1 / 24

FARMASÖTİK KİMYA II Adrenerjik İlaçlar

FARMASÖTİK KİMYA II Adrenerjik İlaçlar. Prof. Dr. İlhan IŞIKDAĞ. 1. Hafta. Sınıflandırma. Adrenerjik ilaçlar sempatomimetikler olarak da bilinirler. Bu ilaçlar sempatik sinir sisteminin etkilerini taklit ederler.

gareth
Télécharger la présentation

FARMASÖTİK KİMYA II Adrenerjik İlaçlar

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. FARMASÖTİK KİMYA IIAdrenerjik İlaçlar Prof. Dr. İlhan IŞIKDAĞ

  2. 1. Hafta Sınıflandırma • Adrenerjik ilaçlar sempatomimetikler olarak da bilinirler. Bu ilaçlar sempatik sinir sisteminin etkilerini taklit ederler. • İndirekt ve Direkt etkili Sempatomimetikler olarak iki gruba ayrılırlar. • Direkt etkili sempatomimetikler etkilerini adrenerjik reseptörler ile etkileşerek gösterir. • Katekol yapısındaki sempatomimetikler • Katekol yapısında olmayan sempatomimetikler • İnderkt etkili ilaçlar sinir uçlarında nörotransmitterlerin salınımını arttırarak veya geri alınımını inhibe ederek etki gösterirler.

  3. 1. Hafta İndirekt Etkili Sempatomimetikler • Amfetamin • Periferdeaderenerjik sinir uçlarındanNA salıverilmesini arttırır. • Beyinde dopaminerjik sinir uçlarından dopaminsalıverilmesini arttırır. • NA ve dopamin’ingeri alımlarını inhibe eder. • Dopaminsalıverilmesini arttırdığı için, güçlü SSS uyarıcı ve iştah kesici etkileri vardır. 1-Fenil-2-aminopropan Kokain Adrenerjik sinir uçlarındaki stoplazmik amin pompasını inhibeederek, geri alımını inhibe eder.

  4. 1. Hafta Direkt Etkili Sempatomimetikler • Genellikle hem α hem de β-adrenerjikreseptörleri aktive ederler; fakat bu gruptaki ilaçların bu iki reseptör türüne karşı afinitesifarklı derecededir. • Katekolaminler: Adrenalin, noradrenalin, izoprenalin (izoproterenol) ve dopamin bu gruptadır. İzoprenalin dışındakiler vücutta sentez edilebilir. • Katekolamin yapısında olmayan sempatomimetikilaçlar: Efedrin, Nafazolin, Tetrahidrazolin, Ksilometazolin, Oksimetazolin,Orsiprenalin, Salbutamol, Terbutalin, Salmeterol bu gruptadır.

  5. 1. Hafta Direkt Etkili Sempatomimetikler Adrenerjikreseptörler α1, α2, β1,β2veβ3adrenoreseptörler olmak üzere beşe ayrılırlar. Bunlardan α1 reseptörleri, düz kaslarda yer alır ve kasılmaya neden olur. α2 reseptörleri, arter ve venlerde konumlanmıştır, vazokonstriksiyonave buna bağlı olarak kan basıncında yükselmeye yol açar. β1reseptörleri koroner damarlarda bulunur ve vazodilatasyondan sorumludur. β2adrenoreseptörler yoğun olarak akciğerlerde yer alır, bronkodilatasyona neden olarak oksijenlenmeyi artırır. β3adrenoreseptörler yağ hücrelerinde bulunur, lipazları aktive ederek yağ yıkımını sağlar.

  6. 1. Hafta Adrenerjik Reseptörler

  7. 1. Hafta Adrenerjik Reseptörler

  8. 1. Hafta Katekolaminler Adrenalin :Bu grup, ilaçların prototipidir. Hem alfa, hem de beta reseptörleri etkiler. Ancak bu etkiler konsantrasyona da bağımlıdır. Düşük konsantrasyonlarda beta, yüksek konsantrasyonlardaalfa etki üstündür. Düşük dozlarda damar düz kaslarındaki beta reseptörleri etkileyerek damarları genişletir (vazodilatasyon) ve kan basıncını düşürür. Yüksek dozlarda alfa reseptörleri etkileyerek damarları daraltır (vazokonstriksiyon). Kalbin kasılma gücünü ve atış hızını artırır. Dolayısıyla kan basıncı yükselir. Kan basıncı yükselmesine bağlı olarak gelişen refleks cevap sonucu kalbin atış sayısı azalır. Sindirim sistemindeki ve mesanedeki cidar kasları gevşetir, sfinkterlerikasar, uterustaki kasılmaları azaltır ve solunum yolu düz kaslarını gevşetir. Vücudun oksijen harcamasını artırır. Karaciğer ve çizgili kaslarda glukoz ve laktatüretimini hızlandırır. L-formu etkilidir.

