Materiały opracowane w ramach programu:

1. BIZNES MIĘDZYNARODOWY Materiały opracowane w ramach programu:

2. SYLLABUS • Dlaczego narody handlują ze sobą? Teorie wymiany międzynarodowej. • Handel zagraniczny. Definicje podstawowe. • Pośrednicy w obrocie międzynarodowym. • Organizacja obrotu. INCOTERMS 2000.

3. BIZNES MIĘDZYNARODOWY LITERATURA POMOCNICZA • Międzynarodowe stosunki gospodarcze: praca zbiorowa / pod red. Adama Budnikowskiego, Elżbiety Kaweckiej-Wyrzykowskiej. - Warszawa : Polskie Wydaw. Ekonomiczne, 2000 • Międzynarodowe stosunki ekonomiczne / Mieczysław Puławski, Paweł Bożyk, Józef Misala. - Warszawa : Polskie Wydaw. Ekonomiczne, 1998 • Marketing narodów : strategiczne podejście do budowania bogactwa narodowego/ Philip Kotler, Somkid Jatusripitak, Suvit Maesincee ; przeł. Michał Patkaniowski. - Kraków : Wydaw. PSB, 1999 • Międzynarodowe stosunki gospodarcze : teoria i polityka / Paul R. Krugman, Maurice Obstfeld ; tł. i oprac. Stanisław Ładyka. - Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN, 1997 • Handel zagraniczny. Organizacja i technika. / Jan Rymarczyk; PWE. Warszawa 1996.

4. BIZNES MIĘDZYNARODOWY Teorie wymiany międzynarodowej Materiały opracowane w ramach programu:

5. Merkantylizm Teoria kosztów absolutnych Teoria kosztów komparatywnych Teoria Heckshera-Ohlina Międzynarodowy cykl życia produktu Dlaczego narody handlują ze sobą?

6. Jedna z pierwszych doktryn ekonomicznych (od 1550 do 1800) Bogactwo narodu mierzone jest ilością posiadanych kruszców (głównie złota). zasada podstawowa - gromadzenie kruszców, eksploatacja kolonii kruszce są dobrem ograniczonym: jeżeli jedne kraje je zyskują – inne tracą. Rządy stosują wysokie cła ochronne Francja i Japonia to współczesne przykłady krajów „neomerkantylistycznych” Merkantylizm

7. Autor: Adam Smith Bogactwo Narodów Kraj eksportuje te towary, w których produkcji jest bardziej wydajny niż inne kraje (ma niższe koszty produkcji) Podstawowy czynnik produkcji - praca Teoria kosztów absolutnych

8. Autor: David Ricardo w roku 1817 Kraje odnoszą korzyści z handlu, chociaż nie mają niższych koszów produkcji (tzn. przewagi absolutnej) Kraj eksportuje te towary, w których produkcji jest relatywnie bardziej wydajny niż inne kraje (ma niższe koszty produkcji) Podstawowy czynnik produkcji - praca Teoria kosztów komparatywnych

9. Różnice w posiadanych zasobach czynników produkcji Uwzględnia również pozostałe czynniki produkcji: kapitał i ziemię Kraj eksportuje towary, które wymagają zużycia większej ilości tego czynnika produkcji, którego kraj posiada najwięcej Nie uwzględnia: kosztów transportu preferencji konsumentów różnic w dostępnych technologiach Teoria Heckschera-Ohlina

10. Teoria oparta na marketingowym pojęciu cyklu życia produktu Międzynarodowy cykl życia produktu Wejście na rynek Wzrost Dojrzałość Spadek Sprzedaż Czas

11. Międzynarodowy cykl życia produktu Eksport Import Sprzedaż Sprzedaż krajowa Produkcja w kraju Eksport z kraju Produkcja zagraniczna Konkurencja zagraniczna Konkurencja z importem czas

12. Ekonomika skali/Krzywa doświadczenia Teoria nakładających się popytów (Lindler) Teoria przewagi konkurencyjnej narodów (Porter) Nowsze Teorie

13. Koncentruje się na dobrach wytworzonych Handel odbywa się pomiędzy krajami o zbliżonym poziomie PKB per capita (tzn. w przeliczeniu na 1 obywatela) Podobieństwo struktur popytu (nakładanie się wzorców popytu) Teoria nakładających się popytów (Lindler)

14. Cztery czynniki przewagi konkurencyjnej struktura popytu zasoby czynników produkcji gałęzie przemysłu strategie firm, struktura rynku, konkurencja na rynku Teoria przewagi konkurencyjnej narodów (Porter)

15. Towary o znaczeniu obronnym Rozwijające się, zaawansowane gałęzie przemysłu Ochrona miejsc pracy w kraju Działania odwetowe Dumping Subsydiowanie eksportu Ograniczenia handlu

