Download
1 / 30
570 likes | 3.1k Vues
Planifikimi i mësimdhënies. Planifikimi i mësimdhënies dhe planifikimi i mësimit 1. Planifikimi i mësimdhënies Kuptimi i planifikimit të mësimdhënies ( si fazë paravepruese )
E N D
Planifikimiimësimdhënies Planifikimiimësimdhëniesdheplanifikimiimësimit 1. Planifikimiimësimdhënies Kuptimiiplanifikimittëmësimdhënies (sifazëparavepruese) Dokumentebazë: programimësimorilëndës, planimësimorishkollës, planikalendarilëndës, planimësimittëditës Realizohetmbibazën e qëllimevearsimoredheobjektivavemësimore Hartimiiobjektivavemësimorë Taksonomia e objektivave Procedurat e planifikimit
2. Planifikimiimësimit a. Kuptimiiplanittëmësimit b. Përgatitja e planittëmësimit c. Zbatimiiplanittëmësimit • Planifikimi: • vjetor, semestral, ikapitullit, injëgrupitemash, (I njëlinjedhemë e gjerë se njëkapitull), • I njëteme
Kuptimiiplanifikimittëmësimdhënies Plasifikimisiprojektimparaprakmbi: • Çfarë do tëkryhetnëklasë (objektivimësimor) • Renditja e proceduravedheveprimtarive • Racionalizimin e kohëspërkryerjen e veprimtarive • Përgatitja e mjedisittëpërshtatshëm social dhefizik • zbatimin e parimevetëmësimdhëniesbashkëkohore • Zbatimin e metodologjivedheteknikaliteteve • Përdorimin e mjetevedidaktike • Vlerësimiinxënësvedheprocesit
Planifikimi Mbibazën e asaj se: Ç’farënxënësi: • duhettëdijë (nërafshin e njohuriveapopërmbajtjeslëndore), • tëjetënëgjendjetëbëjnë (shkathtësitë), • Si, në ç’ mënyrëduhettëmësojë (udhëzim), • sitëmatetprodukti (vlerësimi), • siështëiorganizuarsistemiarsimordheç’farësynohet (konteksti).
Planifikimi & Kurrikula • Kurrikulagjithçka e programuarqëshkonnëshkollë • Kurrikula e fshehtëpërmbangjithëçkatëpaprogramuar • Kurrikulahartohetmbibazën estandardeve të kërkuara, qëjanëkërkesatëzyrtarizuaranga MASH • Standardadete përmbajtjesdhetëarritjes • Planimësimor(lëndët, shtrirja e tyre, orëtpërkatëse, kreditet) • Programimësimor(syllabusetlëndore), çfarësiguron, siorganizohet, rubrikat). Kurrikulabërthamë, bazë, kurrikula e lëndëve me zgjedhje, Veprimtaritëkros& extra kurrikulare, orët e lira, projektetndërlëndore? • Objektivipërcakton se çfarëduhettëarrijënxënësigjatënjëciklishkollimi, njëviti, njësemistri, njëkapitulliaponjëteme • Planifikiminëpërshtatje me shtrirjenlëndorengaplanifikimivjetorderitekplanifikimiinjëtememësimore • Objektivate përgjithshëmdheobjektivat e veçantë
Termikurrikul curriculum rrjedhngafjalalatinecurrere. Kuptimifillestarireferohejvrapimittëqerrreveromakenëpistënovale. Nëfjalorëtndërkombëtarpërcaktonplanprogramin, qëzhvillohetsinjëitërëdheqëzhvillohetgjatënjëkursinënjëinstitucionarsimor
Interpretimetëkurrikulës • çdogjëqëshkonnëshkollë • ajoqëplanifikohetngapersoneliishkollës • ajoqëdrejtohetngashkolladhemësohetbrendadhejashtëshkollës • ajoqëmësohetnëshkollë • njëkursstudimi • njëgruplëndësh • njëgrupmaterialesh • përmbajtjalëndore • objektivat e performancës • njëseripërvojashtëmësuaranganxënësitnëshkollë • ajoqënjënxënëspërjetonsirezultatishkollimit [Burimi: Peter F. Oliva, Zhvillimiikurrikulë s. Boston: Little, Brou n & Company. 1982. faqe 5]
