230 likes | 378 Vues
Fietspaden en boomwortels Judith Westerink. Inhoud. Waarom wortels fietspaden opdrukken Risico van verzakking door boomwortels Ontwerpvoorwaarden Technische oplossingen. Functie boomwortels. Verankering Opname van water en voedingsstoffen Opslag van reservestoffen
E N D
Inhoud • Waarom wortels fietspaden opdrukken • Risico van verzakking door boomwortels • Ontwerpvoorwaarden • Technische oplossingen
Functie boomwortels • Verankering • Opname van water en voedingsstoffen • Opslag van reservestoffen • Vorming van groeiregulatoren (phytohormonen) • Reactieplaats voor symbionten (mycorrhizaschimmels)
Normaal wortelstelsel • Oppervlakkig • Zowel hang- als grondwaterprofiel • Bij stamvoet dikke wortels, dunner wordend op grotere afstand
De stadsbodem biedt boomwortels: • Hoge verdichting • Gebrek aan voedingsstoffen • Gebrek aan water • Gebrek aan zuurstof • Storende lagen • Vervuiling
Boomwortels zijn opportunistisch Dicht onder verharding • Scheidingsvlak • Meeste zuurstof • Meeste water (condens) • Warm • Inspoeling voedingsstoffen
Onderzoek: • Zand- èn kleigronden • Oppervlakkige èn diepere wortels • Wortels > 10 cm Ø, maar ook kleinere wortels • Sterkste opdruk dicht bij stamvoet • Wortelkap geeft callusvorming • Afgehakte wortels vertakken zich • Belaste wortels vertonen extra diktegroei • Wortels reageren zeer opportunistisch en grijpen iedere ontsnappingsmogelijkheid aan • Wortelgroei volgt vaak scheidingsvlakken
Oorzaken wortelopdruk • Te weinig doorwortelbare ruimte • Een te hoge bodemdichtheid • Onvoldoende ventilatie • Een laag vochtgehalte èn een hoge bodemdichtheid • Een natte èn compacte bodem • Wortelkap Voeding blijkbaar van minder belang
Gevoelige boomsoorten • Populier • Wilg • Berk • Zilveresdoorn • Robinia • Grove den
Onderzoek in Hannover Gecorrigeerd voor stamdiameter
Oorzaken verzakking • Verzakking als gevolg van vochtonttrekking door boomwortels met name in kleibodems • Gevolgen van vellen boom vaak groter • Vaker: samenstelling bodemsubstraat/ wijze van aanbrengen
Keuze van verhardingsmateriaal vanuit de boom bekeken • Infiltratie (hoe meer openingen/ voegen hoe beter) • Beluchting (hoe meer openingen/ voegen hoe beter) • Drukverdeling (hoe groter de elementen, hoe beter) • Gesloten asfalt op traditionele fundering is ‘ongeschikt’ voor boomwortelgroei • Asfalt aanzienlijk minder opdruk
Ontwerpeisen vanuit de boom bekeken • Doorwortelbare ruimte • Stabiliteitsbreedte • Breedte fietspad (± 3 m is overbrugbaar) • Ondergrond/ bodemsubstraat (verdichting, voeding, verstoring) • Wil je grote, gezonde, veilige bomen?
Bestaande bomen inpassen • Blijf bij voorkeur buiten kroonprojectie • Maximaal 20% wortelverlies • Denk aan stabiliteitsbreedte • Denk aan verkeersvrije ruimte • Maximaal 20% kroonvolume snoeien
Mogelijke oplossingen • Boomsoortenkeuze • Doorlatende verhardingsmaterialen (in combinatie met puincunet) • Afsluitende verhardingsmaterialen (als niet nodig voor doorwortelbare ruimte) • Profielopbouw • Wortelschermen • Tweede maaiveld • Wortelbruggen • Wortelkap, gevolgen accepteren • Vellen
Profielopbouw • Zandcunet op bomenzand • Grof puincunet op bomenzand • Gebruik geotextielen: • Beluchtingsmat • Geogrid • Doorgroeivertragend weefsel
Bomenzand • Compromis draagkracht en groeimedium • Uitputting na 10-15 jaar? • Opdruk en verzakking niet uitgesloten • Samenstelling luistert nauw • Minimaal combinatie met cunet nodig
Wortelschermen • Volledig profielafsluitend • Gedeeltelijk profielafsluitend (bijv. DeepRoot) in combinatie met profielopbouw
Tweede maaiveld • Luchtlaag is beste garantie tegen opdruk • Verplaatsing belasting naar ondergrond • Minimale verdichting wortelzone • Toepassing rijke grond mogelijk • Aanvulling organisch materiaal mogelijk (strooisel) • Duurdere oplossingen
Andere tweede maaiveld-oplossingen: • Permavoid-kratten (aanleg vandaag Prinsegracht DH!) • Boomwortelbuizen • HP-Treebox • Wortelbruggen • Puincunet heeft kenmerken van tweede maaiveld
Kosten van opdruk • Veiligheid • Klachten/ ontevredenheid • Hoge herstelkosten • Schade aan boomwortels