ÖZOFAGUS HASTALIKLARI Öğr.Dyt.Özlem EŞSİZ Hasan Kalyoncu Üniversitesi gencdiyetisyenler

1. ÖZOFAGUS HASTALIKLARI Öğr.Dyt.Özlem EŞSİZ Hasan Kalyoncu Üniversitesi www.gencdiyetisyenler.com

2. AKALAZYA GASTROÖZOFAJİYEL REFLÜ HİATAL HERNİA(FITIK) DİĞER ÖZOFAGUS HASTALIKLARI

3. AKALAZYA • Özofagusun motor hastalığıdır • Gevşeme yetersizliği • Özofagusun düz kasları arasındaki sinir ağının bozulması • 20-40 yaşlarda daha çok görülür.

4. BULGULAR • Disfaji : Sıvı ve katı besinleri yutmada güçlük • Odinofaji : Ara sıra yutma sonucu ağrı duyulması • Rejuritasyon : Sıklıkla bulantısız sıvı veya yemeğin geri gelmesi • Halitozis : Ağızda kötü koku ve tat oluşması • Hastalarda yetersiz beslenmeye bağlı ağırlık kaybı

5. KOMPLİKASYONLAR • Özofagialkarsinom • Pnömoni • Bornşektazi • Akciğer apsesi

6. ORTA ŞİDDETTE AKALAZYA BESLENME TEDAVİSİ • Öğün sayısı arttırılmalıdır(6 öğün ) • Her lokmadan sonra bir miktar su alınmalıdır. • Mukozayı irritee eden besinler yasaklanır(sirke,hardal,çay,kahve,alkol) • Besinler iyice çiğnenmeli • Malnutrisyon görülen hastalarda enteral solüsyonlarla beslenmeye destek sağlanır

7. ŞİDDETLİ AKALAZYADA BESLENME TEDAVİSİ • Yüksek proteinli,bol enerjili,az posalı besinler tercih edilir • Enteral solüsyonlar ek verilebilir • Dehidrasyon önlenmesi için yeterli miktarda sıvı gerekir

8. Gastro-Özofajiyel Reflü Hastalığı • Mide içeriğinin fazla miktarda yutma borusunun içine doğru geri kaçması sonucu ortaya çıkar. • Genellikle yemeklerden sonra günde 8-10 kez görülen fizyolojik bir olaydır • En sık 30-40 yaş grubunda ortaya cıkar.

9. Nedenleri • Şişmanlık • Genetik • Hamilelik • Viral enfeksiyonlar • Mide fıtığı • Gastrik boşalımın gecikmesi

10. BULGULAR • Pirozis(göğüs kemiğinin arkasında yanma) • Ağza acı su gelmesi • Karın ve göğüs ağrısı • Bulantı • Geğirme • Kanama • Yutma güçlüğü

11. Komplikasyonlar • Darlık • Özofajial ülser • Gastrit • Özofagus kanseri • İltihabi bağırsak hastalıkları

12. BESLENME TEDAVİSİ • Asitli yiyecek ve içeceklerden uzak durulmalıdır • Kahve,çay,çikolata ve ürünleri tüketilmemelidir. • Yağlı yiyeceklerden ve kızartmalardan uzak durulmalıdır • Günde 6-8 öğün beslenilmelidir. • Yemek yerken sıvı tüketimi azaltılmalıdır. • Yemekler çok sıcak ve soğuk tüketilmemelidir

13. BESLENME TEDAVİSİNDE AMAÇ • Özofajial reflüyü önlemek • Ağrı ve irritasyonu önlemek • ideal vücut ağırlığını korumak • Sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırmak.

14. HİATAL HERNİA(FITIK) • Midenin üst kısmının özofagusun hiatus kısmından göğüs boşluguna çıkıntı yapmasıdır. • Hamilelik ,şişmanlık,aşırı sıvı alımı da fıtık oluşumuna neden olur. • Gastro-Özofajial reflü hastalığı için risk faktörüdür.

