E N D
1. Finansijska trita Trite finansijskih derivativa
Dr Slobodan Lakic
2. Cont.
I Finansijski derivativi i njihovo trite
II Heding transakcije
III Trite fjucersa
IV Trite forvardsa
V Trite opcija
VI Trite svopova
3. I Finansijski derivativi i njihovo trite Derivativni instrument je onaj cija je isplata povezana s drugim, prethodno izdanim instrumentom
Obicno obuhvataju sporazum izmedu dvije strane o razmjeni standardnog iznosa aktive ili novcanog toka po unaprijed odredenoj cijeni i na odreden datum u buducnosti
Opcijski ugovor je derivativni jer njegova vrijednost zavisi od cijene osnovnog instrumenta (akcije) u odnosu na ...
4. Cont. ... referentnu cijenu (cijenu akcija nove emisije)
Derivativ je finansijski instrument cija vrijednost zavisi (ili je izvedena iz) vrijednosti nekog drugog finansijskog instrumenta, zvanog osnovni instrument (aktiva), poput akcije, obveznice, berzanskog indeksa (S&P 500)
Derivativi se mogu koristiti za pekulacije
Svrha je i transfer rizika od jedne osobe ili firme drugoj
5. Cont. Derivati se koriste kao zatita od finansijskih rizika i vaan su dio tehnika za upravljanje rizikom kod banaka
Time se povecava profitabilnost i dodatna vrijednost akcionarima
Derivativi mogu takode pomoci bankama da ispune standarde kapitala i izbjegnu regulatorne namete koji poticu od obaveznih rezervi i osiguranja depozita
Banka moe dati i savjet klijentu o koricenju derivata radi zatite od rizika
6. Cont. S druge strane, postoji zabrinutost zbog odsustva obracunskih kuca na OTC tritima, koja mogu da budu izvor finansijske nestabilnosti
Brz rast vanbilansnih aktivnosti glavnih globalnih banaka od sredine 80-ih bio je uglavnom zbog ekspanzije trita derivativa i sekjuritizacije
Derivativi su se od 80. do 2000. povecali 13 puta, uz prosjecnu godinji stopu od 29,4%, mada je bila krajem vijeka usporena (10%)
7. Cont. S nekim od ovih derivativa se trguje na organizovanim tritima koja imaju obracunske kuce, a koje garantuju ugovor izmedu dvije strane, dok trgovci moraju da budu clanovi obracunske kuce
Snaan je rast OTC trita koja su izradena za odredene klijente
2002. OTC instrumenti su bili oko 86% ukupnog derivativnog trita, pri cemu dominiraju ugovori kamatne stope
8. Cont. Bilo koje bavljenje derivativima izlae banku trinom riziku, bez obzira da li je u pitanju berza ili OTC, kada dode do nepovoljnog kretanja cijene instrumenta
Derivativi takode izlau banku riziku likvidnosti, odnosno operativnom riziku
Dakle, trita derivativnih instrumenata su trita na kojima se trguje derivativnim instrumentima
Porast trita derivativnih instrumenata dogada se uglavnom od 70-ih
9. Cont. Stoga su ova trita najmlada medu tritima finansijskih instrumenata
Prvi savremeni talas derivativnih instrumenata za tgovanje bili su devizni fjucers ugovori koje je uvelo Medunarodno monetarno trite (IMM), podrunica Cikake trgovinske berze (CME) kao odgovor na uvodenje promjenljivih valutnih kurseva razlicitih drava pocetkom 70-ih
Drugi talas je nastao pojavom kamatnih derivativnih instrumenata
10. Cont. Bio je odgovor na povecanje promjenljivih kamatnih stopa kasnih 70-ih i kasnije
Dolo je do porasta osjetljivosti na kamatne stope aktiva i pasiva finansijskih institucija, pogotovo banaka i tednih institucija
Stoga je Cikaki trgovinski odbor (CBT) uveo 70-ih brojne kratkorocne i dugorocne fjucers ugovore, a 80-ih fjucerse i opcije na indeks akcija
11. Cont. Tako finansijske institucije postaju korisnici ugovora za zatitu od rizika ili dileri u ulozi partnera za naknadu u trgovanju s klijentima
Treci talas se pojavio 90-ih kreditnim derivatima forvard kreditnim ugovorom, opcijama kreditnog rizika i svopovima
Ovi instrumenti su postali posebno korisni kod upravljanja kreditnim rizikom u zemljama u kojima se trite tek razvija i uopte kod upravljanja kred. rizikom portf.
