ANAYASA 7

1. 1 ANAYASA  7/11/1982 Tarih ve 2709�sayili Kanun

2. 2

3. 3

4. 4

5. 5 CUMHURIYETIN NITELIKLERI(2) T�rkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, mill� dayanisma ve adalet anlayisi i�inde, insan haklarina saygili, Atat�rk milliyet�iligine bagli, baslangi�ta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, l�ik ve sosyal bir hukuk Devletidir.

6. 6 DEVLETIN B�T�NL�G�, RESM� DILI, BAYRAGI, MILL� MARSI VE BASKENTI(3) T�rkiye Devleti, �lkesi ve milletiyle b�l�nmez bir b�t�nd�r. Dili T�rk�edir. Bayragi, sekli kanununda belirtilen, beyaz ay yildizli al bayraktir. Mill� marsi �Istiklal Marsi�dir. Baskenti Ankara�dir.

7. 7 DEGISTIRILEMEYECEK H�K�MLER(4) Anayasanin 1 inci maddesindeki Devletin seklinin Cumhuriyet oldugu hakkindaki h�k�m ile 2 nci maddesindeki Cumhuriyetin nitelikleri ve 3 �nc� maddesi h�k�mleri degistirilemez ve degistirilmesi teklif edilemez.

8. 8 DEVLETIN TEMEL AMA� VE G�REVLERI(5) Devletin temel ama� ve g�revleri; T�rk Milletinin bagimsizligini ve b�t�nl�g�n�, �lkenin b�l�nmezligini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kisilerin ve toplumun refah, huzur ve mutlulugunu saglamak; kisinin temel hak ve h�rriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bagdasmayacak surette sinirlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldirmaya, insanin madd� ve manev� varliginin gelismesi i�in gerekli sartlari hazirlamaya �alismaktir.

9. 9 EGEMENLIK(6) Egemenlik, kayitsiz sartsiz Milletindir. T�rk Milleti, egemenligini, Anayasanin koydugu esaslara g�re, yetkili organlari eliyle kullanir. Egemenligin kullanilmasi, hi�bir surette hi�bir kisiye, z�mreye veya sinifa birakilamaz. Hi�bir kimse veya organ kaynagini Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz.

10. 10 YASAMA YETKISI(7) Yasama yetkisi T�rk Milleti adina T�rkiye B�y�k Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez.

11. 11 Y�R�TME YETKISI VE G�REVI(8) Y�r�tme yetkisi ve g�revi, Cumhurbaskani ve Bakanlar Kurulu tarafindan, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanilir ve yerine getirilir.�

12. 12 YARGI YETKISI(9) Yargi yetkisi, T�rk Milleti adina bagimsiz mahkemelerce kullanilir.

13. 13 KANUN �N�NDE ESITLIK(10) Herkes, dil, irk, renk, cinsiyet, siyas� d�s�nce, felsef� inan�, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayirim g�zetilmeksizin kanun �n�nde esittir. Kadinlar ve erkekler esit haklara sahiptir. Devlet, bu esitligin yasama ge�mesini saglamakla y�k�ml�d�r. Hi�bir kisiye, aileye, z�mreye veya sinifa imtiyaz taninamaz. Devlet organlari ve idare makamlari b�t�n islemlerinde kanun �n�nde esitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadirlar.

14. 14 ANAYASANIN BAGLAYICILIGI VE �ST�NL�G�(11) Anayasa h�k�mleri, yasama, y�r�tme ve yargi organlarini, idare makamlarini ve diger kurulus ve kisileri baglayan temel hukuk kurallaridir. Kanunlar Anayasaya aykiri olamaz.

15. 15 DEVLETIN IKTISAD� VE SOSYAL �DEVLERININ SINIRLARI(65) Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen g�revlerini, bu g�revlerin ama�larina uygun �ncelikleri g�zeterek mal� kaynaklarinin yeterliligi �l��s�nde yerine getirir.

16. 16 KAMU HIZMETLERINE GIRME HAKKI(70-71)  A. Hizmete girme Her T�rk, kamu hizmetlerine girme hakkina sahiptir. Hizmete alinmada, g�revin gerektirdigi niteliklerden baska hi�bir ayirim g�zetilemez. B. Mal bildirimi Kamu hizmetine girenlerin mal bildiriminde bulunmalari ve bu bildirimlerin tekrarlanma s�releri kanunla d�zenlenir. Yasama ve y�r�tme organlarinda g�rev alanlar, bundan istisna edilemez.

