DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELER KONSOLİDE ANALİZ RAPORU Hakan KARA Devlet Muhasebe Uzmanı

1. DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELER KONSOLİDE ANALİZ RAPORU Hakan KARA Devlet Muhasebe Uzmanı 21 Mart 2010 Ankara

2. Sunum Planı • Tarihsel Gelişimi ve Mevzuatı • Yönetim ve Teşkilat Yapıları • Faaliyet Alanları • Mali Yapıları

3. Döner Sermaye Mevzuatı Yasal Düzenlemeler - 11 Özel Kanun - 3046 sayılı Kanun (Kuruluşa ilişkin yetki md.) - Teşkilat Kanunları (Kuruluşa ilişkin yetki md.) Yönetmelikler - Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği - 33 adet Kurumların döner sermayeli işletme yönetmelikleri

4. Döner Sermaye Mevzuatı • 1050 sayılı “Muhasebe-i Umumiye Kanununun” 49. maddesi: "Genel bütçe içinde yönetilen sınai ve ticari kurum ve idarelerin ilk madde ve malzeme alım bedelleri ile uzman ve işçi ücretleri döner sermaye adıyla bütçelere konulan ödenekler ile karşılanır ve ödenir. Bu kurum ve idarelerin döner sermaye ödeneklerinden kullanılmayan tutarlar yılsonunda yok edilir; kullanılan sermayeden doğan gelir fazlaları da gelir yazılır."

5. Döner Sermaye Mevzuatı • 27.09.1984 tarih ve 3046 sayılı Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esasları Hakkında Kanun • 40. maddesi: “Bakanlıklar ve bağlı kuruluşlar ihtiyaç halinde döner sermaye işletmesi kurabilirler. Döner sermaye işletmesinin kurulması, sermayesi, gelirleri, işleyiş ve denetimi ile ilgili esas ve usuller kanunla düzenlenir” • Geçici ikinci maddesi: “Döner sermayeli işletmeler ilgili bakanlığın teklifi, Maliye Bakanlığının ve Sayıştay’ın olumlu görüşü alındıktan sonra teklif yapan bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir “

6. Amaç • Genel Kuruluş Amacı; • Piyasadaki talebin karşılanması, • Devlete ek gelir sağlanması, • Atıl kapasitenin doldurulması, • Özel Amaçlar; • Giderlerde serbestlik, • İdari özerklik, • Mali Özerklik • Özel olanak ve ayrıcalık sağlama

7. Sağlık Üniversiteler Tarım Denizcilik Ulaştırma Kültür ve Turizm Milli Eğitim Eğitim Teknolojileri Milli Savunma Gülhane Ask. Hast. Trafik Hizmetleri Yargıtay Yayınları Adli Tıp Başbakanlık Basımevi SHÇEK Dini Yayınlar TÜİK Devlet Personel Başk. TASİŞ Dış Ticaret Vakıflar Darphane Bayındırlık Yapı İşleri Bayındırlık Teknik Araştırma Tapu ve Kadastro Çalışma Bak. Eğitim ve Araşt. Çalışma Bak. İş Sağlığı ve Güv. Çevre ve Orman Orman Meteoroloji Devlet Konukevi Nüfus ve Vatandaşlık Polis Akademisi Döner Sermayeli İşletmeler

8. İşletme ve Saymanlık Sayıları

9. İşletme Sayıları

10. Sağlık Tarım Eğitim Çevre ve Orman Kültür ve Turizm Baskı ve Matbaa Belge, Sertifika ve İzin İşleri Proje, Araştırma, Ölçüm, Analiz Faaliyet Alanları (1)

11. Sağlık Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık döner sermaye işletmeleri Üniversite hastaneleri GATA Askeri Hastaneler Bezm-i Alem Valide Sultan Vakıf Gureba Hastanesi Trafik Hizmetleri Döner Sermaye İşletmesi Faaliyet Alanları (2)