12. Cont. Velik rast derivativa vidi se na osnovu veoma rapidnog porasta broja i velicine trita na kojima se trguje njima
Posljednjih godina dolazi do konsolidacije preko M&A, posebno u Evropi
Dva velika trita u Cikagu koja su pocela kao robna trita CBOT i CME su i dalje vodeca i dostigla po znacaju EUREX (Evropsko trite) koje je nastalo 1998. merderom derivativnih trita Njemacke i vajcarske
13. Cont. Merderom berzi u Parizu, Amsterdamu, Briselu i Lisabonu formiran je Euronext, koji je preuzeo LIFFE
Iako derivativi pruaju vano orude za zatitu od rizika, pruaju brojne izazove menaderima i regulatorima banke
Ovi izazovi poticu od velicine i kompleksnosti trita
Postoje primjeri loeg upravljanja derivativima koji su rezultirali krahom velikih finansijskih institucija
14. II Heding transakcije Heding je pojam koji se odnosi na minimizaciju rizika putem transakcija na robnim i finansijskim tritima
Sutina finansijskog hedinga je kombinacija dvije ili vie finansijskih transakcija sa finansijskim instrumentima koji razlicito reaguju na promjene kamatne stope (heding kamatne stope) ili deviznog kursa (valutni heding)
Uslov za realizaciju hedinga
15. Cont. - Faze heding transakcija
- Vrste hedinga
- Finansijski instrumenti za transfer rizika i prealokaciju rizika
(detaljnije na casu)
16. III Trite fjucersa
Fjucersi su ugovori u kojima se prodavac obavezuje da ce obezbijediti standardizovani proizvod odredenog datuma u buducnosti po ugovorenoj cijeni
Na fjucers tritima se trguje pravom i obavezom da se kupi ili proda odredeni finansijski instrument u odredenom iznosu, po fiksnoj cijeni i odredenog dana
17. Cont. Na fjucers tritima se trguje fjucers ugovorima za dravne obveznice, blagajnicke zapise, CDs
Osnovna logika hedinga je da banka koja eli da ogranici rizik kamatne stope nastoji da gubitak zbog promjene kamatne stope pokrije sa dobiti na fjucers poziciji
Njena fjucers pozicija mora biti suprotna postojecoj, odnosno ocekivanoj poziciji na tritu novca
18. Cont. Cijena fjucers ugovora se dvostruko kotira
Jedna je kupovna po kojoj je neko spreman da plati, a druga prodajna - po kojoj bi on prodao isti instrument
Cijena fjucers ugovora mijenja se dnevno s promjenom trine vrijednosti aktive koja je osnovica fjucers ugovora
Svaki fjucers ugovor, kojim se razmjenjuje standardizovana aktiva za gotovinu na neki buduci datum, ima standardizovani istek, a transakcije se odvijaju na centraliz. tritu
19. Cont. Dva su tipa onih koji se bave fjucersima pekulanti i hederi
pekulanti kupuju i prodaju fjucerse sa iskljucivom namjerom ostvarenja profita nadajuci se da ce ih prodati po cijeni koja je veca od kupovne cijene
Hederi kupuju i prodaju fjucerse kako bi pokrili (kompenzirali) rizicnu poziciju na spot tritu, a u uobicajenom smjeru biznisa ili stvaraju ili koriste aktivu ( za razliku od pekulanata)
20. Cont. Fjucers ugovori mogu da budu kratkorocni predmet su HOV i euro-dolarski depoziti, i dugorocni predmet su sve vrste efekata sa fiksnim prihodom (dugor. obveznice), koje se prodaju i kupuju na termin
Tri su tipa ugovora: a) fjucers na kamatne stope osnovna aktiva je obveznica, kamatna stopa HOV (HOV trezora ili eurodolarskih CDs); b) devizni kurs (J za $, npr.); c) fjucers na indeks akcija berzanski indeks (npr. Dow-Jones)