16. Bariery taryfowe (cła) Od wartości (ad valorem) Od ilości (ad spetiem) kombinowane Rodzaje ograniczeń • Opłaty wewnętrzne • Podatek VAT • Podatek importowy / eksportowy • Akcyza

17. Ilościowe Ograniczenia importu / eksportu, Dobrowolne ograniczenia eksportu (VER) Umowy kompensacyjne (np. offset) Nieilościowe Subsydia eksportowe Normy techniczne i fitosanitarne Ograniczenia pozataryfowe

18. Kraje rozwinięte Kraje nowouprzemysłowione Kraje rozwijające się Rozwój gospodarczy świata

19. Państwa Europy Zachodniej Stany Zjednoczone Japonia Australia Nowa Zelandia Kanada Kraje rozwinięte

20. Brazylia Meksyk Malezja Tajlandia Chile Kraje nowouprzemysłowione • Korea Płd. • Tajwan • Hong Kong • Singapur

21. Szeroko stosowany do analiz porównawczych Wartość PKB może być jedynie oszacowana Niektóre składniki PKB nie są rejestrowane Nie uwzględnia wymiany barterowej Nieścisłości mogą wynikać z różnic kursowych Zakłada równomierny rozkład dochodów Jest agregatem kilku innych wskaźników PKB/capita jako wskaźnik rozwoju

22. PKB/capitaniższe od $2,000 rocznie Nierównomierny rozkład dochodu Dualizm technologiczny Rolnictwo dominującą dziedziną gospodarki Mało wydajne rolnictwo Duża stopa bezrobocia Cechy krajów rozwijających się

23. Słaba opieka zdrowotna Wysoki analfabetyzm Wysoki przyrost naturalny Mała dywersyfikacja produkcji i eksportu (jeden lub kilka produktów dominujących) Trudne warunki topograficzne Niska stopa oszczędności Niestabilność polityczna Cechy krajów rozwijających się – cd.

24. BIZNES MIĘDZYNARODOWY Handel zagraniczny - definicje Materiały opracowane w ramach programu:

25. HANDEL ZAGRANICZNY to odpłatna wymiana towarów lub usług z partnerami mającymi swoją siedzibę poza granicą celną państwa. Import to przywóz towarów z zagranicy na rynek wewnętrzny oraz przyjęcie usług zagranicznych. Export to wywóz za granicę towarów krajowych lub świadczenie usług cudzoziemcom. Handel tranzytowy to obrót towarowy gdzie firma realizująca transakcję nie znajduje się ani w kraju importera ani eksportera

26. HANDEL ZAGRANICZNY obejmuje: • export i import, • przepływ kapitału, • obroty majątkowo-kredytowe, • obrót dobrami niematerialnymi, • zobowiązania wynikłe z ruchu ludności, • obrót uszlachetniający i reparacyjny • obrót licencjami i know-how • franchising i leasing • transakcje wiązane, kompensacyjne (np. offset) • transakcje barterowe (towar za towar) • obrót projektami inwestycyjnymi (pod klucz, konsorcja) • bezpośrednie inwestycje zagraniczne

27. EWOLUCJA POSTAW I STRATEGII EKSPORTOWYCH PRZEDSIĘBIORSTW Sposób prowadzenia operacji eksportowych Aktywne dążenie do działań eksportowych aktywnie samodzielnie zleca pasywnie eksport - import OPERACJE KRAJOWE duże jeden Joint-venture małe wiele Formy zaangażowania Stopień podobieństwa rynku Ilość krajów

28. Eksportbezpośredni • -wykazuje rosnącą tendencję • niższe koszty transakcyjne, • dobra inwestycyjne, • bezpośredni kontakt z klientem, • dobra znajomość rynku, • własna akwizycja lub własny dział eksportu, • dłuższa droga zbytu, • własny magazyn wysyłkowy, własny serwis i magazyn części, • wzrost zaangażowania kapitału, • często finansowany przez długoterminowy kredyt, • wysokie ryzyko kredytowe

29. Eksport pośredni • producent eksportuje za pomocą firmy eksportowej, • która obsługuje rynek zagraniczny • - stosowany najczęściej w obrocie dobrami konsumpcyjnymi • może także obejmować nieregularne dostawy oraz przy • produktach seryjnych • producent sprzedaje wyroby w kraju • dystrybucja poprzez PHZ • pośrednicy specjalizują się w produktach • wymóg przekazania praw do sprzedaży • preferowany przez średnie przedsiębiorstwa • producent nie tworzy własnej sieci sprzedaży • nie angażuje kapitału producenta w sieć dystrybucji

30. Import bezpośredni • wykazuje tendencje rosnącą, • dotyczy szczególnie surowców i prefabrykatów • dysponowanie przez długi czas dużym zapasem • nieprzerwany przepływ materiałów • bezpośredni kontakt z dostawcą • wymaga orientacji na rynku • własna akwizycja • własny magazyn importowy • ryzyko transportowe importera • większe zaangażowanie kapitału

