1 / 53

ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMALAR YÖNETMELİĞİ ve UYGULAMALARI

ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMALAR YÖNETMELİĞİ ve UYGULAMALARI. TOPRAKLAMA. AMAÇ Bu sunuda genel olarak topraklama kavramları, topraklayıcılar, topraklamanın projelendirilmesi ile Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği sunularak tartışmaya açılacaktır.

kato
Télécharger la présentation

ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMALAR YÖNETMELİĞİ ve UYGULAMALARI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ELEKTRİK TESİSLERİNDE TOPRAKLAMALAR YÖNETMELİĞİveUYGULAMALARI

  2. TOPRAKLAMA • AMAÇ Bu sunuda genel olarak topraklama kavramları, topraklayıcılar, topraklamanın projelendirilmesi ile Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği sunularak tartışmaya açılacaktır.

  3. AG, YG Topraklama Norm ve Standartları • IEC 60050-195:………………………………1998-08 Tanımlar • IEC 479: 1996-02: Genel Kavramlar • IEC 364-4-41:1992: ………………Şok akımlara karşı koruma • IEC 364-5-40:1992:……….Topraklama, PE, Pot. dengelemesi • IEC 364-6-61:1992:……………………….. AG de ölçümler • HD 637 S1:1999:………………………… > 1 k V kuvvetli akım tesisleri • DIN VDE 0141:1989-07:………………… Tanımlar • DIN 18014:1994-02:…………………….. Temel topraklama • DIN EN 50122-2:1997-12:………………. Tren istasyonları • DIN VDE 0150:1983-04:……………….. Korozyona karşı önlemler • DIN VDE 0800: 1985-07:……………….. İletişim ve bilgi işlem tesisleri • DIN VDE 0185: 1982-11:………………. Yıldırıma karşı tesisler • IEC 1024-1:1990: ………………………… Yıldırıma karşı tesisler

  4. 1. BİRİNCİ BÖLÜM Amaç,Kapsam,Dayanak,Uygulama ve Tanımlar Madde 1. Bu yönetmelik, frekansı 100 Hz’in altında a.a. ve d.a. alçak gerilimli elektrik tesisleriyle, yüksek gerilimli kuvvetli akım tesislerine ilişkin, topraklama tesislerinin kurulması, işletilmesi, denetlenmesi, can ve mal güvenliği bakımından güvenlikle yapılmasına ait hükümleri kapsar. Elektrikle işleyen taşıtlara ilişkin besleme hatları, bu yönetmeliğin kapsamına girmez. Bu Yönetmeliğin Ek’leri ve ilgili Türk Standartları bu yönetmeliğin tamamlayıcı ekidir. Yönetmelikte olmayan hükümler için EN, HD, IEC ve VDE gibi standartlar göz önüne alınır. Çelişmeler durumunda sıralamaya göre öncelik verilir. Herhangi bir tesisin bu yönetmeliğin kapsamına girip girmeyeceği konusunda bir kararsızlık ortaya çıkarsa, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın bu konuda vereceği karar geçerlidir.

  5. a) Genel tanımlar • b) Topraklamaya ilişkin tanımlar • c) Hata ve arızalar ile ilgili tanımlar • d) Şebeke tiplerine ait tanımlar • e) İletişim sistemlerine ilişkin tanımlar

  6. Akımın insan vücudu üzerindeki etkileri nelerdir?

  7. AC-1 : Genellikle tepki yoktur. AC-2 : Zararlı bir fizyolojik etki yoktur. AC-3 : Kalp atışlarında aksaklıklar görülür. AC-4 : Tehlikeli fizyolojik etkiler, ağır yanıklar.

  8. Genel tanımlar

  9. 2. İKİNCİ BÖLÜM • Yüksek Gerilim Tesislerinde Topraklama • Madde 5-a) • Topraklama tesislerinin kurulması için dört şart yerine getirilmelidir. • 1) Mekanik dayanım ve korozyona karşı dayanıklılığın sağlanması, • 2) Isıl bakımdan en yüksek hata akımına (genellikle hesaplanarak bulunan) dayanıklılık, • 3) İşletme araçları ve eşyaların zarar görmesinin önlenmesi, • 4) En yüksek toprak hata akımı esnasında, topraklama tesislerinde ortaya çıkabilecek gerilimlerden dolayı insanların güvenliğinin sağlanması. • Bundan dolayı topraklama tesislerinin boyutlandırılması için aşağıdaki • parametreler önemlidir: • Hata akımının değeri, • Hatanın süresi, • Toprağın özellikleri.

