Plan bezpieczeństwa wody

1. Plan bezpieczeństwa wody dr Adam Szulczewski Akademia Pomorska Katedra Bezpieczeństwa Narodowego

2. Waga problemu • Do 2015 r ma zostać osiągnięty etap Dyrektywy 2000/60/WE (Ramowa Dyrektywa Wodna) w zakresie poprawy stanu wód powierzchniowych i podziemnych; • Obecnie w Polsce obowiązuje Prawo wodne (Ustawa) z 18.07.2001 r. • W Polsce wodami zajmuje się 6 instytucji szczebla centralnego; • Nakłady państwa wynoszą ~32 mld zł; Dyrektywa: • chroni wszystkie wody – rzeki, jeziora, wody przybrzeżne i wody podziemne • ustanawia system zarządzania zlewniowego, gdyż dla wody nie istnieją granice polityczne; • wymaga przygranicznej współpracy sąsiadujących państw i zainteresowanych stron; • zapewnia aktywny udział wszystkich zainteresowanych stron w działaniach na rzecz gospodarowania wodą; • zapewnia redukcję oraz kontrolę zanieczyszczeń pochodzących ze wszystkich źródeł; • równoważy wymogi ochrony środowiska z interesami ludzi.

3. Problemy społeczne • Jordania - woda przyczyną wojny na Bliskim Wschodzie; • 1967r wojna na W. Golan - budowa kanału przez Syrię, ograniczenie dostępu do wody przez Izrael i Jordanię; • Syria – Turcja o wody Eufratu, źródła w Turcji; • Australia – przepisy prawne z 1915 i 1967r dotyczące liczby zapór i poboru wody przez 4 sąsiadujące stany.

4. Waga problemu Człowiek • Zapotrzebowanie dzienne człowieka w „naszych” szerokościach geograficznych ……………………. 2,5 l • Czynności bytowe człowieka ……………………90-160 l • Fabryka, statystyczny cykl produkcyjny 45-70 t/prac. Świat zwierzęcy i roślinny; • 1 l mleka ……………………………………………… 3,7 l • 1 ha pszenicy…………………..………………… 2.200 t • 1 t papieru …………………………………………….400 t • 1 t jedwabiu sztucznego …………………………….750 t • 1 t surówki………………………………………………12 t • 1 kg streptomycyny…………………………….......2.000 t

5. Poziomy bezpieczeństwa konsumentów wody • tolerowany poziom bezpieczeństwa (Tolerable Level of Safety): poziom w którym nie istnieją przesłanki do zagrożenia zdrowia lub życia w wyniku eksploatacji systemu wodociągowego, • kontrolowany poziom bezpieczeństwa (Controlled Level of Safety); poziom w którym może zaistnieć zagrożenie zdrowia konsumentów wody w wyniku eksploatacji systemu wodociągowego, lecz istnieją wystarczające bariery ochronne; • nieakceptowany poziom bezpieczeństwa (Unacceptable Level of Safety): poziom bezpieczeństwa po przekroczeniu którego konsumenci narażeni są na utratę zdrowia lub życia w wyniku eksploatacji systemu wodociągowego.

6. Plan bezpieczeństwa wody -Nie ma jedynego obowiązującego planu; -Każdy z podmiotów musi sporządzić taki plan zgodnie ze swoimi potrzebami i specyfiką; • Propozycje planów autorstwa: WHO i Umwelt Bundes Amt;

7. Propozycja Światowej Organizacji Zdrowia Moduł 1. Zespół ds. PBW Moduł 2. Opis systemu zaopatrzenia w wodę Moduł 3. Identyfikacja zagrożeń oraz zdarzeń niebezpiecznych i ocena ryzyk Moduł 4. Określenie i walidacja środków bezpieczeństwa, ponowna ocena i opracowanie listy priorytetowych ryzyk Moduł 5. Opracowanie, wdrożenie i ciągła realizacja planu ulepszeń / modernizacji Moduł 6. Zdefiniowanie monitoringu środków bezpieczeństwa Moduł 7. Weryfikacja skuteczności PBW Moduł 8. Przygotowanie procedur zarządzania Moduł 9. Opracowanie programów wsparcia Moduł 10. Zaplanowanie i realizacja okresowych przeglądów PBW Moduł 11. Przegląd PBW po incydencie Światowa Organizacja Zdrowia 2009 Glowny Inspektorat Sanitarny 2012