21. Cont. Trgovina fjucersima moe se plasirati kao: a) nalog po tritu upucivanjem brokera na parketu na transakciju po najboljoj raspoloivoj cijeni; b) nalog s ogranicenjem upucivanje brokera na transakciju po odredenoj cijeni
Nalog moe da bude za kupovinu fjucers ugovora kojim vlasnik zauzima dugu poziciju, odnosno nalog za prodaju fjucers ugovora kojim vlasnik fjucersa zauzima kratku poziciju u fjucers ugovoru
22. Cont. Za razliku od trgovanja akcijama ili opcijama, na tritima fjucersa nema specijalista ili berzanskih maklera
Umjesto njih, clanovi su neposredni berzanski brokeri (Floor brokers), koji sprovode naloge brokera, a alternativno neposredni berzanski trgovci (Floor traders) koji sprovode svoje naloge za sopstveni racun u pokuaju da profitiraju niskom kupovinom i visokom prodajom
23. Cont. Ovi trgovci su na neki nacin slicni berzanskim maklerima, buduci da imaju zalihe fjucers ugovora i mogu da djeluju kao dileri
Ipak, za razliku od maklera, od trgovca se ne zahtijeva da postupaju na taj nacin
Fjucers nalozi se objavljuju i izvikivanjem cijena u parteru berze pitu (open outcry), kada bilo koji clan koji eli da kupi ili prodaju fjucers ugovor mora verbalno da objavi nalog i cijenu za trgovanje clana
24. Cont. Nalog se izlae svakome na pitu, cime se omogucuje aukciono trgovanje koje ce dovesti do toga da se nalog izvri po najboljoj mogucoj cijeni
Jedino se clanovima berze doputa obavljanje transakcija na parketu berze
Za trgovanje ostalih je zaduen broker na parketu (Floor broker)
Ovaj broker moe da trguje sa drugim brokerom na par. ili profesional. trgovcem
25. Cont. Prisutna je stroga regulativa i kontrola fjucers transakcija i moraju biti ispunjeni posebni uslovi da bi se transakcija tretirala kao heding:
- namjera za hedingom;
- postojanje odgovarajuce korelacije cijena instrumenata koji se kombinuju;
- izvjesnost realizacije preduzetih transakcija;
- transakcija koja se osigurava mora biti izloena kamatnom ili riziku devizn. kursa
26. Cont. Pri sklapanju fjucers ugovora, nema fizickog prenosa instrumenata, i oba partnera se izlau riziku nesolventnosti jer postoji mogucnost da obaveza iz ugovora ne bude izvrena
Ugovori se stoga ne sklapaju direktno, vec preko obracunske kuce (Clearing House), koja po svakoj operaciji naplacuje tzv. inicijalnu maru, koju na poseban racun deponuju kupac i prodavac
27. Cont. Vlasnik fjucers ugovora ima 2 mogucnosti likvidacije svoje pozicije:
a) Prije isteka fjucers ugovora nazove svog brokera i zatrai trgovanje za pokrice svoje izvorne pozicije, tj. suprotnu poziciju
Na primjer, ako je izvorna trnasakcija bila kupovina ili duga pozicija, trgovac moe prodati ili skratiti taj isti fjucers ugovor
Time ce gubici na kupovnoj poziciji biti tacno pokriveni sa dobiti na prodajnoj poziciji tokom preostalog vremena ugovora
28. Cont. b) Dranje fjucers ugovora do isteka strane sprovode novcani obracun kod kojeg trgovci ili razmjenjuju novac na osnovu konacne cijene osnovne aktive u odnosu na cijenu fjucersa, ili vlasnik fjucersa preuzima isporuku osnovne aktive (npr. obveznice trezora) od prodavca fjucers ugovora
29. Cont. Trgovanje fjucers ugovorima odvija se na organizovanim tritima: Chicago Board of Trade (CBT), Chicago mercantile Exchange (CME), London International Futures Exchange (LIFFE), Montreal Exchange (ME), Marche a Terme International de France (MATIF), Sydney Futures Exchanges (SFE), Singapore Exchange Ltd. (SGX), The European Derivatives Market (EUREX)