  10. YG’de sınırlı akımın oluş süresi için en yüksek müsaade edilen dokunma gerilimi Ud prensip şemalarıa) Yararlı hayvanlarda maksimum dokunma gerilimleri (15-100 Hz arasında)b) DIN VDE 0141’e göre dokunma gerilimleric) EN 50179’a göre dokunma gerilimleriNot: Akımın akış süresi 5 saniyeden büyük ise Ud için 75 Voltluk bir değer kullanılabilir.

  11. YG tesislerinde dağıtım şebekleri 1. Yıldız noktası doğrudan doğruya veya düşük bir empedans üzerinden topraklanmış şebeke 2. Toprak teması kompanze edilmiş şebeke 3. Yıldız noktası yalıtılmış şebeke

  12. c) Yıldız noktası yalıtılmış şebeke Topraklama İletkenlerinin ve Topraklayıcıların Akım Taşıma Kapasitelerinin Hesaplanması

  13. Topraklama Tesislerinin Yapılması • Madde 6-a) • Topraklayıcıların ve topraklama iletkenlerinin tesis edilmesi: • Bir topraklama tesisi genel olarak toprak içine gömülen veya çakılan yatay, düşey veya eğik birkaç topraklayıcının bir araya getirilmesiyle yapılır.

  14. Topraklama tasarımı • Toprak özgül direnci nedir? • Toprak geçiş direncinin hesaplanması

  15. 3. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM • Alçak Gerilim Tesislerinde Topraklama • Dolaylı temasa karşı koruma • Endirekt dokunmaya karşı koruma • Direkt dokunmaya karşı koruma • Eşpotansiyel dengeleme • Topraklayıcılar • Topraklama iletkenleri

  16. AG tesislerinde dağıtım şebekleri • 1. TN - Sistem • a) TN-C-Sistem • b) TN-C-S-Sistem • c) TN-S-Sistem • 2. TT - Sistem • 3. IT - Sistem

  17. 1) Direkt dokunmaya karşı koruma (Temel Koruma) Pano L1 L2 L3 PE V N PEN Ri

  18. 2) Endirekt dokunmaya karşı koruma (Hata koruması) Pano L1 L2 L3 PE V N PEN Temel Topraklama TN-Sistem Ri RT

  19. TN-Sistemde devrenin ayrılması şartı ZD : Döngü empedansı U0 : Faz nötr arası gerilim Ia : Kesicinin açma akımı I'’k1min : Minimum tek fazlı kısa devre akımı

  20. IEC 60 909 (DIN VDE 0102)´ ye göre I'’k1min hesabı

  21. U0 ta (V) (s) 120 0,8 230 0,4 277 0,4 400 0,2 >400 0,1 • TN-Sistemleri için açma süreleri

  22. L1 L2 L3 In 40 A 30 mA PE N V N B/16 A Ri Temel Topraklama RT TT-Sistem

  23. TT- Sistemde Topraklama direnci hesabı RT : Topraklama direnci UL : Dokunma gerilimi Ia : Kesicinin veya sigortanın açma akımı In : AKC’ nin nominal akımı

  24. TT-Sistemde U0 formülde kullanılırsa (Öneri)

  25. L1 L2 L3 N PE IDM RCD RCD A CE Id M PDB 3 ~ RT 2. Hata 1. Hata Temel Topraklama IT-Sistem Pano

  26. IT-Sistemde Topraklama direnci hesabı RT : Topraklama direnci UL : Dokunma gerilimi Id : Artık akım

  27. AG’de Potansiyel dengeleme şeması Banyo Pano Koruma iletkenleri Ana koruma iletkeni Anten Enerjinin girisi Temel topraklama Potansiyel dengeleme barı

  28. Genel Topraklama Şeması Ana potansiyel dengeleme Ring topraklayıcı Derin topraklayıcı Temel topraklayıcı

  29. Şerit topraklayıcının toprak direnci Bina PDB 1 m L : Şerit uzunluğu (m) d : Şerit kalınlığının yarısı (m) (burada 0,015 m. kabul edilmiştir) E: Özgül toprak direnci ( m)

  30. PDB Halka topraklayıcının toprak direnci L : Şerit uzunluğu (m) D = L /  : Halka topraklayıcı çapı (m) d : Örgülü iletken çapı (m) E : Özgül toprak direnci ( m) 1 m

  31. Derin topraklayıcının toprak direnci l Toprak L : Derin topraklayıcının uzunluğu (m) d : Derin topraklayıcının çapı (burada 0,02 m. kabul edilmiştir) E: Özgül toprak direnci ( m) d

