ÖĞR.GÖR.NİLGÜN MUTLU AKSOY CERRAHİ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI ANTALYA SAĞLIK YÜKSEKOKULU

1. ŞOK VE İLKYARDIM ÖĞR.GÖR.NİLGÜN MUTLU AKSOY CERRAHİ HASTALIKLARI ANABİLİM DALI ANTALYA SAĞLIK YÜKSEKOKULU

2. ŞOK NEDİR ? Tüm vücutta yeterli kan akımı sağlanamaması ile, hızla düzeltilmediği zaman giderek ilerleyen ve geri dönüşümü olmayan, organların hücresel düzeyde hasarına ve ölümüne neden olan akut dolaşım bozukluğu durumudur

3. Üç temel neden; • Kalbin pompalama yetersizliği • Kan volümünde azalma • Damarlarda vazodilatasyon bağlı, damar yatağının hacminin artmasıdır

4. ŞOK TİPLERİ • HİPOVOLEMİK ŞOK • KARDİYOJENİK ŞOK • DİSTRİBÜTİV ŞOK ANAFİLAKTİK ŞOK NÖROJENİK ŞOK • SEPTİK ŞOK • PSİKOJENİK ŞOK

5. HİPOtansiyon Taşikardi ve filiform nabız Hızlı ve yüzeysel solunum Beden ısısında düşme Soğuk,soluk ve nemli cilt Periferik siyanoz Apati,uyku hali, konfüzyon Susuzluk hissi Oligüri ve anüri Metabolikasidoz belirtileri Hgb ve Htc düzeyinde değişim Bulantı- kusma Ölüm hissi Huzursuzluk ve endişe ŞOKUN GENEL BELİRTİLERİ

6. İLKYARDIM • Olay yeri güvenliği sağlanır • ABC değerlendirilir • 112 aranır • Bilinç durumu, nabız, solunum ,cilt ısısı ve rengi değerlendirilir • Belirgin dış kanama olup olmadığı değerlendirilir • Bilinci kapalı ise baş ve omurgalar kırık gibi düşünülür, hastanın boynu iki yandan desteklenir • Bilinç bulanıklığı varsa Recovery pozisyonu verilir • Hastaya şok pozisyonu verilir

7. Hastayı sıkıntıya sokan giysiler çıkartılır, saklanır • Şoka neden olan durum tespit edilmeye çalışılır • Tüm dış kanamalar kontrol edilir • Kırık kemikler basit atelle sabitlenir • Mümkünse yaşam bulguları sık kontrol edilir • Hasta ve ailesine psikolojik sağlanır • Ağızdan hiçbir şey verilmez, dudakları ıslatılır

8. BAYILMA • Herhangi bir nedenden dolayı, beyne giden kanın geciçi olarak azalması ya da durmasıdır • Bayılmadaki bilinç kaybı birkaç sn veya dakika sürer

9. NEDENLERİ • Etrafda alışık olmadığımız görüntü ya da koku • Kan görmek • Açlık • Uzun süre ayakta kalmak • İlaçlar • Uzun süre güneşte kalma • Üzüntü

10. İLKYARDIM • Yere düşen kişi hemen ayağa kaldırılmaz, uygun olmayan yere düşmüşse hemen uygun yere taşınır • Giysileri gevşetilir, takma dişleri varsa çıkartılır • Etraftaki kalabalık dağıtılır ve rahat soluk alması sağlanır • Hasta sırt üstü yatırılır ve bacaklar 20-30 cm kaldırılır • Kusuyorsa veya ihtimali varsa yan yatırılır • Ağızdan yiyecek-içecek verilmez • Soğuk, nemli bir bezle yüzü silinir • Kendine geldikten sonra ek yaralanma olup olmadığını değerlendirilir • Bilinçsizlik devam ediyorsa hastaneye götürülür

11. HİSTERİK REAKSİYON • Bilinç altından gelen bir durumdur • Psikolojik stresi ile oluşur • Körlük, sağırlık, konuşamama gibi fiziksel yakınma ile ortaya çıkar • Bağırma, yerde yuvarlanma gibi dikkat çekici davranışlar genelde seyirci varlığında artar • Aşırı nefes alma, ellerde spazm, titreme

