İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ

1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMLERİ

2. ILO OHS 2001, BS 8800 TS ISO EN 9000, TS ISO EN 14001 TS OHSAS 18001 Politika belirleme ve planlama Kontrol ve düzeltici-önleyici faaliyetler Kayıt ve tetkik

3. AMACIMIZ: Katılımcıların, iş sağlığı ve güvenliği alanında yaygın olarak kullanılan iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemi belgelendirme standartları hakkında bilgi edinmelerini sağlamaktır

4. HEDEFLERİMİZ Bu dersin sonunda katılımcılar, yönetim sistemlerinin kurulmasını, uygulamaya geçirilmesini ve sürdürülmesini açıklar

5. ILO OHS 2001

6. ILO’ nun kuruluş tarihi 1919 • Türkiye ILO'nun faaliyetlerine 1945 yılında Çalışma Bakanlığı’nın kurulmasından sonra etkin şekilde katılmıştır • 1947'de çıkarılan Sendikalar Kanunu'na kadar sendikalar bulunmadığı için ILO'ya işçi ve işveren temsilcisi gönderilemedi

7. ILO-OSH 2001Uluslararası Çalışma Örgütü (Mesleki ) İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri

8. ILO tarafından, Pratik yönergeler şeklinde herkesin uygulayabileceği şekilde tasarlanarak geliştirilen İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemleri Kılavuzu ILO Yönetim Kurulunca Haziran- 2001 tarihinde onaylanmış ve Aralık-2001 de yayınlanmıştır

9. Amacı; • Ülkelere kendi İSGYS çerçevelerini kurmaları için yardımcı olmak • Kuruluşlara, İSG konusunu genel politika ve idari düzenlemeleriyle entegre etmeleri için yol göstermek ILO-OSH 2001

10. İÇERİK • Tehlikeleri ve riskleri kontrol etmek için önleyici ve koruyucu tedbirlerin uygulanmasını tavsiye eder. • Bunlar öncelik sırasına göre tehlike ve risklerin yok edilmesinden KKD’ ların teminine kadar açıklanmıştır. • Kuruluşun sağlık ve güvenlik şartlarının satın alma ve kiralama şartnamelerine dahil edilmesi gerekliliğini vurgular. • İşle ilgili yaralanmalar, sağlık durumundaki bozukluklar, hastalıklar ve olayların sağlık ve güvenlik performansına etkilerinin araştırılması vurgulanır. • Araştırma sonuçlarına göre düzeltici çalışmalar yapılır. ILO-OSH 2001

11. BS 8800

12. Amacı; iş sağlığı ve güvenliği yönetiminin, işletme yönetimine entegre edilmesi gerektiği ve genel yönetimin ayrılmaz bir parçası olduğu gerçeği düşünülerek hazırlanmıştır. BS 8800 bir rehber standarttır ve işletme yönetimine rehberlik edecek önerileri içermektedir.

13. Kılavuz niteliği taşıyan bu standart kurumların belgelendirilmesine yönelik temel teşkil etmektedir. 1996 da İngiliz standartlar enstitüsü (british Standadization Ins. BSI) tarafından Mesleki (İş) Sağlık ve Güvenlik Yönetim Sistem Rehberi olarak yayımlanmıştır . BS 8800 temel alınarak diğer standart çalışmaları 1999 yılında OHSAS 18001 standardı oluşturulmuştur. Bu rehber etkin bir İSİG Yönetim Sistemi için temel olan başlıkları kapsamaktadır

14. BS 8800: a) İSİG Yönetim Sistemi Geliştirme, b) Diğer yönetim sistemleri ile bağlantı kurma konularında rehberlik etmektedir

15. BS 8800 göre işletmedeki bütün birimlerde çalışan yetkililer; . Birimlerinde çalışan bütün insanların sağlığından ve güvenliğinden sorumlu olmalı, • Birimlerindeki ortamlardan, sağlık ve güvenlik yönünden etkilenenlerin sorumluluğunun da kendilerine ait olacağını bilmeli, . Alacakları kararların İSİG Yönetim sistemi performansını etkileyecek düzeyde olduğunun bilincinde olmalıdırlar.

