3. Metodat e mësimdhënies

1. 3. Metodat e mësimdhënies Përmbajtja e modulit Hyrje objektivat e modulit Thelbiimetodavetëmësimit Mbështetja e metodavetëmësimit vendosjambimetodat (përzgjedhja) përdorimiinjohurivedheaftësivenëpromovimin e tëmësuarit hartimidhepërdorimiidetyrave individualizimiitëmësuarit njohja e mirë e subjektit luajtja e rolittëmbikqyrësit/tutorit sugjerimepëradministrimin e tëmësuarit individual reflektimimbimodulin veprimtarilidhur me modulin

2. Metodat e mësimdhënies Hyrje • Planifikimiimirë (moduli 2) nëvetëvetenuksiguronmësimefikas • Krahasplanifikimitjanëmetodat e mësimitdheaftësitë e komunikimittëmësuesitatoqëmundësojnërealiziminefikas • Mësuesimundtabëjëlëndëninteresantedhetëmësuarit (mësimnxënien) aktiv • nëkëtëmodul do tëpërshkruhenmetodat e mësimitqëmundtëpërdormësuesi Objektivat e modulit Nëpërfundimtëmodulitpjesëmarrësitduhet: • Tëkrahasojnëdhetëmbajnëqëndrimmbimetodat e tëmësuarit (tëinterpretojnëavantazhetdhedisavantazhet e tyre) • Tëzgjedhinmetodën e përshtatshmesipasveçorivepërkatëse • Nërolin e mësuesit, tërendisnjëvargmetodash

3. Ligjëratadheshpjegimi • Shpjegimiështëmetodamë e përhapur • Në se përdoretmirëajolehtësontëmësuarin, nëpërmjetpërcjelljessëfakteve, koncepteve, principeve Karakteristikat e shpjegimittëmirë: • Pohimetëqartadheshembujmbipërmbajtjenlëndorenëpërshtatje me atëqënxënësitduantëdinë • Organizimilogjikiinformacionit me shembujtëpërshtatshëmdheanaolog me konceptetdheprincipet • Lidhja e çështjevekryesore,konceptevedheprincipeve • Evidentimiipikavekyçe/kryesorenë fund tëçdonënçështje • Stiliiqartëiprezantimit • Lidhja e planifikimit me mësimdhëniendhetënxënitefikas • Vënianëefiçencë e mundësivepërgjithëpërfshirjen e nxënësve

4. Demonstrimi • Demonstrimiështënjëmetodë e fokusuartekkultivimiiaftësivetënxënësitnëtëgjithanivelet a. Përgatitjapërdemonstrim(njëproceskonjitiv) • Tëqenitiqartëmbiatëqë do demonstrohet • Analizohetaftësia-tëqësynohetngademonstrimi • Përcaktohenhapat, procedurat, deriteklëvizjetpsikomotore b. Demonstrimi (shpalosja) • Synohetkrijimiikompetencës • Tërhiqetvëmendjadheinteresiinxënësve • Shpjegohet se çfarësynohettëbëhetdhepse? • Mbahetshpejtësia e lëvizjesqëatatëndjekinlëvizjet • Tërhiqetndjesia e tyre, qëtapërjetojnëdemonstrimin • Krijimiibesimitpërtëndjekurdemonstrimin • shqyrtohetnë se demonstrimiështëkuptuarplotësisht. U kërkohetpjesëmarrësvetëevidentojnëmomentetkryesoretëveprimtarisë. Kjoindihmonpërtëkuptuarmangësitëdhetëpërforcojnëtëmësuarit

5. Praktikimi nga nxënësitdhe supervizioni Praktikiminganxënësitidemonstrimitkërkon: • Planifikimiikohësse kurduhettëdemonstrojë • Pregatitja e mjedisit, ështëmirëparamësimit • Para se nxënësitëfillojëduhettëketënjëobjektivnëmendje • Vazhdimësia e procedurave, ngapika e nisjes, ataduhettëdinë me saktësipërvijimin e procesit • Krijimiientuziazëmittënisjes • Edhekurnjënxënësështë duke demonstruar, mbajnëvëmendjegrupinmësimor (supervizioni) • Shpërndrjanëmënyrëproporcionale e vëmendjes • Aplikofidbeckun e shpejtëdhetëkujdesshëm me nxënësit • Inkurajonxënësitpëratëqëbëjnë. Ndërsanxënësitprovojnëarritjenatamotivohenpërmëtej. Porpërtëarriturkëtëkompetencëataduhettëmotivohen

