TÜRKİYE’DE SOFRALIK ZEYTİN İŞLETMECİLİĞİ VE SEKTÖRÜN SORUNLARI

1. MARMARABİRLİK Zeytinin adı TÜRKİYE’DE SOFRALIK ZEYTİN İŞLETMECİLİĞİ VE SEKTÖRÜN SORUNLARI İbrahim MİNARECİ Genel Müdür 1

2. ZEYTİN Zeytin bir Akdeniz bitkisi olup, dünyaya Anadolu’dan yayılmıştır. 2

3. DÜNYA VE ÜLKEMİZDE SOFRALIK ZEYTİN UZK verilerine göre üç sezon ortalamaları baz alınarak değerlendirildiğinde DÜNYADA ORTALAMA ÜÇ SEZON SOFRALIK ZEYTİN ÜRETİMİ 2.458.000 TON ÜRETİM Ülkemiz 390.000 TON üretimle, 524.000 TON üretim yapan İspanya’nın ardından 2. sırada yer almaktadır. TÜKETİM Ülkemiz 270.000 TON tüketim ile Mısır’ın 280.000 tonluk tüketiminin ardından 2. sırada yer almaktadır. 3

4. 11 kg Verim 163.645.006 Ağaç 32.381.751 Meyve Vermeyen 131.263.255 Meyve Veren • 2012-2013 TÜRKİYE ZEYTİN – ZEYTİNYAĞI TAHMİNİ REKOLTESİ 1.438.480 ton Toplam Zeytin Miktarı 4

5. 1.438.480 ton • 2012-2013 TÜRKİYE ZEYTİN – ZEYTİNYAĞI TAHMİNİ REKOLTESİ 455.030 ton SOFRALIK 201.196 ton ZEYTİNYAĞI 983.450 ton YAĞLIK 5

6. TÜRKİYE SOFRALIK ZEYTİN ÜRETİM DAĞILIMI 6

7. SOFRALIK ZEYTİN Zeytin (Oleaeuropaea), zeytingiller (Oleaceae)familyasından  meyvesi yenen Akdeniz iklimine özgü bir ağaç türüdür. Meyvesi doğasından gelen acılık maddesi nedeniyle (Oleuropein) doğrudan değil mutlaka işlenerek tüketilmelidir. Bu özelliği ile Zeytin, ağaçtan koparıldıktan sonra doğrudan tüketilemeyen ender meyvelerdendir. 7

8. İŞLEME ŞEKİLLERİ Oksidasyonla Karartılan Zeytin Fermente Zeytin Doğal Fermente Zeytin 8

9. İŞLEME ŞEKİLLERİ Oksidasyonla Karartılan Zeytin: Yeşil veya rengi dönük zeytinlerin alkali ile işlemden geçirilerek, oksidasyon ile karartıldıktan sonra fermente edilerek veya edilmeden elde edilen zeytini, Fermente Zeytin: Acılığının alkali çözeltisi ile kısmen veya tamamen giderilmesi ve fermente edilmesi ile elde edilen zeytini, • Doğal Fermente Zeytin : • Acılığın alkali kullanılmaksızın; • Su, asitli su, tuzlu su ile fermantasyonla, • Tuzlu suya hava vererek fermantasyonla, • Doğrudan tuz ile temas ettirilerek giderilmesi ile elde edilen zeytini ifade etmektedir. 9

10. NEDEN DOĞAL FERMENTE ZEYTİN √ Doğal işleme tekniği sebebiyle tuz ve organik asit haricinde hiçbir kimyasal katkı maddesi kullanılmamaktadır. √ Anti kanserojen olarak bilinen polifenolik maddelerin (renk ve tat bileşenleri) minimum kaybı nedeniyle içerdiği besin öğeleri açısından daha değerli bir gıda maddesidir. √ Zeytine özgü fenolik tat ve bileşenlerinin işleme tekniği sebebiyle zeytinin bünyesinde maksimum seviyede muhafaza edilmesi sonucu oluşan özel aromatik tada sahiptir. 10

11. ‘’DOĞAL FERMENTE’’ TERCİH EDİLMEMESİ √ Geç olgunlaşması √ Stok maliyetinin yüksek olması √ İşleme tekniği sebebiyle oluşan fire √ Daha fazla işçilik, enerji ve benzeri ek girdi maliyetleri 11

12. SEKTÖREL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 12

13. SEKTÖREL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ İSTATİSTİK BİLGİLERİ EKSİKLİĞİ FİDAN DİKİMİ VE DÜŞÜK VERİM ÜLKEMİZDEKİ GEN KAYNAKLARI BİLİNÇSİZ ZİRAİ MÜCADELE VE BAKIM DEPOLAMA KOŞULLARI 13

