpieczeń

48. Korzystanie przez MŚP z ubezpieczeń • Mimo szerokiej oferty ubezpieczycieli dużo MSP nie korzysta z ubezpieczeń , • W grupie mikro tylko 70, 9%, • Najrzadziej z ubezpieczeń korzystają jednoosobowe przedsiębiorstwa, 22 % nie ma żadnego ubezpieczenia,( tzw. samozatrudnionych jest ok. 1.2 mln) • Korzystanie z ubezpieczeń skorelowane z oceną ryzyka, świadomością ubezpieczeniową i sytuacją finansową firmy

49. Według danych za 2011r. • 84% MSP korzysta z usług tylko jednego ubezpieczyciela a tylko 1,2% korzysta z usług trzech ubezpieczycieli, • Podobnie jak klienci indywidualni, • 64% MSP korzysta z pośrednictwa agentów ubezpieczeniowych, • 33% kupuje bezpośrednio w placówce ubezpieczyciela , • Znikomy odsetek korzysta z usług brokerów

50. W okresie spowolnienia gospodarczego • Firmy próbują ograniczać budżety ubezpieczeniowe i rezygnują z części polis, ( nawet od ognia i innych żywiołów , czy mienia od kradziezy i rabunku ) • Jednocześnie nastąpił wzrost cen ochrony ubezpieczeniowej, co powoduje że przedsiębiorcy są dodatkowo obciążeni kosztami składek.