GV. NGUYEÃN THÒ HOÀNG TUYEÁT ĐD. KHOA CHOÁNG NHIEÃM KHUAÅN BEÄNH VIEÄN NHAÂN DAÂN 115

1. Xöû lyù chaát thaûi beänh vieän GV. NGUYEÃN THÒ HOÀNG TUYEÁT ĐD. KHOA CHOÁNG NHIEÃM KHUAÅN BEÄNH VIEÄN NHAÂN DAÂN 115

2. Nội dung thực hiện Quy chế Quản lý chất thải y tế Ban hành kèm theo Quyết định số 43/2007/QĐ-BYT ngày 30/11/2007 của Bộ Trưởng Bộ Y tế.

3. KHAÙI NIEÄM • CHẤT THẢI Y TẾ : Vật chất : rắn, lỏng, khí thải ra từ cơ sở y tế Gồm CT nguy hại CT thông thường • CHẤT THẢI Y TẾ NGUY HẠI Chứa yếu tố nguy hại cho sức khỏe con người + môi trường. Dễ lây nhiễm, ngộ độc, phóng xạ, cháy, nổ, ăn mòn,…

4. PHÂN LOẠI CHẤT THẢI Y TẾ 5 NHÓM CHÍNH • CT lây nhiễm : Lọai A, B, C, D. • CT hóa học nguy hại • CT phóng xạ • Bình chứa áp suất • CT thông thường

5. CHẤT THẢI LÂY NHIỄM Gồm 4 lọai • Loại A : CT sắc nhọn : có thể gây vết cắt hay chọc thủng, có thể nhiễm khuẩn : bơm kim tiêm, đầu sắc nhọn dây truyền, lưỡi dao mổ, đinh mổ, cưa, ống tiêm, mảnh thủy tinh vỡ, VSN khác sử dụng trong các họat động y tế. • Loại B : CT lây nhiễm không sắc nhọn : thấm máu, thấm dịch sinh học, CT phát sinh từ buồng bệnh cách ly • Loại C : CT có nguy cơ lây nhiễm cao : từ phòng xét nghiệm như bệnh phẩm, dụng cụ đựng hay dính bệnh phẩm • Loại D : CT giải phẫu : mô, cơ quan, bộ phận cơ thể người, rau thai, bào thai, xác động vật thí nghiệm

6. CHẤT THẢI HÓA HỌC NGUY HẠI • Dược phẩm quá hạn, kém phẩm chất không còn khả năng sử dụng • Chất hóa học nguy hại : (theo danh mục) • Chất gây độc tế bào : vỏ + dụng cụ dính thuốc gây độc tế bào, chất tiết từ người bệnh hóa trị liệu ( theo danh mục) • Chứa kim loại nặng : thủy ngân ( nhiệt kế, nha khoa), cadimi ( pin, ắc quy), chì ( tấm bọc chì, tráng chì, …)

7. CHẤT THẢI PHÓNG XẠ • Chất thải phóng xạ dạng rắn, lỏng, khí xuất phát từ hoạt động chẩn đoán, điều trị, nghiên cứu, sản xuất • Danh mục thuốc phóng xạ, hợp chất đánh dấu dùng trong cơ sở y tế ( Quyết định 33/2006/QĐ-BYT ngày 24/10/2006)

8. BÌNH CHÖÙA AÙP SUAÁT • Bình ñöïng coù aùp suaát : bình oxy, CO2 , gas, khí dung,… • Deã chaùy, noå : gaây tai naïn coù theå töû vong • Bieän phaùp baûo quaûn, vaän chuyeån, xeáp dôõ phaûi ñaûm baûo quy trình kyõ thuaät vaø do ngöôøi ñaõ döôïc huaán luyeän veà an toaøn lao ñoäng • Thaûi ra : thu gom vaø xöû lyù rieâng vì coù theå noå khi thieâu ñoát raùc.