16. TS ISO EN 9000

17. 23 Şubat 1947 yılında kurulmuş olan ISO (Uluslararası Standardizasyon Organizasyonu) Şuan138 ülkenin ulusal standart hazırlama kuruluşlarını bünyesinde toplayan sivil bir federasyondur. Merkezi: İsviçre’nin Cenevre şehrindedir.

18. ISO 9000, Kalite Yönetimi ve Kalite Güvencesi Standartlarının seçimi ve kullanımı için bir rehberdir. Bu standardın ne anlama geldiğini açıklamak için gerekli olan beş kalite kavramını : Kalite Politikası, Kalite Sistemi Kalite Yönetimi, Kalite Kontrol, Kalite Güvencesi) tanımlar. Bazı temel kalite kavramlarını verir, aralarındaki ilişkileri ve farklılıkları açıklığa kavuşturur ve seçmelerine yardım ederek yol gösterir.

19. ISOnun temel amacı; Uluslararası mal ve hizmet alışverişini kolaylaştırmaktır. Bilimsel, teknik, ekonomik alanlarda karşılıklı anlaşmaları sağlamak için dünyada standardizasyonu geliştirmektir. Ulusal standartları uyumlaştırmak, birleştirmek ve önerilerde bulunmaktır. Bütün üyelerin onayı ile uluslararası standartlar oluşturmaktır. Ulusal ve uluslararası alanda kullanılmaya elverişli koşulları taşıyan yeni standartların gelişimini desteklemektir. Ulusal ve teknik kurulların çalışmalarına ilişkin bilgi alışverişi sağlamaktır. Standardizasyon ile ilgili diğer uluslararası kuruluşlarla işbirliği yapmak, bu kuruluşların işini kolaylaştıracak standardizasyon çalışmalarında bulunmaktır

20. YÖNETİM SİSTEMLERİ OHSAS 18001 ISO 14001 ISO 9001

21. TSE-EN-ISO 9001:2008

22. ISO 9001 standardı, her 5 yılda bir ISO tarafından gözden geçirilmekte ve uygulayıcıların görüşleri ve ihtiyaçlar doğrultusunda gerekli revizyonlar yapılarak yeniden yayınlanmaktadır • 2008 rakamı, bu revizyonun 2008 yılında yapılıp, yayınlandığını gösterir versiyon tarihidir (ISO 9001:2008 versiyonu) • Standart ilk olarak 1987 yılında Kalite Güvence Sistem Standardı olarak yayınlanmıştır

23. TS-EN- ISO 9001 Kalite Yönetim Standardıdır.

24. TS EN ISO 9001-KALİTE YÖNETİM SİSTEMİNİN SÜREKLİ İYİLEŞTİRİLMESİ MÜŞTERİ Yönetim Sorumluluğu MÜŞTERİ Ölçme analiz ve iyileştirme Kaynak Yönetimi TATMİN Ürün gerçek- leştirme ÜRÜN ÇIKTI ŞARTLAR GİRDİ

25. ISO 9001 : 2008 Yararları Dış Yararlar: 1.kuruluşun imajının güçlenmesi, 2.müşteri memnuniyeti, 3. müşteri artışı, 4. rekabet gücünün artması, 5.daha iyi tedarikçi ilişkileri, sağlanır.   İç yararlar: • Yönetimin Etkinliği, • Olumlu Kültürel Değişim, • Kalite Bilincinin Oluşması, • Daha İyi Bir Dokümantasyon, • Sistematikleşmek, • Standardizasyon ve Tutarlılık, • Etkinlik ve Üretkenlik Artışı, • Maliyetlerin Azaltılması,

26. TANIMLAR

27. Proses: Girdileri çıktılara dönüştüren birbirleriyle ilgili veya etkileşimli faaliyetler takımı. Ürün: Bir prosesin sonucu. Sistem: Birbirleriyle ilişkili veya etkileşimli elemanlar takımı.

