lek. Tomasz Gutowski

1. Stany zagrożenia życiaW-18Toksykologia- 4Ostre zatrucia alkoholem etylenowym i alkoholami niekonsumpcyjnymi lek. Tomasz Gutowski

2. Alkohole i glikole Alkoholezwiązki organiczne zawierające w łańcuchu alifatycznym lub cykloalifatycznym grupę wodorotlenową (hydroksylową) –OH Glikole alkohole dwuwodorotlenowe; związki organiczne zawierające dwie grupy –OH przy różnych atomach węgla

3. Alkohol etylowy Alkohol metylowy Glikol etylenowy Alkohol izopropylowy Alkohole i glikole najczęściej powodujące ostre zatrucia

4. Działanie toksyczne alkoholi Miejscowe na skórę i błony śluzowe – drażniące OUN – działanie narkotyczne, możliwość nieodwracalnego uszkodzenia cun oraz neuropatii n. czaszkowych i obwodowych Serce i układ krążenia – tachykardia, możliwość zaburzeń rytmu, możliwość spadku ciśnienia tętniczego i wstrząsu Układ oddechowy – możliwość obrzęku płuc

5. Działanie toksyczne alkoholi Krew – możliwość hemolizy i depresji szpiku Wątroba i nerki – możliwość uszkodzenia lub przejściowego zaburzenia funkcji Trzustka– możliwość zapalenia Wzrok – możliwość trwałego uszkodzenia Metabolizm – możliwość hipoglikemii i kwasicy metabolicznej

6.    Trucizna Trucizna Trucizna 2 Podział alkoholi ze względu na ich skład chemiczny i szkodliwość dla zdrowia Alkohol metylowy (metanol) Denaturat Alkohol etylowy uzyskiwany drogą syntezy chemicznej (etanol) Alkohol etylowy uzyskiwany drogą fermentacji produktów roślinnych (ETOH) Nadaje się do konsumpcji Alkohol jest dla zdrowych i dorosłych ludzi. Nie należy jednak nadużywać go i spożywać w nieodpowiednich okolicznościach

7. Reakcja organizmu człowieka na alkohol 0,3-0,5 promila upośledzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej, zaburzenia równowagi, euforia 0,5-0,7 promila zaburzenie sprawności ruchowej, pobudliwość, gadatliwość, obniżenie samokontroli, błędna ocena możliwości zaburzenia równowagi, spadek sprawności intelektualnej,opóźnienie czasu reakcji, wyraźna drażliwość, wzrost ciśnienia krwi 0,7-2,0 promili zaburzenia mowy, przewracanie się, wzmożona senność, obniżenie zdolności do kontroli własnych zachowań 2,0-3,0 promili 3,0-4,0promili spadek ciśnienia krwi, obniżenie temperatury ciała, zanik odruchów fizjologicznych powyżej 4 promili śpiączka, śmierć

8. Serce Mózg Osłabienie i niewydolność serca, podwyższone ciśnienie krwi, niedokrwistość, upośledzeniekrzepliwości krwi Zaniki pamięci, urojenia, nieracjonalne zachowanie, przemoc, depresja, nerwowość Płuca Skóra Obniżona odporność, zwiększone ryzyko zapalenia płuc, gruźlica Przebarwienia i rany na skórze, przedwczesne starzenie się Wątroba Trzustka Marskość i nowotwór wątroby Zapalenie trzustki Żołądek Jelita Zapalenie błony śluzowej żołądka, wrzody Częste biegunki, owrzodzenie jelit, krwawienie Mięśnie Drżenie rąk i palców, zaburzenie czucia, osłabienie siły mięśni Wpływ alkoholu na organizm człowieka 4  U kobiet alkohol wzmaga ryzyko deformacji płodu lub niedorozwoju niemowląt.  U mężczyzn, pod wpływem alkoholu, następuje upośledzenie sprawności seksualnej oraz zanikanie jąder.

9. Problemy alkoholowe w Polsce Około 800 tys. ludzi jest uzależnionych od alkoholu. Ponad 2 mln. osób nadużywa alkoholu. Około 4 milionów osób żyje w rodzinach, w których z powodu powtarzającej się nietrzeźwości dochodzi do przemocy. Problemy alkoholowe obejmują około 15% mieszkańców naszego kraju. Problemy alkoholowe są źródłem strat, które można ocenić na około 6% PKB Alkohol jest w Polsce główną przyczyną zgonów i inwalidztwa osóbw wieku 15-21 lat. Na leczenie odwykowe wydaje się rocznie ok. 120 mln zł.