9. CHẤT THẢI THÔNG THƯỜNG Không chứa các yếu tố lây nhiễm, hóa học nguy hại, phóng xạ, cháy nổ. Gồm : • CT sinh họat phát sinh từ buồng bệnh ( trừ buồng bệnh cách ly) • CT không dính máu, dịch sinh học, chất hóa học nguy hại phát sinh từ họat động chuyên môn : chai huyết thanh, bột bó trong gãy xương kín,… • CT từ hoạt động hành chính : giấy, báo, túi đựng phim, thùng carton,… • CT ngọai cảnh : lá cây, rác canteen,…

10. BIỂU TƯỢNG CHẤT THẢI CT NGUY HẠI SINH HỌC

11. BIỂU TƯỢNG CHẤT THẢI CT PHÓNG XẠ

12. BIỂU TƯỢNG CHẤT THẢI CT CHẤT GÂY ĐỘC TẾ BÀO

13. BIỂU TƯỢNG CHẤT THẢI CT CÓ THỂ TÁI CHẾ

14. HÀNH VI BỊ NGHIÊM CẤM • Thải các chất thải y tế nguy hại chưa qua xử lý, tiêu hủy đạt tiêu chuẩn vào môi trường • Xử lý, tiêu hủy chất thải y tế nguy hại không đúng qui trình kỹ thuật, không đúng nơi qui định • Chuyển giao chất thải y tế nguy hại cho tổ chức, cá nhân không có tư cách pháp nhân trong quản lý chất thải • Buôn bán chất thải nguy hại • Tái chế chất thải y tế nguy hại

15. QUY ÑÒNH VEÀ MAØU VAÄT ÑÖÏNG • VAØNG: Chất thải lây nhiễm • XANH: Chất thải thông thường + bình áp suất nhỏ • ÑEN : Chất thải hóa học nguy hại + chất thải phóng xạ • TRẮNG : Chất thải tái chế • TUÙI VAØ HOÄP ÑÖÏNG RAÙC --> KHOÂNG SÖÛ DUÏNG CHO CAÙC MUÏC ÑÍCH KHAÙC

16. TIÊU CHUẨN TÚI ĐỰNG CHẤT THẢI • Tuùi ñöïng laøm baèng nhöïa PE hay PP --> ñoát khoâng gaây oâ nhieãm moâi tröôøng • Thaønh tuùi daøy ≥ 0,1 mm, theå tích toái ña ≤ 0,1 m3 • Beân ngoaøi tuùi phaûi coù vaïch keû ngang möùc 3/4 tuùi, vaø coù doøng chöõ “KHÔNG ĐƯỢC ĐỰNG QUÁ VẠCH NÀY” • Ngoaøi ra neân ghi roõ teân BV, teân khoa laâm saøng ñeå tieän theo doõi vieäc xöû lyù raùc ôû caùc khoa

17. TIÊU CHUẨN THÙNG ĐỰNG CTSN • Maøu vaøng, coù khaû naêng choáng thaám • Vaät lieäu cöùng khoâng xuyeân thuûng • Nhöïa PP/PE , coù theå ñoát ñöôïc • Coù naép ñoùng môû deã daøng • Ñaäy kín khi ñaày 3/4 hoäp • Mieäng ñuû lôùn ñeå khoâng phaûi duøng löïc ñaåy khi cho VSN vaøo • Coù nhaõn ñeå “Chæ ñöïng chaát thaûi saéc nhoïn” • Coù vaïch ngang 3/4 hoäp vaø coù doøng chöõ “Khoâng ñöôïc ñöïng quaù vaïch naøy”. • Coù khaû naêng taùi söû duïng

18. TIEÂU CHUAÅN THUØNG ÑÖÏNGCHAÁT THAÛI • Laøm baèng nhöïa tyû troïng cao, thaønh daøy, cöùng, phaûi coù naép ñaäy. • Thuøng thu gom > 50 lít phaûi coù baùnh xe (hieän trong BV laø thuøng 120 -250lít) • Phaân bieät xe cho töøng loaïi raùc thu gom : maøu vaøng; maøu xanh; maøu ñen; maøu traéng. • Beân ngoaøi coù vaïch baùo hieäu ñaày ngang möùc 3/4 thuøng vaø coù doøng chöõ “ Khoâng ñöôïc ñöïng quaù vaïch naøy”

19. NÔI ÑAËT THUØNG THU GOM CHAÁT THAÛI • ÔÛ gaàn nôi phaùt sinh chaát thaûi nhaát. • Tieân lôïi vaø saün coù ñeå moïi ngöôøi tuaân thuû vöùt chaát thaûi ñuùng quy ñònh • Coù bieån baùo, höôùng daãn vieäc phaân loaïi raùc roõ raøng treân moãi thuøng. • Moãi khoa coù nôi löu giöõ caùc thuøng ñöïng chaát thaûi, vò trí toát nhaát ñeå ôû cuoái khoa vaø phaûi ôû cuoái nguoàn gioù.