30. Cont. Primarni regulator fjucers trita u SAD je Commodity Futures Trading Commission (CFTC), koji je osnovan 1974.
Glavna misija CFTC je zatita javnog trgovanja sprecavanjem lanog predstavljanja i/ili trine manipulacije ucesnika na berzi
Trgovanje se nadgleda i dobijanjem informacija o pozicijama svih velikih ucesnika radi pronalaenja neobicne aktivnosti
31. Cont. CFTC odobrava nove ili predloene ugovore da bi osiguralo njihovu ekonomsku svrhu, vri ekonomske studije trita, primjenjuje pravila pojedinacnih berzi i osigurava regulatorni nadzor ucesnika fjucers trita
CFTC ogranicava broj fjucers ugovora koje jedan trgvac moe da ima i nadgleda vrijeme biljeenja trgovine, dok trgovci moraju biljeiti vrijeme odvijanja trgovine radi otkrivanja nepravilnosti
32. IV Trite forvardsa Generalno, forvardsi nisu standardizovani i njima se trguje na OTC tritima
Ako se odnosi na kamatnu stopu, prodavac ima mogucnost da se zatiti od buduceg pada kamatne stope, dok kupac dobija zatitu od buduceg rasta stopa
Valutni forvardsi dozvoljavaju objema stranama (agentima) da se zatite od rizika buducih fliktuacija valuta, u zavisnosti da li se kupuje ili prodaje
33. Cont. Forvardi kamatne stope (FRA) su zajednicki aranman dvije ugovorene strane koje pozajmljuju ili uzajmljuju odreden iznos po ugovorenoj kamatnoj stopi
Glavnica ne prelazi iz ruke u ruku vec se odredenog dana efektivnog datuma kalkulie razlika izmedu ugovorene garantovane i trenutne referentne kamatne stope
FRA mogu biti pekulativni i heding
34. Cont. Valutni forvard ugovor je metod kupovanja i prodavanja odredenog iznosa strane valute odredenog dana u buducnosti obicno 1, 3 ili 6 mjeseci unaprijed, ali i uz mogucnost 1, 3 ili 5 godina unaprijed
Forvard ugovori postoje i za druge finansijske transakcije akcije (uobicajeno u Evropi), dravne hartije (mnoga trita)
Mogucnost neizvrenja namece potencijalno ozbiljan problem ucesnicima u forvard ugovoru
35. Cont. Ova mogucnost se moe izbjeci forvard ugovorom samo sa ljudima snanog karaktera, reputacije, kreditnog kvaliteta, cime je vjerovatnoca neizvrenja minimizirana
Ovo je metod koji uvode banke koje se bave forvard ugovorima
Postoje vane razlike, uprkos slicnosti, izmedu forvarda i fjucersa
Ucesnici (glavni/kao agenti) su kom. i inv. banke ili berzanske firme (brokeri i dileri) profiti na razlici u cijeni osnovne aktive
36. Cont. Medubankarsko trite je geografski raireno i otvoreno 24 casa dnevno
Berzanski makleri koriste direktno trgovanje da bi trgovali izmedu sebe preko telefonskih linija ili kompjuterskih mrea, ili polaze od brokera za araniranje transakcija