Kurrikula (planprogrami) PlanifikimidheQasjetkurrikulare: • Përcaktimiikurrikulë s • Kurrikula e fshehtë • Kurrikulasimësim • Bazatfilozofiketëkurrikulë s • Kurrikulisipërmbajtje • Kurrikulisiproces • Kurrikulasidisiplinë • Kurrikulisiprodukt
Disapërcaktime • Tanner (1980) e definonkurrikulënsi “planifikimdhezbatimtëpërvojavembitëmësuarit, duke synuarrezultate, tëplanifikuara, tëformuluaranëpërmjetrindërtimitsistematiktënjohurivetëdhepërvojavenënkujdesine shkollës, qëishërbejnëngritjessënxënësve me pikësynimarritjene kompetencëspersonalesociale" • Schubert (1987) përcakton planprograminsipërmbajtje tënjëlënde,e koncepteve dhe detyraveqëduhen fituar, e veprimtarivetëplanifikuara, tëarritjesnëpërmjettëmësuaritsërezultatevedhepërvojavetëdëshiruara, produkt tëkulturës dhe një agjendë për tëreformuar shoqërinë. • Pratt (1980) përcakton programin si një dokument të shkruar që në mënyrë sistematike përshkruan qëllimet e planifikuara, objektivat, përmbajtjen, aktivitetet e mësimit, procedurat e vlerësimit e kështu me radhë.
Përcatimetëkurrikulës • Goodlad dhe Su (1992) të përcaktojë programin si një plan që përmban mundësitë e të nxënit nënjëkohë dhe vend të caktuar, sinjë instrument që synon të sjellë ndryshime në sjelljen e nxënësve, si rezultat i aktiviteteve të planifikuara, duke përfshirëtë gjitha përvojat dhe të mësuarit, të marra nga studentët nëndrejtimin e shkollës. • Cronbleth (1992) e përcakton planprograminsinjëkërkesëpërtjupërgjigjur tri pyetjeve: cilat njohuri, aftësi dhe vlera janë më të vlefshme? Pse janë më të vlefshme? Si duhet nxënësittimarrin ato?
Objektivat Hartimiiobjektivave: Realizohenmbibazën e standardeve, veçorisësëlëndës, nxënësve, Çfarëduhettëarrijënxënësi, në fund të… Duhet(standardi), pikënisja e mundëshmedhepikëmbritja e domosdoshme Objektivat: • Drejtojnëplanifikimin e mësimit • Synojnëtërealizohetpërparimiinxënësit • Nxënësit e dinëdhemotivohen • Lehtësojnëndërvepriminmësues-nxënës-prindër
… Objektivat • NëtekstinMetodat e mësimdhënieska sugjerimepërtëshkruarobjektiva, f. 49 • Objektivat e përgjithëshmetëkursit (tëlëndës), tëkapitujve, • Objektivatëveçantatënjëmësimi, sipasveçorisësëlëndës • Objektivatnëfushën e njohjes (sipastaksonomisësëBlumit) • Objektivanëfushënafektive • Objektivanëfushënpsikomotore
Procedurat e planifikimit Planifikimiilëndësdhekapitujve (Sipasudhëzimevemetodike) Tabela: Tema, data,vendi, metoda, matjet, veprimtaritë, detyrat, vlerësimi, vërejtjet Planifikimidheparimetpërpërparimin e nxënësve: Krahasiminëfillimtëlëndës, tëkapitullittëmësimitdheçfarë u arrit (produkti)në fund… Njohuritëdhekonkretizimi me shembuj Informacionidheasimilimiitij Klasadhenxënëskonkret, sipasnevojavedhemundësive Metodatëmotivimit, tëpërforcimit, përtëkuptuarnxënësiecurinë Pjesëmarrja e nxënësitmëplanifikimin e mësimit(mbibazën e interesitdhepërgjegjshmërisësëtyre)
Hartimi i një objektivi Një objektiv lëndor është një fjali dëftore, e cila përgjithësisht përbëhet nga katër pjesë. • “Adresa” • Detyra • Mënyra • Kushti Një objektiv specifikfillon me “adresën”. • Te adresa tregojmë për cilën pjesë të lëndës po bëjmë fjalë. • P.sh, Në fund të orës mësimore me temë …nxënësi duhet të (jetë në gjendje)të ...