10. Szacunkowo, na 100 młodych ludzi: 2-3 zostanie uzależnionych stale od alkoholu dla 30 będzie to powodem konfliktu z prawem, przemocy w rodzinie. • Śmierć człowieka w wypadku drogowym powoduje stratę dla budżetu państwa 860 tys. zł, a leczenie rannego – 128 tys. zł.

11. 25 ml wódki 200 ml piwa 100 ml wina o zaw.alk. 5% o zaw.alk. 10% o zaw.alk. 40% Porcja standardowa alkoholu 10g czystego alkoholu etylowego znajduje się w:

12. 25 ml wódki 200 ml piwa 100 ml wina o zaw.alk. 5% o zaw.alk. 10% o zaw.alk. 40% Czas usuwania z organizmu – „trzeźwienia” min. 1 godzina Po wypiciu 1 litra piwa, mężczyzna 80 kg potrzebuje ok. 6h na wytrzeźwienie

13. powyżej 0,5 promila od 0,2 do 0,5 promila stan nietrzeźwości stan po użyciu alkoholu Poziom stężenia alkoholu we krwi kierowcy Prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości jest przestępstwem. Wstawienie się w stan nietrzeźwości w służbie lub po wyznaczeniu do służby jest przestępstwem. Prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie po użyciu alkoholu jest wykroczeniem. Wnoszenie i spożywanie napojów alkoholowych na terenie obiektów zajmowanych przez wojsko, jak również w rejonie obiektów koszarowych i zakwaterowania przejściowego jednostek wojskowych jest wykroczeniem. Spożywanie napojów alkoholowych w miejscach publicznych oraz w komunikacji publicznej jest wykroczeniem.

14. Zatrzymaniem prawa jazdy Wyrokiem sądowym Grzywną Umieszczeniem w rejestrze osób skazanych Kierowca, który prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu musi liczyć się z:

15. Nieprawdą jest, że: 1. Wytrzeźwieję, gdy napiję się kawy 2.Jest ciepło, to szybko wypocę wypity alkohol 3.Dużo ważę, więc mogę dużo wypić 4.Dużo zjadłem, to mogę dużo wypić 5.Zjem miętowego cukierka, to nikt nie poczuje, że piłem 6.Jestem trzeźwy, bo piłem piwo „bezalkoholowe” 7.Alkohol jest dobry na przeziębienia 8.Alkohol rozgrzewa 9.Alkohol pobudza apetyt i ułatwia trawienie 10.Problemy alkoholowe mają tylko ludzie „prości”

16. Alkohol etylowy postać – płyn bezbarwny dobrze rozp. w wodzie gęstość wzgl. 0,789 g/mL dawka toksyczna 1 g/kg dawka śmiertelna 5-8 g/kg metabolizowany 0,1 g/kg m.c., tj. 15-20 mg/dL/godz. (u alkoholików do 2x szybciej) do aldehydu octowego, kwasu octowego, dwutlenku węgla i wody

17. Alkohol etylowy • wydalany przez płuca 2-5%, nerki 1-4% niezmieniony • objawy zatrucia: - pobudzenie, depresja oun,- śpiączka, - drgawki, - hipotermia, - zmniejszenie oporu naczyń, - depresja m. serca, zaburzenia rytmu, - zab. oddechu, - hipoglikemia, - niewielka kwasica metaboliczna i mieszana

18. Metabolizm alkoholu etylowego etanol dehydrogenaza alkoholowa aldehyd octowy kwas octowy CO2 + H2O

19. Alkohol etylowyniezbędne badania laboratoryjne stężenie etanolu i metanolu we krwi równowaga kwasowo-zasadowa krwi tętniczej lub włośniczkowej arterializowanej stężenie cukru we krwi stężenie elektrolitów we krwi aktywność amylazy we krwi i moczu aktywność aminotransferaz i GGTP we krwi

20. Alkohol etylowyzaburzenia towarzyszące zatruciu zatrucie inną substancją (najczęściej innymi alkoholami lub lekami) hipoglikemia urazy - krwawienie wewnątrzczaszkowe zespoły abstynencyjne, majaczenie drżenne (delirium) i psychozy poalkoholowe ostre zapalenie trzustki ostry poalkoholowy nieżyt żołądkowy zachłystowe zapalenie płuc głębokie zaburzenia elektrolitowe hipotermia choroby skóry (w tym pasożytnicze) zaniedbanie i wyniszczenie

