Europejski Tydzie ń Ś wiadomo ś ci Dysleksji 7 – 14 pa ź dziernika 2013r

1. Europejski TydzieńŚwiadomości Dysleksji 7 – 14 października 2013r

2. Jak pomóc dyslektycznemu dziecku w opanowaniu czytania? Opracowanie zostało przygotowane w oparciu o ebooka Pani Jolanty Posłusznej pt.” Pomóż w czytaniu swojemu dyslektycznemu dziecku” - do pobrania na stronie internetowej http://mojedzieckodobrzeczyta.pl/

3. Czytanie jest podstawowym narzędziem postępu oraz umiejętnością, która pozwala na zdobywanie wiedzy. W dzisiejszych czasach bez umiejętności czytania praktycznie nie można żyć. Umiejętność czytania potrzebna jest człowiekowi w trakcie całego życia, nawet przy wykonywaniu tak prozaicznych czynności jak zrobienie zakupów w markecie czy wypełnianie różnych deklaracji np. przy rejestracji do lekarza, czy głośnych ostatnimi czasy deklaracjach śmieciowych. Czytanie towarzyszy nam więc w wielu dziedzinach życia.

4. Czytanie to nie tylko zdobywanie wiedzy, ale także podstawowa technika rozwoju intelektualnego. Opanowanie tej umiejętności w pierwszych 3 latach nauki szkolnej jest bardzo pożądane. Jednak nie każde dziecko zdąży w tym czasie, zwłaszcza, jeśli jest dyslektykiem.

5. Każdy rodzic, którego dziecko ma problem z czytaniem, czy to z powodu dysleksji czy z innego powodu, wie najlepiej, ile troski, zdrowia i czasu kosztuje nauka słabo czytającego dziecka. Oto kilka pytań, na które odpowiedź ułatwi pracę z dzieckiem.

6. Kiedy zacząć naukę czytania ? Odpowiedź : Można już od 3 roku życia !

7. Naukę czytania można rozpocząć już od 3 roku życia Jagoda Cieszyńska opracowała serię książeczek pod nazwą „Kocham czytać” do nauki czytania dla dzieci od trzeciego roku życia. W jej metodzie dzieci poznają litery w sylabach i sylaba jest podstawą nauki czytania.

8. Dlaczego naukę czytania najlepiej zacząć jak najwcześniej ? 1. Dziecko zaczyna się uczyć zaraz po urodzeniu. Gdy ma sześć lat i rozpoczyna naukę w szkole, wie już bardzo dużo o sobie i otaczającym je świecie. Pomiędzy dziewiątym miesiącem, a czwartym rokiem życia, zdolność przyswajania informacji jest ogromna, a pragnienie zdobywania wiedzy większe niż kiedykolwiek. W wieku 8 lat proces wzrostu mózgu zostaje zakończony.

9. Dlaczego naukę czytania najlepiej zacząć jak najwcześniej ? 2. Dziecko w tym wieku lubi się uczyć, nauka sprawia mu przyjemność, jak nigdy w późniejszym okresie życia. Powszechnie uważa się, że małe dziecko jest nadmiernie ruchliwe i niezdolne do skupienia uwagi, podczas gdy prawda jest taka, że ono zwraca uwagę na wszystko. Poznaje świat wszystkimi zmysłami, co zwiększa możliwości przyswajania wiedzy. Dlatego należy pozwalać dziecku w tym wieku nawet na niszczenie, czyli np. demontowanie zabawek i innych przedmiotów codziennego użytku, gdyż jest to bardzo dobry sposób uczenia się wykorzystujący podczas nauki zmysł dotyku i ruchu.

10. Dlaczego naukę czytania najlepiej zacząć jak najwcześniej ? 3. Do 5 roku życia zdolności do uczenia się są niezwykłe. Trzeba tylko stworzyć dziecku odpowiednie do tego warunki. W tym okresie można u przeciętnego dziecka rozwinąć dużą inteligencję. 4. W wieku 1-5 lat kształtują się zainteresowania dziecka i jego zdolności. Dlatego rozwój za pomocą słowa pisanego i mówionego w tym okresie jest bardzo ważny. 5.Dzieci, które uczą się czytać, gdy są bardzo małe, zazwyczaj lepiej rozumieją tekst niż pozostałe.