  32. Temel topraklayıcının toprak direnci PDB L : Temel topraklayıcının uzunluğu (m) B : Temel topraklayıcının genişliği (m) D : Halka şeklindeki ek topraklayıcının çapı E: Özgül toprak direnci ( m)

  33. Topraklama direncinin eğriler ile hesaplanması RX : Aranan direnç () R : Eğriden okunan direnç () X : Ölçülen özgül toprak direnci ( E : Eğriden okunan özgül toprak direnci ( m)

  34. IEC 61024-1‘e göre bina dışı yıldırıma karşı koruma Yakalama uçları İniş iletkeni Temel Topraklama Ölçme noktaları S801e_a

  35. Ana istasyona enerji girişi Tali pano Kablo Ana istasyon LPZ 1 EPDB NYY-I 1x16 mm² NYY-I 1x16 mm² NYY-I 1x16 mm² //// Ana potansiyel dengeleme barı kWh 4 xparafudr TELECOM Enerjinin girişi 1216e 1216e.ppt / 09.12.1999 / ESC

  36. Yıldırıma karşı potansiyel dengelemesi ve parafudr tesisi PDB PS İniş iletkeni Su borusu Z Gaz Katodik koruma Temel Topraklama S532/3e

  37. IEC 61024-1 e göre Topraklama ve potansiyel dengelemesi Yakalama uçları Güvenlik aralığı Potansiyel dengeleme 230/400 V 50 Hz Parafudr İniş iletkeni İletişim ve bilgi işlem tesisleri için parafudr Enerjinin girişi Temel topraklama Isı, havalandırma vs. için potansiyel dengelemesi PDB Temel topraklama elektrodu S1041e_a

  38. LPZ0 B Direkt yıldırıma karşı tesis koruması R = 45m LPZ0 A LPZ1 1211e.ppt / 04.09.98 / KK 1211e

  39. Yıldırım bölge koruması LPZ 0A LPZ 0B Yuvarlak top R = 20 m LPZ 1 Ana istasyon Informasyon kablosu Enerji kablosu Mobilf Mobilf-englisch.ppt / 18.08.00 / ESC

  40. 4. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM • Yüksek ve alçak gerilim sistemlerinde topraklama tesislerinin birleştirilmesi • Madde 11: Bir yüksek gerilim tesisinde, toprak hatası esnasında, alçak gerilim sisteminin nötr ve PEN iletkeni, yüksek gerilim sisteminin topraklama tesisleri ile aşağıdaki şartlar yerine getirildiğinde bağlanabilir: • -Alçak gerilim şebekesinde veya tesis edilen tüketim tesislerinde tehlikeli dokunma gerilimleri ortaya çıkmaz ise (Çizelge-13) • -Tüketim tesislerinde alçak gerilim cihazlarının gerilim dayanımının (işletme frekansında) yüksekliği alçak gerilim yıldız noktasında bir potansiyel yükselmesinin sonucu olarak Çizelge-13’de izin verilen değerleri aşmaz ise.

  41. b) Yüksek gerilim topraklama tesisleri alanı içindeki, alçak gerilimli tesislerin beslenmesi: Bir yüksek gerilim tesisi, alçak gerilim tüketicilerini besliyorsa; YG topraklama tesisleri içindeki tüm işletme ve koruma topraklamaları ortak bir topraklama sistemine bağlanmalıdır. c) Yüksek gerilim topraklama tesislerinin alanı dışındaki alçak gerilimli tesislerin beslenmesi: - Söz konusu yüksek gerilim topraklama tesisi global topraklama sistemine bağlanmış ise, - Veya alçak gerilim şebekesinde koruma iletkeni ve hata süresi Çizelge-13’deki şartlara bağlı olarak yerine getirilmişse ortak topraklama tesisinin yapılması önerilir.

  42. Çizelge-13 Bir yüksek gerilim topraklama tesisinin dışındaki alçak gerilim tesislerinin beslenmesi için ortak topraklama tesisinin kuralları Dokunma gerilimi ile veya zorlanma gerilimi ile ortaya çıkan AG Sistem tipi Hata süresi ortak topraklama sistemi için kural Dokunma gerilimiZorlanma gerilimi tF  5 s UE  1200 V TT tF  5 s Uygulanmaz UE  250 V UE  UTp TN UE  x .UTp Uygulanmaz

  43. 5. BEŞİNCİ BÖLÜM • İletişim Sistemleri ve Bilgi İşlem Tesisleri İçin Topraklama Esasları • Madde 13-a) Genel:Bu bölüm, iletişim tekniğine ait cihaz ve tesislerin, insan ve hayvanlar için yaşam ve sağlık açısından ve eşyalar için ortaya çıkabilecek diğer tehlikelere karşı emniyeti sağlamayı amaçlar. Ayrıca iletişim tesislerine ait topraklama tesislerinin düzenlenmesi (iletişim topraklama tesisleri) ve aynı zamanda iletişim tesislerindeki potansiyel dengeleme veya diğer topraklama tesisleriyle karşılaşma durumları için de bu bölüm geçerlidir. • Bu bölüm, kendileri için ayrı bir standart bulunmayan haberleşme ve bilgi-işlem tesislerinin güvenliği için de aynı şekilde geçerlidir.

