E N D
1. Antidepresan tedavisininPF NOKTALARI Do. Dr. Fisun Akdeniz
ETF Psikiyatri
3. Antidepresanlar SSRI: es-sitalopram, sitalopram, sertralin, paroksetin, fluoksetin, fluvoksamin
NARI: reboksetin
RIMA: moklobemid
SNRI: venlafaksin
NSRI: milnacipran
NASSA: mirtazapin
TSA: imipramin, amitriptilin, klomipramin
4. Major depresif bozukluk sagaltim stratejileri Ilk basamak: antidepresan monoterapisi
Akut sagaltim evresi: 6-8 hafta
Ama: remisyon (iyilesme)
Yakinmalari izle
Idame sagaltim evresi: 16-20 hafta (remisyondan sonra)
Ama: iyilesmeyi korumak
Ama: alevlenmeyi nlemek
7. Tarama ve saptama Daha nceden depresyon geirmis olanlar
Yeti yitimi ile seyreden bedensel hastaligi olanlar
Baska ruhsal yakinmalari olanlar (rnegin demans ya da anksiyete)
10. Depresyon tanisi konuldugunda Intihar dsnce ya da planlari
Tekrarlayan depresyon yks
Gebelik ya da emzirme planlari
Psikotik bulgu varligi
ok kt, degersiz biri oldugu
Sulu oldugu
Dnyadaki ya da yakin evredeki ktlklerden sorumlu oldugu
Cezalandirildigi
sorgulanmali, saptanirsa psikiyatriye sevk edilmelidir.
12. Antidepresan kullaniminda gerek yasamda ne olur? Herhangi bir antidepresan ila depresif yakinmalari sagaltabilir; ancak tm yakinmalari degil
Ilk baslanan antidepresana yanit: %60-70
2 aylik tedavi sonrasi siklikla rezidel semptomlar kalir.
Ne kadar siklikla?
%32 rezidel belirti yok
%68 rezidel belirti(ler)
13. Kalinti belirtiler Uyku bozuklugu
Yorgunluk
Somatik yakinmalar
Anksiyete
aresizlik-umutsuzluk
Relaps olasiligi 3 kat daha sik....
14. Btn bu bilgilerin isiginda ideal sagaltim nasil dzenlenmeli?
15. Antidepresan ila seimi ltleri Gvenilirligi
Akut teraptik indeksi
Ila-ila etkilesimi
Uzun sreli gvenirligi
Tolerabilitesi
Akut
Uzun sreli Etkinligi
Maliyeti
Kullanim kolayligi
tek doz
titrasyon
16. Doktorlar nasil ila seimi yapiyor? Yan etkiler
Depresyona eslik eden baska bir ruhsal hastaligin varligi
Semptomlara gre
Daha nceki tedavi yks
Daha nce kullanilan ilaca yanit/yanitsizlik
17. Antidepresan ilacin etkisinin baslamasi Latent dnem
ya da
etki baslamasinin gecikmesi
Sre: 2-4 hafta
18. Antidepresan ilacin etkisinin baslamasi Yanit sresini etkileyen etmenler:
Depresyon alt tipi
Hastaligin siddeti
Sagaltim baslayinca kadar geen sre
AD uygulamalarina verilen yanit
Depresyon siddetini degerlendirmek iin kullanilan lek
Yanit tanimi
19. Yanit (yeterli yanit) iin ne kadar bekleyecegiz? Yanit tanimi:
Minimal yanit
Kismi yanit
Tam yanit
Bekleme sresi:
4-8 hafta
6 hafta
8-12 hafta
20. Ilk baslanan AD yeterli yanit yoksa ya da minimal yanit varsa 4. haftanin sonuna kadar hi bir iyilesme belirtisi yoksa: bir
sonraki basamaga ge!
Eger minimal dzelme varsa:
6. haftanin sonuna kadar bekle!