31. Import pośredni • -stosowany do importu nieregularnego, niewielkich partii • towaru, PHZ kupuje hurtowo, umożliwia uszlachetnianie • w magazynie importera. • w Polsce obowiązywał państwowy monopol handlu • zagranicznego • rozproszony z wielu krajów • znajomość rynku przez importera • korzystne ceny • brak problemu poszukiwania źródeł zaopatrzenia • stała gotowość dostaw

32. Formy handlu na rynkach zorganizowanych • targi - UFI Paryż • giełdy - towarowe, surowcowe, zbożowe: Chicago, • metale: Londyn, paliwa: Amsterdam • giełdy frachtów - Londyn, Nowy Jork, Hamburg • giełdy ubezpieczeń - Loyds of London • aukcje – wełny: Australia, kauczuk: Kalkuta, konie: Janów Podl. • przetargi publiczne: Bank Światowy, Unia Europejska • wolne obszary celne - • - wolne porty - Hamburg, Brema, Kopenhaga,Sztokholm • - strefy wolnocłowe - Barcelona, Kadyks • - strefy wolnego handlu - Singapur, Hong-Kong • - sklepy wolnocłowe (duty free)

33. BIZNES MIĘDZYNARODOWY INCOTERMS 2000 Materiały opracowane w ramach programu:

34. INCOTERMS 2000 • IN ternational CO mmercial TERMS • Międzynarodowe warunki dostawy (uzanse), klauzule kontraktowe, mające zastosowanie wyłącznie do umowy sprzedaży. Dotyczą stosunków handlowych pomiędzy sprzedającym, a kupującym. Zostały opracowane po raz pierwszy w 1936 roku, przez Międzynarodową Izbę Handlową w Paryżu, w celu ujednolicenia interpretacji terminów handlowych. Do dziś ukazało się 6 nowych wydań Incoterms. • Obecnie jest to 13 formuł podzielonych na 4 grupy: • E – terms - EXW • F – terms - FCA , FAS, FOB • C – terms - CFR, CIF, CPT, CIP • D – terms - DAF, DES, DEQ, DDU, DDP

35. EXW -Ex Works Z zakładu (...oznaczone miejsce)  Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu Sprzedający:- postawienie towaru do dyspozycji kupującego w swoim magazynie,  - towar musi być należycie wyodrębniony w miejscu postawienia go kupującemu. Kupujący: - przejęcie gestii transportowej, - załadunek towaru w miejscu odbioru na środek transportu, - odprawa celna towaru, - organizacja transportu, - ponosi pełne ryzyko utraty lub uszkodzenia towaru od momentu postawienia go do jego dyspozycji przez sprzedającego

36. FCA   Free Carrier franco przewoźnik (...oznaczone miejsce) Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu Sprzedający:- dostarczenie towaru przewoźnikowi lub spedytorowi w wyznaczonym przez kupującego miejscu i terminie,  - załadunek towaru na środek transportu tylko wtedy gdy odbiór towaru odbywa się w magazynie sprzedającego,  - odprawa celna towaru. Kupujący: - rozładunek towaru dostarczonego przez kupującego do terminalu przewoźnika lub spedytora,  - przejęcie gestii transportowej,  - załadunek towaru na następny środek transportu,  - organizacja transportu.

37. FAS   Free Alongside Ship franco wzdłuż burty statku (...oznaczony port załadunku) Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym śródlądowym Sprzedający:- dostarczenie towaru w oznaczonym porcie załadunku wzdłuż burty statku,  - odprawa celna towaru. Kupujący: - poinformowanie sprzedającego o nazwie statku, porcie załadunku i terminie dostawy do portu. - przejęcie gestii transportowej, - załadunek towaru na burtę statku, - organizacja

38. FOB   Free On Board franco statek (...oznaczony port załadunku ) Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym śródlądowym Sprzedający:- dostarczenie towaru w uzgodnionym dniu i porcie załadunku na pokład statku, - odprawa celna towaru. Kupujący: - poinformowanie sprzedającego o nazwie statku, porcie załadunku i terminie załadunku na statek,  - przejęcie gestii transportowej od momentu przekroczenia przez towar linii nadburcia statku, - organizacja transportu morskiego

39. CFR   Cost and Freight koszt i fracht (...oznaczony port przeznaczenia ) Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym śródlądowym Sprzedający:- posiada gestię transportową, - dostarczenie towaru kupującemu do określonego portu przeznaczenia,  - pokrywa koszty załadunku na statek oraz fracht morski,  - odprawa celna towaru,  - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu gdy towar przeszedł linię nadburcia statku w porcie załadunku, Kupujący: - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu przekroczenia przez niego linii nadburcia statku w porcie załadunku,