8. Przygotowanie PBW Opis systemu zaopatrzenia w wodę DOKUMENTACJA PBW Kontrolowanie zagrożeń Wdrożenie środków zabezp. i zarządzanie nimi Monitoring środków zabezpieczających Przygotowanie procedur zarządzania Weryfikacja i audyt PBW PlanBezpieczeństwaWodnego PLANOWY PRZEGLĄD OKRESOWY Plan usprawnienia i modernizacji Ocena systemu Identyfikacja zagrożeń Lista priorytetowa ryzyk Istniejące środki zabezpieczające Dodatkowe lub ulepszone środki zabezpieczające Oliver Schmoll, Ingrid Chorus Umwelt Bundes Amt

9. Skład zespołu (wariant) Zespół musi mieć charakter otwarty (tzn. możliwość elastycznego doboru specjalistów) ze względu na nowe zagrożenia i nieprzewidziane do tej pory sytuacje. Liderem zespołu – przedstawiciel dostawcy wody (czynnik ekonomiczny); • specjaliści ds. dostarczania wody; • specjaliści ds. zagrożeń (różne aspekty zagrożeń i bezpieczeństwa); • specjaliści ds. metod oceny ryzyka; • specjaliści ds. monitoringu; • specjaliści informatycy; • specjaliści ds. marketingu (przekonywanie odbiorców do przyjęcia nowoczesnych metod uzdatniania wody, kosztów modernizacji itp..);

10. Zadania Dostęp do „dobrej i bezpiecznej wody pitnej” elementem polityki ochrony zdrowia na wszystkich szczeblach (aspekt polityczny i społeczny – woda pitna była przyczyną wojen i konfliktów zbrojnych); Celem zespołu jest: • Zgromadzenie i uporządkowanie wiedzy na temat: Dostarczanie wody do picia w rejonie XX; • Ocena zasobów wody do picia w danym rejonie; • Określenie kosztów wprowadzania nowych i nowoczesnych metod w procesie produkcji i sprzedaży wody do picia w rejonie XX; • Określenie metod i narzędzi badawczych koniecznych i zalecanych w opracowywaniu Planu Bezpieczeństwa Wody; • Przedstawianie okresowych wyników prowadzonych analiz i propozycji bieżących modyfikacji; • Zaproponowanie rozwiązań specyficznych dla warunków lokalnych (danego obszaru) • Uświadomienie władzom lokalnym oraz odpowiedzialnym za zlewnie, konieczności wsparcia działalności Zespołów (miń. w zakresie pozyskiwania danych znajdujących się w ich zasobach);

11. Dokumentacja Dokumentami wyjściowymi są dyrektywy; WHO, UE, narodowe Ustawa - Prawo wodne ; • Dokumenty robocze i końcowe w formie elektronicznej; • Dystrybucja za pośrednictwem intranetu (poziom dostępu uzależniony od zakresu kompetencji); Efekty: • Szybka reakcja wszystkich użytkowników na problem; • Możliwość przedstawiania wariantów rozwiązań niezależnie od aktualnego miejsca pobytu specjalisty; • Oszczędności finansowe w materiałach jednorazowego użytku; • Nie ma potrzeby wydzielania pomieszczeń na archiwum;

12. Analiza ekonomiczna • Analiza ekonomiczna zawiera wystarczające informacje o odpowiedniej szczegółowości (uwzględniając koszty związane z zebraniem odpowiednich danych) w celu: • a) wykonania odpowiednich obliczeń niezbędnych dla uwzględnienia określonej zasady zwrotu kosztów za usługi wodne, uwzględniając prognozy długoterminowe dotyczące zaopatrzenia w i zapotrzebowania na wodę w obszarze dorzecza, oraz w miarę potrzeby; • oszacowania dotyczące wielkości, cen i kosztów związanych z usługami wodnymi; • oszacowania odpowiednich inwestycji, obejmujące prognozowanie takich inwestycji; • b) dokonania oceny najbardziej efektywnego ekonomicznie połączenia środków w odniesieniu do korzystania z wód, które będą zawarte w programie, opartego na oszacowaniach potencjalnych kosztów takich środków

14. Dziękuję za uwagę!