  44. İletişim sistemlerine ait örnekler: • - Her çeşit ve büyüklükte, hatlı veya hatsız iletişim yapabilen telefon, yazı ve resim iletişim tesisleri • - Akustik ve optik göstergeli çağırma, arama ve sinyal tesisleri, • - Mikrofon tesisatı, • - Elektriksel çalışma saati tesisleri, • - Yangın, hırsız ve soygun tehlikesi alarm tesisleri, • - Diğer tehlike ihbar ve emniyet tesisleri, • - Raylı sistem ve trafik sinyalizasyon tesisleri, • - Uzaktan kumanda tesisleri, • - İletişim (kuranportör vb.) düzenleri, • - Radyo, televizyon, ses ve resim aktarma tekniği tesisleri.

  45. İletişim sistemlerine ait örnekler: • - Her çeşit ve büyüklükte, hatlı veya hatsız iletişim yapabilen telefon, yazı ve resim iletişim tesisleri • - Wallki-talkiler, • - Akustik ve optik göstergeli çağırma, arama ve sinyal tesisleri, • - Mikrofon tesisatı, • - Elektriksel çalışma saati tesisleri, • - Yangın, hırsız ve soygun tehlikesi alarm tesisleri, • - Diğer tehlike ihbar ve emniyet tesisleri, • - Raylı sistem ve trafik sinyalizasyon tesisleri, • - Uzaktan kumanda tesisleri, • - İletişim (kuranportör vb.) düzenleri, • - Radyo, televizyon, ses ve resim aktarma tekniği tesisleri.

  46. L1 L2 L3 PEN Yabancı iletken kısım Cihaz Cihaz Bilgi işlem kablosu Ri TN-C-Sistemde nötr iletkenindeki akımlar

  47. EKLER 7. Ek-A Korozyon ve Mekanik Dayanım Bakımından Topraklayıcı Malzemelerin Tipleri ve Minimum Boyutları 8. Ek-B Topraklama İletkenlerinin ve Topraklayıcıların Akım Taşıma Kapasitelerinin Hesaplanması 9. Ek-C Dokunma Gerilimi ve Vücut Akımı 10. Ek-D Kabul Edilmiş ve Belirlenmiş M Önlemlerinin Açıklanması 11. Ek-E Yüksek Frekans Girişimlerinin Etkilerinin Azaltılması ve Kontrol Sistemlerinin Elektro- Magnetik Uyumluluğu İçin Alınacak Önlemler

  48. 12. Ek-F İşletme Elemanlarının ve Tesislerin Topraklanması İçin Özel Önlemler 13. Ek-G Dokunma Gerilimlerinin Ölçülmesi 14. Ek-H Doğrudan Yıldırım Darbelerine Karşı Koruma Yöntemleri 15. Ek-J Hava Hattı Koruma Telleri ve Yeraltı Kablolarının Metal Kılıfları İle İlgili Azaltma Katsayıları 16. Ek-K Topraklama Sistemlerinin Tasarım Esasları 17. Ek- L Topraklayıcıların ve Topraklama İletkenlerinin Tesisi

  49. 18. Ek-M Basit Topraklama Sistemleri İçin Yaklaşık Formüller, Tehlikeli Gerilimlerden Korunmak İçin Yaklaşık Mesafeler 19. Ek-N Yeni Tesis Edilecek veya Mevcut Topraklama Tesislerinde Ölçmeler 20. Ek-P Topraklama Sistemlerinin Dökümantasyonu ve Denetim Detayları 21. Ek-SBeton İçerisinde Demirlerin Topraklama Amacı İçin Kullanımı 22. Ek-T Muhtelif Topraklayıcı Tiplerine Ait Hesaplama Örnekleri 23. Ek-U Malzeme Katsayısı k’nin Elde Edilmesi İçin Yöntem 24. Ek-V Topraklayıcı, Koruma İletkeni ve Potansiyel Dengeleme İletkenlerinin Gösterilişi

More Related