Fjucers ugovorima se trguje na centralizovanim tritima, to je do skoro znacilo fizicku centralizaciju, a od skoro i elektronske kompjuterske sisteme negdje
37. Cont. Centralizovano trite ima prednost utvrdivanja cijena (Price discovery), to znaci mogucnost da trini ucesnici primijete ili opaze tekuce cijene na tritu
Za razliku od fjucers trita, medubankars. tritima nedostaje transparentnost
Na medubannkarskom forvard deviznom tritu ne postoji centralizovana evidencija cijena
38. Cont. Katkad dileri mogu imati potekoce oko procjene trine cijene kada neke kotacije cijene predstavljaju stvarne transakcije, a druge slue samo kao nagovjetaj
Jo jedna razlika izmedu forv. i fjucersa odnosi se na obaveze kupca ili prodavca izmedu tacke ulaska u ugovor i tacke zatvaranja i obracuna ili prodaje ugovora
Sutina kod forvard ugovora je da nema tokova novca do konacnog dospijeca ugovora
39. Cont. Forvard ugovor se izvorno dogovara izmedu finans. institucije i klijenta, pa pojedinosti mogu da budu jedinstvene
Ipak, rastom forvard trita tokom 90-ih, trgovci su poceli da stvaraju sekundarna trita nekim forvard ugovorima, komunicirajuci oko cijena racunarima
Sekundarno trite je dovelo do povecanja standardizacije forvards ugovora, cime je i smanjena razlika izmedu forvar. i fjucersa
Postalo je i prilicno lako izaci iz forvard pozicije zauzimanjem pokrivajuce forvard pozicije na sekundarnom tritu
40. V Trite opcija Opcije na finans. instrumente predstavljaju jednu od najvanijih inovacija na finansijskim tritima tokom prethodne tri decenije
Razvojem terminskih i opcionih poslova u zemljama sa razvijenim tritem kapitala, tokom 70-ih i 80-ih osnovan je niz specijalizovanih berzi opcija:
1973. Chicago Board Options Exchange
1978. European Options Exchange (Amst.)
1982. Philadelphia Stock Exchange
41. Cont. 1985. opciona berza efekata u Briselu, Montrealu i Vankuveru
1989. berza opcija u Frankfurtu
Trite opcija imalo je najintenzivniji razvoj u odnosu na sva druga trita
Ovo je rezultat velike fleksibilnosti i raznovrsnosti upotrebe opcija u odnosu na tradicionalne terminske transakcije
Na berzi tritu opcija se trguje metodom aukcije
42. Cont. Pri tom je cijena opcije rezultat ponude i tranje
Trine transakcije se realizuju na posebno organizovanom prostoru van prostora na kome se realizuje redovan berzanski promet
Potencijalni kupci ili prodavci kontaktiraju berzanskog posrednika (banku, brokera i sl.) koji je clan berze odredenih opcija
Ovi indirektni posrednici (Public Order Members) primaju naloge komitenata i ...