28. Yönetim Sistemi: Politika ve hedefleri oluşturma ve bu hedefleri başarma sistemi. Kalite Politikası: Bir kuruluşun yönetimi tarafından resmi olarak ifade edilen kalite ile ilgili bütün amaçları ve idaresi. Kalite Yönetimi: Bir kuruluşun kalite bakımından idare ve kontrolu için koordine edilmiş faaliyetler.

29. Sürekli İyileştirme: Şartların yerine getirilmesi yeteneğini arttırmak için tekrar edilen faaliyet. Verimlilik: Elde edilen sonuç ile kullanılan kaynaklar arasındaki ilişki.

30. TS ISO EN 14001

31. İşletmelerin çevreye verdikleri veya verebilecekleri zararların sistematik bir şekilde azaltılması ve mümkün ise ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen yönetim sistemine Çevre Yönetim Sistemi adı verilir. ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi, özünde doğal kaynak kullanımının azaltılması, toprağa, suya, havaya verilen zararların minimum düzeye indirilmesini amaçlayan, risk analizleri tabanında kurulan bir yönetim modelidir.

32. 1996 yılı eylül ayında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standardı ISO tarafından yaklaşık 50 farklı ülkenin temsilcilerinden oluşan teknik komitenin çalışmaları yayınlanarak hayata geçirildi.

33. ISO 14001 bir ürün standardı değil sistem standardıdır ve ne üretildiğinden ziyade, nasıl üretildiği ile ilgilenir. • Çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi temeline dayanır. • Çevre faktörlerine ilişkin olarak ilgili mevzuat ve kanunlar tarafından tanımlanmış koşullara uymayı şart koşar.

34. ISO 14001 Standart Prensipleri Yükümlülük Altına Girme ve Politika Kuruluş çevre politikasını tayin etmeli ve çevre yönetim sistemine bağlılık taahhüdünde bulunmalıdır. Planlama: Kuruluş, çevre politikasını gerçekleştirmek, amaç ve hedeflerine ulaşabilmek maksadıyla etkin bir uygulamada bulunabilmek için gerekli yetenek ve imkanlarla birlikte bir destek mekanizması geliştirmelidir. Uygulama ve İşlem: Kuruluş faaliyet, ürün ve hizmetlerinin çevre boyutlarını belirlemeli, bunların önemli olanlarını seçmelidir. Taahhütlerini gerçekleştirmek için amaç ve hedefler tespit etmeli, bu amaç ve hedeflere ulaşmak için gerçekleştireceği faaliyetleri programlamalıdır. Kontrol ve Düzeltici Faaliyet: Kuruluş, çevre icraatını ve bu icraattaki başarı derecesini ölçmeli, izleyip değerlendirmelidir. Kuruluş, genel çevre icraatını ve bu icraattaki genel başarı derecesini geliştirmek amacıyla, çevre yönetim sistemini gözden geçirmeli ve sürekli olarak geliştirmelidir. Gözden Geçirme ve Geliştirme:

35. TANIMLAR

36. Sürekli Gelişme: Kuruluşun, çevre politikasına uygun olarak genel çevre icraatında gelişmeler sağlamak için kuruluş çevre yönetim sisteminin sürekli olarak iyileştirilmesidir Çevre: Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü, hava, su , toprak, tabii kaynaklar, bitki topluluğu (flora) hayvan topluluğu (fauna), insanlar ve bunlar arasındaki ilişkileri içinde alan ortamdır.

37. Çevre Boyutu: Kuruluşun, faaliyetlerinin, ürünlerinin veya hizmetlerinin çevre ile etkileşime giren unsurlarıdır. Çevre Etkisi: Çevrede, kısmen veya tamamen kuruluşun faaliyet, ürün ve hizmetleri dolayısıyla ortaya çıkan, olumlu veya olumsuz her türlü değişikliktir.