Quitkin ve ark 1996
4-6 haftada yanit yoksa zaten %75-90i 8. hafta sonunda da yanit vermeyecek.
Nierenberg ve ark 2000
22. 2. seenek ne olmali? Doz artirma
AD degistirme
Baska bir psikotrop ile glendirme yapma
Baska bir AD ekleme
23. 2. Seenege karar verirken: Hasta ve klinisyenin karari
Monoterapi mi polifarmasi mi?
ykde: yanit/yanitsizlik
Kismi yaniti kaybetme/kaybetmeme karari
24. SORU: Degistirme karari alinca Ikinci AD olarak hangisini semeli?
Ayni gruptan baska bir AD
Baska bir gruptan bir AD
Birinci ilacin hangi gruptan olduguna gre degisir
25. 1. Seenek TSA ise ve yanit yoksa: 2. seenek olarak
baska bir TSA seerseniz, yanit verme olasiligi: %30
SSRI seerseniz: %40-50
Dual etkililer: Milnacipran ve venlafaksin (duloksetin), % bilinmiyor
26. 1. Seenek SSRI ise ve yanit yoksa: 2. seenek olarak
baska bir SSRI seerseniz, yanit verme olasiligi: %40-60
Ilk seilen SSRIyi tolere edemediyse, dene
TSA / Dual etkili (Milnacipran/VNF): yanit olasiligi yksek
Bupropion: veri yok ama ABDde sik seilen bir AD
27. 2. seenek ne olmali? Baska bir psikotrop ile glendirme yap
Baska bir AD ekle
28. 2. seenek ne olmali? Baska bir psikotrop ile glendirme yap
Lityum
Tiroid hormonu
Buspiron
Antipsikotikler
reme hormonlari
Psikostimulanlar
29. 2. seenek ne olmali? AD + AD ekleme
SSRI + reboksetin
SSRI + trisiklik (DIKKAT)
SSRI + dual etkili
Dual etkili + mirtazapin
Dual etkili + reboksetin
30. Glendirme/kalkindirma sagaltimlari
Etkinliginin baslamasi 2 gnden 3-4 hafta
Remisyon ile beraber 6-9 ay kullanim
ncelikle glendirme/kalkindirma-kombinasyon ilacini azaltarak kes, sonra digerini....
31. Ne seersen se AMA hastaya ilaci uygun dozda uygun sre kullandirmak
Antidepresan seerken:
Hasta uyumunu artirmak iin titrasyon
Ilk antidepresani seerken maliyeti ve uzun sreli yan etkileri de dsn
Her ilacin bir de kesilme sreci var...
kesilme veya geri ekilme belirtileri
32. AD bagli kesilme sendromunun sresi En az 1(?) - 4 haftalik AD kullanimi sonrasi
1-3 gnde ortaya ikar
En erken: venlafaksin (12 saat iinde), paroksetin ve TSA
Ortalama 2 haftada kaybolur
33. SSRI ve VFN bagli kesilme belirtileri SOMATIK
Denge kaybi
GIS yakinmalari
Grip benzeri tablo
Duysal bozukluklar
Uyku bozukluklari PSIKOLOJIK
ekirdek: anksiyete, ajitasyon, aglama nbetleri, irritabilite
Depersonalizasyon, konsantrasyon glg, konfzyon, bellek bozuklugu
34. Antidepresanlarin emilimi Alik ya da tokluk fark eder mi ?
Fark edenler:
nefazadon-trazadon (yiyecek ile emilimi yavaslar, emilen ila artar, yavas doruga ulasir)
sertralin-paroksetin ? (yiyecek ile emilimi artar-hizli doruga ulasma)
Fark etmeyenler: digerleri (a-tok fark etmez!)