17. 17 VERGI �DEVI(73) Herkes, kamu giderlerini karsilamak �zere, mal� g�c�ne g�re, vergi �demekle y�k�ml�d�r. Vergi y�k�n�n adaletli ve dengeli dagilimi, maliye politikasinin sosyal amacidir. Vergi, resim, har� ve benzeri mal� y�k�ml�l�kler kanunla konulur, degistirilir veya kaldirilir. Vergi, resim, har� ve benzeri mal� y�k�ml�l�klerin muaflik, istisnalar ve indirimleriyle oranlarina iliskin h�k�mlerinde kanunun belirttigi yukari ve asagi sinirlar i�inde degisiklik yapmak yetkisi Bakanlar Kuruluna verilebilir.

18. 18 DILEK�E HAKKI(74) Vatandaslar ve karsiliklilik esasi g�zetilmek kaydiyla T�rkiye�de ikamet eden yabancilar kendileriyle veya kamu ile ilgili dilek ve sik�yetleri hakkinda, yetkili makamlara ve T�rkiye B�y�k Millet Meclisine yazi ile basvurma hakkina sahiptir. Kendileriyle ilgili basvurmalarin sonucu, gecikmeksizin dilek�e sahiplerine yazili olarak bildirilir. Bu hakkin kullanilma bi�imi kanunla d�zenlenir.

19. 19 DEVLET DENETLEME KURULU (108)  Idarenin hukuka uygunlugunun, d�zenli ve verimli sekilde y�r�t�lmesinin ve gelistirilmesinin saglanmasi amaciyla, Cumhurbaskanligina bagli olarak kurulan Devlet Denetleme Kurulu, Cumhurbaskaninin istegi �zerine, t�m kamu kurum ve kuruluslarinda ve sermayesinin yarisindan fazlasina bu kurum ve kuruluslarin katildigi her t�rl� kurulusta, kamu kurumu niteliginde olan meslek kuruluslarinda, her d�zeydeki is�i ve isveren meslek kuruluslarinda, kamuya yararli derneklerle vakiflarda, her t�rl� inceleme, arastirma ve denetlemeleri yapar.

20. 20 DEVLET DENETLEME KURULU Silahli Kuvvetler ve yargi organlari, Devlet Denetleme Kurulunun g�rev alani disindadir. Devlet Denetleme Kurulunun �yeleri ve �yeleri i�inden Baskani, kanunda belirlenen nitelikteki kisiler arasindan, Cumhurbaskaninca atanir. Devlet Denetleme Kurulunun isleyisi, �yelerinin g�rev s�resi ve diger �zl�k isleri, kanunla d�zenlenir.

21. 21 IDARENIN B�T�NL�G� VE KAMU T�ZELKISILIGI(123) Idare, kurulus ve g�revleriyle bir b�t�nd�r ve kanunla d�zenlenir. Idarenin kurulus ve g�revleri, merkezden y�netim ve yerinden y�netim esaslarina dayanir. Kamu t�zelkisiligi, ancak kanunla veya kanunun a�ik�a verdigi yetkiye dayanilarak kurulur.

22. 22 YARGI YOLU(125) Idarenin her t�rl� eylem ve islemlerine karsi yargi yolu a�iktir. Kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz sartlasma ve s�zlesmelerinde bunlardan dogan uyusmazliklarin mill� veya milletlerarasi tahkim yoluyla ��z�lmesi �ng�r�lebilir. Milletlerarasi tahkime ancak yabancilik unsuru tasiyan uyusmazliklar i�in gidilebilir. Cumhurbaskaninin tek basina yapacagi islemler ile Y�ksek Asker� S�ranin kararlari yargi denetimi disindadir. Idar� islemlere karsi a�ilacak davalarda s�re, yazili bildirim tarihinden baslar.

23. 23 YARGI YOLU(125) Yargi yetkisi, idar� eylem ve islemlerin hukuka uygunlugunun denetimi ile sinirlidir. Y�r�tme g�revinin kanunlarda g�sterilen sekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kisitlayacak, idar� eylem ve islem niteliginde veya takdir yetkisini kaldiracak bi�imde yargi karari verilemez. Idar� islemin uygulanmasi halinde telafisi g�� veya imk�nsiz zararlarin dogmasi ve idar� islemin a�ik�a hukuka aykiri olmasi sartlarinin birlikte ger�eklesmesi durumunda gerek�e g�sterilerek y�r�tmenin durdurulmasina karar verilebilir.