11. Dlaczego naukę czytania najlepiej zacząć jak najwcześniej ? Zdobywanie wiedzy w tym okresie sprawia dziecku ogromną radość. Błędem jest twierdzenie, że ucząc dziecko zabieramy mu cenne dzieciństwo. Dzieci lubią się uczyć, jest to zapisane w genach. Wiedza dostarczona dziecku w tym okresie jest bardzo trwała, gdyż jego możliwości przyswajania jej są bardzo duże. Po ukończeniu 8 lat proces przyswajania wiedzy ulega spowolnieniu.

12. Dlaczego dziecko nie lubi czytać ? Odpowiedź : Dziecko nie lubi czytać z kilku powodów:

13. Ma problem z postrzeganiem liter i całych wyrazów oraz z przekładaniem liter na głoski i scalaniem ich w słowa W czytaniu stosujemy dwie strategie. Pierwsza polega na tym, że przekładamy litery na głoski, a następnie scalamy te głoski w słowa. Druga strategia polega na rozpoznawaniu całych słów, co daje szybsze czytanie znanych słów. Podczas nauki czytania dziecko posługuje się pierwszą strategią. Dopiero z czasem, kiedy doskonali się w czytaniu, zaczyna posługiwać się drugą, skuteczniejszą, bo szybszą techniką czytania. Dziecko nie lubi czytać ponieważ:

14. Ma problem z postrzeganiem liter i całych wyrazów oraz z przekładaniem liter na głoski i scalaniem ich w słowa Dyslektyk ma problem z podziałem słów na sylaby, głoski oraz scalaniem ich w słowa, czyli ze stosowaniem pierwszej strategii. Może mieć też problem z poprawnym rozpoznawaniem liter i wyrazów, czyli może mieć zaburzone funkcje wzrokowe. Często domyśla się, jakie to słowo z kontekstu. Czytanie całościowe, czyli stosowanie drugiej strategii, wymaga sprawnego posługiwania się funkcjami wzrokowymi. Dziecko nie lubi czytać ponieważ:

15. Tekst nie jest dla dziecka interesujący Teksty do nauki czytania na ogół nie są pisane pod kątem interesujących treści. Zwłaszcza dotyczy to tekstów dla dzieci mających trudności w czytaniu. W tym przypadku najważniejszy jest dobór wyrazów do tekstu według stopnia trudności. Trudno jest pogodzić te wszystkie wymagania w jednym tekście. Dziecko nie lubi czytać ponieważ:

16. Tekst jest zbyt trudny, występują w nim trudne dla niego wyrazy, których znaczenia nie zna Pierwsze teksty powinny składać się z wyrazów dwusylabowych o sylabach otwartych, czyli typu: kawa, sala, mały itp. Kolejno wprowadza się do tekstów coraz trudniejsze wyrazy. Z kolei teksty składające się z dowolnych wyrazów, bez uwzględnienia stopnia ich trudności, zniechęcałyby dziecko do czytania z powodu dużej dla niego trudności w nabyciu płynności w czytaniu. Zasada doboru tekstów do czytania jest następująca: należy kolejno i z wyczuciem wprowadzać teksty o coraz większym stopniu trudności. Dziecko nie lubi czytać ponieważ:

17. Nie rozumie, co czyta Zbyt duże skupianie się na technice czytania powoduje, że dziecko słabo rozumie to, co czyta. Rozumienie wzrasta wraz ze wzrostem tempa czytania. Dziecko nie lubi czytać ponieważ:

18. Nie widzi celu w czytaniu Chętnie uczymy się czegoś, jeśli widzimy w tym cel. Warto rozmawiać z dzieckiem na temat przydatności czytania i pokazywać mu różne sytuacje, kiedy czytanie jest niezbędne, by coś osiągnąć. Warto wykorzystać do tego jego zainteresowania. Podrzucać mu teksty na tematy, które je interesują. Czytać razem z nim te teksty. Dziecko nie lubi czytać ponieważ:

19. W jaki sposób zachęcić dziecko do czytania ? Odpowiedź : Jest na to kilka sposobów, które należy wdrażać od niemowlęctwa

20. Czytaj dziecku książki od niemowlęctwa i bądź dobrym przykładem Nie lubimy być pouczani przez kogoś, kto sam postępuje inaczej. Mało wiarygodnie brzmi zachęcanie do czytania przez osobę, która sama nie czyta. Dobry przykład rodziców jest ważny, ale dla dyslektyka niewystarczający. Musi systematycznie samo czytać np. ulubioną gazetę. W jaki sposób zachęcić dziecko do czytania ?