12. Eğitim MEB Teknik Öğretim Okulları Ders Aletleri Yapım Merkezi Eğitim Teknolojileri Genel Depo döner sermaye işletmeleri Üniversiteler SHÇEK Çevre ve Orman Orman Genel Müdürlüğü İşletmeleri Çevre ve Orman Bakanlığı İşletmeleri Faaliyet Alanları (3)

13. Tarım İl Müdürlükleri Şap Enstitüsü ve Araştırma Enstitüleri İl Kontrol Laboratuvar Müdürlükleri Test-Tescil-Sertifikasyon Müdürlükleri Zirai Karantina Müdürlükleri Vakıflar Genel Müdürlüğü Ayvalık Vakıf Zeytinlikleri İşletme Müdürlüğü Kültür ve Turizm Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü İstanbul İşletme Müdürlüğü Geleneksel El Sanatları ve Kitap Satış Mağazaları İşletme Müdürlüğü Faaliyet Alanları (4)

14. Baskı ve Matbaa Başbakanlık Basımevi Döner Sermaye İşletme Müdürlüğü Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları Döner Sermaye İşletmesi Yargıtay Yayınları Döner Sermaye İşletmesi Diyanet İşleri Başkanlığı Dini Yayınlar Döner Sermaye İşletmesi Devlet Personel Başkanlığı Döner Sermaye İşletmesi İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Döner Sermaye İşletmesi Türkiye İstatistik Kurumu Döner Sermaye İşletmesi Faaliyet Alanları (5)

15. Belge, Sertifika, İzin İşleri Ulaştırma Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Denizcilik Müsteşarlığı Döner Sermaye İşletmesi Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Meteoroloji Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Çevre ve Orman Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Türkiye İstatistik Kurumu Döner Sermaye İşletmesi Faaliyet Alanları (6)

16. Proje, Araştırma, Ölçüm, Analiz Üniversite Döner Sermaye İşletmeleri Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Döner Sermaye İşletmesi Polis Akademisi Döner Sermaye İşletmesi Türkiye İstatistik Kurumu Döner Sermaye İşletmesi Dış Ticaret Müsteşarlığı Döner Sermaye İşletmesi Bayındırlık Bakanlığı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Faaliyet Alanları (7)

17. Diğer Vakıf Memba Suları Döner Sermaye İşletmesi Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kavacık Memba Suyu Döner Sermaye İşletmesi; Huzurevi, Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezleri Döner Sermaye İşletmesi Özürlü Rehabilitasyon Merkezi Döner Sermaye İşletmesi Dışişleri Bakanlığı Devlet Konukevi Döner Sermaye İşletmesi Tasfiye İşleri Döner Sermaye İşletmesi Askeri Fabrikalar Adli Tıp Kurumu Faaliyet Alanları (8)

18. İstisnalar dışında tüzel kişilik yok, İşletme ile idare arasında yönetim, teşkilat yapısı ve görevler açısından net ve sınırları belirlenmiş bir ayrım yok, İşletmelerin ana kuruluşla olan bağlılığı iç içe geçmiş ve çok sıkı olup adeta birbirleriyle kaynaşmış tek kuruluş şeklinde. Yönetim ve Teşkilat Yapısı

19. İdare merkezlerinde merkez yönetim birimi, Yönetim Kurulu, İşletme Kurulu İşletme Müdürü Muhasebe Yetkilisi Yönetim Birimleri

20. Standart bir personel rejimi yok, İşletmede çalışan personellerin bir kısmı Döner sermaye bütçesinden bir kısmı bağlı idare bütçesinden maaş alıyor, Özellikle temizlik, güvenlik ve bilgi işlem alanlarında hizmet alımı yoluyla da eleman çalıştırılıyor. Personel Yapısı

21. İşletme bütçesinden personel istihdamı (Üniversiteler hariç): Memur, sözleşmeli personel, işçi : 51.547 Hizmet alımı : 117.355 Toplam : 168.902 Personel Yapısı