… objektivi Detyra • Kjo pjesë e objektivit nuk mungon asnjëherë. • Aty përshkruhet çfarënxënësi duhet të jetë në gjendje të bëj • Te renditë …; tëpërshkruaj; të emrtojëobjektetmëposhtë; tëjape shembuj… (objektivatëmatshëm, ka rëndësifolja e përdorur) • Objektivi duhet të përmbajë vetëm një detyrë. Mënyra • Shpesh, për të kryer një detyrë ka disamënyra • Mënyra tregonSIdo të kryhet detyra • P.sh. Të përshkruaj një dukuri me gojë apo me shkrim Kushti është i përcaktuar, p.sh. Të gjejë tre elemente të përbashkët të gjitarëve. Ne kete rast, numri tre eshte nje kusht.
2. Formatidhedetajet e planifikimittëmësimit Hyrje • Planifikimiimësimdhëniesështëidomosdoshëm • Planifikimikrijonmëshumëlehtësipërorganizimindhezhvillimin e mësimit. • Planifikimindihmonmëshumëmësuesit e rinj Objektivat e modulit Në fund tëmodulitmbiplanifikimin e mësimit, pjesëmarrësiduhettëfitojëkompetencënqë: • Tëparaqesstrukturëne njëplanimësimor, lidhur me njëtemëmësimore • Tëpërshkruajëelementet e përgatitjespërmësimqëmundësojnëdhelehtësojnëmësimdhënien
Formatidhedetajimet e planit Një plan mësimorështënjëdokumentishkruarqësynon: • a. tëintegrojëelementetnëçdomësim • b. tëparaqesveçoritëe punës me: kapitullin, temën, klasën, datën, orëtmësimore • c. Planimësimorpasirealizohetiushtrohetreflektimit, duke shërbyer: • sinjë plan mësimorkonkret • & sibazëpërpërmirësimindhezhvillimin e mësimitnëtëqrdhmen Planimësimor ka a. Formatin b. elementet, detajet
B. Detajet e planitmësimor Tëgjithamësimet, pavarsishtngatemat, duhettëpërmbajnëelementetsimëposhtë: • Objektivat e mësimit • Përmbajtja e mësimit • Metodat e mësimit • Materialetmësimore • Vlerësimiimësimnxënies & mësimdhënies Modeliiparaqiturmëlartë, mundtëmodifikohet me detajetëtjera, por duke ruajturelementetbazëtëplanitmësimor
Objektivat, konceptetëpërgjithëshme • Përobjektivatjanëshkruarshumëmateriale • Qasjetëndryshmeofrojnëalternativa Nëpërgjithësinëpedagogjinëbashkëkohorepranohet se: • Objektivatndërtohenmbibazën e përmbajtjeslëndore • Objektivatspecifikrrjedhinngaobjektivat e përgjithshëmtëprogramit • ngapikëpamjastrukturoreobjektivi-at përmbajnëtreelemente: • Njëveprimtëvëzhgueshëm/sjellje/performancë (pjesa e parë e objektivit) • Kushtin • Kriterin/standardin
Shembuj Shembujtpërobjektivatjanëtëndryshëm, nëvarësitëlëndësmësimore P.sh njëobjektivnëmatematikëmundtëformulohet: Në fund tëorëssëmësimitnxënësiduhet: tënumërojë,derinë 20, pa gabime. • Veprimiapoperformanca: çfarëduhettëjetëiaftënxënësitëbëjë (duhettënumërojë). Veprimiduhettëjetëimatshëm, ivëzhgueshëm. Nukmundtëjetënjëqëndrim/sjellje e pavëzhgueshme (hidenbehaviour). Objektivishprehetnëpërmjetnjëfojleaktive, duhettënumurojë. Nukmundtëshprehet: mendon, di, kupton, pëlen. • Kushti:Performanca (duhettëjetëiaftë) nukmundtëjetëivetmifaktorë/element nëstrukturën e njëobjektivi. Faktoriiparë (duhettënumërojë), kërkon, shoqërohet me kushtin, p.sh derinë 20 • Kriteri, standardi: pa gabime, apoafatikohor, (përsakohë/minutaduhettakryejveprimin) përbënkriterinapostandardin. • Shembëll 2: nxënësinë fund tëorësduhettëprintojëmaterialinpa gabime, etj. • Tekelementiikriteritvihettheksiteksaktesia, afatikohor, krahasimi me njëdukuritjetër, veçimi, detajimi, etj.
