OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ

1. OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ

2. trzon mostka W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek.

3. ŻEBRO • Jest kością długą w kształcie łuku wypukłością zwróconą na zewnątrz. • Składa się z części środkowej – trzonu i dwóchkońców: tylnego – kręgosłupowego i przedniego – mostkowego. • Żebro kostne (kość żebrowa) przechodzi końcem przednim w chrząstkę żebrową. • Każde żebro składa się z większej części kostnej i przymostkowej mniejszej części chrzęstnej.

4. ŻEBRO c.d. • 7 par górnych żeber określa się jako żebra prawdziwe, które łączą się bezpośrednio chrząstką żebrową z mostkiem. • 5 par dolnych żeber nazywa się żebrami rzekomymi. • Chrząstki żebrowe VIII, IX i X żebra łączą się z mostkiem za pośrednictwem chrząstki żebrowej żebra położonego wyżej i razem z chrząstką VIII żebra tworzą łuk żebrowy prawy i lewy. • Chrząstki żebrowe XI i XII żebra kończą się swobodnie między mięśniami brzucha (nazywane są żebrami wolnymi).

5. wcięcie szyjne MOSTEK(sternum) wcięcie obojczykowe wcięcie żebrowe I Jest kością płaską, nieparzystą, położoną z przodu ciała. Łączy się z żebrami i razem z kręgosłupem odcinka piersiowego tworzy szkielet klatki piersiowej. Składa się z rękojeści, trzonu i wyrostka mieczykowatego. Rękojeść łączy się z trzonem za pomocą chrząstkozrostu. Trzon łączy się z wyrostkiem mieczykowatym również za pomocą chrząstkozrostu, ale w wieku starczym najczęściej ulega on skostnieniu tworząc kościozrost. rękojeść chrząstkozrost wcięcie żebrowe II trzon wcięcie żebrowe VII wyrostek mieczykowaty

6. POŁĄCZENIA ŻEBER Z MOSTKIEM Końce przednie żeber zakończone chrząstką żebrową łączą się z mostkiem. Żebro I łączy się z rękojeścią mostka chrząstkozrostem (prawie nieruchomo). Żebra od II do VII łączą się z mostkiem stawami mostkowo – żebrowymi. Żebra VIII i IX nie łączą się z mostkiem bezpośrednio. Każde z nich tworzy z leżącym wyżej żebrem staw międzychrząstkowy.

7. ROLA CHRZĄSTKI ŻEBROWEJ • Stanowi ona bierny element mechanizmu oddychania i jest najważniejszym czynnikiem warunkującym rozszerzalność klatki piersiowej. • Chrząstki żebrowe zwiększają elastyczność ścian klatki piersiowej i umożliwiają intensywniejsze wychylenia żeber.

8. POŁĄCZENIA ŻEBER Z MOSTKIEM c.d. obojczyk żebro I więzadło żebrowo - obojczykowe więzadło mostkowo – żebrowe promieniste chrząstka żebra II więzadło mostkowo – żebrowe śródstawowe

9. POŁĄCZENIA ŻEBER Z KRĘGAMI W obrębie odcinka piersiowego kręgosłupa występują stawy żebrowo – kręgowe łączące głowy i guzki żeber z kręgami. Staw głowy żebra łączy głowę żebra z dołkami żebrowymi kręgów znajdującymi się na trzonach kręgów. Na głowie żeber II-X znajduje się grzebień, od którego do krążka międzykręgowego biegnie więzadło śródstawowe głowy żebra. Dzieli ono jamę stawową na 2 piętra. Staw posiada torebkę stawową, wzmocnioną na powierzchni przedniej przez więzadło promieniste głowy żebra. Staw żebrowo – poprzeczny łączy guzek żebra z dołkiem żebrowym wyrostka poprzecznego. Stawy te występują przy żebrach I-X. Są wzmocnione przez więzadła żebrowo – poprzeczne łączące żebro z wyrostkiem poprzecznym kręgu tworzącego staw i kręgu położonego wyżej. więzadło promieniste głowy żebra więzadło żebrowo - poprzeczne

10. STAWY ŻEBROWO - KRĘGOWE staw żebrowo - poprzeczny żebro staw głowy żebra

11. MECHANIKA ODDYCHANIA Dotyczy: • ruchów żeber, • ruchów mostka, • ruchów kręgosłupa, • czynności mm oddechowych, • zmian ciśnienia w jamie opłucnej, • zmian ciśnienia w całej klatce piersiowej

12. RUCHY ŻEBER I MOSTKA • Pierwsza para żeber razem z rękojeścią mostka (wieczko klatki piersiowej) i częściowo dalsze 3 pary żeber, podczas wdechu poruszają się ku górze i przodowi (1-160). • Kolejne żebra poruszają się na zasadzie „rączki od wiadra”, co powoduje zwiększanie czołowego wymiaru klatki piersiowej. Towarzyszy im także unoszenie mostka – ku górze i ku przodowi, co powoduje również powiększanie wymiaru strzałkowego. • Dwie ostatnie pary żeber związane są funkcjonalnie z pracą przepony i mm brzucha. Podczas wdechu dolna część klatki piersiowej unosi się ku górze i przodowi, podczas wydechu jest ściągana w dół.

13. RUCHY KRĘGOSŁUPA • W trakcie spokojnego oddychania w zasadzie nie zachodzą żadne ruchy w obrębie kręgosłupa. • Głęboki wdech łączy się z prostowaniem kręgosłupa. • Czynny, długi wydech – ze zginaniem.

14. CZYNNOŚĆ MIĘŚNI ODDECHOWYCH Mięśnie stanowią napęd dla ruchów żeber, mostka i kręgosłupa. Udział mięśni wdechowych i wydechowych – właściwych i pomocniczych jest różny w zależności od sposobu oddychania. • Wdech jest aktem czynnym, angażującym właściwe mięśnie wdechowe tylko podczas spokojnego oddychania. Przy nasilonym oddychaniu wdech wymaga udziału mięśni pomocniczych. • Spokojny wydech jest aktem biernym. Po ustąpieniu skurczu mięśni wdechowych odkształcone elementy elastyczne wracają do początkowego ułożenia. Nasilony wydech wymaga udziału mięśni wydechowych. W zależności od stopnia tego nasilenia, w wydechu biorą udział albo tylko zasadnicze mięśnie wydechowe, albo włączane są mięśnie pomocnicze.

15. ZESPÓŁ MIĘŚNI ODDECHOWYCH Mięśnie działające na mechanizm kostno – stawowy klatki piersiowej dzieli się na trzy grupy: • synchronizatory ruchów 56 stawów sprzężonych, • mięśnie oddechowe - wdechowe - wydechowe • mięśnie oddechowe pomocnicze

16. ZESPÓŁ MIĘŚNI ODDECHOWYCH • Synchronizatory ruchów 56 stawów sprzężonych: mm międzyżebrowe zewnętrzne i wewnętrzne oraz dźwigacze żeber. 2. Mięśnie oddechowe - wdechowe: przepona, mm zębate tylne górne i mm pochyłe, - wydechowe: mm skośne brzucha, m. poprzeczny brzucha, m. prosty brzucha i m. czworoboczny lędźwi. 3. Mięśnie pomocnicze: m. piersiowy większy, m. piersiowy mniejszy i m. zębaty przedni.

17. PRACA POMOCNICZYCH MM WDECHOWYCH W celu pełnego wykorzystania mm pomocniczych podczas nasilonego oddychania należy ustabilizować obręcz barkową, kręgosłup szyjny i głowę (unieruchomić przyczep położony na kości ramiennej i łopatce).