Analizując otoczenie w sektorze, znaczące bariery występują w monopolu oraz oligopolu

1. Analiza fundamentalna w procesie inwestycyjnym spółki technologicznejAnalizy makrootoczeniaAnaliza sektorowaAnaliza sytuacji spółkiAnaliza finansowa spółki i jej wycena

2. Analiza makrootoczenia, będąca pierwszym etapem badania sytuacji ekonomiczno-finansowej spółki, w znacznym stopniu ułatwia ocenę efektywności inwestowania. Działalność każdego przedsiębiorstwa uzależniona jest w głównej mierze od sytuacji makroekonomicznej.

3. Najpopularniejszy wskaźnik ekonomiczny, PKB, pokazuje, jak szybko gospodarka danego kraju rozwija się. Bezpośredni wpływ tego indeksu można zauważyć w każdych projekcjach dotyczących przyszłości spółki. Ponieważ podstawą prognozy większości pozycji w bilansie oraz rachunku zysków i strat są przychody ze sprzedaży, znaczenie Produktu Krajowego Brutto wydaje się być kluczowe.

4. W sytuacji gdy PKB danego kraju rozwija się dynamicznie, szanse na szybki wzrost sprawnie zarządzanej jednostki gospodarczej są duże. Ale jak to zwykle bywa w ekonomii, wszystko posiada swój koszt alternatywny. Rynki wschodzące, które podczas prosperity stwarzają możliwość szybkiego rozwoju przedsiębiorstw, charakteryzują się większym ryzykiem. PKB tych krajów, w czasach załamania gospodarczego, zmniejsza się ponadnormatywnie, co przekłada się na kondycje spółek, w porównaniu do firm działających w krajach rozwiniętych.

5. Następnym kluczowym czynnikiem z punktu widzenia analizy makroekonomicznej jest kurs walutowy. Wpływa on tym bardziej na działalność firmy, gdy ta prowadzi wymianę handlową poza granicami kraju. Niski kurs walutowy macierzystego kraju wpływa pozytywnie na funkcjonowanie spółki. Przyczynia się do sprzedaży produktów po „wyższej cenie” zagranicą. Jednocześnie dobra importowane na krajowy rynek są „droższe”, co również wpływa korzystnie na generowane dochody przez firmę krajową (pod warunkiem, że nie produkuje w oparciu o importowane surowce, półprodukty).

6. Stopy procentowe, wywierają znaczący wpływ na każdą spółkę. Są nierozerwalnie „związane” z inflacją”. Niskie stopy procentowe, występujące w okresach niskiej inflacji, działają stymulująco na spółki, stwarzają możliwość szybkiego rozwoju, pozyskania tzw.,„taniego pieniądza”. Przekładają się bezpośrednio na wszystkie raporty finansowe spółek w postaci niższych kosztów finansowych, stopnia zadłużenia. Wysokie stopy „zamrażają dopływ kapitału obcego”, wywierają presję na przedsiębiorstwo, oznaczają wysoką inflację

7. Co może spowodować inflacja z punktu widzenia oceny spółki? Utrudniony rachunek ekonomiczny, trudność z oszacowaniem aktywów oraz pasywów spółki, czy rosnące żądania pracowników względem płac to tylko niektóre z bezpośrednich skutków występowania wysokiej stopy inflacji.

8. Poziom stopy bezrobocia, oddziałuje na funkcjonowanie firmy, w niemniejszym stopniu niż wyżej wymienione czynniki. Z jednej strony przedsiębiorcy gdy liczba bezrobotnych wzrasta, mają możliwość pozyskania lepiej wykwalifikowanego pracownika przy niezmienionym poziomie płacy. W sytuacji gdy stopa bezrobocia zmniejsza się, karta przetargowa jest po stronie pracownika. Ma on bowiem możliwość negocjowania wynagrodzenia, co negatywnie wpływa na rachunek ekonomiczny spółki.