14. SEKTÖREL SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ TÜKETİMİN ARTTIRILMASI KAYIT DIŞILIK (MERDİVEN ALTI ÜRETİM) HAKSIZ REKABET • İHRACAT DESTEKLERİ TARIMSAL DESTEKLER 14

15. SAĞLIKTA ZEYTİN ve ZEYTİNYAĞI YAĞLI TOHUM ve HAMMADDE İTH. KÖTÜ KOLESTEROL LDL’Yİ DÜŞÜRÜR, İYİ KOLESTEROL HDL’Yİ ARTTIRIR KALP KRİZİ RİSKİNİ AZALTIR CİLDİ BESLER OBEZİTEYİ ÖNLER KANSER RİSKİNİ AZALTIR YAŞLANMAYI GECİKTİRİR HÜCRELERİ YENİLER KEMİK GELİŞİMİNE YARDIMCIDIR. GASTRİT VE ÜLSERE KARŞI MİDEYİ KORUR 15

16. ZEYTİNYAĞI ÜRETİM ve TÜKETİMİNİN ARTTIRILMASI KAMU SPOTU YAKLAŞIK 2,7 MİLYAR $ (2011 YILI) OLAN YAĞLI TOHUM VE HAM YAĞ İTHALATINI AZALTACAKTIR…. SAĞLIKLI BESLENME, SAĞLIK HARCAMALARINI AZALTIR… DENGELİ, DÜZENLİ VE SAĞLIKLI BESLENMENİN ÖNÜNÜ AÇACAK… 16

17. ÜRETİMİN KAYIT ALTINA ALINMASI 1- ÜRETİM AŞAMASI KAYIT İÇİ ZEYTİN REKOLTESİ 200 BİN TON TOPLAM REKOLTE 400BİN TON 200 BİN TON KAYIT İÇİ ORTALAMA ALIM FİYATI 2 TL / KG • ORTALAMA • ALIM DEĞERİ • 400 MİLYON TL 17

18. ÜRETİMİN KAYIT ALTINA ALINMASI • TOPLAM İŞLEM HACMİNDEN ELDE EDİLECEK KAR • 700 MİLYON TL • (2.4 MİLYAR X %30) 2- ARACI AŞAMASI • ORTALAMA TÜKETİCİ SATIŞ FİYATI • 4 TL/KG. • 200 BİN TON ALIM MİKTARI • (Üretici → Dağıtıcı (Bayi) → Ulusal- Yerel Zincir-Bakkal → Tüketici • (3 Kez) • NİHAİ TÜKETİCİYE ULAŞTIRILANA KADAR OLUŞAN İŞLEM TUTARI 2,4 MİLYAR TL. 18

19. ÜRETİMİN KAYIT ALTINA ALINMASI 3- DEVLET AŞAMASI (A) • DEVLETİN • ELDE ETTİĞİ TOPLAM GELİR • 220 MİLYON TL. • (200 BİN TON x 0,40 Krş.) • HESAPLANAN • K DV • 64 MİLYON TL. • (2,4 MİLYAR/ 3 "Devir" x Satış KDV %8) • HESAPLANAN GELİR VEYA KURUMLAR VERGİSİ • 144 MİLYON TL. • (700 MİLYON x %20 Vergi Oranı) • HESAPLANACAK ÜRÜN STOPAJI (%3) • 12 MİLYON TL. • (400 MİLYON TL ALIM) 19

20. ÜRETİMİN KAYIT ALTINA ALINMASI 3- DEVLET AŞAMASI (B) • DESTEK VERİLİP KAYIT DIŞILIK GİDERİLDİĞİNDE DEVLETE KALAN EK NET GELİR TUTARI • 60 MİLYON TL • TOPLAM 280 MİLYON TL. GELİR ELDE EDİLİR. • DEVLETİN ÖDEYECEĞİ DESTEKLEME TOPLAMI • 160 MİLYON TL. • (400 BİN TON x Kilogram da 40 Krş. ) • DESTEK VERİLİP KAYIT İÇİNE ALINIRSA • 440 MİLYON TL. • (220 MİLYON X 2)% 50 • KAYIT DIŞI İŞLEM • KAYIT İÇİ İŞLEMLERDEN DEVLETİN ELDE EDECEĞİ VERGİ TOPLAMI • 220 MİLYON TL. 20

21. TEŞEKKÜR EDERİM Zeytinin adı