6. Përdorimiimetodavetëmësimdhënies Ndërmëkryesoret: Punanëgrup; Tëpyeturit; Diskutimet; studimet e rastit; Loja me role (për to ështëfolurshumë) a. Punanëgrup (tëmësuaritbashkëpunues) Punanëgrup si një strategji të mësuari ka efikasitetkur: • Inkurajonkomunikimindhepunënnëskuadër • Lehtësonproblemzgjidhjendhevendimmarrjen • Promovontëmësuaritaktiv • Krijon mundësi për tëndarë njohuri dhe shpalosjen e pikëpamjevedheperspektivavetëndryshme • Inkurajonvlerësimin e nxënësvepër njeri - tjetrin Në se mungon organizimi atëhere menaxhimi dhe produktet e punësnëgrupnuk do tëshkojnëmirë

7. Lidhjetgrup-seancëplenare • Ndërsagrupipunonmësuesindjekveprimetnëhapësirëdhenëkohë • Monitoronprogresin e grupevedhesjelljen e personalitetin, këmbënguljen e tyrendërsaklasabashkohet • Tëmbashgrupinnënkontrollnuk do tëthotëtëndërhyshnëçdoveprim, portëtregohetqetësi • Problemetqëshfaqennëpërgrupeprezantohendhemarrinzgjidhjeedhekurklasaështë e mbledhur, ndërsamësuesindjekzgjidhjen e tyre • I njëjti problem mundtëketëzgjidhjetëndryshmedhenëpërgrupemundtëjenëndjekurqasjetëndryshme, nëksirastenëseancëplenareevidentohenzgjidhjet • Mësuesindihmonpërtëarriturnënjëzgjidhjetëpranuëshme

8. Administrimiigrupit Konstruktimidheveprimtaria e grupit • Shpërndarja e drejtëe nxënësvesipasaftësive, talenteve • Veçonnxënësitqëkanëmosmarrëveshje • Shqyrtonshpërndarjen e përgjegjësivenëgrupdhembanshënime • Inkurajonshfaqjen e mendimeve . Kërkonshtrimin e argumenteve. • Racionalizonkohënpërzgjidhjen e problemeve • Shqyrtonmaterialet/burimetqënxënësit do përdorin • U paraprinproblemeve, duke çuarnëzbutjene tyre. Shqyrtonrastetpërtëgjeturalternativazgjidhjeje • Përcaktonkohënkurduhettëpunojnënëgrupedhenëseancëplenare • Përcaktonse çarëduhettëbëjnëndërsaatajanëmbledhursëbashku • Roliimësuesitndërsaataushtrohen, sikontakton me tadhesiatame atë • Shmangfrustruacionin, qënxënësittëndihenmirënëgrupdheseancëplenare, ifalënderonpërpjesëmarrjenaktive

9. b. Tëpyeturit Tëpyeturitështënjëmetodëefikasepërtëpromovuartëmësuarin. Tëpyeturitdheaftësiapërtëpyetur: • Stimuloninteresin, motivimindhepërfitimine njohurivedheaftësive • Inkurajonkomunikiminnëgrup • Rritaftësinëdheefiçencënpraktiketëmendimit • Inkurajonshprehjen e mendimevedhetëndjenjave • Përdorensiinstrumentepërtëvlerësuardijetdhekuptimet e nxënësve • Ngaformulimi I pyetjevedhetaktiarsyetohetedhembiinformacionin e nxënësit