9. Na działalność przedsiębiorstwa, oprócz czynników stricte ekonomicznych, takich jak PKB, inflacja, stopy procentowe czy bezrobocie, znaczny wpływ ma również środowisko prawno-polityczne, społeczne, otoczenie technologiczne oraz demograficzne. W literaturze często można spotkać się z terminem PEST, która przedstawia metodę służącą do badania wpływu czynników politycznych, ekonomicznych, socjokulturowych ( społecznych ) oraz technologicznych na działalność przedsiębiorstwa. Mogą oddziaływać zarówno korzystnie jak również destrukcyjnie na działalność prowadzoną przez spółkę.

10. Otoczenie prawno-polityczne, które jednoznacznie kojarzone jest z występującą w danym kraju władzą ustawodawczo-wykonawczą, podejmuje decyzje, które warunkują funkcjonowanie jednostki gospodarczej. W dobie globalnej konkurencji, niezwykle ważną kwestią jest obecność sprawnego rządu, który przychylnie jest nastawiony do kapitału prywatnego, przedsiębiorstw. Rządy państw starają się „przyciągnąć” inwestorów nie tylko krajowych, ale również zagranicznych, w celu dynamicznego wzrostu gospodarczego.

11. Poprzez niskie podatki, nieskomplikowane przepisy prawne, łatwość zakładania firm, władza może stworzyć „dobry klimat” do rozwoju, inwestycji, powiększania się dobrobytu obywateli kraju. Poprzez ulgi podatkowe, subsydiowanie niektórych obszarów działalności gospodarczej, państwo może stworzyć warunki do ponadprzeciętnego rozwoju pewnych branż.

12. Wpływ preferencji społeczeństwa ma obecnie tendencję globalną. Aktualnie zdecydowana większość spółek zorientowanych jest na usługi, zaspokajanie potrzeb konsumenta, a nie tak jak w przeszłości na produkcję. Istniejący trend zdrowej żywności, spędzania wolnego czasu, uprawiania sportów, odnawialnych źródeł energii wpływa pozytywnie na poszczególne sektory.

13. Dynamiczny postęp technologiczny, którego jesteśmy świadkami, istotnie przyczynia się do zmian na wszystkich płaszczyznach działalności człowieka, w tym działalności gospodarczej. Na rynku dostępny jest coraz wydajniejszy sprzęt technologiczny, który usprawnia funkcjonowanie firmy. Poprzez szybsze komputery, Internet, skrócony został czas potrzebny na podjęcie decyzji, komunikację, dostęp do informacji.

14. W ostatnich dekadach uwidoczniło się oddziaływanie czynnika demograficznego na funkcjonowanie firm. Gigantyczny problem starzejącego się społeczeństwa w krajach rozwiniętych, a także rozwijających się, stwarza możliwości dla rozwoju wielu sektorów. Wzmożony popyt na opiekę medyczną, rekreację, turystykę oraz wiele innych usług wskazuje potencjalne obszary działalności przedsiębiorstw.

15. Kwestia wydłużającej się długości życia ma istotny wpływ na działalność sektora finansowego, banków, instytucji ubezpieczeniowych. Potrzeba zabezpieczenia bytu materialnego osób w wieku poprodukcyjnym kreuje zapotrzebowanie na inwestycje kapitałowe, produkty bankowo-ubezpieczeniowe.

