Sayısal Zenit Kameralar ile Astro -Jeodezik Çekül Sapmalarının Belirlenmesi

1. TUJK 2012 TUYS’nin Modernizasyonu 28-30 Mart 2012 Sayısal Zenit Kameralar ile Astro-Jeodezik Çekül Sapmalarının Belirlenmesi Kerem Halıcıoğlu1,2, Rasim Deniz1, Haluk Özener2 1-İstanbul Teknik Üniversitesi Geomatik Mühendisliği 2- Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Jeodezi Anabilim Dalı

2. Akış • Zenit Kamera Sistemleri • Sayısal Zenit Kameralar • Dünyadaki Gelişmeler – Güncel Uygulamalar • SZK-İTÜ/BÜ • Gelecekteki Olası Uygulamalar • Değerlendirmeler TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

3. Zenit Kamera Sistemleri – Uydu Kameraları Baker-Nunn Uydu İzleme Kamerası BC-4 Uydu Kamerası Markowitz Ay Kamerası TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

4. Analog Zenit Kamera Sistemleri JürgenGessler -1975 TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

5. Analog Zenit Kamera Sistemleri Gessler -1975 Hirt -2000 Bürki -1986 1985-2000 TZK1-TZK2 (Almanya - Hannover) TZK3 (İsviçre -ETH Zürih) 433istasyon 0,3"-0,5" TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

6. Sayısal Zenit Kamera Sistemleri TZK2-D (Almanya - Hannover) DIADEM (İsviçre -ETH Zürih) 623 istasyon 0,1" TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

7. TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

8. Ölçme/Değerlendirme Yöntemi • Astronomik koordinatlar Λ ve Φ (ITRS), çekül çizgisinin doğrultusunu belirler, yıldız koordinatları (ICRS) ise gök küre üzerinde tanımlıdır. Bu ikikoordinatsistemi ise GAST ile ilişkilendirilir. Astro-Jeodezik yöntemler tam olarak zenit noktasında konumlanmış bir yıldız için astronomik koordinatları (çekül çizgisi, Λ, Φ) ve ekvatoryal koordinatları (zenith doğrultusu α,δ) eşit kabul eder. Φ = δ Λ = α – GAST TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

9. Ölçme/Değerlendirme Yöntemi • Genellikle yıldız tam olarak Zenitte gözlenemez, bu nedenle Zenit civarındaki yıldız kümesi CCD aracılığıyla görüntülenir ve referans yıldızlar yardımıyla hesaplanır. Çekül sapması bileşenleri (ξ, η), lokal çekül doğrultusu ve kameranın GPS ile elde edilen jeodezik koordinatlarından(ϕ,λ) hesaplanabilir. TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

10. Ölçme/Değerlendirme Yöntemi (ξ, η)Tanjant koordinatları (α, δ) rektasansyon sis. TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

11. SZK Uygulamaları • BKG-IfE (Almanya) • TZK2-D • 2004-günümüz • K-G -> ~540 km • D-B -> Devam ediyor • ~300 istasyon GOCE-GRAND II Projesi(GOCE-GRavitationsfeld-ANalyse Deutschland II) • Global modellerin doğrulanması Voigt, 2009 TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

12. SZK Uygulamaları • İsviçre (~540) • Portekiz 2004 • Yunanistan 2006 • Kuzey Almanya • Hollanda • 623 (SZK)+433 (AZK)=1056 istasyon • İsviçre Geoit Modeli (CHGeoid2004) • İsviçre Alp Dağları Transit Geçişi-57 km (2005) Hirt, Bürki, 2011 TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

13. SZK Uygulamaları • NOAA-ETH • ABD-Texas • 330 km • 228 istasyon • Initial Results of the Geoid Slope Validation Survey of 2011 TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

14. SZK Uygulamaları Kandilli Rasathanesi • Meade 14" LX200 Teleskop • Trimble 5700 GPS • Canon EOS 500D • Pictor 216XT • Leica Nivel20 Eğimölçer TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

15. SZK Uygulamaları - İstanbul Kandilli Rasathanesi • Test Gözlemleri (Kandiil Rasathanesi -TUG) • Sistemin düzeçlenmesi • Yıldız görüntüsü kaydı ve pozlama uzunluğunun belirlenmesi • Referans yıldızların tanımlanması • Referans yıldızlar yardımıyla resim orta noktasının koordinatlarının elde edilmesi TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

16. SZK Uygulamaları -Antalya 85/104 Referans Yıldız TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

17. SZK Uygulamaları – Standart Astrometrik Model • Sistemin ölçmeye hazırlanması • Farklı kamera azimutlarında gözlem • Referans yıldızların tanımlanması • Astrometrik indirgeme • Kamera optik ekseninin koordinatlarının hesabı • Çekül sapmalarının belirlenmesi TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

18. SZK Uygulamaları – Zenit yıldız alanı Hipparcos Tycho-2 UCAC/2/3? GSC 1.1 GSC 2 USNO-A USNO-B • UCAC2 yıldız kataloğu • 0,2 snpozlama • 3"x0,007sn • Yıldızların noktasal görüntüsü TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

19. İTÜ/BÜ SZK • TÜBİTAK 1001 Araştırma Projesi – 111Y125 (15.Ocak.2102) • 8" Meade LX200GPS teleskop, 14,0-16.5 mag yıldız sınırı, kontrol ünitesi, odaklama sistemi (f/-distorsiyon) • Piksel boyutu>9x9µm, QE>yüksek , kuyu derinliği>20K-30K, zaman sinyali ile kontrol CCD Kamera • LeicaNivel 210 eğimölçer (0.001 rad~0,2") • GPS zamanı, jeodezik koordinatlar 1PPSOut • Yıldız katalogları, UCAC2/3, GSC • Görüntü değerlendirme, sistem kontrolü TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

20. Değerlendirmeler • SZK sistemlerinin ile elde edilen çekül sapmaları farklı yöntemler elde edilen verilerle birlikte kullanılabilir. İsviçre, Almanya vb. • Astro-jeodezik yönteme dayalı geoit • Bağımsız bir yöntem olarak astro-jeodezik yöntem-denetleme • Geoidin orta dalga etkilerinin belirlenmesi • 6-10 / 1000 km^2 ÇS noktası (100-500 gravimetri)  cm Astro-geoit (Gerstbach) TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak

21. Teşekkürler • TUG • İTÜ Geomatik Mühendisliği • Leica Sistem A.Ş. • B.Ü. Kandilli Rasathanesi DAE Astronomi Lab. iletişim: kerem.halicioglu@boun.edu.tr TUJK 2012 | TUYS'nin Modernizasyonu | 28-30 Mart 2012 | Zonguldak