21. Stwórz dziecku odpowiednie warunki do czytania. Dziecko powinno wiedzieć, że jego problemy w czytaniu i pisaniu wynikają z przyczyn od niego niezależnych i że może mieć wpływ na ich przezwyciężenie lub zmniejszenie. Dyslektycy gorzej pracują w warunkach stresu. Dlatego im szczególnie potrzebne są dobre warunki do nauki. W jaki sposób zachęcić dziecko do czytania ?

22. Warunki zewnętrzne do nauki, również dotyczy to czytania: • 1. najlepsza do czytania jest pozycja siedząca, • 2. cisza - często szum utrudnia koncentrację na tekście, • 3. nic wokół nie powinno rozpraszać uwagi dziecka, • 4. wokół przyjazne, jasne kolory, • 5. najlepsze jest światło dzienne, ale jeśli nie jest możliwe czytanie • przy takim świetle, to sztuczne światło powinno padać zza pleców • czytającego lub bezpośrednio na tekst, • 6. w zasięgu wzroku powinien stać kwiat, na który dziecko będzie • mogło spojrzeć, by odprężyć wzrok, • 7. chwila relaksu przed czytaniem, choćby głębokie oddychanie przeponowe ( bardzo dobry jest relaks Jacobsona ), • 8. przewietrzony pokój, • 9. szklanka wody przed czytaniem i w trakcie czytania.

23. Pomóż dziecku odkryć zainteresowania. Jeśli dziecko ma określone zainteresowania, których rozwijanie wymaga czytania, jest to dobry początek do ćwiczeń. Każdy rodzaj pasji może się oprzeć o słowo pisane, również sport (biografie sportowców, historia danej dyscypliny, wywiady ze sportowcami itp.). Małe dzieci są znane z poszukiwań, z różnorodnych zainteresowań. Warto to wykorzystać podczas wspólnego czytania. W jaki sposób zachęcić dziecko do czytania ?

24. Chodź z dzieckiem do księgarni, biblioteki. Weekend można wykorzystać na odwiedzenie księgarni lub biblioteki, czy napisanie własnej książki wspólnie z dzieckiem o tym, co je interesuje. Wystarczy przekopiować pewne fragmenty tekstów z Internetu, zilustrować je (dla młodszego dziecka) i tekst do czytania gotowy. Co ważne, dostosowany do zainteresowań dziecka. W jaki sposób zachęcić dziecko do czytania ?

25. Wykaż się cierpliwością i wytrwałością. Dziecko powinno czytać codziennie po pół godziny, minimum 4 razy w tygodniu. W jaki sposób zachęcić dziecko do czytania ?

26. Jakie teksty są najlepsze do czytania? Odpowiedź : Teksty interesujące i dostosowane do możliwości dziecka, zapisane wyraźną czcionką, z dużymi odstępami między linijkami.

27. Jakie teksty są najlepsze do czytania? Na ogół uczymy dziecko czytać na prostych, często pozbawionych treści tekstach, które są dostosowane do jego możliwości. Najlepsze dla dziecka słabo czytającego są teksty pisane dużą wyraźną czcionką. Kolor papieru może być biały lub kremowo-żółty. Odstępy między wierszami powinny być większe niż na ogół. Tekst musi być możliwie najbardziej przejrzysty. Wszystkie wyrazy występujące w języku polskim można podzielić na tzw. struktury wyrazowe. Najlepiej obrazują to dwie książki: Ewy Kujawy i Marii Kurzyny: „Metoda 18 struktur wyrazowych w pracy z dziećmi z trudnościami w czytaniu i pisaniu” oraz Krystyny Grabałowskiej, Jadwigi Jastrząb, Janiny Mickiewicz, Marii Wojak: Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu – poradnik metodyczny do terapii dzieci dyslektycznych”.