10. Taktikatnëpërdorimin e pyetjeve • Pyetjetduhettëjenëtëqarta, tëpërmbledhura • tiadresohendukurisëkonkretenëmomentin e përshtatshëm • Pyetjapërshtatet me nivelin e individitdhegrupit, sipasgjuhës (kodit) • Zgjedhja e tipittëpyetjessipasqëllimit. Përkërkimduhetadresuarnjëpyetje e hapur. Ndërsapërnjëreagimnjëpyetje e mbyllur. P.sh. Përtëshqyrtuarnjëngjarjehistorikeapopërtëkërkuarnjëdatë • tëjetëinkurajuesepërtëpromovuarnjëpërgjigjeadeguatedheefikase • Tërespektohethapësira e nevojshepërtëdhënëpërgjigje. Përgjigja e pyetjeskushtëzohetnganjëvargveprimeshmendore: • Ngakuptimiisaj; në se ipyeturi ka njëpërgjigje; në se ështëgatitaofrojëatë; • tëjetëgjithëpërfshirëse, qëseicilitëketëshanspërtëdhënëmëndimin e vet • Detajimiipyetjespërmëtepërinformaciondheruajtja e renditlogjik

11. Përgjigjandajpyetjeve • Përgjigja e ngrohtëdhe e drejtpërdrejtë • josimbolike me metaforadhenënkuptime • Tëkrijohethapësiraqënxënësittëofrojnëmëshumë se njëpërgjigje (natyrishtpërpyetjet e hapura) • Nukduhetqënxënësitëvihetnësiklet, • por as tëanashkalohetnjëpërgjigjejo e saktë • Në se nukmësuesinuk ka njëpërgjigjetësaktë, duhetpranuardheduhetkërkuarinformacionimëtejshëm

12. c. Diskutimet • Jo çdodiskutimështëefikas • Diskutimishndrohetnënjëmetodëefikasekurinkurajohennxënësitpërtëarsyetuarmbiinformacionindhepërtëkrahasuaridetë. • Diskutimiefikasrealizohetkur: • Krijohetnjëskemë (ndërtohetnjë plan) mbitëmësuarinbashkëpunues • Mbështetendheinkurajohenqasjet e ndryshmekritike • Zhvillohennjëvargaftësishtëmenduaritëcilatstimulojnëdiskutimin

13. Menaxhimiiplanittëdiskutimit • Përcaktimiisynimevedheobjektivavepërçështjetëveaçntadheibëhentëqartagrupit • Krijimiimjedisittëpërshtatshëm, aredimiiklasës • Përgatitjaparaprake e pyetjevedheshqyrtimiiatyreqëdalinnëproces • Çështjettrajtohen me respektedhekurnukjemidakod me njëpozicion • Menaxhimiipjesëmarrjesnëdiskutim, duke moslejuar as tëmonopolizohetdiskutimidhe as t’ubëhetpresionnxënësveqëtëdiskutojnë Përtëmanaxhuardiskutiminduhet: • Tësqarohençështjetqëkrijojnëkonfuzion; tëmoskrijohenkeqkuptime; seiciliduhettëdijëpikatkryesoretëdiskutimit • Mbështetja e diskutimeveproduktive • Mbajtja e shënimevepërpunënnëtëardhmen • Përmledhja, duke evidentuarçështjetlidhur me mendimetkritike

14. Strukturatqëpromovojnëdiskutime Ndërstrukturatqëpromovojnëdiskutimejanë: • Tryeza e rrumbullakët • Grupetgumëzhitëse (2-3 persona formohenspontanishtpërtëdiskutuarmbinjëçështjenënjë interval tëshkurtërkohor) • Brainstorms (idetëpranohen pa kundërshtimedhekomente, shkruhennëdërrasëdhefillonprocedimisipasradhës) • Tryeza e rrumbullakët me grupetëvogla: • promovontëmësuaritinteraktiv • u krijonmundësinëtëdiskutojnëtëgjithësipasradhësnërreth, para se iparitënissërishmi • Nxënësitkomentojnërrethçështjevembi: Pyetjetqëduant’upërgjigjen; Pikatqëduantësqarojnë • Intervaliipërgjigjeszakonishtështëishkurtër (20-30 sekonda), bëjnëpërjashtimpërgjigjet e detajuara • Nëgrupet e mëdhakrijohetmundësiaqëdikushtëshmangetkurivjenradha