20. THU GOM CHAÁT THAÛI • Buoäc caùc tuùi nylon chöùa chaát thaûi khi ñaõ ñaày 3/4 theå tích. • Haøng ngaøy caùc tuí chaát thaûi ñöôïc thu gom, löu giöõ taïm thôøi veà nôi taäp trung taïi khoa. • Vieäc thu gom töø caùc khoa phoøng veà nhaø chöùa chaát thaûi theo lòch: cuoái giôø laøm vieäc, cuoái ngaøy laøm vieäc. • Hoäp ñöïng vaät saéc nhoïn phaûi cho vaøo bao vaøng vaø buoäc kín mieäng tröôùc khi vaän chuyeån.

21. VAÄN CHUYEÅN CHAÁT THAÛI • Phaûi coù ñöôøng vaän chuyeån daønh rieâng (“ con ñöôøng chaát thaûi”) • Phaûi traùnh vaän chuyeån qua caùc khu vöïc buoàng beänh, caùc khu vöïc saïch khaùc . • Duøng caùc phöông tieän vaän chuyeån chuyeân bieät, coù naép ñaäy kín hoaøn toaøn. • Thöôøng xuyeân coï röûa, taåy ueá caùc phöông tieän vaän chuyeån.

22. ÑIEÀU KIEÄN NÔI LÖU GIÖÕ CHAÁT THAÛI • Caùch xa nôi chuaån bò ñoà aên, nhaø kho, loái ñi, nôi coù ñoâng ngöôøi. • Thuaän tiện cho xe MTĐT ñeán laáy chaát thaûi • Hai kho rieâng bieät : raùc sinh hoaït, raùc y teá • Ñöôïc baûo veä kín ñaùo. Khoâng ñeå suùc vaät, gaëm nhaám, coân truøng xaâm nhaäp • Coù ñaày ñuû phöông tieän röûa tay, baûo hoä cho nhaân vieân, duïng cuï vaø hoùa chaát khöû khuaån. • Heä thoáng thoaùt nöôùc, thoâng khí toát. • Kho raùc y teá : maùy laïnh ñaûm baûo ñoä laïnh toái öu.

23. THÔØI GIAN LÖU GIÖÕ CHAÁT THAÛI • NGUYEÂN TAÉC : “ CHAÁT THAÛI PHAÛI ÑÖÔÏC CHUYEÅN ÑI TIEÂU HUÛY HAØNG NGAØY” • Thôøi gian löu giöõ toái ña chaát thaûi y teá trong cô sôû y teá laø 48 giôø. • Chaát thaûi laø moâ, cô quan,.. phaûi ñöôïc chuyeån ñi choân laáp, tieâu huûy moãi ngaøy. Chaát thaûi moâ, cô quan,… phaûi ñöôïc löu giöõ trong ñieàu kieän laïnh nhö löu giöõ beänh nhaân töû vong.

24. QUY TRÌNH XÖÛ LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN TAÏI BEÄNH VIEÄN NHAÂN DAÂN 115

25. GIAI ÑOAÏN PHAÂN LOAÏI TAÏI NGUOÀN • NGUYEÂN TAÉC : “ CHAÁT THAÛI PHAÛI ÑÖÔÏC PHAÂN LOAÏI NGAY KHI CHUÙNG PHAÙT SINH” • CAÙC CHAÁT THAÛI Y TEÁ NGUY HAÏI BAÉT BUOÄC KHOÂNG ÑÖÔÏC ÑEÅ LAÃN TRONG CHAÁT THAÛI THOÂNG THÖÔØNG.

27. MAØU VAØNG Ñöïng CTSN coù tieáp xuùc maùu, dòch tieát, dòch cô theå BN Bôm tieâm, ñaàu kim tieâm, phaàn ñaàu daây truyeàn + catheter, dao moå, kim khaâu, ñinh moå, löôõi cöa, dao lam, … (moïi vaät lieäu coù theå gaây ra veát caét, choïc thuûng maø coù nguy cô laây nhieãm) Khi ñaày 3/4 thuøng  ñaäy naép kín  nieâm phong : kyù teân, ghi roõ khoa, phoøng. MAØU TRAÉNG Ñöïng CTSN khoâng tieáp xuùc maùu, dòch tieát, dòch cô theå BN Voû oáng nöôùc caát, ñoaïn baàu daây dòch truyeàn, voû oáng thuoác caùc loaïi, cöa oáng thuoác, caùc maûnh thuûy tinh vôõ khoâng laây nhieãm….. THUØNG ÑÖÏNG CHAÁT THAÛI SAÉC NHOÏN