  9. 1. Hafta Katekolaminler Adrenalin :1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-(metilamino)etanol Sentezi: Adrenalin sentezinde kateşol, kloroasetil klorür ile fries çevrilmesi sonucunda 3,4-dihidroksifenaçil klorür bileşiğini verir. Bu bileşiğin metilaminle reaksiyonu sonucunda elde edilen yapının redüksüyonu ile rasemik adrenalin kazanılır. Tartarik asit ile yapılan rasemikresolüsyon sonucunda etkin rasemat olan L-Adrenaline ulaşılır.

  10. 1. Hafta Katekolaminler Noradrenalin: Sadece alfa adrenerjik reseptörler üzerine etkilidir. Damar düz kaslarını kasar, kan basıncını yükseltir, bunun sonucunda refleks cevaba bağlı olarak kalbin atış sayısı azalır. Noradrenalin anestezi sırasında gelişen hipotansiyon durumlarında kullanılır. 1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-(amino)etanol Sentezi: Sentezi adrenalin sentezine benzer, ikinci basamakta metilamin yerine amonyak kullanılır.

  11. 1. Hafta Katekolaminler İzoproterenol: Sadece beta reseptörleri etkiler. Vazodilatasyon yapar, kan basıncını düşürür. Kalbin kasılma gücünü, atış hızını ve kalp debisini artırır. Solunum yolları ve sindirim kanalı düz kaslarını gevşetir. Oral yolla kullanılmaz. Parenteral veya inhalasyonyoluyla kalbi uyarıcı ve bronş genişletici olarak kullanılır. Bronş genişletici etkisine zamanla tolerans gelişir. 1-(3,4-Dihidroksifenil)-2-(isopropilamino)etanol Sentezi: Sentezi adrenalin sentezine benzer, ikinci basamakta metilamin yerine isopropilamin kullanılır.

  12. 1. Hafta Katekolaminler Dopamin: Vücutta adrenalin ve noradrenalinbiyosentezi sırasında ara ürün olarak oluşur. Kalbin kasılma gücünü artırır. Düşük dozlarda böbrek ve iç organların damarlarınıgenişletir, yüksek dozlarda daraltır. İ.v. infüzyon şeklinde uygulanır. Kardiyojenikşok, septik şok ve bazı kalp yetmezliklerinin tedavisinde kullanılır. Aşırı dozlarda sempatomimetiketkiler, anginal ağrı, aritmi, bulantı ve hipertansiyon yapabilir. 3,4-Dihidroksifeniletilamin Sentezi:

  13. 1. Hafta Katekolaminler Sentezi: Dobutamin (Dobutrex): Daha çok kalbin kasılma gücünü ve atış hızını artırır. Konjestifkalp yetmezliği tedavisinde kullanılabilir. N-[3-(4-hidroksifenil)-1-metilpropil]-3,4-dihidroksifeniletilamin

  14. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar Alfa Reseptörleri Etkileyen İlaçlar Efedrin: Etkileri ve yan tesirleri adrenalininkilere benzer. Bronş genişletici, nazal dekonjestan olarak, gece işemelerine karşı ve kişide uyanıklık hali oluşturmak için kullanılır. Kardiyovaskülerhastalığı olanlarda ve hipertiroidililerde dikkatli kullanılmalıdır. Çünkü kalbi uyarıcı etkisi vardır. 2-(Metilamino)-1-fenilpropanol