35. Doz-plazma ila dzeyi baglantisi Lineer farmakokinetigi olanlar
TSA Venlafaksin - Reboksetin
Non-lineer farmakokinetigi olanlar
Es-sitalopram Sitalopram - Fluoksetin Paroksetin Fluvoksamin - Trazadon
36. Ila etkilesimleri Farmakodinamik etkilesimler
Farmakokinetik etkilesimler
- Proteine baglanma
- Sitokrom P450 enzim sistemleri
38. CYP450 enzim sistemleri
40. Sigara ve AD etkilesimi CYP1A2 indktr
Uzun sreli sigara kullanimi (+)
Sigara kesince etkisi ?
45. Greyfrut ve AD etkilesimi Furokoumarin CYP3A4 inhibitr
SSRI ile etkilesim (+)
Beyaz > kirmizi
Meyvesinde daha fazla
Etkisi 24 saat
46. SORU Alkol ile beraber antidepresan ilalar alinabilir mi?
47. TSA ile birlikte alkol alimi Trifazik etki:
1. Alkol bagimlisi olmayanda: ilk geis metabolizma etkilemesi sonucu sistemik dolasima 2-3 kat fazla geis
2. Subkronik kullanimda: hepatik izoenzimleri indkler, ilk geis metabolizmayi artirir.
3. Kronik alkol kullanimi olanda: siroz vs. ile ilk geis metabolizmasi yavaslar.
48. Antidepresanlar intihara yol aar mi?
49. Antidepresanlar intihara yol aar mi? 30 yas alti ilk bir haftada dikkat
Akatizi, intihar dsncesi, anksiyete ve ajitasyon artisini sorgula
Tedavi baslamadan nce intihar dsncesi olanlara ilaci zel olarak se
50. Ilerleyen yasin etkileri
51. Yaslilarda risk olan hastaliklar Demans
Diger nrodejeneratif hastaliklar (sag lezyon)
Parkinson hastaligi
Kardiyak hastaliklar (MI ve by-pass ameliyati)
Endokrin hastaliklar (DM, hipotiroidi)
Kanserler (zellikle pankreas ve ac kk hcreli)
Agri
Fiziksel kisitliliklar
Duyu kaybi (zellikle isitme)
52. Yasli depresyonu: Klinik belirtiler Anksiyete: kaygi ve panik
Somatik yakinmalar: somatizasyon ya da var olan bedensel belirtileri abartma, evhamlilik, halsizlik, agri
Bilissel bozukluklar (subjektif bellek sorunlari)
Apati ve motivasyon kaybi
Insomni
Psikotik belirtiler: yakinlari ile ilgili endiseler, hipokondriyak ugraslar
53. Yaslilarda antidepresan ila seerken Yasa bagli farmakokinetik degisiklikleri akilda tut (kk doz basla ve yavas ykselt)
Depresyon tipine gre ila se
Daha nce kullandigi AD varsa
Tolerabilite
Gvenirlik
Olasi yan etkiler
Ila etkilesimleri
Kompliyans sorunu
Ek fiziksel hastaliklar
54. Yaslilarda antidepresan ila seerken Trisiklik antidepresan ilalar ilk basamakta nerilmez. Neden ?
Seici Serotonin Geri Alim Inhibitrleri: ilk basamakta nerilen ila grubu, sitokrom P 450 enzim metabolizmasi ve ila etkilesimleri, gnde tek doz kullanim kolayligi
Dual etkililer:
Yksek dozda hipertansiyona dikkat (KARDIYOTOKSIK)
Geri ekilme belirtileri
56. Tedavi ilkeleri nce tani - sonra tedavi
Aglayan hasta
Huysuz hasta
Uyumsuz hastada depresyon yoksa antidepresan yararsizdir
Ila seiminde yan etkiler ve ila etkilesimi nemli
57. Pf noktalar AD beklenti : neden basladin?
Kompliyans: uygun doz, uygun sre
Tedavi sresi (en az 1 yil)
Hastayi hastalik ve ila konusunda bilgilendir
Ila etkilesimleri
Ilaci kesme ve geri ekilme belirtileri
Kadin hasta ise gebelik ile ilgili bilgilendirme