24. 24 YARGI YOLU(125) Kanun, olagan�st� hallerde, sikiy�netim, seferberlik ve savas halinde ayrica mill� g�venlik, kamu d�zeni, genel saglik nedenleri ile y�r�tmenin durdurulmasi karari verilmesini sinirlayabilir. Idare, kendi eylem ve islemlerinden dogan zarari �demekle y�k�ml�d�r.

25. 25 MERKEZ� IDARE 126 T�rkiye, merkez� idare kurulusu bakimindan, cografya durumuna, ekonomik sartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine g�re, illere; iller de diger kademeli b�l�mlere ayrilir. Illerin idaresi yetki genisligi esasina dayanir. Kamu hizmetlerinin g�r�lmesinde verim ve uyum saglamak amaciyla, birden �ok ili i�ine alan merkez� idare teskilati kurulabilir. Bu teskilatin g�rev ve yetkileri kanunla d�zenlenir

26. 26 MAHALL� IDARELER(127) Mahall� idareler; il, belediye veya k�y halkinin mahall� m�sterek ihtiya�larini karsilamak �zere kurulus esaslari kanunla belirtilen ve karar organlari, gene kanunda g�sterilen, se�menler tarafindan se�ilerek olusturulan kamu t�zelkisileridir. Mahall� idarelerin kurulus ve g�revleri ile yetkileri, yerinden y�netim ilkesine uygun olarak kanunla d�zenlenir.

27. 27 MAHALL� IDARELER(127) Mahall� idarelerin se�imleri, 67 nci maddedeki esaslara g�re bes yilda bir yapilir. Ancak, milletvekili genel veya ara se�iminden �nceki veya sonraki bir yil i�inde yapilmasi gereken mahall� idareler organlarina veya bu organlarin �yelerine iliskin genel veya ara se�imler milletvekili genel veya ara se�imleriyle birlikte yapilir. Kanun, b�y�k yerlesim merkezleri i�in �zel y�netim bi�imleri getirebilir. Mahall� idarelerin se�ilmis organlarinin, organlik sifatini kazanmalarina iliskin itirazlarin ��z�m� ve kaybetmeleri, konusundaki denetim yargi yolu ile olur. Ancak, g�revleri ile ilgili bir su� sebebi ile hakkinda sorusturma veya kovusturma a�ilan mahall� idare organlari veya bu organlarin �yelerini, I�isleri Bakani, ge�ici bir tedbir olarak, kesin h�kme kadar uzaklastirabilir.

28. 28 MAHALL� IDARELER(127) Merkez� idare, mahall� idareler �zerinde, mahall� hizmetlerin idarenin b�t�nl�g� ilkesine uygun sekilde y�r�t�lmesi, kamu g�revlerinde birligin saglanmasi, toplum yararinin korunmasi ve mahall� ihtiya�larin geregi gibi karsilanmasi amaciyla, kanunda belirtilen esas ve usuller dairesinde idar� vesayet yetkisine sahiptir. Mahall� idarelerin belirli kamu hizmetlerinin g�r�lmesi amaci ile, kendi aralarinda Bakanlar Kurulunun izni ile birlik kurmalari, g�revleri, yetkileri, maliye ve kolluk isleri ve merkez� idare ile karsilikli bag ve ilgileri kanunla d�zenlenir. Bu idarelere, g�revleri ile orantili gelir kaynaklari saglanir.

29. 29 KAMU HIZMETI G�REVLILERIYLE ILGILI GENEL ILKELER(128) Devletin, kamu iktisad� tesebb�sleri ve diger kamu t�zelkisilerinin genel idare esaslarina g�re y�r�tmekle y�k�ml� olduklari kamu hizmetlerinin gerektirdigi asl� ve s�rekli g�revler, memurlar ve diger kamu g�revlileri eliyle g�r�l�r. Memurlarin ve diger kamu g�revlilerinin nitelikleri, atanmalari, g�rev ve yetkileri, haklari ve y�k�ml�l�kleri, aylik ve �denekleri ve diger �zl�k isleri kanunla d�zenlenir. �st kademe y�neticilerinin yetistirilme usul ve esaslari, kanunla �zel olarak d�zenlenir.

30. 30 G�REV VE SORUMLULUKLARI, DISIPLIN KOVUSTURULMASINDA G�VENCE(129) Memurlar ve diger kamu g�revlileri Anayasa ve kanunlara sadik kalarak faaliyette bulunmakla y�k�ml�d�rler. Memurlar ve diger kamu g�revlileri ile kamu kurumu niteligindeki meslek kuruluslari ve bunlarin �st kuruluslari mensuplarina savunma hakki taninmadik�a disiplin cezasi verilemez. Uyarma ve kinama cezalariyla ilgili olanlar hari�, disiplin kararlari yargi denetimi disinda birakilamaz.

