MESLEK HASTALIKLARI

1. MESLEK HASTALIKLARI İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

2. Tarihçe GeorgiusAgricola (1494-1555) radon gazı ve akciğer kanseri ilişkisini, tozlu ortam ve pnömokonyoz ilişkisini anlamlandırmış ve “madenci hastalığı” adı vermiştir. Ayrıca korunmaya yönelik tavsiyelerde bulunmuş. Paracelsus(1493-1541) ise madenden çıkardıklarımız karşısında madencilerin sağlıklarını ödüyoruz şeklinde iş sağlığının önemini vurgulamış ve 3 ciltlik bir kitap kaleme almıştır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

3. Dr.BernardinoRamazzini (1633-1714) iş ile hastalık arasındaki ilişkinin önemini kalıcı olarak tıbba kazandırmıştır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

4. Türkiye’de ise; 1865 yılında Dilaver Paşa Nizamnamesi ile kömür madenlerinde çalışan işçilerin durumlarını düzeltmek için işçilere ait dinlenme ve barınma yerleri, tatil zamanları ve çalışma saatleri düzenlenmiştir. 1869 yılında Maadin Nizamnamesi ile madenlerde Maden Mühendisi, bir eczane ve hekim bulundurmak zorunluluğu getirilmiştir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

5. Dünyada işe bağlı ölümlerin beşte dördü meslek hastalığı nedeniyle meydana gelmektedir. (İLO) Bununla birlikte; • Eksik tespit ediliyor • Sağlık sistemi işlemiyor • Çok geç tespit ediliyor İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

6. İş Sağlığında Gelişmişlik İş Kazası sayısı Meslek Hastalıkları tespiti İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

7. ILO verilerine göre; dünyada her yıl yaklaşık 250 milyon kişi iş kazaları, 160 milyon kişi meslek hastalıkları sonucu ortaya çıkan zararlara maruz kalmaktadır.Yaklaşık 1.200.000 kişi iş kazaları ve meslek hastalıkları nedeniyle hayatını kaybetmektedir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

8. Ülkemizde SGK 2012 Yılı İstatistiklerine Göre; 1.495.000 işyerinde toplam 17.400.000 çalışan istihdam edilmektedir. Söz konusu çalışanların 74.871’ünün iş kazası, 395’nün meslek hastalığı geçirdiği ve iş kazaları/meslek hastalıkları sonucu 2209 kişinin sürekli iş göremez hale geldiği, 745 ölüm vakasının saptandığı gösterilmiştir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

9. Ülkeler arasında değişmekle birlikte, bir yılda her 1000 işçi için 4-12 meslek hastalığı beklenirken bu oran ülkemizde 100.000 de 5 civarındadır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

10. Dünyada iş kazası ve meslek hastalıklarına bağlı ölümlerin dağılımı incelendiğinde; mesleki kanserler %32 ile ilk sırada ardından % 23 ile kardiyo-vaskülerhastalıklar Hastalıkların maliyeti incelendiğinde ise; %40 ile kas iskelet sistemi hastalıkları en çok harcama yapılan hastalık grubu olarak karşımıza çıkmaktadır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

11. Yıllara Göre Meslek Hastalığı Sayısı İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

12. Meslek hastalıkları tespitsayısında artış bekliyoruz… İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

13. Ulusal İş Sağlığı Ve Güvenliği Politika Belgesi-ıı (2009 – 2013) “Ülkemizde beklenen ancak tespit edilememiş meslek hastalığı vaka sayısının, düzenlenen mevzuat ve tanı sistemindeki gelişmeler ışığında ilgili tarafların konuya ilişkin duyarlılık ve bilgi düzeylerinin geliştirilmesi ile beş yılın sonunda toplam %500 artırılması sağlanacaktır.” İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

14. Türkiye’de -Üst düzey politika bildirimleri -Daha kapsamlı yasal düzenlemeler -Artan kamuoyu ilgisi -Müfettiş, işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı sayı ve nitelik artışı -Meslek hastalıklarına yönelik sağlık birimleri Rağmen ; Tespitte beklenen artış olmamıştır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

15. Neden tespit sayısı düşük? -Hekimlerin hastalık – iş ilişkisini kurmakta zorlanması -İşyeri hekimlerinin bağımsız olmaması -Meslek hastalıkları hastanesi sayısının az olması -Bildirim sisteminin SGK tabanlı olması İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

16. Çünkü; SGK sigortacılık sistemidir. • SGK 1-Meslek hastalığı varsa ödeme(me)k üzerine kurguludur 2-Ödeme(me)k için kuralları vardır İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

17. Çözüm; Aile hekimleri İş yeri hekimleri Kamu ve Özel Sağlık Hizmet Sunucuları Kesin tanı için sevk Yetkilendirilmiş Birimler Ön tanı ile bildirim Kesin tanı ile bildirim Tazmin gerektirenleri bildirim Sağlık Bakanlığı Bilgi Sistemi SGK İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