15. d. Studimiirastit a. Si dukurisociale Studimiirastitfokusohetnëkapjen e njëmomentingajetareale (p.sh mundtëlexohetnëgazetë, etj.) • Atoparaqesin, (bëjnëfjalëpër) njëdukuritëveçantë • Atojanëinteresantedhetëpërshtatshmepërgrupin • Përmbajnënjohuritërëndësishmepërta • Promovojnëdiskutimetëndryshme • Ofrojnëmbajtjen e pozicionevetëndryshmepërsugjerime, zgjidhje b. Si njëmetodëtëmësuari • Promovojnëaftësitëanalizëskritikedheproblemzgjidhjes • Stimulojnërefleksioninpraktikdhevendimmarrjennësituatakomplekse • Motivojnënxënësit ,duke krijuarnjëskemë, mënyrëpërtëmësuarit e pavarur

16. Përdorimiistudimittërastit Kurpërdorenstudimet e rastit, duhet: • Qartësiambirastin, ç’namësondheçfarëkërkohettëpërmbushënxënësi • tësqarohenpikat e moskuptimit • Krijimiinjëklimediskutimikuseicilitëshprehmendimetdhetëketëmundësitirishikojëatongapozicioniitëtjerëve • Nëpërmjetdiskutimevetëkalohetpërtejperceptimit, tëarrihettekthelbiproblemit, tekpeshimiivlerave, nëpërmjettrajtimittëproblemit • diskutimiishëndetshëm me teknikatëpërshtatshme • Referimindajteorivebazë, përtëqenënëkoherencë me konceptetdheprincipet • Përmbledhja e çështjevekryesoredhesqarimiipikavetëdiskutueshme • Krijoninjë poster me pikatqëshqyrtuat

17. Përdorimiistudimittërastit Kurpërdorenstudimet e rastit, duhet: • Qartësiambirastin, ç’namësondheçfarëkërkohettëpërmbushënxënësi • tësqarohenpikat e moskuptimit • Krijimiinjëklimediskutimikuseicilitëshprehmendimetdhetëketëmundësitirishikojëatongapozicioniitëtjerëve • Nëpërmjetdiskutimevetëkalohetpërtejperceptimit, tëarrihettekthelbiproblemit, tekpeshimiivlerave, nëpërmjettrajtimittëproblemit • diskutimiishëndetshëm me teknikatëpërshtatshme • Referimindajteorivebazë, përtëqenënëkoherencë me konceptetdheprincipet • Përmbledhja e çështjevekryesoredhesqarimiipikavetëdiskutueshme • Krijimiiposterave me pikadhefigurangastudimittërastit

18. Loja me role • ështënjëmetodëqëpërdoretpërtëzhvilluardhepraktikuaraftësindërpersonaledhesociale • Ajo e mundësonnxënësintëzhvillojëndjenjatdheaftësitëpërtëvepruarnëkushtetëpërafeërtajetësore Loja me role ndihmonqë: • Nxënësittëushtrohenpërtëvepruarnëmënyrëautomatike • ipais me njëinformacionpërshkrues • iushtronpërtëpërdorurnjë plan (përtëluajturrolin) • I kultivonaftësinëpërtëmonitoruar, arsyetuarnëmënyrëtëkujdeshmenjëveprimtari • I ushtronnëprocesin e formulimitdhendjekjestëqëllimevedhekryerjessëveprimtarive

19. Përzgjedhja e metodave • Metodatnatregojnë se ka shumëmënyrapërtëlehtësiuarmësimin • Asnjëmetodënuk ka epërsindajtëtjerave • Seicila ka anëtpërparësitëdhemangësitëkrahasuar me tëtjerat, tëcilatduhenpasurnëvëmendjendërsaplanifikohetmësimi. Kështushpjegimikrijonmundësipërtëshpërndarëinformacioninshpejtnëgrupetëgjera, pornukështëshumëefikasnëpërshirjenaktivetënxënësve, qënë se zgjatnxënësitshpërqendrojnëvëmendjen Nëpërzgjedhjen e metodaveduhet: • A krijonmundësimetodapërrezultatekonkrete? • A e lehtësonmetoda e përzgjedhurpërvetësimin e përmbajtjesnërafshin e njohurive, aftësive, qëndrimeve? • A e përshtatpunënnëgrupme individëtqëpërfshihennëtë, p.sh a stimuloninteresat, vetëvlerësimin? • A krijonmundësipërtëpërdorurburimetdhepërshtatet me mjedisin • A ipërshtatetmetodastilitdheaftësivepërtëmësuar. A jenikompetentdhekomodnëpërdorimin e saj?