31. 31 G�REV VE SORUMLULUKLARI, DISIPLIN KOVUSTURULMASINDA G�VENCE(129) Silahli Kuvvetler mensuplari ile h�kimler ve savcilar hakkindaki h�k�mler saklidir. Memurlar ve diger kamu g�revlilerinin yetkilerini kullanirken isledikleri kusurlardan dogan tazminat davalari, kendilerine r�cu edilmek kaydiyla ve kanunun g�sterdigi sekil ve sartlara uygun olarak, ancak idare aleyhine a�ilabilir. Memurlar ve diger kamu g�revlileri hakkinda isledikleri iddia edilen su�lardan �t�r� ceza kovusturmasi a�ilmasi, kanunla belirlenen istisnalar disinda, kanunun g�sterdigi idar� merciin iznine baglidir.

32. 32 KANUNSUZ EMIR(137) Kamu hizmetlerinde herhangi bir sifat ve suretle �alismakta olan kimse, �st�nden aldigi emri, y�netmelik, t�z�k, kanun veya Anayasa h�k�mlerine aykiri g�r�rse, yerine getirmez ve bu aykiriligi o emri verene bildirir. Ancak, �st� emrinde israr eder ve bu emrini yazi ile yenilerse, emir yerine getirilir; bu halde, emri yerine getiren sorumlu olmaz. Konusu su� teskil eden emir, hi�bir suretle yerine getirilmez; yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz. Asker� hizmetlerin g�r�lmesi ve acele hallerde kamu d�zeni ve kamu g�venliginin korunmasi i�in kanunla g�sterilen istisnalar saklidir.

33. 33 SAYISTAY(160) Sayistay, merkezi y�netim b�t�esi kapsamindaki kamu idareleri ile sosyal g�venlik kurumlarinin b�t�n gelir ve giderleri ile mallarini T�rkiye B�y�k Millet Meclisi adina denetlemek ve sorumlularin hesap ve islemlerini kesin h�kme baglamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve h�kme baglama islerini yapmakla g�revlidir. Sayistay�in kesin h�k�mleri hakkinda ilgililer yazili bildirim tarihinden itibaren on bes g�n i�inde bir kereye mahsus olmak �zere karar d�zeltilmesi isteminde bulunabilirler. Bu kararlar dolayisiyla idar� yargi yoluna basvurulamaz.

34. 34 SAYISTAY(160) Vergi, benzeri mal� y�k�ml�l�kler ve �devler hakkinda Danistay ile Sayistay kararlari arasindaki uyusmazliklarda Danistay kararlari esas alinir. Mahalli idarelerin hesap ve islemlerinin denetimi ve kesin h�kme baglanmasi Sayistay tarafindan yapilir. Sayistay�in kurulusu, isleyisi, denetim usulleri, mensuplarinin nitelikleri, atanmalari, �dev ve yetkileri, haklari ve y�k�ml�l�kleri ve diger �zl�k isleri, Baskan ve �yelerinin teminati kanunla d�zenlenir.

35. 35 B�T�ENIN HAZIRLANMASI VE UYGULANMASI(161) Devletin ve kamu iktisad� tesebb�sleri disindaki kamu t�zelkisilerinin harcamalari, yillik b�t�elerle yapilir. Mali yil baslangici ile merkezi y�netim b�t�esinin hazirlanmasi, uygulanmasi ve kontrol� kanunla d�zenlenir. Kanun, kalkinma planlari ile ilgili yatirimlar veya bir yildan fazla s�recek is ve hizmetler i�in �zel s�re ve usuller koyabilir. B�t�e kanununa, b�t�e ile ilgili h�k�mler disinda hi�bir h�k�m konulamaz.

36. 36 B�T�ENIN G�R�S�LMESI(162) Bakanlar� Kurulu, merkezi y�netim b�t�e tasarisi ile mill� b�t�e tahminlerini g�steren raporu, mal� yil basindan en az yetmis bes g�n �nce, T�rkiye B�y�k Millet Meclisine sunar. B�t�e tasarilari ve rapor, kirk �yeden kurulu B�t�e Komisyonunda incelenir. Bu komisyonun kurulusunda, iktidar grubuna veya gruplarina en az yirmi bes �ye verilmek sarti ile, siyas� parti gruplarinin ve bagimsizlarin oranlarina g�re temsili g�z �n�nde tutulur.