Objektivatspecifik • Objektivatspecifikformulohennëpërvijimtëobjektivavetëpërgjithshme, duke idetajuar/zbërthyerato (O.Përgjithshëm) nëaspektekonkrete • Objektivat e përgjithshëmpërcaktohenngaspecialistët e kurrikulës, kurndërtojnëprogrametlëndore, mbibazën e filozofisëarsimorenga e cilaorientohetnjëshkollëdhesynimevetëpërgjithëshme • Objektivatspecifikhartohenngamësuesi, sipasprogramevelëndore, qëjanëtëndryshme. • Atomundtëemërtohenedhesiobjektivatësjelljes/performancësapotëveprimit. Kjonëpërshtatje me natyrën e tyre, sepseatorealizohennëpërmjetveprimekonkretetëdetajuaratënxënësve Objektivatspecifikzbatohennëfushëne: • Njohurive. Nëpërshtatje me njohjen e parimeve, koncepteve, ideve, përkufizimeve, ligjeve, etj. • Afektive: tëpranimit, qëndrimit, organizmit, vlerësimit, etj. • Krijimittëaftësive, shprehive, qëështëedhenjëfushëmë e vështirë
Lidhja midis objektivitdhetestit • Si do tëvlerësohetrealizimiapojoinjëobjektivi? • Si do tëmatetetrealizimiefikasiperformancëssënxënësit? • Bazëpërvlerësiminështëkrahasimiinivelitfillestartënxënësit, qëmësuesi e njehdheproduktiiarriturnë fund tëmësimit • Ndërsainstrumentiivlerësimitështëtestiefikas, qëndërtohetsipaskriterevetëpërcaktuaradhetëprovuara • objektividhetestipërbëjnëdyanëtënjëekuacioni, janënëakord • Vetëmataqëkanëarritur/përmbushurobjektivinjanëtëaftëtëkalojnëtestin (përmbushja e objektivitështëkriternëformulimin e testit). • Nxënësitqënukkanërealizuarobjektivinnukmundtakalojnëtestin • Përpërcaktimine arritjevenërealizimin e objektivavenandihmonTaksonomia e Blumit
Objektivatdhetaksonomia e Blumit • Përgjithësishtndodhqëobjektivatfokusohennëdyshkallët e para (tënjohjesdhetëkuptimit), ndërsakërkesatpërtëzbatuar, tëanalizuar, (rindërtuar, krahasuar) vlerësuardhekrijuarnukpërmbushennëshkallën e duhur • Njëmangësitjetërështë se mësuesitkalojnënëniveletëlarta pa u arriturnganxënësitniveletmëtëulta, sipastaksonomisësëBlumit • Taksonomia e Blumitshërbensibazëedhepërtëpërcaktuartrenivelet e arritjeve • Mëposhtë, variantiiriiTaksonomisësëBlumit , qëpërfundon me procesinkrijues: me ndërtimin, hartimin, zhvillimin, shkrimin e materialit, sinjëproceskrijuesdheqëndrimkritik
Përmbajtja e mësimit • Përmbajtjaështënjohuriaqënxënësiduhettëpërvetësojë, gjatëmësimit • Mësuesimundtëfokusohetnëkuptimin e njohurivesinjësubjektapotëaftësiveqëduhettëfitojënxënësi (lidhur me planifikimin) • Sa më e thellëtëjetënjohuriadhekuptimiipërmbajtjeslëndoreaqmëefikas do tëjetëmësimi • Vetëmdija e thjeshtëmbinjësubjektnukmjaftonpërmësiminefikas, prandajështë e nevojshmeqëpërmbajtjalëndoretëstrukturohet • është e rëndësishme, gjithashtu, qëpërmbajtjatëorganizohetdhetëndjeknjërenditjetëpërshtatshmepërgrupinmësimor • Tëpërshkruhenkonceptet, parimetdhemodelet, qëpërcjellinpërmbajtjen • Strukturimi & organizimiipërmbajtjesindihmonnxënësitpërtëpërvetësuarmësimin, qëngatrajtat e thjeshtakonkretenëatoabstrakte • Nënjëkuptim, përmbajtjalëndore ka fillimin, vazhdimindhembylljen, qënis merëndësinëpërrealizimin e objektiavederinëqartësimin e përfundimeve