20. Mbizbatimin e metodave • është e rëndësishmetëaplikohenstrategjitëndryshmemësimi. • P.sh Nxënësitpërgjithësishtpëlqejnëbrainstrormingdhestudimin e një situate rasti, pornë se kalohetmasakrijojnëmërzitjedheinefiçencë. • Përdorimiimetodavenëkërkiminshkencortregon se lehtësimiimësimitarrihetnëpërmjetkombinimittëmetodave, • Kombinimiimundësonnxënësittëshikojnë, tëdëgjojnë, tëflasindhendërkohëtëbëjnë, tëkryejnëveprime.

21. Përdorimiivepimtarive • Kryerja e vepimtariveështënjë element irëndësishëmimetodaveefikase Veprimtaritëqëmundtëaplikohen: • Përtëgjeneruaridedhepërtirendituratopërdoretbrainstorming • Lexonjëpjesëdhekërkopërdorimetdhekufizimete saj • Renditnjëvargmënyrashse simundtëpërmirësohetnjësituatërastiproblematike • Ndërtonjëmënyrëeksperimentimi (prove) përtëvërtetuarnjëhipotezë • Renditnjëserirasteshdhepërcaktongjashmëritëdhendryshimet

22. Planifikimidherealizimiidetyrave • Realizimiidetyrave (tështëpisë) varetngashkalla e vështirësisëdhekompetenca e nxënësve Tashmëjanëpërpunuarnjë set konceptesh: • Detyraështënëfunksiontërealizimittëobjektivave, • Detyraduhettëjetë e veçantëdherealistenganxënësit • Detyraduhettërealizohetnëkohë • Qartësiadheefikasitetiiorientimittëmësuesitndihmonrealizimin e saj

23. Tëmësuarit individual • Ajoçkaështëthënëpërmësiminnëtërësilidhet me tëmësuarit individual • Sidoqoftë ka disaaspektetëprogresittëmësimdhëniesdhemësimnxëniesqëkërkojnëvënien e theksitnëmanaxhimin e tëmësuarit individual • Tëmësurit individual kërkonfokusiminteknxënësisiindividnënevojatdheperformancën e tij/tësajpërtëmësuar. • Individëtjanëqenieindividualeqëkanëshpejtësitëndryshmenëtëmësuar, • mësuesitpërdorinstile tëndryshmetëdhëniesmësim • Nxënësitpërballen me lëndë e materialemësimoretëndryshme • Tëgjithakëtafaktorëduhettëmbahennëvëmendjenëpërpunimin e strategjive me nxënësinsiindivid

24. Reflektimi mbi modulin • Moduliparaqetnjë set metodash, përdorimiefikasityrengamësuesidheaftësitë e komunikimite bëjnëmësimininteresantdhetërheqaktivishtnxënësit Principetkryesoreqëduhettëadaptojnjëmësues: • Kërkimiilehtësiravetënevojshmeështënjëprocesipërditshëm. Përkëtëduhetpërgatiturpara se tëfillojëmësimi • Përqendrimiimaterialevetënevojshmepërmësim. Ato e bëjnëmësiminmëfleksibël • Nukduhetnguruarpërtëpërdorurteknikaapo media (natyrishtkurështë e nevojshme) • Mbajtja e shënimevendihmonpërvlerësimin e gjendjesdhepunënnëtëardhmen • Përdoriminëmënyrëtëvazhdueshmeifeedback-utçonnëpërmirësimin e stilittëdhëniesmësim

25. Veprimtari Synimi:ështëfitimiipërvojës Veprimtaria: Vëzhgimiinjëmësuesi me përvojënënjësituatëmësimore, nëdisaaspekte: • Çfarëstrategjipërdorpërgrupemësimoretëndryshme (nërafshin e kombinimittëmetodavedheveprimtarivemësimore) • Si vlerësohennxënësitpërpjesëtëveçanta, nëkontekstin e mësimit • Aspektet e komunikimit personal dhemanaxhimittëklasës Njëaspektirëndësishëmështëkonsultimiparaprakdhe pas vëzhgimit Duhetgjeturmënyra/taktipërtibërëtëqartë se nukpogjykoniperformancën e tij, porjuinteresojnëaspektetkryesoretëmësimit, vlerësonipërvojëndhedonitëdiskutonime të