15. BULGULAR • Disfaji (yutma güçlüğü) • Odinofaji (yutma sonucu ağrı duyulması) • Pirozis (yanma) • Kilo kaybı • Kusma • Halitozis(nefesin kötü kokması) • Siyolore ( salya akması )

16. BESLENME TEDAVİSİ • Öğün sayısı arttırılır.Öğünlerin yağ oranı azaltılır. • Aşırı sıcak yemekler tüketilmemelidir. • Yemekten en az 3 saat sonra yatılmalıdır. • Mukoza membranını irrite eden besinler tüketilmemelidir.(turunçgiller,domates) • Obezite mevcutsa diyafram basıncın azalması için zayıflatılmalıdır.

17. MİDE HASTALIKLARI

18. Dispepsi-Hazımsızlık • Gastrit (akut-kronik) • Ülser • Mide kanseri • Postgastrektomi sendromla • Dumping sendromu • Afferent (bliud) loop sendromu

19. GASTRİT Mide mukozasının iltihaplanmasıdır • 2 grupta incelenir

20. AKUT GASTRİT NEDENLERİ • Kimyasal uyarıcılar • Çok aşırı yemek • Kabuklu deniz hayvanlarına karşı alerji • Otoimmün hastalıklar

21. BULGULAR • Yanma,mide ağrısı • Anoreksi • Bulantı ve kusma • Toksin ve enfeksiyonlara bağlı gastritlerde • Diyare,ateş,titreme,baş ağrısı,kas krampları • Hafif epigastrik hassasiyet

22. KRONİK GASTRİT NEDENLERİ • Akut gastrit nedenleri • Yetersiz ve dengesiz beslenme • Genetik • Alkol ve sigara kullanımı

23. BULGULAR • Büyük çoğunluğunda bulgu görünmez • Zaman zaman : • Gastrointestinal bulgular • Karın ağrıları • Bulantı,kusma,diyare • Ağırlık kaybı • Anemi • İştahsızlık

24. BESLENME ÖNERİLERİ • Günde en az 6 öğün tüketiniz • Yiyecek ve içecekleri çok sıcak ve soğuk tüketmeyiniz • Yemeklerdeki tüm besinleri çiğden koyup kavurmadan pişiriniz • Mideniz ağrıdığında ya da ekşidiğinde 1 bardak ılık su içebilirsiniz

25. GASTRİT İÇİN DİYET

26. PEPTİK ÜLSER Akut ülser • Bulguları daha şiddetlidir. • Ani başlar kısa sürer • Fibrotik doku bırakarak iyileşir. • Stres ülseri ile eş anlamlıdır

27. Kronik ülser • Semptomları yavaş yavaş başlar ve kronik bir seyir gösterir • İyileşirken tabanında ya da çevresinde aşırı bağ dokusu oluştugundan yerinde fibrotik nedbe dokusu bırakır

28. BELİRTİLERİ • Epigastrik bölgede(karnın üst kısmı) kemirme ve yanma şeklinde ağrı • Öğün aralarında ağrı • Gece uykudan uyandırabilir • İştahsızlık,kilo kaybı

29. BAŞLICA GÖRÜLDÜĞÜ YERLER • En sık duedonum ve midede görülür • Özofagus alt ucu,jejenum • Mide cerrahisi sonunda anastomoz yerinde de görülebilir

30. ÜLSER AĞRISININ ÖZELLİKLERİ • Ağrının karakter ve şiddeti • Ağrının yeri ve yayılışı • Periyodik oluşu • Ritmik oluşu • Yiyecekler,alkaliler veya kusma ile geçer

31. KOMPLİKASYONLARI Kanama; sık görülen bi komplikasyondur.Ağızdan veya dışkı ile olabilir Hematemez;ağızdan kan gelmesidir. Melena; dışkıda kan görülmesidir Perforasyon ;ülserin oldugu yerden organın delinmesi Obstrüksiyon; yemeklerden sonra olan kusma Mide kanseri

