ANLATIM BOZUKLUĞU

2. ANLATIM BOZUKLUĞU İnsanların anlaşma aracı dildir. Anlaşmanın sağlam olması için dilin kurallarına güre kullanılması gerekir. Kullandığımız cümleler , anlam yönünden açık ve duru, dil bilgisi kurallarına uygun , anlatım yönünden yalın noktalama yönünden eksiksiz olmalıdır.

3. EN ÇOK KARŞILAŞILAN ANLATIM BOZUKLUKLARI : 1-Cümlede Gereksiz Sözcüklerin Kullanılması 2-Eklerin Yanlış Kullanımı 3- Özne-Yüklem Uyumsuzluğundan Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları 4- Anlamca Çelişen Sözcükler 5- Yanlış Anlamda Kullanılan Sözcükler 6- Deyimlerin Yanlış Kullanılması 7 - Öğe Eksikliği

4. 1-Cümlede Gereksiz Sözcüklerin Kullanılması : “Eşyalarımızı gizlice çalmışlar.” Bir cümleden bir sözcüğü çıkarttığımızda cümlenin anlamında daralma olmuyorsa bu sözcük, bu cümle için gereksizdir. gereksizdir. “çalma” eylemi gizli yapıldığından bu sözcük anlatımı bozar.

5. Mektuplaşma karşılıklı yapılan bir eylemdir. Gereksizdir. “Askerdeki ağabeyimle karşılıklı mektuplaşıyoruz.” Bu konuda herkesin fikir ve görüşünü almalısınız. Yanına gidiniz, konuşarak derdinizi anlatınız.

6. cümlenin anlamına katkıda bulun- muyor! Hangi cümlede altı çizili sözcüğe gerek y o k t u r? A- Dağcıyı bulduğumuzda soğuktan donmak üzereydi. B- Ona nerede rastlasam bana gülümserdi. C- Şaka bile çocuğu sinirlendirmeye yetiyordu. D- Hasta kadın, sedyede kendini kaybetti.

7. 2-Eklerin Yanlış Kullanımı : “Birçok insanlar, depremde sıkıntı yaşadı.” Çekim eklerinin birbiriyle karıştırılması, yerinde kullanılmaması, gereksiz kullanılması ya da hiç kullanılmaması anlatım bozukluğuna yol açar. “-lar” eki gereksizdir. Çünkü “birçok” sözcüğü de çoğul anlam taşımaktadır.

8. başarısıyla Biricik arzumuz sınavı kazanmak ve iyi bir bölüme girmemizdir. Öğrencilerin başarısına ilgilenmek gerekir. girmektir Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ –ler , -lar ” eki gereksiz kullanılmıştır ? A- Elbiseler , bedenime dar geliyordu. B- Felaketzedeler , çadırlara yerleşti. C- Çocuklar , yurtlara yerleştirildi. D- Olay yerine herkesler koşmuştu.

9. 3- Özne-Yüklem Uyumsuzluğundan Kaynaklanan Anlatım Bozuklukları : Organ adları çoğul ve özne görevinde ise , yüklemi tekil olmalıdır. Kulaklarım ağır işitiyorlar. Özne – yüklem uygunluğunun bulunmadığı cümleler anlatım bakımından bozuk sayılır. Zaman adları çoğul ve özne görevinde ise, yüklem tekil olmalıdır. Mevsimler , her geçen gün değişiyorlar.

10. Düşüncelerim beni rahat bırakmıyorlar. Soyut kavramlar çoğul ve özne görevinde ise , yüklem tekil olmalıdır. Halk , geniş bir meydanda toplanmıştılar. Topluluk adları “-ler” ekiyle çoğullanmadan özne olursa yüklem tekil olmalıdır. Özne ikinci ve üçüncü kişiden oluşuyorsa , yüklem ikinci çoğul kişiyle çekimlenmelidir. Annemle sen , çarşıya gideceksiniz.

11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde , özne - yüklem uygunluğu yoktur ? A- Duygularım beni asla terketmez. B- Ahmet’le ben bu işi çözeriz. C- Çarşıya sen ve o birlikte gittik. D- Günler , bir türlü geçmiyor.

12. 4- Anlamca Çelişen Sözcükler : Sanıyorum bu sözler, babamın kulağına gitti. Bir cümlede anlamca çelişen (uygun düşmeyen) sözcüklerin bulunması anlatım bozukluğuna yol açar. “olasılık” bildiren “sanıyorum” sözcüğü ile “kesinlik” bildiren “gitti” sözcüğü çelişmektedir.

13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlamca çelişen sözcüklere yer verildiği için anlatım bozukluğu vardır ? A- Annem , İstanbul’dan bugün gelebilir. B- Dayımlar , bize yarın geleceklermiş. C- Arkadaşlarım , beni de davet ettiler. D- Bu düğüne , kesinlikle onun da geleceğini sanıyorum.

14. 5- Yanlış Anlamda Kullanılan Sözcükler : Öğretmen , benim sınıfta kalmamı sağladı. Dilimizdeki birçok sözcüğün birden çok anlamı vardır. Anlam özelliklerini dikkate almadan sözcükleri kullanmak anlatım bozukluğuna yol açar. “ sağlamak ” sözcüğü olumlu durumlar için kullanılır. Halbuki, “sınıfta kalmak” olumsuzluk anlatır. Bu nedenle “sağladı” sözcüğü yerine “neden oldu” sözcüğünün kullanılması gerekir.