28. Jakie teksty są najlepsze do czytania? Niestety, teksty składające się z wyrazów o najprostszych strukturach wyrazowych, nie są opowiadaniami na jeden temat, który mógłby zaciekawić dziecko. Składają się z pojedynczych zdań nie związanych ze sobą tematycznie. Na pewno trudno jest stworzyć opowiadanie mając do dyspozycji ograniczoną liczbę słów. Wielkość czcionki trzeba dobrać do możliwości percepcyjnych dziecka. Jeśli ma zaburzoną percepcję wzrokową, czcionka powinna być duża. W miarę postępu w czytaniu, wielkość czcionki należy zmniejszać.

29. Jakie techniki czytania są najskuteczniejsze ? Odpowiedź : Najskuteczniejsze są te techniki, które są stosowane systematycznie, tzn. codziennie.

30. Jakie techniki czytania są najskuteczniejsze ? Wybór techniki czytania z dzieckiem zależy od jego aktualnych możliwości. Dziecko, które dopiero zaczyna uczyć się czytać, powinno czytać sylabami. Dla dziecka już czytającego sylabami, zalecane jest wspólne czytanie lub metoda Antares. Wystukiwanie sylab lub całych wyrazów można stosować jako uzupełnienie pozostałych metod.

31. Techniki czytania – czytanie sylabami Jest bardzo wiele sposobów na czytanie wyrazów sylabami. Posługiwanie się nimi w domu byłoby bardzo czasochłonne ze względu na przygotowanie materiałów do nich. Dlatego opiszę tylko te sposoby do prawie natychmiastowego zastosowania w domu. Tekst z wyraźną czcionką i dużymi literami dzielimy na sylaby za pomocą pionowej kreski lub zamalowujemy kolorową kredką co drugą sylabę.

32. Techniki czytania – czytanie sylabami Franek marzył o rowerze. Gdy zasypiał, śniło mu się, że przemierza na rowerze cały kraj. Zbierał cierpliwie pieniądze, aby to marzenie zrealizować. Franek marzył o rowerze. Gdy zasypiał, śniło mu się, że przemierza na rowerze cały kraj. Zbierał cierpliwie pieniądze, aby to marzenie zrealizować.

33. Techniki czytania – czytanie sylabami Najlepiej, aby dziecko wskazywało sobie każdą sylabę np. ołówkiem albo pałeczką do ryżu. Może jednocześnie stukać nią o kartkę z tekstem. Taki sposób czytania nadaje mu rytm i nie pozwala zgubić linijki. Ciekawym i prostym sposobem pracy z sylabami są rozsypanki sylabowe. Wystarczy pociąć wyrazy na sylaby i dać dziecku do ułożenia.

34. Techniki czytania – czytanie etapami Praca przebiega w 5 etapach: 1.Etap – praca z wyrazami nowymi dla dziecka lub trudnymi do przeczytania. Wyrazy te wypisujesz na osobnych karteczkach. Kładziesz przed dzieckiem po jednym wyrazie i odczytujesz mu. Dobrze jest kłaść wyrazy na ciemnej kartce papieru, wówczas wyraźniej je widać, co ułatwia czytanie. Teraz rozkładasz przed dzieckiem wszystkie te wyrazy i prosisz, aby wskazało wyraz, który Ty wypowiesz. 2.Etap – dziecko czyta tekst. Jeśli czyta bardzo słabo, Ty mu czytasz, a ono wskazuje palcem lub innym wskaźnikiem, czytany przez Ciebie wyraz. (Jeśli dziecko ma problem z przeczytaniem jakiegoś wyrazu – Ty go przeczytaj. Nie pozwól, aby zgadywało lub zniechęcało się do czytania.)

35. Techniki czytania – czytanie etapami 3.Etap – ćwiczenia na rozumienie treści. Zadajesz dziecku pytania do tekstu lub prosisz, aby opowiedziało, o czym jest tekst. 4.Etap – Ty czytasz tekst z właściwą intonacją, a dziecko tylko się przysłuchuje. 5.Etap – czytanie całego tekstu przez dziecko. Po takim przygotowaniu czytanie dla Twojego dziecka powinno być łatwiejsze. Po czytaniu powinno wystąpić pisanie, najlepiej z pamięci ( 3-4 zdania z przeczytanego tekstu).