21. Alkohol etylowypostępowanie lecznicze wstępna wnikliwa diagnostyka różnicowa u pacjentów nieprzytomnych i głęboko zamroczonych obowiązek założenia drogi dożylnej do czasu nawiązania pełnego kontaktu wzmożony nadzór pielęgniarski podawanie płynów dożylnie wg. doraźnych wskazań postępowanie objawowe i leczenie powikłań narządowych wg. ogólnie przyjętych zasad brak odtrutek, hemodializa zalecana jedynie w skrajnie ciężkich przypadkach, przy bardzo wysokich stężeniach

22. Alkohol metylowy postać – płyn bezbarwny dobrze rozp. w wodzie gęstość wzgl. 0,79 g/mL dawka toksyczna 10 mL, śmiertelna 60-120 mL metabolizowany w wątrobie 7x wolniej od etanolu do formaldehydu i mrówczanów wydalany do 12% z moczem i 3-5% z powietrzem wydychanym niezmieniony

23. objawy zatrucia metanolem: • początkowo obj. upojenia alk., • później śpiączka (okres utajenia 6-30 h), • zaburzenia widzenia (do ślepoty włącznie), • głęboka kwasica metaboliczna, • oddech Kussmaula, • depresja oddechu i ukł. krążenia, • zaburzenia rytmu serca, • drgawki, • zapalenie trzustki

24. Metabolizm alkoholu metylowego metanol dehydrogenaza alkoholowa formaldehyd kwas mrówkowy kwas foliowy CO2 + H2O (kofaktor)

25. Alkohol metylowyuszkodzenie wzroku Objawy: zaburzenia widzenia, od zaburzeń ostrości (widzenia przez mgłę, widzenia konturów) do postrzegania jedynie światła, lub zupełnej ślepoty Badanie przedmiotowe: brak reakcji źrenic na światło, obrzęk i zatarcie granic tarczy nerwu wzrokowego, cechy zapalenia i zaniku n.wzrokowego Przyczyna: toksyczne działanie mrówczanów oraz miejscowy metabolizm metanolu do formaldehydu

26. Glikol etylenowy postać – oleisty bezbarwny słodkawy płyn, rozp. w wodzie gęstość wzgl. 1,1 g/mL obj. dystrybucji 0,83 L/kg, okres półtrwania 3-5(17) godz. dawka toksyczna 30-50 ml, śmiert. 100 ml (1,4 ml/kg) metabolizowany w wątrobie do aldehydu glikolowego, glikolanów. glioksalanów, szczawianów (oraz glicyny, mrówczanów, adypinianów, glutaranów, ditlenku węgla i wody) wydalany do 22% przez nerki niezmieniony objawy zatrucia: początkowo objawy upojenia alk., później śpiączka, głęboka kwasica metaboliczna, oddech Kussmaula, depresja ukł. krążenia, ostra niewydolność nerek, hipokalcemia

27. Metabolizm glikoluetylenowego glikol dehydrogenazaalkoholowa aldehyd glikolowy pirydoksyna (kofaktor) kwas glikolowy glicyna tiamina (kofaktor) kwas glioksalowy kwas mrówkowy -OH-- ketoadypinian -OH--glutaran kwas szczawiowy CO2 + H2O

28. Glikol etylenowyostra niezapalna niewydolność nerek początek – około 3 doby zatrucia przyczyna - odkładanie kryształów szczawianu wapnia w kanalikach nerkowych (światło, komórki, podścielisko) - bezpośrednie toksyczne działanie metabolitów glikolu na przepuszczalność błony kłębków nerkowych i transport czynny i bierny w kanalikach nerkowych - zaburzenia krążenia – upośledzenie przepływu nerkowego i hipoksja - destrukcyjny wpływ kwasicy na komórki o dużej aktywności metabolicznej

29. Alkohol metylowy i glikol etylenowyprzyczyny kwasicy kumulacja kwaśnych metabolitów metanolu (mrówczanów) i glikolu (glikolanów i szczawianów) wzrost stosunku NADH/NAD w cytoplaźmie hepatocytów w wyniku utleniania metanolu, glikolu i etanolu (podawanego jako odtrutka) toksyczny wpływ metabolitów metanolu i glikolu na metabolizm komórkowy zaburzenia krążenia i perfuzji tkankowej drgawki depresja ośrodka oddechowego narastająca niewydolność nerek (w zatruciu glikolem)