  15. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar Alfa reseptörleri üzerinden rol oynayan ve Efedrin benzeri etki gösteren diğer bazı ilaçlar, Fenilefrin, Metaraminol,Metoksamin, Etilefrin, Norfenefrinve Fenilpropanolamindir.Hepsinin antihipotansifözelliği vardır. Fenilefrin Metaraminol 2-(Amino)-1-(3-hidroksifenil)propanol 1-(3-Hidroksifenil)-2-(metilamino)etanol

  16. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar Metoksamin Etilefrin 1-(3-Hidroksifenil)-2-(etilamino)etanol 2-(Amino)-1-(3,5-dimetoksifenil)propanol Fenilpropanolamin Norfenefrin 2-(Amino)-1-fenilpropanol 1-(3-Hidroksifenil)-2-(amino)etanol

  17. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar Bu grup ilaçlardan bazıları nazal dekonjestan olarak kullanılır. Bunlar burun mukozasındakiarteriyolleridaraltır ve burundaki şişkinliği gidererek, burun tıkanıklığını geçirir. Genelde burun damlası veya aerosol şeklinde kullanılır. Ancak mukozalardan emilerek sistemik sempatomimetikyan tesirler oluştururlar. Diğer bir sakıncası da ilaçların etkisi geçtikten sonra tekrar konjestiyon oluşmasıdır. En çok kullanılan ilaçlar; Nafazolin, Tetrahidrazolin, Ksilometazolinve Oksimetazolindir.

  18. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar Tetrahidrazolin Nafazolin 2-(1,2,3,4-tetrahidronaftalen-1-il) -4,5-dihidro-1H-imidazol 2-[(Naftalen-1-il)metil]-4,5-dihidro-1H-imidazol Oksimetazolin Ksilometazolin 2-[(4-Tertbutil-3-hidroksi-2,6-dimetilfenil)metil] -4,5-dihidro-1H-imidazol 2-[(4-Tertbutil-2,6-dimetilfenil)metil] -4,5-dihidro-1H-imidazol

  19. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar Beta Reseptörleri Etkileyenler İlaçlar (Beta Agonistler) Bazılarının bronkodilatör etkileri belirgindir. Bunlar daha çok bronşiyalastım ve bronkospazmtedavisinde kullanılır. Ancak kardiyovasküler hastalığı olanlarda ve hipertiroidililerdeçok dikkatli olmak gerekir. Bu amaçla en çok kullanılan ilaçlar; Metaproteranol, Salbutamol ve Terbutalindir. Bazılarının uterus gevşetici etkileri daha belirgindir. Örneğin Ritodrinerken doğumudurdurmak için parenteral veya oral yolla kullanılmaktadır. Nilidrin gibi bazı ilaçların vazodilatörolarak kullanımları vardır.

  20. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar Metaproteranol Salbutamol 1-(4-Hidroksi-3-hidroksimetilfenil) -2-(tertbutilamino)etanol 1-(3,5-Dihidroksifenil)-2-(isopropilamino)etanol Terbutalin 1-(3,5-Dihidroksifenil)-2-(tertbutilamino)etanol

  21. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar Ritodrin 1-(4-Hidroksifenil)-2-[2-(4-hidroksifenil)etilamino]propanol Nilidrin 1-(4-Hidroksifenil)-2-(1-metil-3-fenilpropilamino)propanol

  22. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar Salbutamol Sentezi

  23. 1. Hafta Katekolamin Yapısında Olmayan Sempatomimetik İlaçlar TerbutalinSentezi

  24. 1. Hafta Periferik Sinir Sistemine Giriş • KAYNAKLAR • İsmail Ün. Sempatomimetik İlaçlar, Mersin Üniv. Tıp Fakültesi, Farmakoloji ABD Ders Notu. • Pratik İlaç Bilgisi, T.C. Anadolu Üniversitesi yayını ; no. 2050. Açıköğretim Fakültesi yayını ; no. 1084. ISBN 978-975-06-0733 • William O.Foye. : Adrenergic Drugs : Principles of Medicinal Chemistry(3rd Edition) Philadelphia Lea & Febiger (1989) • H. Akgün, A. Balkan, A. A. Bilgin, Ü. Çalış, S. Dalkara, H. Erdoğan, D.D. Erol, M. Etan, F. Özkanlı, E. Palaska, S. Saraç, C. Şafak Farmasötik Kimya I, II İkinci Baskı Ankara. (2004).

More Related