18. Yetkilendirilmiş Kurumlar • Meslek Hastalıkları Hastaneleri Ankara M.H.H İstanbul M.H.H Zonguldak M.H.H • Eğitim Araştırma Hastaneleri • Devlet Üniversite Hastaneleri İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

19. Meslek Hastalığı Nedir? İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

20. Meslek hastalıkları Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalıklardır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

21. Meslek hastalığı tanısının konması, işyerindekiişrisklerininişverentarafındanyönetilemediğiniveişçininbunedenlefonksiyonkaybına ya dahastalıkdurumunauğradığınıkanıtlar. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

22. Belirtiler nelerdir? • Ciltte kaşıntılar ve egzama • Gözlerde kaşıntı ve kızarıklık • Burun ve koku alma bozuklukları • Solunum yolları tahrişleri • Öksürük • Hırıltılı solunum • Nefes darlığı • Bronşit • Akciğer ödemi, pnömoni • Mide bulantısı • İştahsızlık • Kusma • Kramp İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

23. Etkenlerin vücuda giriş yolları; 1. Akciğerler (solunum) 2. Deri (emilim) 3. Ağız (sindirim) Meslek hastalıklarından etkilenme lokal ya da sistemik olabilir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

24. Meslek Hastalıklarının Genel Özellikleri • Kendine özgü bir klinik tablosu vardır. • Hastalık etkeni bellidir. • Hastalık etkeni veya metaboliti biyolojik ortamda tespit edilebilir. • Hastalık deneysel ortamda oluşturulabilir. • Hastalık,o meslekte çalışanlarında yüksek oranda görülmektedir. • Hastalığın nedeni işyerinde olup, iş ile hastalık arasında nedensel bir bağ vardır. • İşyerinde alınacak teknik ve tıbbi önlemlerle meslekhastalıklarından korunulabilir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

25. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

26. İşle İlgili Hastalıklar İşle ilgili hastalıklarda temel etken işyeri dışındadır. İşe girmeden önce var olan veya çalışırken ortaya çıkan herhangi bir sistemik hastalık yapılan iş nedeniyle daha ağır seyredebilmektedir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

27. Meslek Hastalığı Tanısı Koymak İçin • Temel tıp bilgisi • Mesleki öykü • Temel iş hekimliği bilgisi • Literatür bilgisi İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

28. Söz konusu hastalığa Meslek Hastalığı diyebilmek için klinik tanının yanında meslekle ilişkisinin de ortaya konması gerekir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

29. Tanı İlkeleri 1.Klinik Değerlendirmeler, 2.LaboratuarDeğerlendirmeleri, 3.MeslekİleİlişkininKurulması. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

30. Klinik Değerlendirmeler (Ayrıntılı Çalışma Öyküsü) 1-Kişinin şu ana kadar çalıştığı tüm işlerinin ayrıntılı sorgulanması 2-İşyeri maruziyetleri 3-Belirtilerin zamanla ilişkisi 4-Benzeriyakınmalarıolanbaşkaişçilerinvarlığı 5-İş dışı etkilenmeler İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

31. LaboratuvarDeğerlendirmeleri 1.Radyolojik yöntemler 2.Biyokimyasal yöntemler 3.Patolojik incelemeler İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

32. Hastalığın Meslekle İlişkisinin Kurulması İşyeri ortam ölçümleri İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

33. Yükümlülük süresi:Zararlı mesleksel etkinin sona ermesi ile hastalığın ortaya çıkması arasında geçen kabul edilebilir en uzun süre.  Maruziyet süresi:Zararlı mesleksel etkenin başlamasıyla hastalık belirtilerinin ortaya çıkması için gereken en az süre. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

34. Sağlık İşletmeleri Tüzüğü’ne göre; • İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ • Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

35. Mesleksel deri hastalıkları, en sık görülen meslek hastalıklarıdır. Bildirimi en çok yapılan ise mesleki akciğer hastalıklarıdır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

36. Kimyasal Maddelerle Olan Hastalıklar Ayakkabı imalatı Akü üretim Boya sanayii İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü Petrokimya

37. Ülkemizde en sık görülenler 1)Metal ve metal bileşikleri 2)Solventler 3)Tarım ilaçları 4)Gazlar ve buharlar İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

38. Kurşun (Pb) Vücuda giriş yolları:Solunum-Ağız-Deri Atılımı:İdrarla, terle ve gaita Zehirlenmelerde en önemli yol solunum yoludur. Zehirlenme havadaki 5 mikrondan küçük parçacıkların miktarına bağlıdır. Günde 0,6 mg dan fazla kurşun alımında birikim söz konusudur Kurşunla teması olmayan kişilerde kan kurşunu 15-25 mcgr/100 ml.dir 40 mcgr/100 ml. üzeri patolojiktir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