37. 37 B�T�ENIN G�R�S�LMESI(162) B�t�e Komisyonunun ellibes g�n i�inde kabul edecegi metin, T�rkiye B�y�k Millet Meclisinde g�r�s�l�r ve mal� yil basina kadar karara baglanir. T�rkiye B�y�k Millet Meclisi �yeleri, Genel Kurulda, kamu idare b�t�eleri hakkinda d�s�ncelerini, her b�t�enin t�m� �zerindeki g�r�smeler sirasinda a�iklarlar; b�l�mler ve degisiklik �nergeleri, �zerinde ayrica g�r�sme yapilmaksizin okunur ve oylanir. T�rkiye B�y�k Millet Meclisi �yeleri, b�t�e kanunu tasarilarinin Genel Kurulda g�r�s�lmesi sirasinda, gider artirici veya gelirleri azaltici �nerilerde bulunamazlar.

38. 38 B�T�ELERDE DEGISIKLIK YAPILABILME ESASLARI(163) Merkezi y�netim b�t�esiyle verilen �denek, harcanabilecek miktarin sinirini g�sterir. Harcanabilecek miktar sinirinin Bakanlar Kurulu karariyla asilabilecegine dair b�t�elere h�k�m konulamaz. Bakanlar Kuruluna kanun h�km�nde kararname ile b�t�ede degisiklik yapmak yetkisi verilemez. Car� yil b�t�esindeki �denek artisini �ng�ren degisiklik tasarilarinda ve car� ve ileriki yil b�t�elerine mal� y�k getirecek nitelikteki kanun tasari ve tekliflerinde, belirtilen giderleri karsilayabilecek mal� kaynak g�sterilmesi zorunludur.�

39. 39 KESIN HESAP(164) Kesinhesap kanunu tasarilari, kanunda daha kisa bir s�re kabul edilmemis ise, ilgili olduklari mal� yilin sonundan baslayarak, en ge� yedi ay sonra, Bakanlar Kurulunca T�rkiye B�y�k Millet Meclisine sunulur. Sayistay, genel uygunluk bildirimini, iliskin oldugu kesinhesap kanunu tasarisinin verilmesinden baslayarak en ge� yetmisbes g�n i�inde T�rkiye B�y�k Millet Meclisine sunar.

40. 40 KESIN HESAP(164) Kesinhesap kanunu tasarisi, yeni yil b�t�e kanunu tasarisiyla birlikte B�t�e Komisyonu g�ndemine alinir. B�t�e Komisyonu, b�t�e kanunu tasarisiyla kesinhesap kanunu tasarisini Genel Kurula birlikte sunar, Genel Kurul, kesinhesap kanunu tasarisini, yeni yil b�t�e kanunu tasarisiyla beraber g�r�serek karara baglar. Kesinhesap kanunu tasarisi ve genel uygunluk bildiriminin T�rkiye B�y�k Millet Meclisine verilmis olmasi, ilgili yila ait Sayistay�ca sonu�landirilamamis denetim ve hesap yargilamasini �nlemez ve bunlarin karara baglandigi anlamina gelmez.

41. 41 PLANLAMA(166) Ekonomik, sosyal ve k�lt�rel kalkinmayi, �zellikle sanayiin ve tarimin yurt d�zeyinde dengeli ve uyumlu bi�imde hizla gelismesini, �lke kaynaklarinin d�k�m ve degerlendirilmesini yaparak verimli sekilde kullanilmasini planlamak, bu ama�la gerekli teskilati kurmak Devletin g�revidir.

42. 42 PLANLAMA(166) Planda mill� tasarrufu ve �retimi artirici, fiyatlarda istikrar ve dis �demelerde dengeyi saglayici, yatirim ve istihdami gelistirici tedbirler �ng�r�l�r; yatirimlarda toplum yararlari ve gerekleri g�zetilir; kaynaklarin verimli sekilde kullanilmasi hedef alinir. Kalkinma girisimleri, bu plana g�re ger�eklestirilir. Kalkinma planlarinin hazirlanmasina, T�rkiye B�y�k Millet Meclisince onaylanmasina, uygulanmasina, degistirilmesine ve b�t�nl�g�n� bozacak degisikliklerin �nlenmesine iliskin usul ve esaslar kanunla d�zenlenir.

43. 43 Basarilar Dilerim Mutlu �NDER Maliye Bakanligi Muhasebat Genel M�d�rl�g� Devlet Muhasebe Uzmani Sube Y�neticisi monder@muhasebat.gov.tr