38. Kirlenmenin Önlenmesi: Kirlenmeyi önlemek, azaltmak veya kontrol altında tutmak amacıyla yeniden devreye sokmayı, başka işleme tabi tutmayı, işlemde değişiklik yapmayı, kontrol mekanizmalarını, kaynakların etkin kullanımını, malzeme ikamesini içine alabilen her türlü işlem ve uygulamaya başvurulması, malzeme veya ürün kullanılmasıdır.

39. Çevre Politikası: Kuruluşun, genel çevre icraatı ile ilgili niyet ve prensiplerini açıklamak,faaliyet, çevre amaç ve hedeflerle çerçeve teşkil etmek üzere yaptığı beyandır. Sürdürülebilir Kalkınma: Kısaca, mevcut ihtiyaçları gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine engel olmadan karşılayarak kalkınmaktır.

40. Hayat Boyu Değerlendirme: Bir mal ve hizmet sisteminde belirli bir malzeme ve enerjiden elde edilen mal ve hizmetlerle bu sistemin hayat dönemince ortaya çıkan ve doğrudan doğruya sisteme atfedilebilen çevre etkilerine ait bilgilerin toplanması ve gözden geçirilmesiyle ilgili bir usuller dizisidir.

41. TS OHSAS 18001

42. OHSAS 18001 kuruluşların ürün ve hizmetlerinin güvenliğinden çok çalışanın sağlığına ve işin güvenliğine yönelik bir standarttır. OHSAS (TS 18001) : İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi OHSAS (TS 18002) : İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi’nin Uygulama Rehberi EU-OSHA Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı

43. SÜREKLİ İYİLEŞTİRME İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ POLİTİKASI YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ PLANLAMA KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYET UYGULAMA TS 18001 -2008 İSGYÖNETİMSİSTEMİ NASIL ÇALIŞIR

44. OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Belgesi Çalışanlar, yönetenler, denetleyenlerin rol ve sorumluluklarını açık hale getirmek. Motivasyon ve katılımı arttırmak Ulusal yasa ve dünya standartlarına uyum süresini ve maliyeti azaltmak Rekabeti artırmak Kaynakların korunmasını sağlamak Yönetimin tahahhüdünün sağlandığını göstermek Karlılığı artırmak nedenlerden dolayı uygulanmaktadır

45. TANIMLAR

46. Kaza: Ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara veya diğer kayıplara sebebiyet veren istenmeyen olay. Zarar: İnsanların yaralanması, hastalanması, malın, çalışılan yerin zarar görmesi veya bunların birlikte gerçekleşmesine neden olabilecek potansiyel kaynak ve durum.

47. Güvenlik: Kabul edilemez zarar riski altında olmama durumu İş Sağlığı ve Güvenliği: Çalışanların, geçici işçilerin, müteahhit personelin, ziyaretçilerin ve çalışma alanındaki diğer insanların refahını etkileyen faktörler ve şartlar.

48. İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi: Kuruluşun faaliyetleri ile ilgili ISG risklerinin yönetimini kolaylaştıran, tüm yönetim sisteminin bir parçasıdır. Bu kuruluş yapısını, faaliyet planlarını, sorumlulukları, deneyimleri, prosesleri, prosedürleri ve kuruluşun İSG politikasının geliştirilmesi, uygulanması, iyileştirilmesi, başarılması, gözden geçirilmesi ve sürdürülmesi için kaynakları kapsar.

49. Performans: Kuruluşun ISG politika ve hedefleri temel alınarak, sağlık ve güvenlik risklerinin kontrolü ile ilişkili ISG yönetim sisteminin ölçülebilir sonuçları. Tehlike: İnsanların yaralanması,sağlığının bozulması veya bunların gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak, durum veya işlem.

50. RİSK: Tehlikeli bir olayın veya maruz kalma durumunun meydana gelme olasılığı ile olay veya maruz kalma durumunun yol açabileceği yaralanma veya sağlık bozulmasının ciddiyet derecesinin birleşimi. İ H T İ M A L Risk = İ x Ş İ: İhtimal Ş: Şiddet RİSK ŞİDDET(Yaralanma-Ölüm)