22. Bütçe ile ilişkisi kurulamamıştır. Bağlı olduğu idarenin mali ve idari yapısı ile kaynaşmış durumda, Harcamaların kapsam ve sınırı tam olarak belirlenemediğinden harcama açısından döner sermaye ve idare açısından geçişmeler var. Döner sermaye idarelerin yardımcı bütçesi işlevini görüyor. Mali Yapı

23. Sağlık Tedavi Uygulama Tebliği Sağlık Uygulama Tebliği Diğerleri hammadde, malzeme, işçilik giderleri çeşitli işletme giderleri amortisman payları belirli bir kar yüzdesi Fiyatlandırma

24. Aylık gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutarın % 3 ü ile %1 ini genel bütçeye aktaracak olan işletmeler Aylık gayrisafi hasılattan tahsil edilen tutarın % 15 ini genel bütçeye aktaracak olan işletmeler Yıl sonu kârlarının % 10 unu genel bütçeye aktaracak olan işletmeler Hazine Hissesi

25. Karlarını Hazineye Yatırmakla Yükümlü Olanlar Karları Sermayelerine İlave Edilenler Karları Bir Sonraki Yılın Gelirine İlave Edilenler Karlarını Fona Yatıranlar Yıl Sonu Karları

26. Kurumlar Vergisi K.V.’ne tabi işletme sayısı 391 Katma Değer Vergisi Muafiyet ve istisna kapsamına giren sağlık dışında tüm işletmeler Damga Vergisi Tüzel kişiliği olan Kültür ve Turizm ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı işletmeleri Vergi Mükellefiyeti

27. Aylık gayrisafi hasılat üzerinden Sağlık Bakanlığı Üniversiteler Adli Tıp Kurumu Kültür ve Turizm Bakanlığı Polis Akademisi Vakıf Gureba Hastanesi Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü Katkı Payı (1)

28. Yıl sonu karı üzerinden Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü Yargıtay Yayınları Diğerleri Milli Savunma Bakanlığı Milli Eğitim Bakanlığı (Parça başı ücret) Katkı Payı (2)

29. Merkezi Yönetim / Döner Sermaye Giderleri (2009)

30. Sağlık Bakanlığı Genel Bütçe / Döner Sermaye Giderleri (2009)

31. ÜniversiteÖzel Bütçe / Döner Sermaye Giderleri (2009)

32. Orman Genel MüdürlüğüÖzel Bütçe / Döner Sermaye Giderleri (2009)

33. Tahsis Edilen / Ödenmiş Sermaye Tutarları Tahsis edilen sermaye miktarı muhasebe kayıtları esas alınarak oluşturulmuştur.

34. Döner Sermaye Gelir ve Giderlerindeki Değişim(2000-2009)

35. Döner Sermaye Gelir, Gider ve Hazine Hisselerindeki Değişim • Gelir • Gider • Katkı Payı Ödemeleri • Hazineye Yatan Tutar

36. Kurumlara Göre Döner Sermaye Gelirleri (2008-2009) Milyon TL

37. Kurumlara Göre Döner Sermaye Giderleri (2008-2009) Milyon TL

38. Kurumlara Göre Döner Sermaye Gelirleri

39. Kurumlara Göre Döner Sermaye Giderleri

40. Kurumlara Göre Döner Sermaye Gelirlerinin Trendi (2000-2009)

41. Kurumlara Göre Döner Sermaye Giderleri (2000-2009)

42. Döner Sermaye Giderlerinin Dağılımı (2009) Milyon TL (Hazine hissesi, Merkez payı, Arş fonu, SHÇEK payı ) (Terkinler dahil) (Yatırım ve personel giderleri dahil)

43. Döner Sermayelerin Kamuya Katkıları

44. Devlete Vergi ve SGK Prim Tahsilat Katkısı (2009)

45. Devlete Vergi ve SGK Prim Tahsilat Katkısı

46. Mali Büyüklükler Milyon TL

47. Borç ve Alacaklar

48. Borç ve Alacaklar (2009) Milyon TL