30. Alkohol metylowy i glikol etylenowyprzyczyny uszkodzenia układu nerwowego bezpośrednie działanie toksyczne metabolitów obu związków głęboka kwasica metaboliczna zaburzenia elektrolitowe wzrost osmolalności osocza hipoksja

31. Alkohol metylowy i glikol etylenowybadania laboratoryjne stężenie we krwi etanolu, metanolu i glikolu etylenowego stężenie w moczu glikolu etylenowego równowaga kwasowo-zasadowa stężenie elektrolitów oraz wapnia (glikol) we krwi osmolalność osocza stężenie glukozy we krwi stężenie mocznika i kreatyniny we krwi (glikol) badanie ogólne moczu – badanie kryształów szczawianu wapnia w moczu (glikol)

32. Glikol etylenowy i alkohol metylowypostępowanie lecznicze prowokowanie wymiotów lub/i płukanie żołądka do 1 godz. od zatrucia intensywna terapia zachowawcza stałe monitorowanie i korekcja: - równowagi kwasowo – zasadowej - zaburzeń wodno - elektrolitowych podawanie odtrutek w celu zahamowania metabolizmu glikolu i metanolu: - etanolu - 4-metylopirazolu (Fomepizol)

33. Glikol etylenowy i alkohol metylowypostępowanie lecznicze hemodializa w celu : - usunięcia glikolu i metanolu oraz ich toksycznych metabolitów - wyrównania zaburzeń RKZ i wodno - elektrolitowych - leczenia skutków niewydolności nerek ( zatrucie glikolem)

34. Glikol etylenowy i alkohol metylowypostępowanie lecznicze podawanie kofaktorów metabolizmu: - kwasu foliowego ( zatrucie metanolem) - tiaminy i pirydoksyny ( zatrucie glikolem) forsowana diureza, leki moczopędne i poprawiające nerkowy przepływ krwi, w zatruciu glikolem do czasu wystąpienia cech ostrej niewydolności nerek leczenie uszkodzeń narządowych wg ogólnie przyjętych zasad

35. Alkohol metylowy i glikol etylenowypostępowanie lecznicze dawkowanie alkoholu etylowego: alkohol podajemy doustnie (przez sondę) lub (najczęściej) dożylnie w stałym wlewie 10% roztworu, aby utrzymać stężenie we krwi w granicach 100-150 mg/dL – zalecana dawka początkowo 0,6-1,0 g/kg m.c., następnie średnio 110 mg/kg m.c./godz. (zwiększamy u osób uzależnionych i podczas hemodializy) dawkowanie 4-metylopirazolu: dożylnie w postaci wolnych (30min.) wlewów kroplowych- początkowo jednorazowo 15 mg/kg m.c., następnie po 10 mg/kg m.c co 12 godz. (4x), ostatecznie po 15 mg/kg m.c./ godz. do całkowitej eliminacji alkoholi

36. Alkohol izopropylowy postać – płyn bezbarwny, rozpuszczalny w wodzie gęstość wzgl. 0,8 g/mL obj. dystrybucji 0,5-0,7 L/kg, okres półtrw. 2,9-16,2 godz. (aceton 7,6-26,2 godz.) dawka śmiert. 100-250 ml (2-4 mL/kg m.c.) metabolizowany głównie do acetonu oraz octanów, mrówczanów i ditlenku węgla (2-4x wolniej od etanolu) wydalany do 20% przez nerki niezmieniony objawy: zapach acetonu, depresja cun (śpiączka przy st. 150 mg/dL), możliwa hipotermia, drgawki, depresja oddechu, układu krążenia, zaburzenia rytmu serca, możliwa kwasica metaboliczna, ketonuria, hipoglikemia

37. Alkohol izopropylowybadania laboratoryjne i postępowanie lecznicze konieczne badania: stężenie izopropanolu we krwi, elektrolitów , gazometrii i glukozy we krwi, stężenie acetonu w moczu leczenie objawowe w warunkach intensywnej terapii zachowawczej brak odtrutek, hemodializa wskazana jedynie w skrajnie ciężkich stanach, przy wysokich stężeniach alkoholu (niektóre źródła stężenie ponad 150 mg/dL uznają za śmiertelne)