16. Analiza sektora, w jakim działa przedsiębiorstwo, znacząco wpływa na strategię konkurencji jednostki. Aby skutecznie zarządzać firmą, należy poznać charakterystykę sektorową. W gospodarce rynkowej można wyróżnić 4 stany rynku:1) Konkurencję doskonałą2) Konkurencję monopolistyczną3) Oligopol4) Monopol

17. Podana kolejność nie jest przypadkowa. Analizując po kolei poszczególne stany, począwszy od rynku konkurencji doskonałej, a kończąc na monopolu, można zauważyć dwie ważne kwestie:► Wzrastającą zyskowność rynku ( zerowy ekonomiczny zysk w przypadku konkurencji doskonałej w długim okresie oraz dodatni zysk ekonomiczny charakteryzujący monopol w długim horyzoncie czasowym)► Rosnące bariery wejścia i wyjścia ( brak barier w przypadku konkurencji doskonałej- każdy może sprzedawać warzywa na targu =)) , oraz bardzo duże bariery ( wynikające ze skali i zakresu produkcji, licencjonowania branży lub „trzymania w rękach” Skarbu Państwa ze względu na ważny interes państwowy =) ) w przypadku monopolu.

18. Analizując otoczenie w sektorze, znaczące bariery występują w monopolu oraz oligopolu

19. Najpopularniejszą metodą analizy sektorowej jest słynna Analiza 5 Sił Portera, zaproponowana przez Michaela Portera w 1979 r. Wyróżnia 5 podstawowych czynników:1) Zagrożenie substytutami2) Zagrożenie nowymi wejściami na rynek3) Rywalizacja konkurencji na rynku4) Siła przetargowa nabywców5) Siła przetargowa dostawców

20. Potencjalne zagrożenie ze strony substytutów w dobie globalnej konkurencji wydaje się być istotnym zagadnieniem. Bardzo często barierą ograniczającą firmę są znaczne nakłady na badania i rozwój oraz na marketing i reklamę . O ile na rynku konkurencji doskonałej produkty są homogeniczne i nie wymagają znacznych środków na reklamę oraz badań nad produktem, o tyle na rynku konkurencji monopolistycznej wspomniane wydatki warunkują powodzenie firmy. W przypadku sektora, w którym istnieje wiele firm oferujących podobne lecz niejednakowe dobra, skuteczna reklama lub ulepszona wersja jakiegoś produktu pozwala osiągnąć przewagę komparatywną oraz ponadprzeciętne zyski. Przykładem takiej branży mogą być sektor produktów opartych na nowej technologii- telewizory, telefony komórkowe.

21. Następnym zagadnieniem, poruszonym przez Portera, jest potencjalne ryzyko nowych wejść na rynek. Istnieją liczne bariery, które bardzo często uniemożliwiają podjęcie działalności na danym rynku. Najczęściej spotykanymi przeszkodami akcesji są znaczne nakłady kapitałowe oraz występujący „efekt skali”. Wymienione bariery przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka potencjalnych konkurentów względem istniejących w danej branży firm. Również liczne regulacje oraz przepisy prawne istotnie ograniczają spółkę w podjęciu przedsięwzięcia.

22. Często używaną miarą pomiaru koncentracji firm na rynku jest wskaźnik Herfindahl-Hirschman Index ( HHI ), który jest definiowany jako suma kwadratów udziałów wszystkich występujących firm na rynku. W zależności od przyjmowanych wartości możemy określić stan rynku:

23. HHI <1000- brak koncentracji charakteryzujący konkurencję doskonałą,► 1000 < HHI < 1800- umiarkowana koncentracja, gdzie przykładem może być konkurencja monopolistyczna,► HHI>1800- wysoka koncentracja- w przypadku kilku firm o znacznym udziale w rynku można mówić o oligopolu,► HHI=10000- rynek jednego sprzedawcy, czyli monopol.

24. istotnym czynnikiem analizy Portera jest siła przetargowa dostawców. Tu znaczący wpływ ma:► Koncentracja na danym rynku, której wielkość jest wprost proporcjonalna w stosunku do siły przetargowej dostawcy► Możliwość taniej i łatwej zamiany dostawcy- w przypadku gdy firma jest silnie uzależniona, dostawca może dyktować swoje warunki► Wpływ wyrobu o specyficznych właściwościach na produkt finalny odbiorcy- gdy komponent naszego produktu jest specyficzny i możliwy do pozyskania wyłącznie za sprawą określonego dostawcy► Szansa wdrożenia integracji wstecznej przez odbiorców- im większe prawdopodobieństwo produkcji wyrobu przez odbiorcę, tym mniejsza siła przetargowa dostawców