32. ÜLSERDE BESLENME TEDAVİSİ

33. DİYETİNİZİ UYGULAYABİLMENİZ İÇİN DİKKAT EDECEĞİNİZ HUSUSLAR • Yiyeceklerinizi yavaş yiyiniz, iyi çiğneyin  • Yiyecek ve içeceklerinizin çok sıcak veya soğuk olmamasına dikkat ediniz  • Az ve sık yiyiniz (günde 8 öğün)  • Et suyu ve et suyu ile pişirilmiş her türlü yemek ve çorbalardan sakınınız.  • Yeterli ve dengeli beslenebilmek için her yiyecek grubunun serbest olanlarından bir çeşit yemeğe çalışınız • Bu diyeti uyguladığınız süre içinde SİGARA KULLANMAYINIZ. Sakız çiğnemeyiniz  • Yemeklerin pişirilmesi sırasında yağı yakmamaya dikkat ediniz.

34. ÖRNEK YEMEK LİSTESİ • YATAKTAN KALKINCA : Bir çay bardağı süt, 2 bisküvi • SABAH : 1 çay bardağı süt, 1 yumurta, tanesiz reçel, yağ, 1 dilim ekmek • ARA ÖĞÜN : 1 çay bardağı süt, 2 bisküvi • ÖĞLE : Pirinç pilavı, ıspanak püre, muhallebi, 1 muz, 1 dilim ekmek • ARA ÖĞÜN : 1 çay bardağı süt, 2 bisküvi • AKŞAM : Bezelye unu çorba, haşlama patates, makarna, elma komposto, 1 dilim ekmek • YATARKEN : 1 çay bardağı süt • GECE : 1 çay bardağı süt

35. BESLENME TEDAVİSİNDE GENEL İLKELER • En az 6 öğün beslenme • Fazla sıcak,soğuk besinler verilmez • Çay ,kahve,meşrubat,kakao verilmez • Kızartmalar verilmez • Şeker ve şekerli gıdalar hastalarda pirozise neden olur • Mideyi tahris edici besinler verilmez

36. MİDE KANSERİ • Mide dokusunda malignant hücre sayısının arttığı bir hastalıktır. • Sindirim sisteminin en sık görülen kanseridir

37. NEDENLERİ • Beslenme ve çevresel faktörler en önemli nedenlerdir. BESLENMEYE BAĞLI NEDENLER • Tütsülenmiş,tuzlanmış besinlerin aşırı tüketimi • Nitrit ve nitrat içeren besinlerin aşırı alımı

38. BULGULAR • Ağırlık kaybı • Bulantı,kusma • Kanama • Kramp şeklinde ağrı • Dolgunluk hissi • Yanma • Halsizlik • Anemi

39. KANSERDE BESLENME İLKELERİ • ideal vücut ağırlığı korunmalıdır. • yağ ve şeker tüketimi azaltılmalıdır. • işlenmiş etlerden(sucuk, salam, sosis...) ve sakatatlardan uzak durulmalıdır. • yiyeceklerde pişirme yöntemi olarak, haşlama, buğulama veya fırında pişirme yöntemleri tercih edilmelidir. • aşırı tuz tüketiminden kaçınılmalıdır. • besinlerin saklama koşullarına dikkat edilmelidir.

40. KANSER HASTALARININ UZAK DURMASI GEREKEN BESİNLER • Tüm turşu çeşitleri, salamura gıdalar. •   Konserve gıdalar, sosis, salam, sucuk gibi ürünler. •   Çiftlik tavuğu, çiftlik yumurtası, kırmızı et ve sakatat çeşitleri. •   Hazır meyve suları, kolalı içecekler, çeşme suyu, hazır çorbalar. •   Alkol, tütün gibi ürünler. •   Ağır yağda pişirilmiş ürünler, •   Margarin, hazır ayran, yoğurt, süt ve vb… •   Beyaz ekmek, hazır tatlılar, pastalar. •   Direk kömür ya da odun ateşinde yapılan ızgaralar. •   Tuz, şeker, beyaz un, acılı baharatlar. • Greyfurt