36. Techniki czytania – metoda ANTARES Antares jest to norweska metoda pracy z tekstem dla dzieci, które mają problem z płynnym czytaniem, ale też z zapamiętywaniem i rozumieniem treści. Służy ona również do utrwalania zasad ortografii i gramatyki. Można ją stosować na krótkich (kilkuzdaniowych ) tekstach. Jest to bardzo ciekawa i skuteczna metoda. Niestety czasochłonne jest przygotowanie ćwiczeń do niej.

37. Techniki czytania – metoda ANTARES Na rynku polskim jest tylko jedna pozycja do ćwiczeń tą metodą: " Już lubię czytać" Grażyny Giełdon i Barbary Romejko-Hurko i jest przeznaczona dla starszych uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum. Tekst nie powinien być długi, aby dziecko się nie znudziło. Należy wykonać wszystkie ćwiczenia w danym dniu na jednym tekście.

38. Techniki czytania – metoda ANTARES • Ćwiczenie 1 Układanie wyrazów z sylab. • Ćwiczenie 2 Czytanie opowiadania. • Ćwiczenie 3 Czytanie ze zrozumieniem – wykreślanie wyrazu zbędnego w tekście (obok ukośnika). • Ćwiczenie 4 Uzupełnianie tekstu brakującymi wyrazami z pamięci. • Ćwiczenie 5 Odpowiadanie na pytania do tekstu. • Ćwiczenie 6 Ćwiczenia ortograficzno-gramatyczne. • 1. Wypisz z tekstu wyrazy z „rz” wymiennym. • 2. Który wyraz nie pasuje do pozostałych: • - marzyć, oszczędzać, powiedział, odłączyć • - rower, wędka , ryby, sernik • - ciocia, Franek, siostra, tata • - słoneczna, straszny, niebieski, strasznie. • 3. Wypisz z tekstu 2 czasowniki i odmień je przez osoby w czasie teraźniejszym.

39. Techniki czytania – wspólne czytanie Wspólne czytanie tekstu z dzieckiem możesz realizować na 3 sposoby: 1. Ten sam tekst czytasz razem z dzieckiem. Jeśli dziecko czyta słabo, Ty czytasz głośniej lub na takim samym poziomie głośności, jak dziecko. Jeśli dziecko czyta dość dobrze, wyciszasz głos. 2. Ty czytasz dwie strony, dziecko jedną. Potem po równo – jeśli już czyta lepiej. Wraz z kolejnym postępem - dziecko 2 razy więcej niż Ty. 3. Ty czytasz tekst, a dziecko wodzi wzrokiem za tekstem (tym samym oczywiście) wskazując czytany przez Ciebie wyraz jakimś wskaźnikiem, np. ołówkiem, czy po prostu palcem. Może dodatkowo podkreślać wyrazy, których nie rozumie, albo trudno byłoby mu samodzielnie je przeczytać. W ten sposób doskonali technikę czytania, a jednocześnie może skupić się na treści.

40. Techniki czytania – wspólne czytanie 4. Zamiast czytać samemu, można wykorzystać audiobooki lub inne nagrania, np. własne na taśmie magnetofonowej lub w programie komputerowym „Audacity”. Dziecko słucha nagrania jednocześnie Do każdego z sposobów można dołączyć ćwiczenie na rozumienie treści podczas cichego czytania. Mianowicie, co kilka stron czytanych wspólnie, dziecko może samo przeczytać po cichu jedną stronę, a potem odpowiedzieć na nasze pytania zadane mu do treści zawartych na tej stronie.

41. Jak długo czytać z dzieckiem? Odpowiedź : Tak długo, aż będzie płynnie czytało. Codziennie przez około 30 minut.

42. Kiedy będą efekty pracy z dzieckiem ? Odpowiedź : To zależy od wieku dziecka i systematyczności.

43. Kiedy będą efekty pracy z dzieckiem ? Wcześnie podjęta terapia może zlikwidować trudności dziecka lub znacznie je zmniejszyć.. Poprawę można uzyskać po około roku w przypadku wczesnego rozpoczęcia terapii, czyli w okresie przedszkolnym lub w pierwszych latach nauki. U starszych uczniów na pierwsze wyniki trzeba czekać około dwóch lat. Czasami wystarczą 2-3 lata terapii, a czasami trzeba ją prowadzić do końca edukacji. Postępy mogą być powolne i nieregularne. Dziecko może nigdy nie czytać chętnie, ale powinno poradzić sobie z wymaganiami szkolnymi. Brak pomocy może doprowadzić do całkowitego braku motywacji do nauki i podejmowania wysiłku w ogóle.