25. Komponentem dopełniającym siłę przetargową dostawców jest siła przetargowa odbiorców, która jest tym większa im:► Większa jednorodność oferowanych produktów- klienci wówczas mają możliwość wyboru tańszego produktu, którego kupno nie jest związane z utratą korzyści, charakteryzującej dany produkt ( gdyż są jednolite )► Większa jest możliwość pozyskania produktu u innego dostawcy► Większa koncentracja kupujących- bardzo częste zjawisko występujące wśród znaczących odbiorców. Krańcowym przypadkiem jest występowanie monopsonu, czyli jednego odbiorcy ( często jest to rząd ), którego silna pozycja przetargowa pozwala uzyskać korzystne dla niego ceny produktów

26. Kolejnym etapem analizy przedsiębiorstwa jest analiza sytuacyjna. Dokonuje się badania spółki pod względem „siły” i perspektyw rynkowych na tle całego sektora. Zaliczana jest do metod niefinansowych, ponieważ analizie poddawane są te aspekty działalności spółki, które nie mają bezpośrednio odzwierciedlenia w sprawozdaniach finansowych. Najpopularniejszymi metodami stosowanymi są analiza SWOT oraz Macierz BCG.SWOT jest metodą analizy strategicznej, która polega na przedstawieniu Silnych ( Strengths ) i Słabych ( Weakness ) stron przedsiębiorstwa oraz Szans ( Opportunities ) i Zagrożeń ( Threats ) firmy.

29. Analiza finansowa jest jednym z etapów analizy fundamentalnej. Najczęściej sprowadza się ona do analizy wskaźnikowej. Wskaźniki, za pomocą których przeprowadza się analizę, mierzą sytuację finansową spółki. Oblicza się je na podstawie sprawozdań finansowych spółki, takich jak: bilans, rachunek wyników oraz rachunek przepływów pieniężnych.

30. Najczęściej stosuje się następujące grupy wskaźników: • wskaźniki rentowności służące do oceny wielkości zysku osiągniętego z poniesionych przez spółkę nakładów, • wskaźniki płynności mierzące zdolność spółki do wywiązywania się z krótkoterminowych zobowiązań, • wskaźniki aktywności informujące o wykorzystaniu bieżących zasobów spółki i zdolności do przekształcania ich w gotówkę, • wskaźniki zadłużenia informujące o stopniu zadłużenia spółki i jej zdolności do obsługi tego zadłużenia.

31. Wnioski wypływające z analizy wskaźników są bardzo użytecznym narzędziem badania poszczególnych aspektów wpływających na kondycję finansową przedsiębiorstwa. Informacje generowane we wskaźnikach mają charakter syntetyczny. Na ich podstawie można określić słabe i mocne strony działania firmy. Metoda analizy wskaźnikowej pozwala na porównanie sytuacji ekonomicznej danego przedsiębiorstwa z sytuacją innych przedsiębiorstw funkcjonujących na rynku. Zbyt wysoki lub niski poziom wskaźnika zwraca uwagę na możliwość wystąpienia potencjalnych zagrożeń dla dalszego prosperowania firmy. Obserwacja tendencji wahań wartości wskaźnika w kolejnych okresach dostarcza informacji o kierunkach zachodzących zmian. Celem analizy finansowej jest odpowiedź na pytanie o kondycję finansową spółki, a przez to o atrakcyjność jej walorów na rynku kapitałowym. Najczęściej, więc użytkownikami analizy finansowej będą inwestorzy giełdowi.

32. Konsultacje – wtorki 15:00 – 16:00 Dr Tomasz Krawczyk Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii Ul. Żwirki i Wigury 93 Uniwersytetu Warszawskiego tkrawczyk@uott.uw.edu.pl