41. KANSER HASTALARININ TÜKETEBİLECEĞİ BESİNLER • Hazır su, kaynak suyu, hoşaf suyu, taze sıkılmış meyve suları, blenderden geçirilmiş taze meyve suları. •   Esmer pirinç, nohut, soya fasulyesi, mercimek gibi doğal tahıl ve bakliyat ürünleri. Çavdar, kepek, mısır ekmeği. •   Balık eti, dana eti, kuzu eti, köy yumurtası(akı). •   Doğal süt, keçi peyniri, doğal yoğurt, kefir. •   Zeytin yağı, soya yağı, fındık yağı, tereyağ. •   Taze sebze ve meyve, haşlanmış patates. •   Roka, maydanoz, brokoli, havuç, mor lahana, turp ve soğandan oluşan salata çeşitleri. •   Ceviz içi, fındık içi, hurma, kayısı(gün kurusu), kuru incir, karaüzüm, dut kurusu, erik kurusu gibi gıdaların günlük diyete dağıtılması. •   Yeşil çay, siyah çay(şekersiz ilk dem), kuşburnu çayı, nane-limon çayı, maden suyu.

42. DUMPİNG SENDROMU • Midenin tamamen alınması ya da bir bölümünün alınması sonucu oluşan tablodur. Bu tarz bir operasyondan geçen kişi midesinin kalan kısmı ile sindirim yapar, ya da ince bağırsaktan oluşmuş bir ön mide ile sindirim yapar.

43. ERKEN DUMPİNG • Besin hızlıca ince bağırsaklara ulaşır. Bağırsaktaki kan yollarından sıvı emerler ve kalp çarpıntısı, tansiyon düşüşü, baş dönmesi, bulantı ve terleme gibi dolaşım sistemi semptomları ortaya çıkar.

44. GEÇ DUMPİNG • Birden gelen aşırı karbonhidrat nedeniyle kan şekeri seviyesi geçici olarak hızla yükselir ve kısa bir süre sonra hızla düşer. Bu nedenle yemekten 2-3 saat sonra kan şekeri düşüşü meydana gelebilir ve bu durum, huzursuzluk, titreme, güçlü iştah ve bilinçte bulanıklık belirtileri ile kendisini gösterir.

45. ÖNERİ VE YASAKLAR • 1- Yemekler az miktarda sık sık yenilmelidir. (6-8 öğün) 2- Çok soğuk yiyecekler yenilmemelidir. 3- Şeker ve şekerli yiyecekler, tatlılar, pastalar, kek ve kurabiyeler yenilmemelidir. 4- Yemek esnasında su içilmemeli, yemeklerden en az 45 dakika önce veya sonra içilmelidir. 5- Meyvelerden çok şekerli olanlar yenilmemelidir (üzüm, incir, dut) 6- Her öğünde sulu yiyecekler yarım porsiyondan fazla alınmamalıdır. 7- Yemek öncesi ve sonrasında hasta dinlenmelidir.

46. ÖRNEK YEMEK LİSTESİ • SABAH: KUŞLUK:Yarım su bardağı şekersiz süt veya Yarım su bardağı Bir çay bardağı şekersiz çay sütBir kibrit kutusu kadar peynir veya bir yumurta 2 adet tuzlu bisküvi 5 adet zeytin Bir ince dilim ekmek • ÖĞLE İKİNDİ:3 Yemek kaşığı zeytinyağlı sebze yemeği Yarım kase yoğurt2 Yemek kaşığı pirinç pilavı veya makarna 1 ince dilim ekmekBir köfte kadar et Yarım kase yoğurt Bir ince dilim ekmek

47. ÖRNEK YEMEK LİSTESİ • AKŞAM Yarım kase yoğurt 3 Yemek kaşığı etli sebze yemeği 2 Yemek kaşığı pirinç pilavı veya makarna Bir ince dilim ekmek Bir porsiyon meyve (1 adet elma) • GECE Bir kibrit kutusu kadar peynir Bir ince dilim ekmek

48. www.gencdiyetisyenler.com