30. THUØNG ÑÖÏNG RAÙC COÙ LOÙT BAO NYLON BEÂN TRONG Thuøng loùt bao nylon maøu vaøng • Ñöïng chaát thaûi laây nhieãm khoâng phaûi laø vaät saéc nhoïn: loïai B,C,D - nhö : phaàn meàm daây dòch truyeàn (khoâng goàm baàu nhoïn vaø ñaàu kim + catheter), gant tay, goøn, gaïc,sonde caùc loaïi, tuí chöùa chaát thaûi hay chaát daãn löu, tuùi truyeàn maùu sau söû duïng, beänh phaåm, …. • Ñaëc bieät ñoái vôùi chất thải loïai D laø moâ hay cô quan : ngay sau khi phaùt sinh  raéc phuû chaát saùt truøng  cho vaøo 2 lượt tuùi nylon maøu vaøng  coät chaët mieäng tuùi cho vaøo thuøng/hoäp, daùn kín naép vaø ghi nhaõn “Chất thải giải phẫu” trước khi vận chuyển tieâu hủy.

31. Thuøng loùt loaïi bao nylon maøu ñen • Ñöïng chaát thaûi hoùa hoïc nguy haïi : döôïc phaåm quaù haïn, keùm phaåm chaát; chaát hoùa hoïc nguy haïi theo danh muïc; chaát gaây ñoäc teá baøo; chaát thaûi chöùa kim loïai naëng • Ñöïng chaát thaûi phoùng xaï Thuøng loùt bao nylon maøu traéng • Ñöïng chaát thaûi coù theå taùi cheá : chai nhöïa ñöïngcaùc dung dòchmuoái sinh lyù, glucose, Ringer lactate, loïc thaän,…giaáy, baùo, voû hoäp thuoác, ….

32. Thuøng loùt loaïi bao nylon maøu xanh • Ñöïng chaát thaûi thoâng thöôøng caùc loaïi : giaáy, thöïc phaåm dö thöøa, tuùi ñöïng phim, laù caây, chai loï dòch truyeàn vaø vaät lieäu nhöïa saïch,…. • Ñöïng caùc bình aùp suaát nhoû • Khoâng boû baát kyø maûnh thuûy tinh vôõ (ly uoáng nöôùc, chai loï,..) tröïc tieáp vaøo thuøng coù loùt bao ny lon . Phaûi boû vaøo thuøng nhöïa traéng

36. GIAI ÑOAÏN THU GOM – VAÄN CHUYEÅN “ Nhaân vieân laøm saïch coù traùch nhieäm thu gom – vaän chuyeån taát caû caùc loaïi chaát thaûi ra khoûi khoa, phoøng taäp trung veà nhaø chöùa raùc BV” Khi thu gom neáu phaùt hieän raùc thaûi khoâng ñöôïc ñeå ñuùng quy ñònh  khoâng thu gom ngay maø giöõ nguyeân hieän tröôøng vaø laäp töùc baùo caùo ñoác coâng hoaëc khoa CNK ñeå laäp bieân baûn vi phaïm vieäc phaân loaïi raùc sai quy ñònh cuûa nhaân vieân y teá khoa, phoøng.

37. Taát caû thuøng ñöïng ñöôïc thu gom ngay khi ñaày ngang möùc 3/4 Rieâng thuøng ñöïng VSN sau khi nieâm phong, ñaäy kín naép cho vaøo bao vaøng coät chaët mieäng bao. • Raùc ñöôïc vaän chuyeån ra khoûi khoa, phoøng baèng xe chuyeân duïng coù naép ñaäy kín, theo con ñöôøng rieâng. • Taïi nhaø chöùa raùc taäp trung : raùc ñöôïc cho vaøo caùc thuøng cuûa MTÑT theo ñuùng loaïi + Thuøng ñöïng raùc maøu vaøng : coù thuøng chuyeân ñöïng thuøng VSN, thuøng chuyeân ñöïng moâ, cô quan, vaø thuøng chuyeân ñöïng caùc loaïi raùc y teá coøn laïi (bao vaøng + bao ñen) + Thuøng ñöïng raùc maøu xanh : ñöïng caùc bao raùc maøu xanh.

42. Chaân thaønh caûm ôn caùc baïn!