‘Ageing in place' voor ouder wordende personen met een beperking

1. ‘Ageing in place' voor ouder wordende personen met een beperking Joris Van PuyenbroeckInge VandevyvereDirk Smits Centrum voor praktijkgebaseerd onderzoek en dienstverlening (PRAGODI) Hogeschool-Universiteit Brussel

4. Ageing in place: ‘Allowing the elder to remain in the living situation of their choice for as long as they wish and are able to’ (Bigby, 2004) Bigby, C. (2004). Ageing with a lifelong disability. A guide to practice, program and policy issues for human services professionals. London: Jessica Kingsley Publishers.

5. Person-centred / relation-centred approach to ageing (Christine Bigby) • “Sense of continuity and security”: wonen • “Sense of purpose”: dagbesteding/werk • “Sense of belonging”: sociale netwerk • “Sense of health”: gezondheid (Mike Nolan) • “Sense of achievement”: succesvol • “Sense of significance”: zinvol, respectvol

6. Verhalen uit de praktijk Video Linda Brief Georgette Casusbespreking Gilbert

7. Brief Georgette “Voor een van onze oudere bewoners (ondertussen 80 jaar) willen we overwegen of voor haar een verhuis naar een andere setting al dan niet goed zou zijn. Het gaat om G. waarvoor Frans de moedertaal is, en waarbij het zich uitdrukken in het nederlands zowel als het begrijpen wat haar in het nederlands gezegd wordt niet verbeterd... Ze heeft een beperkt eigen netwerk...enkel een zus die in woluwe woont... voor de rest bestaat haar netwerk enkel uit professionelen of hiermee verwante mensen. Sinds enige jaren komt haar zus niet meer naar onze instelling, G.kan wel ongeveer tweemaandelijks met een begeleider op bezoek bij haar zus in Brussel ... Sinds enige tijd komt G. regelmatig met de vraag om te verhuizen naar een huis of home dichter bij haar zus… voor haar oude dag mogen, kunnen terugvallen op een voorziening waar haar moedertaal (veel beter) gekend is bij begeleiding en bij medebewoners... biedt misschien perspectieven voor haar....”

8. Casusbespreking Gilbert • Intervisie met diensten thuiszorg regio Waasland • Gilbert heeft handicap en psychologische problemen (stemming) en gedragsproblemen (“complex”) • Geen VAPH-ondersteuning, zelfs geen aanvraag • Thuiszorg medewerkers weten niet wat ze moeten doen

9. Is een rekbaar begrip…. rekening houden met verschillende trajecten (Uit ‘Brochure SEN, 2009) Bij ouders thuis Ouders huis met hulp Tijdelijke opvang Familie en vrienden Eigen huis Zelfstandig met hulp eigen huis Rusthuis Actieve dag- en vrijetijdsbesteding Tehuis Tehuis Ouders thuis Internaat Tehuis

10. Infobrochurei.s.m. SEN vzw

11. Gilles • Zorgen voor later • Zoveel werk • Actief blijven • Een zaak van de familie • Crisis • Wat nu? • Zelfstandig wonen • Bij familie intrekken • Zorg en rust in de buurt • Opvang in een tehuis • Naar het einde toe

12. 50+ op wachtlijst (Zorgregie, 2007)

13. Zorgregie, Meerjarenanalyse, 2003-2007, vooruitblik 2010-2014 TNW TW DC

14. Ondersteunings/zorgaanbod

15. Onderzoeksrapport ‘Zorgen voor een kwaliteitsvol leven’ i.o.v. ministerie WVG (2010) • Europees luik: • Europese landen zetten (uit noodzaak) meer in op (ondersteuning van) mantelzorg, wegens gebrek aan gespecialiseerde voorzieningen. • Middelen voor tegemoetkomingen aan ouderen en personen met een handicap zijn in sommige landen beleidsmatig gecentreerd, bijgevolg beter afstembaar • Tekort aan opgeleid personeel, ondersteuning mantelzorg via zwartwerk • Vlaams luik: • Overzicht aanbod woonzorg en sector gehandicaptenzorg • Delphi-onderzoek rond haalbaarheid en wenselijkheid beleidsopties (N=170)

16. Bevraging deskundigen uit werkveld (2010) 48 ‘geaffilieerd’ met thuiszorg

17. Deelnemende diensten thuiszorg (N=48)

18. (“Om ouder wordende personen met een handicap te ondersteunen, is samenwerking tussen de gehandicaptenzorg en gewone ouderenzorg wenselijk/haalbaar