15. uzamış Küçük kızın saçları hayli büyümüş. olasılığı Buradan gidersek yakalanma şansımız nedir? Petrol fiyatlarının ucuzlamasına halk olumlu tepki gösterdi. karşıladı

16. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır ? A- Bahçeye pek çok fidan ekmişler. B- Orman , erozyonu önler. C- Arkadaşının elini sıkıp kutladı. D- Evimize tekrar geleceğini söyledi.

17. 6-      Deyimlerin Yanlış Kullanılması : “Onun bu sorumsuz davranışları başımıza kazak örecek.” çorap örecek Deyimler , kalıplaşmış sözlerdir. Hiçbir sözcüğü değiştirilemez. Değiştirildiğinde anlatım yanlışı ortaya çıkar. “Onun bize yaptığı iyiliklere hep göz yumduk.” GÖZ YUMMAK :kusurlarını hoş karşılamak, görmezlikten gelmek.Cümlede “kusur” yok, bir kişinin iyilikleri var.

18. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim yerinde kullanılmamıştır ? A- Bu iyi haberle kalbime su serptin. B- O sorunu çözmek için sen de az kafa patlatmadın. C- Ödevini yapmak için ipe un seriyor. D- Şu anda başım kalabalık sonra geliniz.

19. 7 - Öğe Eksikliği : “ Ben Alper’e inanır veseverim.” onu Cümlede kullanılması gereken bir öğenin bulunmaması, anlatım bozukluğuna yol açar. “ Evimiz küçük , bahçesi de güzel değildi.” tü “Duvarları kirletmek,yazı yazmak kesinlikle yasaktır.” duvarlara

20. ona Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur? A- Oğlunu çok seviyor , sürekli gidiyordu. B- Biz çalışacak ,siz gezeceksiniz öyle mi? C- Bu yıl da yine sınıfta kalır. D- Okumak için zaman zaman kütüphaneye gider.

21. ÖRNEK SORULAR 1-Aşağıdakilerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır? • A)Kır evimizde,sabahları kuş sesiyle uyanırdım. • B)Onun söylediklerine katılıyor ve takdir ediyorum • C)Bir saattir burada bekliyorum,kimse gelmedi • D)Burada hiçbir şey bulamazsınız.

22. 2-Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır? A)Bahçedeki gülleri toplayarak vazolara yerleştirildi. B)Öğrenciler,sınıflara sırayla alındı ve uygun yerlere oturtuldu. C)Kazancımın bir kısmını biriktirerek ona güzel bir hediye aldım. D)Köyün girişinde geniş bir meydan vardı;bayramlaşma burada yapılırdı.

23. 3-”Elbisenin kesimi iyi;ama kumaşı pek kaliteli değildi.”cümlesindeki anlatım bozukluğu aşağıdaki değişikliklerin hangisiyle giderilir? A)”Kumaşı”sözcüğünden önce “elbisenin” sözcüğü getirilerek. B)”Kaliteli” yerine “nitelikli” sözcüğü getirilerek. C)”İyi” sözcüğü yerine “iyiydi” sözcüğü getirilerek. D)”Ama” sözcüğü atılarak.

24. 4-Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur? A)Düşünceleri beni etkilediler. B)Birçok yerlerde su yetişmez. C)Eti çok sebzeyi sevmiyorum. D)Çalışmaları ile göz doldurdu.

25. 6-Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır? A)Akşama kadar fazla oturduk. B)Havuzda çok fazla kaldı. C)Yemeğin suyu fazla geldi. D)Kasadaki para fazla çıktı.

26. 6-”Para kazanmak için gençliğini harcadı ifadesinden sonra aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun değildir? A)Fakat umduğunu bulamadı. B)Lakin tembelliğinin cezasını çekti. C)Ama sonunda zengin oldu. D)Şimdi rahat etmek onun hakkıdır.

27. 7-”Kasadaki adam,bir yandan,para,bir yandan da paket yapıyordu.”cümlesindeki anlam bozukluğunu gidermek için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır? A)”Para” kelimesinden sonra “alıyor” kelimesi getirilmelidir. B)”Paket” ve “para” kelimeleri yer değiştirmelidir. C) “De” bağlacı, “adam” kelimesinden sonra kullanılmalıdır. D)Cümlenin öznesi çoğul hale getirilmelidir.

28. 8-”Ben güzel konuşmayı huy edindim ve bundan da zarar görmedim.”cümlesinden aşağıdakilerin hangisi çıkarılırsa cümlenin anlamı değişmez? A)Ben. B)Güzel. C)Konuşmayı. D)Huy.

29. 9-Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül(,) kaldırıldığında anlamca değişiklik olmaz? A)O,evde yalnız başına yaşıyordu. B)O,bu yöreyi çok iyi bilirdi. C)Yaşlı,kadına adresi tarif etmeye çalışıyordu. D)O,güzel günlerine tekrar dönebilse.

30. 10-Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama eksikliğinden dolayı anlam karmaşası vardır? A)Çocuk ders çalışıyor. B)Çocuk odasını düzeltti. C)Çocuğa kardeşini sorsana. D)Çocuklar erkenden okula gitti.