40. CIF   Cost, Insurance and Freight koszt, ubezpieczenie i fracht (...oznaczony port przeznaczenia)Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym śródlądowym Sprzedający:- posiada gestię transportową,  - dostarczenie towaru kupującemu do określonego portu przeznaczenia,  - pokrywa koszty załadunku na statek oraz fracht morski,  - odprawa celna towaru,  - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu gdy towar przeszedł linię nadburcia statku w porcie załadunku,  - ubezpiecza towar oraz przekazuje kupującemu dowód zawarcia umowy ubezpieczeniowej.Kupujący: - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu przekroczenia przez niego linii nadburcia statku w porcie załadunku,

41. CPT Carriage Paid To... przewoźne zapłacone do (...oznaczone miejsce przeznaczenia)Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu z kombinowanym włącznie Sprzedający:- posiada gestię transportową do określonego miejsca przeznaczenia,  - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,  - odprawa celna towaru,  - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu przekazania go przewoźnikowi,Kupujący: - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu od momentu gdy towar został przekazany pierwszemu przewoźnikowi

42. CIP  Carriage and Insurance Paid To... przewoźne i ubezpieczenie opłacone do (... oznaczone miejsce przeznaczenia ) Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu z kombinowanym włącznie Sprzedający:- posiada gestię transportową do określonego miejsca przeznaczenia,  - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,  - odprawa celna towaru,  - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu przekazania go przewoźnikowi,  - ubezpiecza towar i opłaca składkę ubezpieczeniową (minimalny zakres pokrycia ryzyka ) Kupujący: - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu od momentu gdy towar został przekazany pierwszemu przewoźnikowi

43. DAF  Delivered at Frontier... dostarczone na granicę – (...oznaczone miejsce )Zastosowanie: we wszystkich rodzajach transportu (przede wszystkim w transporcie kolejowym i samochodowym)Sprzedający:- postawienie towaru do dyspozycji kupującego na środku transportu w określonym miejscu dostawy na granicy.  - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,  - odprawa celna towaru. Kupujący: - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy towar został postawiony do jego dyspozycji w oznaczonym miejscu dostawy na granicy

44. DES   Delivered Ex Ship... franco statek (... oznaczony port przeznaczenia )Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym śródlądowymSprzedający:- posiada gestię transportową do określonego miejsca przeznaczenia,  - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,  - odprawa celna towaru,  - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru do momentu przekazania go przewoźnikowi,Kupujący: - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy towar został postawiony do jego dyspozycji na statku w porcie rozładunku.

45. DEQ   Delivered Ex Quay... dostarczone nabrzeże (...oznaczony port przeznaczenia )Zastosowanie: tylko w transporcie morskim i wodnym śródlądowym Sprzedający:- posiada gestię transportową do określonego miejsca przeznaczenia,  - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,  - odprawa celna towaru, Kupujący: - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy towar został postawiony do jego dyspozycji na nabrzeżu w oznaczonym porcie przeznaczenia,

46. DDU  Delivered Duty Unpaid... • dostarczone, cło nie opłacone (...oznaczone miejsce przeznaczenia)Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu • Sprzedający:- posiada gestię transportową do określonego miejsca przeznaczenia,  - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty,  - odprawa celna towaru, Kupujący: • ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy towar • został postawiony do jego dyspozycji w oznaczonym miejscu • przeznaczenia.

47. DDP  Delivered Duty Paid... dostarczone, cło opłacone (...oznaczone miejsce przeznaczenia)Zastosowanie: wszystkie rodzaje transportu Sprzedający: - posiada gestię transportową do określonego miejsca przeznaczenia, - zawiera umowę na przewóz towaru i opłaca jego koszty (w tym koszty cła, podatków i innych opłat związanych z eksportem, tranzytem i importem), - odprawa celna towaru Kupujący: - ponosi ryzyko uszkodzenia lub utraty towaru od momentu gdy towar został postawiony do jego dyspozycji w oznaczonym miejscu przeznaczenia.

48. BIZNES MIĘDZYNARODOWY Pośrednicy w obrocie międzynarodowym Materiały opracowane w ramach programu:

49. Pośrednicy działający na własny rachunek i we własnym imieniu • koszty, ryzyko, zysk, strata na koszt pośrednika • pośrednicy tacy sprzedają dalej towar dystrybutorom - dealerom • typowo stosowane w handlu samochodami, sprzętem • gospodarstwa domowego

50. Pośrednicy działający na cudzy rachunek • zysk lub strata mocodawcy, prowizja dla pośrednika • mogą działać w cudzym imieniu: • - bezpośrednie przeniesienie praw i obowiązków na • mocodawcę: przedstawiciel, agent, cif-agent, makler • mogą działać we własnym imieniu • - pośrednie przeniesienie praw i obowiązków na • mocodawcę: komisant, konsygnator