43. Cont. ... realizuju ih u skladu sa dobijenim instrukcijama
Dobijene naloge svojih komitenata POMs prenose na neposredne berzanske (nezavisne) brokere (Floor brokers) koji su neposredno prisutni na berzanskoj aukciji, tj. na berzi opcija
Oni su ovlaceni da berzanske transakcije obavljaju z asvoj racun ili racun POMs
Nalozi bez protustavke ima kupca ali ne prodavca i obrnuto prenose se kao limiti
44. Cont. Promjenom trine cijene, neposredni brokeri ce izvriti limite prenijete i neizvrene naloge
Oni ce realizovati dobijeni nalog preko berzanskog maklera (Market maker), koji odrava trite u radu kontaktirajuci neprekidno sve kurseve i cijene opcija
Ako neposredni broker prihvati njegove uslove, transakcija sa opcijom se smatra realizovanom, a opcioni posao zakljucenim
45. Cont. Tehnicki dio transakcije obavljaju clanice obracunske kuce (Clearing members)
Uz naknadu, vode daljnju brogu o nalozima brokera i maklera u odnosu na obracunsku kucu
Kad se sklopi transakcija, odnos izmedu kupca i prodavca opcije prestaje i njihov partner postaje obracunska kuca
Ona garantuje izvrenje svih obaveza iz opcije od strane kupca
46. Cont. Rizik nesolventnosti prodavca je preneen na OK
Ako kupac eli da realizuje svoju opciju, ovlacuje POMs da podnesu OK zahtjev za realizaciju
Istovremeno, kupac uplacuje iznos unaprijed dogvorene cijene u slucaju call opcije, tj. isporucuje efekte koji su predmet opcije kada je u pitanju put opcija
OK zatim pronalazi odredenog prodavca i zaduuje njegov racun za maru opcije
47. Cont. Najveca berza opcija je u Cikagu (CBOE), koja je bila prva berza namijenjena iskljucivo trgovanju opcijama akcija
1982. je pocelo trgovanje opcijama na finansijske fjucers ugovore
Van SAD jedno od prvih trita opcija je LIFFE Medunarodna berza finansijskih fjucersa u Londonu
U posljednje vrijeme su otvorene berze opcija u Parizu, vedskoj, vajcarskoj, Njemackoj i Japanu
48. Cont. Mnogim opcijama se trguje putem OTC trita
Glavni regulator akcijskih obveznica cija se isporuka bazira na akciji ili indeksu akcija u SAD je Komisija za HOV (SEC)
Glavni regulator opcija na fjucers ugovore cija isporuka obuhvata fjucers ugovor je Commodity Futures Trading Commission (CFTC)
Postoje i pravila za clanove berze koja se odnose na odvijanje operacija i solventnost
49. Cont. Opcija je transakcija u kojoj jedna strana kupuje, a druga prodaje pravo (ali ne i obavezu) kupovine (call opcija) ili prodaje (put opcija) nekog finansijskog instrumenta po ugovorenoj cijeni
Kod kamatnih opcija prodavac preuzima obavezu da kupi ili isporuci hartiju od vrijednosti uz ugovorenu kamatnu stopu, a kupac ima mogucnost isporuke ili kupovine iste
U trgovini sa call opcijom, stvarna vrijednost opcije je uvijek pozitivna ako je trina cijena veca od opcione, dogovorene
50. Cont. U tom slucaju je rijec o opciji in the money
Ako su ove dvije cijene jednake, opcija je at the money, a ako je trina nia od unaprijed dogovorene out of the money
Stvarna vrijednost opcije u oba slucaja ima nultu vrijednost
Stvarna vrijednost opcije je razlika izmedu cijene (opcionog kursa) i trine cijene (promptnog berzanskog kursa akcija)
51. Cont. Nasuprot tome, put opcija ima stvarnu vrijednost samo ako opciona unaprijed dogovorena cijena nadmauje trinu
Jedino kada se radi o put opciji in the money dolazi do prakticne realizacije opcije
Pitanje: Zato se trguje opcijama koje nemaju stvarnu vrijednost (nula)?