19. Gezamenlijk oordeel over groepen heen Grijs = meningsverschil tussen sectoren

20. Opvallende significante meningsverschillen tussen VAPH, VAZG = Thuiszorg (amb) + Ouderenzorg (res), Gebruikersrond wenselijkheid samenwerking • Meer oproepbare hulp: gebruikers > thuiszorg > ouder > VAPH • Intersectorale crisishulp: gebruikers > VAPH = thuiszorg > ouder • Openstellen ADL-centrales: gebruikers > VAPH = thuiszorg > ouder • Functieuitwisseling: gebruikers > VAPH > thuiszorg > ouder • Zelfde overheid: VAZG = gebruikers > VAPH

21. “Om ouder wordende personen met een handicap te ondersteunen, is ondersteuning binnen de gehandicaptenzorg wenselijk/haalbaar”)

22. Gezamenlijk oordeel over groepen heen

23. Opvallende significante meningsverschillen tussen VAPH, VAZG = Thuiszorg (amb) + Ouderenzorg (res), Gebruikersrond wenselijkheid gehandicaptenzorg • Wenselijk in VAPH : VAPH > gebruikers > VAZG • Thuisverpleging in VAPH: VAPH > gebruikers > VAZG • Verpleegkundige handelingen assistent : VAPH > gebruikers > VAZG • Schaalvergroting: thuiszorg > gebruikers = ouder > VAPH • Vorming personeel: VAPH > gebruikers > VAPH

24. Wenselijkheid voor model ‘gehandicaptenzorg’, beoordeeld door verschillende sectoren

25. (“Om ouder wordende personen met een handicap te ondersteunen, is ondersteuning binnen de woonzorg wenselijk/haalbaar”

26. Gezamenlijk oordeel over groepen heen

27. Opvallende significante meningsverschillen tussen VAPH, VAZG = Thuiszorg (amb) + Ouderenzorg (res), Gebruikersrond wenselijkheid woonzorg • Wenselijk in woonzorg: VAZG > gebruikers > VAPH • Beter via thuiszorg: thuiszorg = gebruikers > VAPH > ouder • Meer agogisch personeel: VAPH=VAZG > gebruikers

28. (“Om ouder wordende personen met een handicap te ondersteunen, is het bieden van meer ondersteuning aan zelf-/mantel-/pleegzorgers wenselijk/haalbaar”

29. Gezamenlijk oordeel over groepen heen

30. Om ouder wordende personen met een handicap te ondersteunen, is een herziening van de toekenning van middelen en ondersteuning wenselijk/haalbaar

31. Gezamenlijk oordeel over groepen heen

32. Consensus doelgroepen

33. Opvallende meningsverschillen tussen VAPH, VAZG = Thuiszorg (amb) + Ouderenzorg (res), Gebruikersrond doelgroepen • VAPH vindt zichzelf significant meer geschikt om op te vangen: • Licht verstandelijke beperking • Matig verstandelijke beperking • Ernstig verstandelijke beperking • Dementie én jongdementie • Motorische beperking • VAZG vindt zichzelf meer geschikt om op te vangen: • Licht verstandelijke beperking (thuiszorg) • Matig verstandelijke beperking (residentieel) (significant) • Ernstig verstandelijke beperking

34. Beleid

35. Prioriteiten volgens werkveld

36. Aanbevelingen voor beleid • Versterken van zelf -en mantelzorg • Stimuleren van intersectorale informatieverlening en vraagverduidelijking • Stimuleren van intersectoraal casusoverleg, zorgplanning en -bemiddeling • Versterken van toegankelijke en gespecialiseerde ambulante zorg • Vereenvoudigen van administratie bij aanvragen • Zorggarantie, mits voorwaarden • Stimuleren van intersectoraal ondernemerschap • Toegankelijkheid en aanpassingen op basis van profilering • Outreaching i.f.v. specialisatie • Structurele samenwerking rond wonen, dagbesteding en vrije tijd • Kansen benutten van het woonzorgdecreet

37. Inclusief beleid (Bigby, 2002) • Several strands of policy and service development are needed to effectively meet the needs of older people with lifelong disability. These can be broadly categorised as: • systematically bridging gaps with specialist services, where neither sector has appropriate services to meet needs; • supporting inclusion and ensuring that older people with lifelong disability are visible within the aged care system; • adapting and resourcing disability services to facilitate ageing in place; • and developing partnerships and joint planning aimed at the removal of cross- and intra-sector obstacles Bigby, C. (2002). Ageing people with a lifelong disability: challenges for the aged care and disability sectors. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 27 (4), 231–241.