44. Czy nagradzać za czytanie ? Odpowiedź : Najlepsza jest motywacja wewnętrzna.

45. Czy nagradzać za czytanie? Lepiej starać się doprowadzić do takiej sytuacji, kiedy dziecko samo będzie widziało sens czytania. Dlatego proces motywowania należy zacząć od urodzenia. Kwestia nagradzania zależy od naszego systemu wartości i cech osobowości. Wybór należy do nas. Nagroda jest formą zachęty, ale też stwarza niebezpieczeństwo przyzwyczajenia dziecka niej. Jeśli przyjąć, że najlepszą nagrodą jest pochwała, to należy ją stosować bez oporu, tylko za rzeczywisty postęp w czytaniu. Jeśli go nie ma, lepiej powiedzieć, że efekty przyjdą nie ma powodu się zniechęcać. Trzeba tylko nadal pracować, aż do osiągnięcia celu, jakim jest płynne czytanie.

46. Czy nagradzać za czytanie? Warto przerzucać odpowiedzialność za czytanie na dziecko. Służy do tego proste zdanie: Jeśli nie zrobisz …………….., to ………………….”, czyli na przykład: „Jeśli nie będziesz czytał codziennie przez 30 minut, nie będziesz dobrze czytał.” Najlepszym kompromisem będzie, jeśli dziecko samo będzie siebie nagradzało za czytanie. Po półgodzinnym czytaniu, obojętnie jaką metodą, może samo potem zrobić coś, co lubi robić najbardziej. Będzie to rodzaj nagrody i odprężenia po sporym wysiłku, jakim jest dla dyslektyka czytanie.

47. Czy nagradzać za czytanie? Najlepszym kompromisem będzie, jeśli dziecko samo będzie siebie nagradzało za czytanie. Po półgodzinnym czytaniu, obojętnie jaką metodą, może samo potem zrobić coś, co lubi robić najbardziej. Będzie to rodzaj nagrody i odprężenia po sporym wysiłku, jakim jest dla dyslektyka czytanie.

48. Czy nagradzać za czytanie? Jeśli nie uda Ci się zmotywować dziecka do czytania w domu (zwłaszcza dotyczy to starszych uczniów), to warto poszukać kogoś spoza rodziców, z kim chciałoby popracować. Można dziecku zaproponować założenie Dzienniczka sukcesów, który będzie doskonałym motywatorem do dalszej pracy: Dzienniczek sukcesów dziecka 21. 10 . 2013r. moje sukcesy to: 1. Wytrwałem w czytaniu przez całe 30 minut . 2. Sam spakowałem plecak do szkoły. 3. Dostałem czwórkę za czytanie. 4. Pani pochwaliła mnie za grę w piłkę. 5. Miałem dziś porządek na biurku podczas odrabiania lekcji.

49. Jak pomóc sobie, by wytrwać ? Odpowiedź : Najlepszym sposobem na sukces jest jego zaplanowanie.

50. Najlepszym sposobem na sukces jest jego zaplanowanie. Dobrze zaplanowany dzień to podstawa sukcesu. Bez planowania trudno jest cokolwiek życiu osiągnąć. Planowanie może być stresujące, jeśli zaplanujemy zbyt wiele na dany dzień, a potem wszelką cenę chcemy wszystko wykonać. Dlatego plan dnia musi być realistyczny, tzn. nie planuj zbyt dużo, skup się najważniejszych sprawach. Jeśli naprawdę sprawne czytanie Twojego dziecka jest dla Ciebie bardzo ważne, a może priorytetowe, jeśli chodzi o naukę, na pewno znajdzie się taki zapis w Twoim kalendarzu codziennie (z wyjątkiem niedziel).