Ove opcije imaju tzv. vremensku vrijednost (vrijednost ili kurs)
52. Cont. Vremenska vrijednost je razlika izmedu cijene opcije i njene stvarne vrijednosti i pokazuje vjerovatnocu da ce se trina vrijednost akcije povecati u eljenom pravcu u odnosu na vlasnika opcije, i to u vrijeme od kupovine opcije do isteka roka njene vrijednosti
Time opcija stice stvarnu vrijednost koju ranije nije imala ili se vec postojeca stvarna vrijednost povecava
53. Cont. Vremenska vrijednost opcije je trina vrijednost opcije preko njene unutranje vrijednosti ili ukupna premija ako ne postoji unutranja vrijednost; onaj dio cijene opcije koji se odnosi na vrijeme do njenog isteka
Valutna opcija je ugovor koji daje pravo (ali ne stvara obavezu) da se kupi (call) ili proda (put) odredena valuta po ugovorenom kursu
54. VI Trite svopova Svopovi su uvedeni pocetkom 80-ih, a svop trita su se razvila u posljednjoj deceniji
Na primjer, iskazana vrijednost svop ugovora US komercijalnih banaka u opticaju (glavni ucesnici svop trita) pocetkom vijeka od preko 26 milijardi $, cini ih najvecim od svih derivativnih trita
Svop je sporazum izmedu dvije strane o razmjeni odredenih periodicnih novcanih tokova u buducnosti na osnovu nekog osnovnog instrumenta ili cijene (f/p s s/d o)
55. Cont. Pet generickih tipova svopova su: svop kamatne stope, valutni, svop kreditnog rizika, svop roba i svop akcija
Najveci dio trita obuhvata svop kamatnih stopa, koji je dugorocni ugovor
Svop transakcija su generalno heterogene nema standardizovanog ugovora
Na suprotnoj strani svake transakcije su svop dileri kako bi se svop trite ocuvalo likvidnim, i to spajanjem strana ili preuzimanjem uloge strane u ugovoru
56. Cont. U neposrednom svopu izmedu dvije strane, svaka strana mora pronaci drugu stranu
Bez svop dilera, trokovi traenja odgovarajuceg kontraparta mogu da budu visoki
Druga prednost dilera je u tome to obicno garantuju isplatu svopa tokom trajanja ugovora
Ako jedna strana ne ispuni neposredni svop, druga nije vie osigurana od rizika
57. Cont. Rezervacijom svopa kod svop dilera, neizvrenje obaveze jedne strane nece uticati na drugu stranu
Naime, svop diler snosi trokove povezane s neplacanjem
Naknada ili spred koji svop diler zaracunava svakoj strani u razmjeni sadri rizik od neplacanja
Glavni svop dileri su komer. i invest. banke uglavnom zbog uskih veza s finansijskim tritima i upucenosti u procjenu kred. riz.
58. Cont. Vodeci veliku knjigu svopova u kojoj su popisane pozicije svopa, svop dileri mogu diversifikovati rizik izloenosti
Ne postoji centralno tijelo za nadgledanje operacija na tritu (SAD FDIC zbog KB)
Pravila i standarde za svop trita odreduje Medunarodna organizacija za derivative i svop (ISDA), 1985. globalna trgovinska organizacija s vie od 550 clanova
Utvrduje, revidira i aurira pravila standarda, unapred. praksu uprav. rizikom
59. Cont. Kamatni svopovi su finansijski aranmani u kojima ugovorene strane zamjenjuju kamatne tokove, pri cemu se glavnice na zamjenjuju vec samo figuriraju u ugovoru zbog izracunavanja kamate i predstavljaju statisticki podatak koji se evidentira izvan bilansa
Kod svopova kupona zamjenjuju se kamatni tokovi racunati po fiksnoj stopi za kamatne tokove racunate po promjenljivoj stopi
60. Cont. Kod bazicnih svopova zamjenjuju se promjenljivi kamatni tokovi racunati prema razlicitim referentnim stopama
Unakrsni svopovi su sloeniji aranman koji obuhvata kamatne tokove u razlicitim valutama, pri cemu se zamjenjuju npr. nedolarski fiksni kamatni tokovi za dolarske, promjenljive kamatne tokove
Klasicni valutni svopovi predstavljaju kombinaciju spot deviznih transakcija i terminskih deviznih transakcija