12. Şuur kaybı olmaz, gözler sıkıca kapatılmış durumdadır • Üst göz kapağını açmak isterseniz direnç gösterir • Kasılma olabilir, ses kaybolabilir • Kol ve bacaklarda uyuşukluk, hissizlik görülebilir • Histeride göz kapaklarını sıkarak kapatır

13. Daha önce böyle nöbetleri olduğu biliniyorsa, ikna edici sözlerle yatıştırılmalıdır • Hastanın sakin kalmasına ve kendi kontrolünü kazanmasına yardımcı olun • Hastayı seyredenlerden uzakta sakin bir ortama götürün • Sabırlı ve pozitif olunmalı, fazla sempati gösterilmemelidir • Hasta düzelene kadar onunla kalınmalı • Hastayı sorgulanmamalı ve ona karşı gelinmemelidir

14. EPİLEPSİ • Sinir sisteminin konvulsiyonlarla veya konvulsiyon olmaksızın bilinç kaybı atakları ile karekterize bir hastalığıdır • SSS ileri derecede yaygın anormal nöron deşarjı sonucu ortaya çıkan klinik tablodur

15. Kafa travması Tümör, kist, abse Uyuşturucu kullanımı Zehirlenmeler Serebral anoksi SVO Hepatik koma NEDENLERİ

16. BELİRTİLERİ • Ani bilinç kaybı ile yere düşer • Çene kasları kasılır, • Barsak ve mesane kontrolü kaybolur • Tonik kasılmalar 30-40 sn sürer • Klonik kasılmalar 25-40 sn sürer • Siyanoz

17. Sakin olun, panik yaratmayın Hastanın kendisine zarar vermesi engellenir Rahat edeceği uygun bir yere yatırılır, yere düşmesi engellenir Hastayı yan yatırınız, başını yana çeviriniz, Dilini ısırmaması için yandan mendil sıkıştırılabilir ! ! ! ! ! ! Başını vurmaması için desteklenir Giysileri gevşetilir Kasılmalar engellenmez İLKYARDIM

18. Başını öne doğru bükülmesini engelleyiniz, başın altına yastık, palto vs koyunuz • Hasta yalnız bırakılmaz • Nöbet sonrası, hasta hareket ettirilmez • Ağızdan bir şey verilmez • Hasta zorla uyandırılmaya çalışılmaz • Nöbet sonrası dinlendiriniz • Nöbetler uzun sürerse acil servise götürülür

19. KOMA • Bilinç kaybının en ileri olduğu durumdur. • Komadaki kişi hiç bir uyarana (ağrılı ve sözlü uyarılara) cevap veremez • Yutkunma ve öksürük gibi reflekslerin ve dışarıdan gelen uyarılara karşı tepkinin azalması yada yok olması ile ortaya çıkan uzun süreli bilinç kaybıdır.

20. Koma Nedenleri • Ağır kafa darbeleri (kafada darbe izleri, nedensiz püskürür tarzda kusma, pupil eşitsizliği) • Beyin kanamaları ve inme (cebinden tansiyon ilacı çıkabilir, yüz ve vücut simetrisi bozuktur) • Beyin tümörleri (düzensiz, şiddetli baş ağrıları ve çeşitli belirtiler) • Beyin zarının iltihabi hastalıkları (yüksek ateş, ciltte döküntüler) 

21. İlaç zehirlenmesi (etrafta boş ilaç şişesi ya da enjektör, kusmukta ilaç) • Aşırı alkol alımı (nefesinde alkol kokusu) • Karaciğer yetmezliği (ince, bitkin bir vücut, bazen şişmiş bir karın) • Üre birikimi (cilt renginde değişiklik, zihinsel sorunlar, halsizlik) • Şeker hastalığı (nefesi meyva kokar, kalp hızlı, cilt kuru ve sıcaktır, karın ağrısı kusma)

22. Havayolu tıkalı ve solunum bozulmuş olabilir Yutkunma, öksürük gibi tepkilerin kaybolması Bilinç kaybı Sesli ve ağrılı dürtülere tepki olmaması İdrar ve gaita kaçırma Pupillalarda refleks kaybı

23. ABC kontolü Bilinç dizeyini kontrol etmek Solunum ve dolaşım normal ise koma pozisyonunda yani yan yatış pozisyonunda tutulur Sıkan giysiler gevşetilir Olayın ne olduğu araştırılır Tıbbi yardım (112) gelinceye kadar bu pozisyonda tutulur İLKYARDIM

24. TEŞEKKÜR EDERİM