39. Kurşun maruziyeti olan işler Kurşun bileşiklerinin topraktan çıkarılması, Akü imalatı, Matbaacılık, Boya imalatı ve kullanımı , Kurşun ve bileşikleri ile kaynak ve lehim işleri, Kurşunlu eğe, zımpara tozu yapımı, kullanımı, Kurşunlu kristal, cam, bardak yapımı, Kurşunlu mutfak eşyası, emaye yapımı, Tuğla, çanak, çömlek, seramik eşyanın sırlanması, boyanması, Plastik sanayiinde, Akaryakıt tanklarının temizlenmesi ve onarımında, Kurşunlu yapıştırıcıların kullanılmasında. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

40. Vücuda Etkileri • Periferik damar sistemi hastalıkları • HT, Kalp Yetmezliği • Hemolitik anemi • Nefropati • Peptik ülser, kurşun koliği, kabızlık • Retinada kanama • Diş Etlerinde BURTON çizgileri • Radial sinir tutulumuna bağlı düşük el İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

41. Muayenede; • Sinir sistemi muayenesi • GİS, hematopoetik Sistem,Renal Sistem Tam kan sayımı ve kandaki kurşun düzeyinin belirlenmesi önemlidir Kan kurşun düzeyi; Erkekte 300 μg/l kadında 100μg/l geçmemelidir. Erkekte 350 μg/l fazla ise Kadında 200μg/l fazla ise En geç 3 ay içinde kontrol İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

42. Kan örneği alımında; • Örnek, maruziyetin olduğu dönemde alınmalı • Örnek alınmadan önce deri temizlenmeli (kontaminasyonu engellemek için) • Tam venöz kan (EDTA’lı) • Örnek, oda ısısında 1-2 gün muhafaza edilebilir. • Örnek gün ışığına maruz kalmamalı • 5 günden fazla saklanacaksa buzdolabında muhafaza edilmeli İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

43. Civa (Hg) • Gümüş benzeri sıvı bir metaldir. • Oda sıcaklığında dahi uçucudur • . • Kurşundan sonra endüstride en sık kullanılan metaldir. • Maruziyet: Hava yoluyla (en sık) ve deri yoluyla İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

44. Civamaruziyeti olan işler Barometre, termometre yapımında, Altın, gümüş filizi işlenmesinde, Dericilik, Şapka endüstrisinde, Kağıt, kağıt hamuru endüstrisinde, Suni ipek yapımında, Katalizör işlerinde cıva katotları ile elektrolizde, Enerji jeneratörleri ve cıvalı akü yapımında, Diş hekimliğinde, İlaç ve dezenfektan yapımında, Organik bileşikleri tarım koruma ilaçları üretiminde, Kereste koruyucusu olarak, Elektrik araç ve gereçlerinin, civa buharlı lambaların yapımında kullanılır. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

45. Etkilenme; A)Akut zehirlenme: Meslek hastalığı yönünden fazla önemi yoktur B)Kronik zehirlenmeler : Santral sinir sistemi belirtileri hakimdir. İlk belirtiler baş ağrısı, sinirlilik, yorgunluk, kol ve bacak ağrılarıdır. Bulantı, kusma , iştahsızlık, karın ağrısı , ishaller görülür. en önemlisi de; iş yerinin en sağlıklı kişilerinde, huzursuzluk, güvensizlik, korku, alınganlık, dikkat azalması, çabuk sinirlenme oluşur. Bu tür psişik davranışların yani ERETISMUSMERCURİALİS tablosunun görülmesi halinde kronik cıva zehirlenmesi düşünülmeli. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

46. Objektif belirtilerin ilki uyku sırasında da görülen el, göz kapağı ve dildeki titremelerdir . • El yazısı özel bir görünüm alır (titrek) . • Konuşma bozuklukları, kekemelik dikkat çeker. • İdrak, dikkat, hafıza fonksiyonlarında zayıflama olur . • Ağız ve boğazda kuruluk, gingiva kenarlarında MAVİ-VİOLE cıva şeridi ağız mukozasında cıva çöküntüleri oluşur . • Diş etleri çabuk kanar, dişler dökülür . • Ağız kötü kokar, boğaz başlangıcında kırmızı bir renk oluşur: KUSSMAUL’unciva boğazı denir. İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

47. Tanı: Kesin tanı kan ve idrarda civa tayini yapılarak konur. Kanda normal değeri 0,6-1,2 mcgr/100 gr, idrarda civa normalde 0,11-20mcgr/l • İdrarda ; • ˃100mcgr/l şartlar kötü • ˃200mcgr/l ortamından uzaklaştır • ˃300mcgr/l cıva zehirlenmesi Kronik cıva zehirlenmesinde cıva ile temas önlenir, tıbbi tedavi uygulanır. (dimercaprol-EDTA) İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

48. Mesleki Cilt Hastalıkları İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

49. Tahriş edici maddelerle temas sonucu oluşan KONTAKT DERMATİT • Evkadınları • Berberler • İnşaat İşçileri • Boyacılar • Sağlık Personeli • Metal İşçileri • Aşçılar • Fırıncı Ve Pastacılar • Balıkçı • Bahçıvan • Lastik-plastik Sanayi İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü

50. Pnömokonyozlar ve Mesleki Solunum Hastalıkları İZMİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ Çalışan Sağlığı Şube Müdürlüğü