Metodat e tëmësuarit • Nëmënyrëmëtëdetajuarmetodatjanëobjektimodulittjetër • Metodat e tëmësuaritpërmbajnëplanifikimin e strategjive, qëpërdorenpërtëndihmuarnxënësitqëtëkuptojnëpërmbajtjendhepërtëzhvilluarkompetencënnëdrejtimin e caktuar, përtërealizuarobjektivat • Metodatmëtëpërdorëshmejanëshpjegimidhedemonstrimi • Këtometodabëhenmëefikasekurmbështetennëmetodatëtjeraqëpromovojnëpjesëmarrjendhendërveprimine grupitmësimor • Përdorimiimetodaveduhettëlehtësojëpërvetësimin e lëndës • Nëmësimin e aftësivepraktikeështëkushtpërdorimiidemonstrimitdhembikqyrjes/supervizionittëpraktikësmësimore • Vetëmshpjegimiështëipamjaftueshëmnëfitimine aftësive • Metodatjanënëpërshtatje me përbërjen e grupitmësimor • Metoda e zgjedhurduhettëpromovojëtëmësuarinefikas
Materialetmësimoredhemjedisiiklasës • Planifikimiimësimitpërmbanedhepërdorimin e paisjevetëndryshmenëpërshtatje me metodat e tëmësuarit, dhelehtësimin e procesitmësimor • Krahasmetodavetradicionaleshkumësdërrasëmësuesipërdoredheatoaudo-vizive, kompjuterike, fipçartet, etj., qëmundësojnëtëmësuaritinteraktiv • Planifikimiimaterialevebëhetnëpërshtatje me mjedisinfiziktëklasësdhekapacitetet e nxënësve • Në se nukmbahenparasyshparametrat ka tëngjarëqëpërdorimiityretëmosjetëefikas • Duhetnjohurgrupimësimor, përpjekjetjanëmëtëmëdhanëfillimtëveprimtarisëmësimore me ta, duke grumbulluarinformacionrrethaftësivedhekarakteristikavetëtyrepërtëmësuar • Duhetmarrëinformacionmbitëmësuarit e tyrenëciklet e mëparëshme, p.sh nëparshkollor, aponganjerivitnëtjetrin
Vlerësimi • Vlerësimiështënjëproces permanent • Vlerësimibëhetpërgjatëfazavetëndryshmedhesidomosnëpërfundimtëprocesitmësimor • Vlerësimimundtëjetëibrendshëmapoijashtëm, duhettëpërputhen, përtëshmangurvlerësimetsubjektiviste • Vlerësimifokusohetnëevidentimin e karakeristikavetënxënësvedheefikasitetin e procesitmësiomornëtëgjithëelementet • Ai shërbenedhesinjëfeedback përnxënësitpërtëvetëvlerësuarkompetencat e tyre • Mbibazën e vlerësimitbëhetedhepërmirësimi/evoluimiimësimdhëniesdhepërgatitjapërtëatdhmen • Vlerësimiefikasnamundësonpërtëpërcaktuarpikat midis asajqëshkoimirëngaajoqënukshkoimirë • Gjetjetmundtëharrohennë se atonukpërfshihennëplaninmësimor
Testi, reflektues Objektivatdhevlerësimi • A ikenipërcaktuarobjektivatnë planet tuajamësimore? • A janëobjektivattëqartadhetëmatshmesipaskritereve? • A shprehenobjektivattuaja me foljeaktive? • Mbibazën e vlerësimittëobjektivave/procesit a kenievidentuarçështjetpërmësiminnëtëardhmen? Përmbajtja • A është e qartëpërmbajtjalëndorepërnxënësin? • A ështëstrukturuardrejtëajo? Hapësira e mësimdhëniesdheburimetfizike • A krijoni (përcaktoni) njëkorrnizëtëburimevefizike (materialeve) qëpërdorennëmësim? • A iorganizoniburimet e tëmësuarit ?
